Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/219

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
156 NOMENCLATOR VIII. LING.

oft yet om de tanden dewryuen. GAL. Poudre pour frotter les dents ITAL. Poluere per inbianchire e denti H. Poluos para fregar los dientes

Dentiscalpium Martiali, Instrumentum exesis dentibus eradendis nitidandisque accommodum. ὀδοντοκέστηϛ Poll. ὀδοντόγλυφον, ὀδοντογλυφίϛ. sit autem vel e metallo, vel lentisci ligno, vel præcuspidatis calamis. AL. Zangrubel, Zangschaberle, Zanstarer B. Tantstoocker, tantcrabber, tantceuter GAL. Curedent ITAL. Curadenti, stecco H. Mondadientes

Digitabulum digitale Varroni, quo digitorum oras muniunt feminæ aduersum acus. δαχτυλήθρα. AL. Fingerhut, Fingerling B. Vingerhoet, Vingerlinck GAL. Doitier ITAL. Ditale, diseale Ven H. Dedal AN. Thymbel

Dioptra Plinio, Instrumentum geometricum, quo distantia & altitudo locorum e longinquo deprehenditur per minuta foramina transmissa oculi acie, & interuallum colligente. διοπτήρ, διόπτρα. at foraminosus ille caniculus, qui visum dirigit, διαυλίσχοϛPolybio dicitur.

Diota Horat. Vas potorium qualecunque, binis ansis munitum. AL. Ein

Trinckgeschirr mit zweyen Ohren B. Een Croes oft Drinck vat met twee Ooren GAL. Vaisseau a boire auec deux anses ITAL. Vaso da bere con due orecchie H. Vaso para beuer con dos orejas

Crediderim tamen diota significari magis ab Horatio amphoræ, siue quadrantalis genus, quod Italiæ familiare, binis ansis prehenditur & succollatur a baiulis vinariis, vulgo nominatum Barillum. ITAL. Barille GAL. Baril H. Baril

Diploma duplex vas Plin. quo alteri cacabo aut aheno impositum, eius feruentis calore concoquitur. δίπλωμα Gal. Dioscor. διπλούν ἀγγεῖον Gal. διπλούν σχεύοϛ. Balneum Mariæ vulgus pharmacopoeorum nuncupat. Eodem vocabulo non male vocari posse videtur olla fictilis, quæ incrustata tectorio vitreo duplicique tunica est, vt exud are aut transmittere liquorem non possit. AL. Verglaster oder verlotter Hafen B. Een glasen Pot, een vertinde Pot GAL. Pot estaimme

Diploma prolinteo complicato. πτύγμα Aeginetæ, πτύγμα ῥάχουϛ, δίπλωμα Hesych. plagella Cælio Aureliano. B. Compres, geuouwen bant, een opgerollen bant

Dipyrenum Aureliano, Specillum chirurgicum vtrinque in extrema cuspide πυρῆνα, veluti nucleum quendam teretem atque oblongum in modum sansæ oliuarum habens. Dipyrenum autem in angina immittit in fauces Aurelianus, capite (sic πυρῆναnuncupat) lana molli prætecto. Est autem πυρήν non cuspis specilli in acumen exiens, (vt annotari perperam a medicis nonnullis video) sed oblongam nuclei sansæve speciem referens in summa cuspide glans, quæ in auriscalpiis nostris excauata visitur : id quod Galenus lib. 9. Anatomicῶv initio clare ostendit, vbi dipyrenis σῶμα λεπτόν χαἰ προμηχίϛ attribuit, hoc est, oblongum & exilem exitum.

Discriminale discerniculum Nonio, acus Martiali, acus crinalis Apuleio, crinale Ouid. κανεῖον, χνηστίϛ Plutarch. βελόνχ. AL. Pfriem damit man dasz Haar ziert, scheidet, vnd krummet B. Een Priem om 'Thayr te scheyden GAL. Poinson pour faire la creste des cheueux ITAL. Scriminale, cernecchio H. Aguja para hazer la crencha, partidos de los cabellos

Dolabella Colum, dolatorium Hieronymo, Runcinæ paruæ genus. xειρομήριον Hesychio. AL. Ein Heblin B. Schæfken, het lofferken GAL. Doloir, rabot ITAL. Pianolino H. Acuela

