Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/216

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
DE SVPPELLECTILI VARIA. CAP. LXXII. 153

omomhangben, oft Slæplaken, oft Speerders GAL. Voile, ou courtine de lit ITAL. Cortina, o cuouerchio bianco del letto H. Pauellon blanco, o colchon de cama

Candurci nomine potest nuncupari tegmen, quod in pompa solenni velat, & ab æris iniuria defendit monarchas : vel vbi Eucharistia circumfertur. AL. Der Himmel B. Den Arck, den Hemel GAL. Vn polie Cadurcum, pro tabernaculo institutorum, sub quo merces suæ venum exponunt. AL. Krammerladen oder Gaden B. Græm GAL. Tente ou logette de mercier, hayon, magazin ITAL. Magazzino H. Botiga de mercero

Cadus Virg. Vas vinarium χάδοϛ. AL. Weinvasz B. Wijnpype GAL. Cacque ITAL. Bota Vasija de vino.

Cælum Fabio, Instrumentum quo argentarij aliive opifices cælant in ære argentove, aut etiam in ligno saxove sculpunt. γλυφίϛ Etymol. γλύφανον Theocr. ἐγχολαπτήρ, ὑπαγωγεὐϛ, γλυφεῖον, λακευτήριον. Thucyd. quod scholiastes διδήριον λιθουργόνexponit. τύχοϛ. proprium est latomis cælum, quo lapides cædunt & poliunt. AL. Grabeysen oder Stickel, Treibpuntz, Gudzer B. Græsijser, steeckijser, formoir, groefijser GAL. Burin, instrument a grauer ITAL. Burino H. Buril, sinzel AN. Grauing yron

Calamistro erispare comam comam in gradus frangere plin. Iun. vibrare ferro crines Virg. vstulare crines candente ferro Pacuuio. πλέχειν τόν χορυφήν Phocylidi, ενουλίζειν τοὐϛ πλοχάμουϛ, πλέχειν, χαλλωπίζειν τήν χόμην ἐμπλοχῆ| Straboni. AL. Krausz Haar machen B. Het Hayr doen Crollen GAL. Grediller ou friser les cheueux ITAL. Crespare li capelli H. Crispar los cabellos

Calamistrum Varr. Acus maior, qua crispatur in annulos capillitium. χαλαμἰϛ, χάλλυντρον acus Iuuenali. AL. Pfriem da man das Haar mit krausz macht B. Nælde oft Priem om T’hayr te crollen GAL. Poinson pour grediller & friser les cheueux ITAL. Ferro da incrispare li capelli H. Hierro para encrespar los cabellos

Calamus Martiali, pro virga aucupis, quæ visco solet illini χάλαμοϛ. AL. Leimruth B. Lijmroede, oft stock GAL. Gluet ITAL. Verga inuischiata H. Leno enligado

Calamus Pro eo qui suspendit hamum, ne fundum petat. χάλαμοϛ. B. Dobber ITAL. Massachera

Calathus Virg. qualus Hor. quasillus Cic. Corbis in quem netrices pensum & fusos componunt. τάλαροϛ, χάλαθοϛ, χάνηϛ. AL. Geflochtener Korb, Spillenkorb, Spindeltruhle B. Spillen corf, oft Nævmandeken GAL. Panier pour les fuseaux ITAL. Sesto delli fusi H. Canasta, canastillo, altabaque AN. Hamper

Calcar Virg. calx ferratus Sillio, πτερνιστήρ, λαχτἰϛ, πλῆχτρον, ἐγχεντρἰϛ, χέντρον, μύαy. AL. Sporn B. Spore GAL. Esperon ITAL. Sprone H. Espuela

Calix Varr. Poculi genus, quo calidam olim potionem bibebant. χύλικ. AL. Becher, Glasy, Trinckgeschirr B. Beecker, kelck, glas GAL. Goblet, calice ITAL. Bicchiero, calice H. Vaso para breuer

Calix vitreus Martiali, θηρίχλειον Suidæ. θηριχλέουϛ τέχνον χύλικ, χύλικ ὑάλινοϛ, ὑάλινον ἔχπωμα Aristoph. AL. Trinck glasz, glaseren Becker B. Drinckglas, glas, glasen beecker GAL. Voirre ITAL. Bicchiere di vedro H. Iarro di vedro H. Iarro de vidrio

Calliblepharum Plin. Medicamentum quo supercilia denigrantur ad ornatum mulieribus. χαλλιβλέφαρον. B. Swertsel voor de wijnbræuwen

