Page:Recueil des historiens des Gaules et de la France, tome13.djvu/258

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

172

EX BENEDICTI PETRQBURGENSIS ABBATIS

An. 1177.

  • An. 1177.

la C/uïtre.

Finito itaque colloquio Rex Anglise misit Henricum Regem filiiim suum A inBerriam, ad subjiciendum sibi inimicos suos et ipse ivit ad Vernolium. Et ibidem intuitu Divini amoris, et prece et petitione Bonorum-hominum de Grandi-monte motus, statuit coram Ricardo Wintoniensi Episcopo, et Henrico Bajocensi Episcopo et iEgidio Ebroicensi Episcopo, et Frogero Sagiensi Episcopo et coram Simone Comite Ebroicensi, et Rodberto Comite Leicestriœ et coram multis aliis Comitibus et Baronibus regni sui ne quis pro debito domini res hominis capere prsesumeret, nisi homo ejusdem debiti debitor aut plegius exstiterit ; sed redditus quos homines reddere debent dominis suis, reddantur creditori dominorum suorum, et non dominis. Cseterœ vero res hominum proprise sint in pace, neque eis pro dominorum debitis liceat cuiquam nantire. Hoc statutum et consuetudinem statuit dominus Rex et teneri praecepit in omnibus villis suis et ubique in potestate sua scilicet in B Normannia et Aquitania, et Andegavià et.Britannia, generale et ratum. Et ut hoc statutum firmiter teneretur, et ratum permaneret, scripto commendari et sigilli sui auctoritate confirmari fecit. Et postea summonere fecit Comites et Barones Normannise per litteras suas, quod essent apud eum apud Argentomium in festo sancti Dionysii, parati equis et armis remanendi secum in servitio suo. His itaque gestis, venit ipse usque Alen%nn, et misit inde Ricardum filium suum in Pictaviam, ad inimicos suos debellandos.

î. Interim circa festum sancti Michaèlis v Kal. Octobris feriâ tertiâ, dum Gaufridus Prœpositus Ecclesiae sancti Johannis Beverlaci, nepos Rogeri Eboracensis Archiepiscopi et Cancellarius Henrici Regis filii Henrici Regis, maria sulcaret inter Aïigliam et Normanniam, procellosa maris tempestas navem quae illum gestabat quassavit, dissolvit, et submersit. Submersi autem in ea C sunt praedictus Gaufridus Regis Cancellarius, et Rodhertus magnus magister scholarum Eboraci, vir siquidem omni morum honestate praeditus, et circumspectus, et prudens ; et multi alii tam Clerici quàm laïci, numero scilicet ccc viri, in ea submersi sunt (a), Eodem vero anno, tot naves perierunt in mare Britannico, et in illo quo navigatur inter Angliam et Normanniam quot non perierant multis annis ti’ansactis.

Interim dominus Rex Angliae, audiens quod Rex filius suus minime proficere potuisset in Berria, congregavit magnum exercitum ; et statim post fesf. tum sancti Mchaëlis promovit exercitum suum in Berriam, et redditam est

?. ei Castellum-Radulfi. Quo accepto promovit exercitum suum versùs Castre > 

volens illud obsidere nam dominus illius oppidi filiam Radulfî de Dolis rapuerat, fit raptam in suam custodiam tenuit affirmans quod illam Regi non D redderet. Séd cùm audisset quod Rex in manu potenti appropinquasset, venit ei obviam et factâ pace cum eo reddidit ei nliam praedicti Radulfi et eam (b) tradidit custodiendam apud Chinonem. Et profectus est inde Rex in Lemovensem prorinciam et implacitavit Comités et Barones Lemovenses et cx» vitium Christianitatis prseter illam partem » nos hommes tam Clerici quàm laïci de terra » quanLj|ante iter suum certis locis et certis per- » Regis Ànglisè cum omnibus rebus suis securi » sonis ^andam decrevisset. Et si uterque nostrûm » sint et pacem habeant per omnes terras meas ; et » decesserit, eligemus ( si nobis Deus spatium in- » ego Henricus Rex Angliae similiter volo, quod » dulserit ) de probis et fidelibus hominibus nos- » mercatorês et omnes liômînes tam Clerici » tris quibus committetur pecunia utriusque » quàm latci de terra Regis Francise domini » nostrùm ad faciendum servitium Cliristianitatis » mei, cum omnibus rebus suis sint securi et » et qui ducent et regent homines nostros. An- » pàcem habeant per omnes terras meas. Hsec » tcquam etiam iter arripiamus post susceptam » autem supra scripta nos firmiter observaturos » crucem, faciemus illos jurare quos custodes et » promisimus et juravimus, in prœsentia venera» gubernatorcs constituemus terrarum nostrarum, » bilis Petri tituli saneti Chrysogoni Presbyteri » quod ipsi bonâ fide cum omni posse suo si ne- » Cardinalis, Apostolicae sedis Legati et in prae» cesse fuerit, se invicem juvabunt ad defen- » sentia Richardi Wintoniensis Episcopi, et Joan» dendas terras nostras, cùm ab invicem requisiti » nis Carnotensis Episcopi et Henrici Bajocensis » fuerint ita qubd illi quos ego Henricus Rex » Episcopi, et Frogerii Sagiensis Episcopi et » Anglise praefecero ad gubernandum terras meas, » Egidii Ebroicensis Episcopi, et Henrici Régis » cum omni posse suo juvabunt ad defendendum » Angliae filii et Comitis Theobaldi et Gomitis » terras Lodovici Regis Francise, domini mei, » Rodberti et Pe) ;ri de Curteneia, et Comitis » quemadmodùm terras meas defenderent si » [Ebroicensis] Simonis et Willelmi de Kumez, » civitas mea Rotomagi obse’ssa esset et eodem et multorum aliorum, tam Clericorum quàm laî» modo qubd illi quos ego’ Lodovicus Rex Fran- s corum ». » cise prœfecero ad gubernandum terras meas, (a) Hovedenus Propè S. JFalericwn, in costera de » cum omni posse suo juvabunt ad defendendum Pontif.

» terras Henrici Regis Angliae, quemadmodùm (b) Ibid. quam Rex dedit Baldewino de Revers » terras meas defenderent, si civitas mea Parisius cum honore Castetti Radulfî. » obsessa esset. Volo etiam quod mercatores et om-