Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/115

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

74-75-

��Pars Tertia.

��8î

��10

��iS

��20

��25

��3o

��cùm quis ex unâ navi alias eminus refpicit inter fe fitum mutantes, faepe poteft dubitare quibufnam ex illis, & annon etiam fuse, motus (à quo procedit ifta fitûs variatio) fit tribuendus : ita errores Planetarum, è Terra confpedi, taies apparent, ut ex ipfis folis co- gnofci non poffit, quibufnam corporibus fint propriè tribuendi. Cùmque fint valde inaequales & implicati, non facile eft illos explicare, nifi ex| variis modis, qui- buspoflunt intelligi, unum aliquem eligamus, fecun- dùm quem ipfos fieri fupponamus. In quem finem inventae funt ab Aftronomis très diverfae hypothefes, hoc eft, pofitiones, quae non ut verae, fed tantùm ut phaenomenis explicandis idoneae, confiderantur.

Harum prima eft Ptolemaei, quae quoniam multis phaenomenis adverfatur (ut inprimis incremento & decremento luminis, quod in Venere ficut in Lunâ obfervatur), jam vulgo ab omnibus Philofophis rejici folet, ideoque hîc à me praetermittetur 3 .

Secunda eft Copernici, & tertia Tychonis Brahe : quae duae, quatenus funt tantùm hypothefes, eodem modo phaenomenis fatisfaciunt, & non magna inter ipfas differentia eft, nifi quôd illa Copernici aliquantô fimplicior fit & clarior ; adeô ut Tycho non habuerit oc- cafionem illam mutandi, nifi quia non hypothefin dum- taxat, fed ipfam rei veritatem explicare conabatur.

Quippe, cùm Copernicus non dubitâflet motum Terrae tribuere, hoc Tycho tanquam in Phyficâ valde abfurdum, atque à communi hominum fenfu alie- num, voluit emendare; fed, quia veram motûs natu- ram non fatis çonfideravit, verbo tantùm aïTeruit

a. Voir t. V, p. 386.

��apparentias per va- rias hypothefes pojfe explicari.

��XVI. Hypothefin Ptolemœi apparentiis non fatis- facere.

��XVII. Hypothefes Copernici S Tychonis non dif- ferre in quantum hy- pothefes.

��XVIII. Tychonem verbo mi- nus, fed re plus mo- tûs Terrœ tribuere, quàm Copernicum.

�� �