Candela Iuuenali, lucerna Cic. lychnus Eid. λυxνόϛ, λυxνία, λυxνοχαῖ/α Herodoto AL. Kertz, Liecht B. Keerse, Licht GAL. Chandelle ITAL. Candela, vela H. Candela, vela AN. Cadel

Candela sebacea Col. AL. Vnschlitne Kertz B. Een rueten Keerse, Smeer Keerse GAL. Chandelle de suif ITAL. Candela di sebo, o di seuo H. Candill di seuo AN. Tallowe candle

Candelabri scapus Plin. B. De Stele van een Candelær

Candelabrum Cic. lychnuchus Plin. λυxνεὼν, λυxνίον, δηροπήγιον. AL. Liechtstock, Leuchter, Kertzenstock B. Candelær GAL. Chandelier ITAL. Candelaro H. Candelero AN. Candelsticke

Canistrum Virg. Vimminea sporta, qua panem expediunt, & mensæ reliquias excipiunt, χάνεον, φέρνιον, χόφινοϛ, ἂῤῤιxοϛ. AL. Brotkorb B. Brootcorf, brootmande GAL. Panier ITAL. Paniere, canestro H. Canastra AN. Basket

Canterij Vitra. Ligna lingulata, quæ materiarij fabri pro adminiculis subijciunt materiæ serra dissecandæ. AL. Tillbaum, Trom B. Schætsen, schragen GAL. Cheuallets ITAL. Caualli, caualletti

Cantharus Plinio, vas vinarium cum præcedentis idem fere, nisi quod Baccho fuerit cantharus peculio sacer : vt in Scypho adnotauimus antea, quod præter Macrobium & Athenæum etiam Plinius docet lib. 33. Marium liberi patris exemplo cantharis potasse scribens. χάνθαροϛ. AL. Weinkanne B. Wijncanne

Canthus Persio, Ferrum quo absis munitur. χάνθοϛ, ἐπίσωτρον Hom. AL. Die eysin Radschinen B. D’beslach van t’rat GAL. Le fer au tour de la toue ITAL. Il ferro attorno alla rota H. El cincho de la rueda

Capedo Cicer. vas Samium, (vt indicat Cicero lib. De repub 6.) a capacitate dictum, nisi mauis d capiendo, quod esset ansatum, vt ita facile prehendi posset, vt & capidula & capula & capis Plinio fit & e


ligno tornatum ansa extenta, cuius siguram repræsentant antiqua nomismata, estque Sarmatis peculiarissimum poculum. χυλίσχη Halicarn. AL. Holtzlin Trinckgeschirr mit Handthaben, Gon, Kellen B. Een nap met een hanthaue oft oore

Capistrum Virgil. xειλωτήρ, φορβεῖα, περιστόμιον. AL. Halfter B. Halfter, muylbant GAL. Licol, cheuestre ITAL. Capistro H. Xaquima, cabestro

Capsa Plin. arca Cic. cista Eid. χίστη, γλωττόχεμον, χοίλη, λάρνακ, ζύγαστρον. AL. Kast, Reiszkasten, Kist B. Kiste, Kasse GAL. Arche, casse ITAL. Cassa H. Arca, caxa de guarda

Capsella capsula, cistella Plut. Exigua capsa, a capiendo dicta. γνωσσόχομον, χαyάχιον Hesych. AL. Ein Truhle oder Ladle, Korble B. Een Doose oft Lade, een Cabas GAL. Layette, boite ITAL. Cassetta, scatolina H. Caxa pequena caxita

Capsella fictilis χερματήριον, παρά τό τηρεῖν τό χέρμα. B. Een Spærpor ITAL. Saluadenari, pro capsula figulini operis, in quam pueri nummulos asseruandos conijciunt.

Capsus rhedæ Vitra. Locus rhedæ in quo victor sedet. AL. Desz Kutschen Knechts Sitzs B. Krat dær de cotsevo eder sit GAL. La ou est assis le cochier ITAL. Il luogo doue sede il cocchiere H. El lugar do assenta el cochero

Carbo Persio, Pruna extincta. ἂνθρακ. AL. Kol B. Kole, dooue Kole GAL. Charbon ITAL. Carbone H. Carbon

Carchesium Virg. Pochlum circa mediam partem compressum, ansis, a summo ad infimum pertinentibus munitum. χαρxήσιον Cratino. AL. Kopff, Krausen B. Kop, oft hoogen Kroes GAL. Hanap a boire ITAL. Coppa H. Copa

Carnarium, furcula Liuio, furca, qua carnium pulpæ & succidiæ suspenduntur. AL. Gabel B. Vleeschgaffel

Carpentum Liuio, Ouidio, Matronarum vehiculum, vt ostendit in Fastis Ouidius : cum Pilento fere idem πορεῖον Plat. φορεῖον.