Dolabra Colum. qualigna dolantur. σχέπαρνον Galeno, qui ait esse instrumentum, quod in extrema sui parte, qua lignum incidit, leuiter in supercilium curuatur. AL. Diechselax B. Dissel GAL. Doloir ITAL. Ascia, o dolatoio H. Seguron para dolar AN. Chyppe axe

Dolo Sueton. Baculus intra quem latet pugio aut ferrum, a dolo nomen habens, quod decipiat ligni specie : veluti thyrsus hasta cuspidem sub hedera occultans. Varro exponit contum ingentem cum spiculo breuissimo. δώλων Hesychio. Plutarchus interpretatur κιφίδιον λῆ|στριχόν. AL. Ein Iacobs Stecken, ein heimlicher Tolch B. Een Palster, een Doll, een Sweertpriem GAL. Bourdon, dans lequel est vn estoc cache ITAL. Bordon, doue e scoso vnstocco H. Dalle que tiene el hierro cubierto

Dorsuale Capitolino, straturm, in stratum, quod equi dorso insternitur. ἔποxον, ἐπινώτιον, ἐφεστρίϛ. AL. Ein Ruckendeck B. Rugdecksel GAL. Couuerture du cheual ITAL. Cuoperchio del cauallo H. Cubierta del cauallo

Echinus Horat. lib. 1. Sat. 6. Olla ingens vasto ore. ἐxῖνοϛ Hippocr. xύτρα μεγαλόστομοϛ, vt Erotianus exponit. Horatiani interpretes echinum interpretantur pro aquiminario vase, in quo calices lauantur. AL. Weiter Hafen B. Een wyde Pot

Echinus Instrumentum setaceum, setis vndecunque exstantibus asperum, quo poculorum aluum defricamus. AL. Bursten, Wusscher B. Borstelken, Quispelken

Ellychnium Plin. Funiculus stuppeus aut xylinus, qui candelam mediam secat. ἐλλύxνιον, θρυαλλἰϛ, μύκα φλόμοϛ Polluci. AL. Taacht B. Lemmet GAL. La mesche, lumignon ITAL. Stopino, lucignuolo H. Meche del candil AN. Mattche

Emblema Cic. & Vlpiano, Ornamentum exemptile, quod pro lubito vasis


argenteis aureisque innoxie domi rursusque reponi potest, cuiusmodi sunt sigilla aut rerum flosculorumque simulacra adfabre facta. ἔμβλημα, ζωωτόν δαίδαλμα Eustathio. AL. Spenglin B. Spenghel, spange GAL. Attaches pour enrichir lex vaisseaux d'argent ou dor

Emunctorium quo ellychnium superuacuum candelæ emungitur. AL. Schneutzer B. Snuyter GAL. mouchettes ITAL. Meccatoio H. El alimpiadero AN. Snuffer

Endiæum Festo, Lineum filum, quod in extremo clysterio relinquitur, meatum obtur ans, quo subducto enema inijcitur, be quid flatuum admittatur, a similitudine foraminis, per quod sentina exoneratur : quod ενδιαῖον Græci vocant.

Enema Ibidis Aegyptiæ inuentum. ἐνίχμα. id quod per clysterem inijcitur.

Ephippium Hor. Sella equi. ἐφίππιον ἑδώλιον ἱππιχόν. AL. Sattel B. Sadel GAL. Selle ITAL. Arcione, sella H. Silla

Epichysis Plauto, Vas vinarium e quo in cyathos vinum affundebatur. ἐπίxυσιϛ Athen.

Epistomium dici etiam potest obturaculum, quod ori dolij inseritur, illudque obstruit. B. Een Duyghe oft Spongie eo quod e materia spongiosa & subere plerumque constet : cocone nonnullis ITAL. Cochiume

Epistomium Varr. Senecæ, quo versato patefiunt vel obturantur fistulæ, vel siphunculi doliis emissi in promendo. ἐπιστόμιον, στρόφιγκ. AL. Der Han B. De Hane GAL. Robinet

Epizygis Vitru. Foramen arcus balistarij, in quem inseritur vncus arcus. ITAL. II forame doue si inchiaua la nozetta

Ericius Sallustio, Machina milit aris vndique præpilata, ac verutis binos pedes longis horrens, aut clauis ferreis extantibus. B. Yseren Vercken

Ergata Machina tractoria axe recto, quæ obtinentibus & in orbem euntibus vectiariis rersatur : qualis est qua in emolienda anchora vtuntur in onerariis nauibus. ἐργάτη, κυγόϛ Aristot. AL. Windenbaum, vellbaum B. Dræyboom, windboom, capestand ITAL. Argano

Ero vel vt alij scribunt, hero. Digestis tit. locati, quanquam alij pero legunt apud Plinium pro coriaceo sacco. Vitru. lib. 5. in fine, eronibus ex vlua. Digest. Heronibus aut alta cupa clusum. Plin. 36. Heronibus arena plenis, Donatus, a phormione sparteo, quem nos eronem dicimus.

