Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, X.djvu/610

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

598

��Correspondance.

���D

��"7

��c

��B

��» fiât 12 horarum fpatîo figura qutedam elliptica, qualis ert figura » G H I K, & plumbum ex pundo meridiei G, fex horarum fpatio

» ad I, & alijs fex horis ex I ad G redeat ; » & quolibet meridiei mediasque nodis mo- .) mento, in pundo G duabus circiter horis » quiefcere videatur, in fpatijs verô inter G » & I interieétis paulô velociùs moueatur. » Quod quidem Phfenomenon viris clarifli- » mis ita placuit, vt iftius motùs varias ra- » tiones commenti fint, crediderintque fieri » motum à G in I, non per H, fed per K, ab » I verô ad G per H redire pendulum. »

« Porrô, vix credibile, quanta conclufio- » num vel coniedurarum feges ex illo cre- » dito vel fuppofito Phœnomeno pullularit : » verbi gratià, fluxum & refluxum maris pen- » dulum impellentem, terras centrum dimo- » tum, longitudinum inuentionem, horolo- » gium perpetuum in partes quotlibet diuifum, vt maxima diameter » ellipfeos GI in 4 partes diuiditur; & alia id genus fexcenta, quce » homines ex aliquo Phœnomeno extraordinario deriuare folent. » « Sed hasrebat animus, num forfan obferuatores decepti fuiffent » ob funes intortos, vel fila fiue channabina, fiue bombycina, quœ, pr^terquam diutiffimè detorquentur dum fufpenfum plumbum in orbem agitur, omnibus aëris mutationibus funt obnoxia. Qua- propter filo fum vfus argenteo, per foramen chalybeum dudo : cuius obferuatio clariffîmè docuit, nullum in eo motum fiue 6 fiue centum horarum fpatio fieri : manè fiquidem in lineâ FB pofitus, in eàdem pluribus diebus pluribufque teftibus permanfit. » (< Vnde concludendum, quanta fit in obferuationibus adhibenda » diligentia, priufquam illarum rationes, & caufae, vel vtilitates, » quasrantur : nifi enim de fado fatis conftet, quid vlteriùs » inquiras? » (Page 45-46.)

Descartes n'avait donc pas tort de se méfier; et c'est peut-être cette méfiance de son ami, qui amena Mersenne à refaire lui-même l'expérience, & à constater qu'elle était erronée. Mersenne ajoute d'ailleurs :

« Huic autem Phœnomeno falfô credito quidpiam fimile conti- » giffet in 5 nouis planetis louialibus, quos nonnemo 4 Medicasis » addebat, & iam de nouenario Mufarum numéro hifce 9 planetis » comparando viri dodi cogitabant, nifi fœlicifllmus obferuator

�� �