H. Proueder la madera por la guerra
Merere Cicer. æra merere Horap. stipendium merere Cic. stipendia facere Liuio. μισθοφορεῖν μισθοφορεῖσαι μισθοδοτεῖσθαι, μισθόν φέρειν. Thuc. AL. Vmb Gold dienen, dem Herrn dienen vmb Gelt B. Solt verdienen, den Heeren dienen om Gelt oft Loon GAL. Deseruit soulde, ou paye ITAL. Seruir per soldo H. Tomar paga
Meritorium Locus in tabernaculo stpris & adulteriis destinatus.
Militia Cicer. στρατιά AL. Kriegszug, Krieg B. Crijch GAL. Guerre ITAL. Guerra H. Guerra
Militiæ triplex genus apud Romanos fuit : Sacramentum, Coniuratio, & Euocatio.
Militiam Iurisconsulti faciunt & armatam, nempe bello operatorum militum, & palatinam, eorum videlicet, qui munus in republ. principis nomine gerunt.
Missio Suet. Liuio. Dimissio militis. ἀπουσία, quasi absentia. AL. Vrlaub, Erlaubnusz B. Verlof, Oorlof GAL. Gonge ITAL. Licentia H. Licentia
Missio causaria Vlpiano, quæ militiæ laboribus exoluit propter valetudinem, siue ea vera sit : siue simulata. ἀπουσία προφατιχή. AL. Ehrliche Paszport vnd abschiedbrieff B. Eeerlijcke Paspoort, oft Vertreckbrief GAL. Conge honeste, comme par maladie ITAL. Licentia honesta che si da a caso di malattia H. Licentia que tiene el soldado entonces que sta malo
Missio honesta quæ expleta militia tribuitur, vel ante, sed imperatoris consensu. δίχχαια χαἰ ἐπίτιμοϛ, ἀπουσία. AL. Ordentliche vnd fugliche Pasporr B. Rechte Paspoort GAL. Conge legitimement & iustement impetre ITAL. Licentia giusta & legitima H. Buena y honrada licentia
Missio ignominiosa quæ ob delicta sacramento exoluit. ἂτιμοϛ AL. Vnehrlicher Abschied B. Oneerlijck Paspoort, scheldinghe GAL. Conge infame ITAL. Licentia dishonesta H. Licentia feay verguen cosa
Missionum autem in re militari tria sunt genera :
Monomachia duellum Cicer. Singulare certamen. μονομαxία AL. Krieg oder Streit, vnd Kampff von zweyen B. Een Camp GAL. Combat d'homme a homme ITAL. Campo H. Desafio de vno por vno
Naumachia Mart. Suet. proelium nauale Fabio. Pugna naualis. ναυμαxία. AL. Schlacht auff dem Wasser B. Slach te Water oft ter Zee GAL. Guerre sur la mer ITAL. Pugna nauale H. Pelea en la mar
Obsidio Cic. obsessio Eid. πολιορχία. AL. Belegerung B. Belegeringhe, Belech GAL. assiegement, le siege ITAL. Assedio H. Sitio, o cerco
Ocreæ Liuio & Virgil. ocreæ ferreæ Vegetio, tibialia Paulo Iur. & Seruio, Crurum munimenta ferrea. χνημῖδεϛ, προχνημῖδεϛ. Aeliano. AL. Beinschinen B. Scheenplaten, Scheenijsers GAL. Greues, armures de iambes ITAL. Gambiere H. Calcados y antiparas de la pierna
Opima spolia Liuio, quæ dux hostium duci detrahit, vt Verrius voluit : vel, vti Varroni placet, ea etiam quæ manipularis miles hostium duci detraxerit. ἀχροθίνια Philostrato. AL. Ein herrliche vnd kostliche Beut B. Een heerlijcke een costelijcke Buyt GAL. Riche butin ITAL. Bottino copioso & rico H. Mucho robo
Pabulatio Cæs. vbi pabulum iumentis exquiritur. συναγωγή xιλού Halicarn. προνομή Eidem. AL. Futerung B. Voederinghe, Foragie GAL. Fourragement ITAL. Andar per fouragia & pasto H. Buscar pasta
