Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/132

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
DE MAGISTRATV POLITICO. CAP. XXXVI. 69


Cæsar χαῖσαρ quem regem Romanorum nominant. AL. Romischer Konig B. Roomsch. Conick GAL. Le Roy des Romanis ITAL. Il Re de Romani H. El Rey de los Romanos Hoc discrimen statuunt nonnulli : alij confundunt, vt Cæsar sit idem Imperatore.

Comes Dig. proprie intellgitur qui proconsulem præsidem ve in prouninciam abeuntem comitabatur, inque eius erat offico. AL. Graff B. Graue GAL. Comte ITAL. Conte H. Conde. Sic Comes prouincialis exponitur a nonnullis, pro eo, quem Landgrauium Barbari vocant

Cubicularius Cic. χαταχοιμαστήϛ. Plutar. AL. Kammerdiener B. Cameling GAL. Valet de chambre ITAL. Cubiculario AN. A Chamberlaine

Decurio cubiculariorum Sueton. qui præest cubiculariis principis AL. Obrister Camerherr B. Oppercamerlinck GAL. Grand chambrelan ITAL. Gran ciamberlano H. El sobre camereto AN. High chamberlaine

Dominus olim inuidiosum, vt annotat Seruius, qui imperium habet in populos. χύριοϛ όϛ ἂρxει ἐχόντων τῶν ἀρxόντων χοίρανοϛ. AL. Herr GAL. Seigneur ITAL. Segnore H. Sennor

Dynasta vel dynastes Cicer. Vir aut princeps potes. δυναστήϛ AL. Gewaltiger grosser Herr, Freyherr B. Geweldich en machtich Heere, Bænder Heere GAL. Bron, puissant Seigneur ITAL. Barone, o potente signore H. Sennor muy alto y poderoso

Formularius Fabio, qui formulas omnis generis negotiorum ad vsum seruat AL. Der aller Handlen Formulat hat, oder ein Praicticus B. Copist GAL. Clergeau ITAL. Gopista H. Que tiene copia de cada escritura

Fabricensis Cod. Theod. cui armorum imperialis aulæ incumbebat cura fabricandorum, quem existimo etiam fabrorum præfectum Vegetio dici, qui ferramenta, vehicula, machinas, & arma vel noua fieri, vel quassata reparari curabat. ἔπαρxοϛ τῶν τεxνιτῶν Plut. nisi quis velit Fabricensem curiæ iperatoriæ vacari soli : Præfectum vero fabrorum in quauis expeditione & castris suum tueri munus. AL. Bawmeister B. Fabrijckmeester GAL. Le maistre de la fabrique ITAL. Il mæstor delle fabriche H. El mæstros de las fabricas

Herios Mart. heronia Propert. Illustris foemina. ἡρωἰϛ, ἡρωίνη. AL. Ein herliche vnd adeliche Fraw B. Een edel enn deuch delijcke Vrouwe GAL. Femme noble & vertueuse par excellence ITAL. Heroina, principessa nobile & vertuosa H. Sennora de mucha virtud

Heros Virg. semideus Statio, Vir illustris, & qui rerum gestarum magnitudine aut virtutis claritate homine maior est. ἣρωϛ AL. Ein herrlicher, tummmuttiger Mensch, Edel, Rittermassig, heilig B. Een vorrome, edele, oft deuchtlijcke Persoon GAL. Homme ayant quelque vertu plus que de l'homme, demy Dieu ITAL. Huomo valente, vertuoso, heroe H. Sennor de mucha virtud

Imperator Augustus. αὐτοχράτωρ. H. Keyser, Obrister der Romischen Reichs B. Keyser GAL. L'empereur ITAL. L'imperadore H. El emperador

Inter rex Cic. qui regis defuncti vices implet, dum nouus succresserit μεσοβασιλεύϛ Plut. Istud inter Propregem & interregem discriminis esse censeo : tametsi Nebrissensis confundat. AL. Eins abgestorbene Konings Statthalter B. Een Stadthouder oft Regent, regierende in des gestoruen Conincx plærse GAL. Vice roy ou regent qui gouuerne tant qu'il n'y a Roy ITAL. Vicere, o tegente, che gouuerna in luoco del re morte H. El virey, qui tiene laplaca del rey muerto

