Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/57

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

Pars Prima.

��2 7

��IO

��i5

��ÎO

��a5

��3o

��modi effe dicuntur ; alia verô in noftrâ tantùm cogita- tione. Ita, cùm tempus à duratione generaliterfumptâ diftinguimus, dicimufque effe numerum motûs, eft tantùm modus cogitandi ; neque enim profeétô intel- ligimus in motu aliam durationem quàm in rébus non motis : ut patet ex eo quôd, fi duo corpora, unum tardé, aliud celeri|ter per horam moveatur, non plus temporis in uno quàm in alio numeremus, etû multô plus fit motûs. Sed ut rerum omnium durationem me- tiamur, comparamus illam cum duratione motuum illorum maximorum, & maxime aequabilium, àquibus fiunt anni & dies ; hancque durationem tempus voca- mus. Quod proinde nihil, prseter modum cogitandi, durationi generaliter fumptae fuperaddit.

Ita etiam, cùm numerus non in ullis rébus creatis, fed tantùm in abftra&o, five in génère confideratur, eft modus cogitandi duntaxat ; ut & alia omnia quae unîverfalia vocamus.

Fiunt haec univerfalia ex eo tantùm, quôd unâ & eâdem ideâ utamur ad omnia individua, quae inter fe fimilia funt, cogitanda : ut etiam unum & idem nomen omnibus rébus per ideam iftam repraefentatis impo- nimus ; quod nomen eft univerfale. Ita, cùm videmus duos lapides, nec ad ipforum naturam, fed ad hoc tan- tùm quôd duo fint attendimus, formamus ideam ejus numeri quem vocamus binarium ; cùmque poftea duas aves, aut duas arbores videmus, nec etiam earum naturam, fed tantùm quôd duae fint confideramus, repetimus eandem ideam quam priùs, quae ideô eft univerfalis ; ut & hune numerum eodem univerfali nomine binarium appellamus. Eodemque modo, cùm

��in rébus, alia in co- gitatione. Et quid duratio & tempus.

��LVI1I.

Numerum & univerfa- lia omnia effe tantùm modos cogitandi.

��LIX. Quomodo univerfalia fiant ; & quœ fint quinque vulgata : ge- nusjpecies, differen- tia, proprium, acci- dens.

�� �