Pelles Cic. (vnde Sub pellibus hibernari.) Scortea tentoria. βαίται Soph. δέρματα. AL. Lederine Zelten B. Lederen Tenten
Phalanx Liuio, Quadrata acies octonis peditum millibus constans, in qua pes pedi, clypeus clypeo, vir viro consertus erat, inuictum agmen & stabile, Macedonum instituto, vt Q. Curtius memorat. φάλαγκ. AL. Zug von acht tausendt Fuszknechten B. Een Heyr van acht duysent voetknechten GAL. Armee de huit mille hommes a pied ITAL. Armata d'otto milla homini a piedi H. Armada de ocho mil hombres a pie
Præda Var. Corpora rerum captarum. λεῖα, ω)φέλεια Polybio, άρπαγή, ἃρπαγμα Iosepho. AL. Raub, Beut B. Buyt, Proye, Roof GAL. Floye, butin ITAL. Butino, roba H. Robo
Præludium pugnæ Cicer. prælusio Plin. Iun. principium pugnæ Virg. lib. 9. προιμιοντῆϛ συμπλοχήϛ. AL. Das Vorfechten, dasz anbegin des Kriegs B. De Proefslach oft Voorslach GAL. L'essay du combat ITAL. Il principio de la batagglia H. Lleuada
Præpilatis hastis obijcere spiculis ludibrium obijcere, auctores ad piaculum noxæ obijcere Liuio. AL. Durch die Spiesz treiben oder jagen B. Door de spiessen jagen GAL. Faire passer les picques ITAL. Far passer le picque H. Mandar a passar las picas
Præsidia Cæs. Milites qui tutelæ ac defensioni locorum imponuntur. φρουροἰ, φρουραί Demosth. φρούριον Thucyd. AL. Besatzung, furnemmer Schirm B. Besettinge, Garnisoen GAL. Garnison
IT. Guarniggione H. Guarnicion
Prætenturæ Marcellino, Stationes militares ante tendentes, quæ hostium insidiis obtenduntur. B. Schantsen
Principia Liuio, Primores, qui in acie primi & principes stant. πρίγχιπεϛ Polybio. AL. Die dapfferesten Manner der Schlachtordnung, die Doppelsoldner B. De Dobbelsoudenærs, die int voorste ghelit ghestelt worden GAL. Les picquiers & les corselets ITAL. Lanze spezzade, i picchiori H. Soldados viejos.
Proelium Cic. conflictus & conflictio Cic. σύναyιϛ, ἡ ἐχ xειρόϛ μάxη Polyb. xειρῶν νόμοϛ Etd. συμβολή Xenoph. συμπλοχή Luciano, σὑῤῥακιϛ. AL. Feldtschlacht oder Streit B. Ein Slach te veldt GAL. Combat, ou bataille au champ ITAL. Combatto, bataglia H. Batalia, pelea
Pugna Virgil. a pugno dicta, quod ante armorum fortique vsum, calcibus, pugnis, & lucta certatum fuerit. μάxη, δηἰϛ, δηῖότηϛ Hom. μόθοϛ. AL. Schlacht, Streit B. Slach, Strijt, Camp, Geuechte GAL. Combat, bataille ITAL. Battaglia H. Batalla, pelaa
Pugna imaginaria Suet. Simulacrum pugnæ ad spectatorum oblectationem præbitum. μάxη ἐσχιαγραφημένη. AL. Anbildung eines Kriegs, een gemachrer Krieg B. Een geheconterfeyte ende ghebootste Crijch oft vechtinge GAL. Bataille conttefaite, faulse, & de ieu ITAL. Battaglia contrafatta per piacere H. Iuego de cannas
Pugna stataria σταδιαῖα, ἡ ἐχ συστάσεωϛ μάxη Herodiano, ἡ συσταδόν μάxη. AL. Bestehende Schlacht B. Stænde Slach, gerechtlijcke Slach GAL. Bataille ferme ITAL. Battaglia constante H. Batalla ferma