Escale Iuuen. Sat. 12. ea enim vetustissimi codicis lectio probatior mihi habetur, quam escaria, quod adiectium est vbi ait :

Adde & bascandas & mille escalia. vas escarium Plinio. τεύxοϛ, xεύμα. AL. Schussel, Platten mit Speisz Poll. B. Schotel oft Plateel (vt Flandri loquuntur) met Spyse GAL. Plat de viande ITAL. Piatto di viuanda H. Plato o escudilla

Excipulæ Septa viminea in profluente aut vndis, piscium insidiæ. ἐχδοxεῖα. B. Schuttinghen

Excipulum ego vocitabo, pace eruditorum bona, vasculum quod subijcitur a chirurgis, dum sanguinem detrahant scalpello, ab eius vasculi vsu, quod subijcitur doliorum fistulis. ὑπόθημα Poll. ὑπόστατον, ὑπόχυχλον. AL. Laszpfandel, oder Scherben B. Lætpenneken oft schotelken, t'saucierken oft commeken dærmen t'bloet inne læt

Excipulus Plin. lib. 25. cap. 7. Vasculum qualecumque quod excipiendo liquori subijcitur, siue vter sit, sine aliud quid. ἐχδοxεῖον. AL. Fursatz, oder Dropfffasz, Gutteren B. Leekvat, Ondervat GAL. Receptacle

Excipulus Pli. Rete inter excipulas piscium in sidiis expansum. AL. Fach feimer B. Vuycke

Falcula Colum. instrumentum falcis modo recuruum, quo vuæ e vinea eximuntur. άρπίδιον. AL. Rebmesserlin B. Wijngært snoeyere GAL. Sarpe ITAL. Runce

Falx dens Saturni Virgil. secula Varr. δρεπάνη, ἃρπη. AL. Sichel, Sageissen B. Zeeckel, zeyne, seyyssene GAL. Faux ITAL. Falce H. Hoz

Falx arboraria siluatica κυλοχόποϛ δρεπάνη, δρέπανον ὐλουργόν Halicarnasseo AL. Hagmesser, Schneidmesser B. Houmes, heepe GAL. Sarpe ITAL. Manarino H. Hocina para cortar lenna

Falx foenaria Cat. foeniseca. χραστήριον. B. Zeysene H. Laguadana

Falx messoria adorea, qua frumentum inciditur. AL. Sichel B. Zechel GAL. Faucille ITAL. Falce H. Hoz para segar

Falx putatoria vineatica Varro. qua vinitores putant vites. χρώπιον Pherecydi, χλαδευτήριον. AL. Bindmesset, Rebmesser, Gertel B. Snoeymes GAL. Serpe ITAL. Ronca H. Hoz pedadera

Fascia Celso, fasciola Cic. anadesmos apud Horatianum, qua vulnera obligantur. τελαμὼν, παραίρημα Thucydidi, λαμπάδιον Suidæ, ἀνάδεσμοϛ, ἐπίδεσμον, σπειρίον, ὀθόνιον, τελαμὼν σινδωνιτηϛ Poll. AL. Windeln, Bindlin B. Windel, bant GAL. Bande ITAL. Fascia H. Faxa

Fauilla Terentio, quasi excinctus cinis abstrusum ignem fouens. αἴθάλη, φαyέλοϛ, μαρίλη. AL. Glunsen, erloschner Gneist, Aschen darin das Feuwr vertrochen ist, ein trochner Glut B. Ghereeckent Vier, heete Asschen, ghebluste Gheestere GAL. Cendre chaude ITAL. Fauilla, cenere calda H. Morcella de centella muerta

Ferramentum concisorium Vegetio, quo vngulæ iumentorum conciduntur. σμίλη. B. Besnoeyere

Ferreus hamus Plin. pro ferreo pectine, quo linum pectitur. AL. Hacklin B. Heckel


Fibula