Librariolus Ciero. pro villi scriba libellorum. γραμματοχύφον Demost. AL. Ein Schreiberle B. Een Clerck, Registerclerck, Pennelecker GAL. Clerc, clergenau, plumeteur ITAL. Scrittore, scrittorello H. Escriuanillo

Megistanes Suet. purpurati Curt. magnates quorum est magna potetia & auctoritas, μεγιστα=νεϛ, ἔκαρxοι AL. Grosse Heeren B. Groote ennde machtige Heeren GAL. Grands maistres, princes, primats, premiers gouuerneurs d'vn royaume ITAL. Signori grandi, principi, i gouuernatori delle prouince H. muy magnificos sennores, gouernadores de la tierras y prouincias

Monarcha μονάρxοϛ Plaut. μόναρxηϛ. AL. Ein Furst, allein Herr, Landherr fur sich selbst allein B. Ouerheer alleene GAL. Monarque ITAL. Monarcha, solo principe H. Vn monarca o sennor suelo

Nobilis Cic. nobili genere natus Eid. natalibus clarus Plin. Iun. Nobili loco natus Cic. εὐγενήϛ Aristo. εὐγενέτηϛ epigr γεναῖοϛ AL. Edel, vom edlem Geschlecht oder Stammen, Wolgeborne B. Edel, Welghebooren GAL. Noble, de noble race ITAL. Nobile H. Hidalgo AN. Gentilman borne

Nouus homo Cic. qui matioribus suis prælucet, nullis vel obscuris natalibus editus, χαινόϛ Appiano, ὁ ἀφ' ἑαυτού, ἀλλ' οὐ τῶν προγόνων γνώριμοϛ. AL. New auffkomme Leuth, van schlechten Orten erboren, aber jetzt in achtung kommen B. Van nieuwe hercommen GAL. de nouuelle race ITAL. Huo mo nouo AN. A gentilman oft he first head


Palatina officia Capitolino dicuntur, quos aulicos officiales nominant. AL. Eins Keysers oder Konings diener B. S'Keysers oft S'conincx Officiers ende Dienares GAL. Les ofsiciers d'vn empereut ou d'vn roy ITAL. Li officiali dell' imperadore, o del re H. Los officiosos del palacio

Præfectus arcis ἀχροφύλακ Polyb. φρούραρxοϛ Xenop. AL. Obrister in eim Schlosz B. Castelen GAL. Chastelain ITAL. Capitane di qualiche fortezza o castello H. Capitan de fortaleza

Præfectus prætorij Augustalis hodie Marcscalcus, Marcschal.

Prægustator Suet. Cic. qui cibos principi appositos prægustat. προτένθηϛ Athen. προγεύστηϛ AL. Credentzer B. Proeuer GAL. Escuyer trenchant, eschanson ITAL. Chi gusta in anzi ch' el principe mangia le vinande H. Que haze la salua gustando

Præses limitaneus qui limitibus finibusve prouinciæ præerat, quem Marchionem dixit Germania, a finibus idem etymon secuita. AL. Marckgraff B. Marckgraue GAL. Marquis ITAL. Marchese H. Marquez

Prætextatus assecla qui Gall. vocatur Vn page d'honneur.

Prætor comitatus Augustalis qui & Palatinus hodie.

Prætorio præfectus Suet. qui a Cæsare primas partes habebat, disciblinæ curialium emendæ præpositus, vt'e Cassiodoro intelligimus vnde ab Eunapio accommode vocatur ea dignitas βασιλεία ἀπόφυροϛ, velut imperatoria dignitas, sed extra purpuram vel trabeam, τήϛ αὐλῆϛ ἔφοροϛ Plutarch. in Galba ἔπαρxοϛ τῶν βασιλείων, ἔπαρxοϛ τῆϛ αὐ/ληϛ Eunopia.