Punctim quam cæsim ferire magis Liuius de Hispanis dixit, quod Polybius Romanis attribuit. οὐχ ἐχ χαταφερα=ϛ, id est cæsim, ἀλλ' ἐχ διαλήyεωϛ, id est punctim, μαxαίραιϛ xρῆσθαι. AL. Mit stechen vnd nicht mit hauwen B. Steeckende sonder houwen GAL. D'estoc, non de taille. ITAL. A bella punta non a cotellade H. Herir a est ocadas, sin cruchilladas
Rapina Cicer άρπαγή. AL. Raub B. Roof GAL. Rapine ITAL. Rapina H. Robo
Raptus Cicer. ad stuprum refertur vi attentatum. άρπαγμόϛ, χατά βίαϛ ἀφαίρεσιϛ. AL. Entfuhrung B. Ontvoeringhe, entschæckinghe GAL. Rauissement ITAL. Rapimento H. Arrebaramiento
Recensere exercitum Liuio, lustrare exercitum Cæs. inire numerum armatorum Liuio, ἀπαριθμούν Isocrati, ἐπιλέγεσθαι τοὐϛ στρατιωτάϛ. AL. Musteren, Musterung thun oder halten B. De Knechten monsteren GAL. Faire monstre generalle ITAL. Far la mostra H. Hazer la muestra
Receptus cic. Virg. Locus, quo in tutum se recipit exercitus. Seruio teste. ἀναxώρησιϛ. AL. Zuflucht, Abzug B. Aftoch, Toevlucht, Vertreck GAL. Retraitte ITAL. Refugio H. Retraimiento, lugar de amigos, do el campollega
Sacramentum Seruio, sacram entum militare Plin. Iun. solenne sacramentum Tacito, in quo quilibet miles iurat se non discessurum militia, nisi post completa iusta stipendia : quæ viginti quinque annorum erant. AL. Der Eid B. Den Eedt GAL. Le serment ITAL. Il giuramento, la fede H. El iuramento, la fe
Sacramentum dicere Cæs. Tac. sacramento dicere Liuio, sacramento teneri Suet. iurare in verba Cæs. dare iusiurandum Cicer. ἐπωμόσασθαι ὀμνύειν εἴϛ τινά Plut. in Othone. ὀρχωμοτεῖν. AL. Einem Herrn schweren, oder einem den Eyd thun B. Den Heere sweren, oft een Eet doen GAL. Faire serment ITAL. Far giuramento H. Iurar, o dar el iuramento
Serra proeliari catoni, Velitari velut in crenarum serræ modum, accurrentibus & recipientibus se velitibus. ἀχροβυλίζεσθαι. AL. Scharmutzeln B. Schermutsen GAL. Escarmouche ITAL. Scaramucciare H. Escaramucher
Signa Cic. signa militaria. Hor. vexilla. Cæs. σημαίαι. AL. Panet Fanle B. Banieren, Vanen, Vendelen GAL. Enseignes, banieres, estandarts ITAL. Ensegne, bande, bandere, stendardi H. Benderas AN. Enseigne, gytarne, banner
Signa erecta Spartiano. AL. Fliegende Fandel, auffgesteckte Fandel B. Opgerechte, vliegende Vendelen quæ rei bene gestæ significationem obtinent. GAL. Enseigne depliee ITAL. Ensegne alzate, o spiegate H. Las banderas que buelan
Ligna supina Spartiano, quæ milites imposita humeris gestant, rei iacentis & supinæ indicia. AL. Nidergelassene Fandel B. T'vænken oft t'vendel op de schouderen GAL. Enseigne pliee ITAL. Ensegne piegate & abbassate H. Banderas que se træn sobre las espaldas, y que no buelan
Spolium virg. exuuiæ Eid. Quidquid hosti detrahitur vestium siue armorum. ἀχροθίνιον D. Paulo, λάφυρον Soph. proprie quod viuis dedisctum est, vt σχύλον Hom. quod mortuis. AL. Auszgezogene Kleider vnd Harnisch der Feinden, Raub, Beut B. Buyt, Roof GAL. Destrousse, despouille des ennemis, butin, pillage ITAL. Spoglio, butino H. Despoio
Statio Virg. Locus custodiæ militum deputatus σταθμόϛ. AL. Schaarwacht, Wachtstatt der Kriegszleuth B. Hoefslach, Schærwacht GAL. Le guet, le corps de garde ITAL. Il cuerpo, de