guardia H. El cuerpo de guardia
Statiua Liuio castra statiua Cic. castra temporaria, quæ in obsidionem muniuntur, quod ibi stet manearque exercitus. σταθμοί. AL. Geschlagen Leger B. Vastliggende geslegen, een beschanste Legher. GAL. Camp arreste ITAL. Campo fortificato, o d'assedio, alloggia mento statario H. Campo fortificado
Tabernacula Cæs. tentoria sunt e tabulis consertis mutabilia, σχηνώματα. AL. Holtzene Zelten, oder Hutten B. Hutten van Berderen gemæckt GAL. Cabinets ITAL. Casette di tauole H. Casillas de tablas
Tentoria Lucano, papiliones Plin. Veget. proprie sunt e velius tensis. χλησίαι. Hom. AL. Zelt B. Tenten. Pauilloenen GAL. Tentes, pauillons ITAL. Padiglioni, tende trabache H. Pauellones
Tessera duplex est : vocalis & muta Veget. vocalis est vocale signum, quod humana voce pronuntiatur, vt Venus victrix Cæsari : Hercules inuictus Pompeio : Lar Mario : Syllæ Apollo Delphicus. Muta vero, vt aquila, penna. Hocque symbolum necesse erat circumgestari a milite, sicut hac tempestate tæniæ albi purpureive coloris, aut Veneti. AL. Feldzeichen B. Velt-teecken
Tessera Liuio, symoblum Plin. Beelicum symbolum, quod militibus datur σύμβολον, σύνθημα Appiano : quo iudicio exploratores & hostes a sociis dignoscuntur. AL. Das Los, Loszeichen, heimlich Wort B. Die Lose D'woort GAL. Le mot du guet ITAL. La parola H. La palabra, appellido de guerra
Trophæum siue tropæum Virg. Fugato hoste veteres erigebant in editioribus locis stipitem humana specie, aut arborem ramu amputatis truncam, cui spolia hostium circumponebant. idque trophæum dicebatur : cuius formam graphice lib. 11. de scribit Virg. Is mos in vrbes posteris temporibus commigrauit, a stipitibus monumento translato ad arcus exædificatos. τρόπαιον, ἀπό τῆϛ τροπῆϛ, quod fugæhostilis esset illud monumentum. AL. Sigzeichen B. Seegteecken, quasi victoriæ signum. Standært GAL. Trophee, enseigne de victoire ITAL. Trofeo, segno della vittoria H. Senno della victoria AN. a Braue
Trulla ferrea Liuio lib. 7. dec. 4. in qua noctu funalia cadent, obsidionis aut incendij tempore. φανόϛ, λαμπτήρ. AL. Feurpfann B. Vierpanne
Turma Cicer. inter equites est, quod inter pedites centuria, habetque triginta duos equites. ἴλη, μέροϛ Leoni. AL. Geschwader Reisiger oder Reutter B. Een bende Ruyteren GAL. Bande de gents a cheual ITAL. Banda di caualli H. Banda de cauallos
Vasa colligere Cicer. conuasare Terent. ἀνασχευάζεσθαι, χαταλύειν σχηνάϛ Polybio, σχευαγωγείν, ἀναζευγνύειν. AL. Einpacken, den Plunder zusamen binden, hinweg ziehen, sich darvon machen, von dannen trollen B. Opbreecken, pack en sack maken, den aftocht doen GAL. Trousser ses hardes & les emporter a l'emblee ITAL. Far fascio, dislogiare, leuar il campo, sgombrare H. tomar sus baracos y irse con dios
Vasa conclamare Cæs. Exercitui moturo denuntiare vt vasa colligat. AL. Vmbschlagen oder blasen daszu man auffziehe, vnd breche B. Omslæn oft blasem om te vertrecken, oft om op te breken GAL. Sonner pour leuer son camp ITAL. Sonar la tromba per ritirarsi, o volta faccia H. Dat senno para se lleuar d'alli
Velitatio Plaut. velitaris pugna Sallustio. συμβολή. Halicarnass. ἀyιμαxία Appiano, ἀχροβολισμόϛ, συμβολή. AL. Schermutzel, Schermutzung B. Scharmutsel, scharmutsinghe GAL. Escarmouche ITAL. Scaramuccia H. Escaramuca
Vigiliæ Cæs. nocturnæ sunt tantum. προφυλαχή, πανυxίϛ. AL. Nachtwacht, Nachthut, Schiltwacht B. Nachtwæcke, Schiltwachte GAL. Sentinelle ITAL. Sentinella H. Sentinella.
