Page:La Boétie - Œuvres complètes Bonnefon 1892.djvu/491

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

APPENDICE 40 5 honcstas, qui eum in gradum eum evexerunt, ex eo conspicitur, quod nihil mali ab eo metuant, a quo beneficiis fuerunt afecti. >> At bone Deus! Quid hoc rei est? Quamam est hœc infelicitas .· quod vitii genus? Aut potius quodnam infœlix vitium? Videre innumeros homines non quidem parere, sed servire, non gubernari sed tyrannide ojiprimi: nec uxorem, nec liberos, ne ipsam quidem vitam in proprio. habere facultate, stupra, rapinas, crudelitatem perpeti, non castrorum, non barbari exercitus, adversus quem sanguinem, vitamque jïertiliter ejfuudere decet, sed unius duntaxat, non Herculis quidem, vel Sansonis, sed pusilli homuncionis, quo in totâ gente et natione nemo erit nzollior, ignavior nec ejfeminatior : non qui vi et annis homines ad imjzerium cogere jvossit, sed qui impudicœ mulierculœ servitio totus addictus sit : idne vero iguaviam dicemus ? eosque qui ei serviunt, imbelles appellabimus ? » Si duo, tres, quatuorve ab uno lacessiti vim illius atque injuriam non repellant, id quidem absu-rdum videbitur, ac fortassis non injuria fracto esse anima arguentur. At si centum, si mille ab uno quidvis pa- tiantur, nonue ei obsistere nolle, non autem non audzzre dicentur ? Nequc · ignaviœ, sed incuriœ et contemptui tribuendum esse, si non ceutum, non _ mille homines, sed ceutum jvrovinciœ, mille civitates, injïnitœ myriades hominum cum u/no solo manus conserere detrectent. Quo vero id tandem nomiue vocabimus ? An ignaviam ? an inertiam ? » Hoc a natura omnibus vitiis comparatum est, ut certas quasdam habeant metas, ultra quas transgredi nequeant. Duo unum metuere pote- , runt, imo etiam fieri jzoterit, ut a decem unus reformidetur. At mille, mille myriadas homiuum, at mille civitates unius vim, atque imjzetum uequaqulzm propulsare! Non hœc quidem est iguavia, minimè eousque progreditur, sicuti nec ex ojaposito eousque jarotenditur fortitudo, ut vir solus murum ascendat, cum acie solus confligat, regnum invadat, ac in suam ditionem redigat. Quad igitur hoc vitii genus et porteutum est, quod ne ignaviœ quidem appellationem meretur ? cui satis turpe nomen indi (sic pour indici) nequit. Constituantur una exparte quiuquaginta ar- matorum homiuum millia, totidem ex adversa opponautur ; instruantur utrinque acies, signa dato concurrant, pro libertate al-ii retinenda, alii adimenda jzugnent : quibus conficere [zossumus adscribeudam esse victo- riam ? utros alacriori studio ad pugnam jzrofecturos confidimus ? au eos qui pro suorum laborum et virtutis prœmio libcrtatis couservationem sperant, an vero eos qui nullum aliud pro illatis acceptisve vulneribus, quam aliorum servitutem expectant? Ante illorum oculos semjver an- ` teactœ vitœ versatur felicitas, ac in posterum solitœ quietis et voluptatis cxpectatio .· non adeo ajiciuntur iis quœ brevi illo puguœ temjaore subeunda sunt, quam iis quœ ipsis jzerpetuo, liberis, ac universa: jëoste- ritati perferenda eruut. x His vero nihil est quod addat animos, quem exiguus concujziscentiœ stimulus; qui statim ad primum gâericulum retunditur, nec adeà incen- ditur coucupiscontiœ œstus quin, ut verisimile est, minima sanguinis guttula facilè extingui possit. In prœliis illis celebribus Milciadis et Theznistoclis, ante duo millia aunorum commissis (quorum adhuc recens adeô viget mcmoria historiarum beneficio quam si hesterno die facta