Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, IV.djvu/649

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

CDLXX1V. — 19 Avril 1647. 6^ 5

•> gare. In quo nec ullum operae pretium est. Neque enim nobilitatem » generis sequitur veritas doctrinae, praesertim cùm Causa Dei et Reli- » gionis agitur (v. 1, Cor. 1, 26). Neque si quis terrae filius idem diceret » quod Cartesius, inde doctrinam ejus ex vera faisam reddi Heereboortius, » ut opinor, concedet. De ingenii nobilitate faterer, si ea in solo acumine » consisteret: verum haud ita est, nam judicio sano et recto insuper opus » est, quae multum a Cartesiano ingenio abfuerunt... » [Statera etc. p. 7-8.)

20 A propos des études et des découvertes mathématiques de Descartes, Heereboord disait :

« Quin (si artitici credendum est de sua arte) narravit mihi non semcl » vir celeber. D. Iacobus Golius, Mathematum apud nos professor, » D. Cartesium veterum omnium ac recentiorum ingénia hic subvertissc. » et id in Mathesi praestitum dédisse, quod vires ingenii humani vide- " retur superasse, et dissolvisse quod «Xuxov fuisset habitum. Postquam ■> vero D. des Cartes tam féliciter versatus esset in Mathematum exer- » citio, num pari felicitate sibi. succederet sua Methodus in aliarum » Philosophise partium controverses et difricultatibus enodandis, tentare >. voluit. »

A quoi Revius répond malignement :

« Hactenus Heereboortius. Qui t. recte facit, quod, cum Mathemati- » carum scientiarum prorsus expers sit. artitici insigni D. Golio in iis » credendum putet. Cui ego addo D. a Schoten, qui nisi magni faceret » Mathemata Cartesiana. Geometriam ejus in latinam linguam non ver- » tisset, et adjectis diagrammatis expolivisset. lllis ergo artiricibus et ipse » libenter accedo. Quanquam non ignoro ab aliis etiam inter suos Carte- ) siana Mathemata fuisse impugnata (v. Ep. ejus ad. Dinet, pag. 144; » Digbey, de nat. corp. etc. variis in locis). 2. Recte et hoc, quod eum in- » solubilia dissolvisse ait; neque quaenam ea sint ostendit, id enim eum > ignorare facile credo. 3. Minus recte, quod cumMathematicis in sua " artc credat, Theologis in sua credere gravetur, sed eos, si sua adversus »> ejus opiniones défendant, conviciis onustos dimittat. » (Statera etc., p. 9.)

Tout le débat qui va suivie, lettre CDLXXYII ci-après, portera sur quatre thèses soutenues en janvier et février 1647, et dont Descartes rend Revius responsable, ainsi que sur un corollaire du 6 avril, dont l'auteur est Triglandius. Revius, Docteur en Théologie, était régent ou préfet du Collège théologique de Leyde; Heereboord était son sous- régent. Triglandius était premier professeur de Théologie à lT'niversité de Levdc.

�� �