DE MONETA.
CAP. XLIV.
Dærare Dig. ære æstimare, Ad pecuniæ taxationem vedigere. ἐκαργυρῶσαι. AL. Zu Gelt schatzen, oder schlagen B. Opt Gelt brenghen, rot Gelt slæn, oft taxeren GAL. Adenerer, apprecier a argent, mettre a quelque pris ITAL. Appretiare, mettere a qualche pretio H. Estimar o appreciar con dineros
Aerarium Cic. Repositorium publicæ pecuniæ ταμιεῖον. AL. Schatzkamer, stattseckel B. Stadt Geltcamer GAL. Chambre de monnoyes ITAL. Erario H. La caxa, o camara de los dineros de la villa
Aere mutare Plin. Colum. pretio aliquid emere aut venundare. ἀλλάττεσθαι. AL. Kauffen vnd ver kauffen B. Coopen ende vercoopen, verhanteren GAL. Acheter & vendere pour argent ITAL. Comperare & vendere H. Vender y comprar con dinero
Aeruscare Agellio, pro æra, seu pecunias vndique colligere præstigiis & fallaciis AL. Allenthalben Gelt samlen vnd zusamen kratzen B. Practiseren om Gelt te vinden, Gelt met archen list soecken GAL. Cercher & amasser argent auec finesse & ruze
IT. Raccore danari con inganno & pratica mirabile H. Buscar dinero por todas partes
Aes pro omni genere aureorum argenteorumve nummorum xρήματα. AL. Allerley Muntz B. Alderhande Gelt GAL. Toute sotte de monnoye ITAL. Ogni sorte di moneta H. Toda suerte de moneda
Aes alienum cicer. quod aliis dibetur. debitum. xρέοϛ ω)/φλημα. Plut. AL. Geltschulde B. Schult van geleeden Gelde GAL. Debte d'argent preste ITAL. Debito di danari imprestati H. Deuda de dineros prestados
Aes circumforaneum cic. quod e tabernis argentariorum, quæ circum forum sub porticibus erant, foenori petebatur AL. Geldt auff Wucher entlichen B. Gelt op Interest, oft woecker genomen GAL. Argent prins a inter est ou vsure ITAL. Dinaro tolto ad interesse H. Dinero romado a vsura
Aes graue dicebatur, quo non numerato, sed appenso debita exolui solebant.
Apophoreta Mart. munera quæ conuiuis asportanda donabantur. ἀποφόρητα.
Argentariam dissoluere Cicer vel cedere foro, dicitur, quando nummularius tabernæ suæ exercitium deserit. AL. Vom Handel abstehen, Banckertottirn B. Banckeroeten, Banckeroet mæcken oft speelen GAL. Faillir, faire banqueroutte ITAL. Farbancorotto, fallire H. Hazer bancarota, quebrar el banco, ser fallido
Argentariam facere cic. in Verrem pro exercere vsuram, aut argentarij nummularijve munus obire ἀργυροπραχτιχήν ἐργάζεσθαι. AL. Wucheren, oder den Wechsel treiben B. Met wisselen omgæn, woeckeren GAL. Bailler a vsure ITAL. Vsurar H. Ser vsurero
Arra Plin. arrabo Plauto, quod emptionis nomine datur, vt constet fides de pretio, quod conuenerit. ῤῥαβών AL. gottspfenning, Pfantschilling, haftpfenning B. godspenninck, Arpennink GAL. Arres ITAL. La caparra H. Sennal de la compta
Arra sponsalitia quæ datur vtrimque a sponso, & a sponsa in matrimonij contractus testimonium
As vbi de numerata in ære pecunia agitur, minimus est æris nummus : verum cum de pondere est sermo, As solidum, id est libram siue pondo, signar : quoties vero de diuisione solidi, hoc est, hæreditatis aut fundi. At pro solido accipitur, vnde fluxerunt illæ formulæ, Ad assem reddere, Ad assem omnia perdere. Ex asse hæres : quod postremum etiam ex libella dixit cic. ad Att. lib. 7. Fecit palam te ex libella, me ex teruncio scilicet, hæredem.