Carrus Cic. carruca Plin. biga Virg. biiuge curriculum Sueton. AL. Karr von zweyen Rossen gezogen B. Een karre met twee peerden GAL. Charrette a deux cheuaux

Catapulta Liuio, Machina bellica omnis generis iacula effundens, χαταπέλτηϛ.

Catheter ænea fistula Celso, Chirurgicum instrumentum, quo immisso vrinam morantem, obstructo meatu vrinario, proijcimus χαθετήρ. Galeno, σίφων Aeginetæ. GAL. Sonde

Catinus Hor. seruiebat pulmentariis & insculentis. τρύβλιον, λεχάνη Poll. AL. Blat, Schussel B. Een Commeken, oft diepen Schotel GAL. Plat, escuelle ITAL. Piatto, scudella, a scuti, vel potius parnæ forma H. Plato, escudilla

Cauterium Plin. instrumentum vstioni idoneum, quo putrida vlcera, & defluxui obnoxia loca inuruntur. χαυτήρ Apsyrto, χαυτήριον. AL. Breneisen B. Brantijser, cauterie GAL. Cautere ITAL. Cauterio

Cento Cæs. centunculus Plin. χέντρον. Stragulum e discoloribus pannis consutum. ῥαπτόν. AL. Gestuckelte, Decken B. Særse, vergaderde Decken, Kleet van stucken ende stollen vergadert GAL. Couuerture de diuerses laines, bureau, loudier de plusieurs pieces ITAL. Schiauina H. Repostero de remediendos

Centrum Cic. Pes alter circini immobilis. χέντρων.

Cereus Cic. pro candela e cera, vel funali φανόϛ. AL. Wachskertz B. Wassen keerse GAL. Chandelle de cire ITAL. Candela di cera H. Cirio AN. Waxe candle

Caruical Iuuenali, quod seruici confouendæ substernitur. ποτίχρανον Theocrito, ὑπαυxένιον Luciano, ὑπηρέσιον προσχεφάλαιον. AL. Hauprkussin B. Hooftpuellouwe, Peluwe, Hooftpuel GAL. Trauersin du lit, cheuer ITAL. Cauezzale H. Cabecal

Cestra Malleus ferreus, siue, vt volunt, armatura lunata, qua in perfringendis hostium armis vtebantur equites, atque hanc esse proprie Amazoniam securim volunt nonnulli, quo cataphracti equites vtuntur. χέστρα. AL. Reit oder Fausthamer B. Heerhamer GAL. Masse de fer ITAL. Mazza d’huomo d’arme H. Elmartel o maca de los hombres d’armas

Cheleuma xήλευμα Hesychio, ἀχέστρια Attice, ἠ πήτριον Suidæ, ῥάπτριον, pro canabino filo setis præpilato, quo calceos consuunt, ita enim accipio ω)=| ῥάπτουσι, non pro subula, vnde dixit Eupolis, σχύτινα xηλεύειν, pro calceos consuere AL. Schusters Faden, oder draat B. Dræt, caftele GAL. Le fil de cordouannier ITAL. Il filo de calzolaio H. El hilo de capatero

Cheonia Vitru. Ansæ quædam arrectariis tignis affixæ, in qua succularum cardines coniecti versantur a vectiariis, xελώνια. AL. Die Zugstelle, Zugschenckel, oder Balcken, darinn die Welle vmgetrieben vnd gehalten wird B. Den voet oft gat oft balck, dær dat windæs oft rar in omloopt

Choragium Cicer. Instrumentum generice omne, & apparatus quiuis. xορήγιον. AL. Rustung B. Toernstinge GAL. Equipage, & appareil quelconque ITAL. Qualsi voglia apparato H. Qualquiere aparejo.

Aloqui apparatus omnis scenicus velamentorum ita dicitur Festo teste, quod Siparium scenicum Seneca & Tertullianus dixerunt. est enim siparium velum mimicum xορήγιον. AL. Rustung zu einem Schaw-