Primates optimates Cicer. proceres Virgil. xummatess qui primi sunt & eminentiores in ciuitate aliqua. ἀριστῆεϛ πρωτεύοντεϛ AL. Die furnembeste Herren, Obristen vnd regenten einer Stadt B. De Opperste ende Principælste oft beste in een Stadt, de Hooftacken, de Regenten GAL. les gouuerneurs ou principaux d'vn populaire ITAL. Li capi della cirta H. Los principales del pueblo

Princeps Cic. ἂρxων, δημούxοϛ Sophoc. χυροτήρ Hesych. χοίρανοϛ. AL. Furst oder Furstin, furnemmer Herr B. Een Prince oft Vorst, oft Princesse ITAL. Principe, o principessa, prencipe o prencipeza H. Principe, o princeza

Prorex qui regis absentis vices & locum gerit. ἀντιβασιλεύϛ AL. Eins Konigs Statthalter B. Een Conincx Stadthouder, Viceroy GAL. Viceroy ITAL. Vicere H. Virey, vlcerey

Regina Cic. βασιλίϛ βασίλισσα. AL. Konigin B. Coninginne GAL. Royne ITAL. Regina, reina H. Reyna

Regulus Plinio, proprie filius aut nepos regis. inde ad principatum aliquem obtinentes latius extenditur vocabulum. βασιλισχόϛ. AL. Ein Furst, hertzog, oder Graff B. Een Vorst, landtsheere, Hertoch, oft Graue GAL. Prince, Duc, ou Comte ITAL. Principe, Duca. o conte H. Principe, duque, o conde

Rex Cic. βασιλεὐϛ βαλήν Aeschylo, σχηπτούxοϛ, χρείων AL. Konig B. Coninck GAL. Roy ITAL. Re H. Rey

Satrapa velsatrapes Terent. est autem vox Persica præsidem signans. toparcha. σατράπηϛ, τοπάρxηϛ. AL. Vogt, landtvogt, Landsherr B. Drossært, Marschalck, Landtvoocgt, Landtsherre, stadthouder GAL. Gouuerneur ITAL. Gouuernatore H. Gouernador

Scriba Festo, librarius Cic. Catul. qui libros describit, γραμματεὐϛ γραφεὐϛ, γραμματοχύφον Demost. quod vilem operam locet scribendis libellis, prono capite & cernuus. AL. Buscschreiber, Schreiber B. bockschryuer GAL. Vide infra in Librarius

Scribæ Festo, libtarij Eid. qui in tabulis publicas res ac rationes referunt, γραμματεῖϛ. AL. Stattschreiber B. Greffiers, quasi graphiarij. Schrijueynen, Stadtschryuers GAL. Greffiers, escriuanis ITAL. Greffieri, scrittori dell' archiuio H. Escriuanos de la ciudad

Scribæ in sacris literiss diuersi sunt ab his, quippe legis interpretes, qui legem descriptam habebant. γραμματεῖϛ B. Schriftgeleerden

Scriptuarius Lucil. qui in prouinciis acceptorum rationes publicanis scribebat, διαγραφεὐϛ, ἐπιγραφεύϛ Poll. AL. Zollschreiber B. Tolschryuer

Silentiarij Cod. a silentio, quos aliqui secretarios a secretis intelligunt : alij latius eo vocabulo comprehendi principis consiliarios omnes existimant. Alciatus. administros quictis in palatio exponit.

Tubularius Tacit. amanuensis Suet. qui rationes publicas aut priuatas annotat. προxειροφόροϛ, γραμματεύϛ. AL. Schreiber, oder Notari B. Schrijueyn, oft Notaris GAL. Esciriuain ou notarie ITAL. Scriuano, o notario, o notaio H. Escriuano o notario

Testamentarius Callistrato, Scriba qui vltimi elogij voluntatem adnotat. διαθηχογράφοϛ AL. Ein Notari, oder Testamentschreiber B. Testamentschrijuer GAL. Notarie d'vn testament ITAL. Il notaio per scriuere il testamento H. El notario que escrine el testamento