Asinius Celer mullum piscem mercatus est H-S. octo millibus, hoc est, quadringentis plus minus Caroleis, vti Plinius testatur.
Auctoramentum Cic. Suet. quo accepto miles obligatur, cum dat nomen. AL. Verpflichtung, vergeltung, laufgelt B. Gelt op de Hant, loofgelt, Kenpenninck GAL. Guerdon ITAL. Caparra
Aureus qui & solidus, & aureus stater, viginti quinque denarios valebat, siue sestertios centum : nam Dio historicus, vbi ait, xρυσούν τό νόμισμα τό τάϛ πέντε χαἰ εἴχοσι δραxμάϛ δυνάμενον χατά τό ἐπιχώριον ὀνομάζω. & iterum, xρυσούν πέντε χαἰ εἴχοσι δραxμάϛ δμυά μενον, pro drachma denarium accipit, vt & Plinius alias. xρυσούϛ, xρυσούϛ στατήρ Aristoph. taxatur Rosato, quem Anglia dat, siue centum stuferis, vel quinis Caroleis B. Vijf Karolus gulden. H. 1000. marauediz
Bos seu βῶϛ Atheniensium prouerbio notissimus, bouis imaginem monetæ insculptum habuit, ob animantis ad varios mortalium vsus necessitatem (vt annotauit Homeri scholiastes) vel quia contractus antiquitus fieri consueuerant quadrupedum permutatione ante excogitatum pecuniæ vsum, atque inde vetusti moris argumento. bouis typum monetæ placuit insculpi.
Brauium quod victoris confertur in ludis. βραβεῖον. AL. die Gaab, so man dem Helden im Kampff gibt B. Den Prijs diemen geefi in Spelen oft tornoyen GAL. Pris de la iouste ITAL. Il premio della giostra H. Aquel don que se da en el torneo
Cæsar Dictator ære alieno oppressus dixit, bis millies & quingenties centena millia sibi esse oportere, vt nihil haberet, teste Appiano. quæ summa efficit aureorum Vngaricorum sex milliones, sexaginta millia, sexcentos & sex, cum sestertiis duobus & dimidio.
Caligula intra vertentis anni curriculum absumpsit vicies & septies millies H-S. quod Tiberius Imp. reliquerat, hoc est, aureorum Vngaricorum sexcenties quinquagies & quater centena, quinquaginta quatuor millia, quingenta quadringenta quinque, & non totum dimidiatum.
Canon Legitima & ordinarta pensitatio dici potest, cuiusmodi sunt vectigalia & portoria. χανών AL. Iarliche Gult B. Ordinaris, Domeynen GAL. L'ordinaire, domaine ITAL. Enttata H. Renta
Caput Cic. sors Terrent. summa Plin. Principalis summa, quæ foenori datur. χεφάλαιον Platoni, quod caput sit foenoris. ἀρxαῖον Isocrati, quod ex eo tanquam principio oriantur vsuræ. ἀρxαῖον δάνεισμα Demosth, δάνειον, δάνεισμα AL. Haubtfum, Haubtgut, die gantze Sum B. Hooftsumme, Hooftgelt, t'caue dæl GAL. La somme principale & entiere, la cauedal ITAL. Somma principale, il cauedale H. La summa, y el canidal.
