Page:Thresor de la langue francoyse - 1606 - 1 - Nicot.djvu/43

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
AP AP 39

tem suam, B. ex Cic.

Appointé, Decisus, Compositus, Transactus.

Chose appointée, Diiudicata res.

Ils pensoient que la chose fust toute accordée & appointée, Transactum putabant.

Nous sōmes appointez en droict, Iudex disceptatione iuris esse dixit.

Appointement & accord qu’on fait entre aucuns qui auoient esté grans amis, Reconciliatio.

Appointement & traicté de paix faict par certaine solennité entre deux ou plusieurs ayans guerre l’vn contre l’autre, Foedus foederis.

Appointement que baille le magistrat sur l’estat de la possession d’vne chose contentieuse, Interdictum.

Donner quelque appointement, Decretum interponere.

Donner quelque appointement en la cause & sentence interlocutoire, Interloqui.

Donner vn appointement inique & tortionné, Decernere iniuriam.

Appointemens, Conuenta inter litigantes transacta.

Apointement donné par le iuge, Decretum iudicis, Edictum iudicis, Syngrapha iudicialis.

Faire appointement entre aucuns, Componere gratiam inter aliquos, Aliquos in gratiam redigere, Reconciliare.

Faire appointement, Laisser les armes, & s’en aller chacun en son hostel, Discedere ab armis.

Faire appointement auec ses ennemis en faueur de la chose publique, Dimettere iram suam Reip.

Ie feray l’appointement de toy & Lentule, Lentulum ponam tecum in gratiam.

Qui faict appointement & la paix entre aucuns qui auoient esté amis, Reconciliator.

Mettre à neant l’appointement, Edictum circunducere.

Qui rompt l’appointement, Foedifragus.

Appoissonner ou, empoissonner, Piscibus, vel Piscaria, copia instruere.

Table bien appoissonnée, Extructa piscibus mensa.

Estang bien appoissonné, Piscosum, vel Pisculentum stagnum.

Apport, Appulsus huius Appulsus, aduectio.

Vn temple auquel il y a grand apport de gens, Frequentissima ædes.

Apporter, Afferre, Subuectare, Deportare, Deferre, Apportare.

Apporter au proffit de la communauté, Conferre in commune.

Apporter quelque chose par grand force & difficulté, Admoliri.

Bailler à aucun ou apporter dons de tous costez, Dona alicui conferre.

Apporter des pommes en la ville, Mala inuehere in vrbem.

Les viures estoient apportez par chariots, Commeatus subuehebatur.

Apporter par eau, à cheual, par charroy, Aduehere.

Apporter ou amener foison de langage, Verba infarcire.

Qu’on apporte d’Afrique, Quæ ex Africa venit.

Qu’apportes-tu de nouueau ? Quidnam apportas ?

Ie t’apporte, ie te viens raconter d’autres meschancetez qu’il a fait, Fero ad te alia flagitia illius adolescentis.

On auoit apporté telles nouuelles à Rome, Ita Romam erat nutiatum.

Ils vset d’arain apporté d’ailleurs & de dehors, Ære vtutur importato.

Qui est apporté, Allatus.

Qu’on a apporté de quelque estrange pays, Inuectitius.

Apportement, ou Emportement, Deportatio, Aduectio, Aduectus, huius aduectus.

Apposer la main à la poitrine, Apponere manum ad pectus.

Apposer vne marque à quelque chose, Apponere notam alicui rei.

Apposer vne peine à ceux qui rompront l’alliance, Ascribere poe nam foederi.

Iour apposé és lettres, Appositus in epistola dies.

Apposter, & attiltrer vn faux accusateur & calomniateur, Accusatorem, vel calumniatorem apponere.

Apposté, Appositus.

Bailler ou commettre vn iuge ou commissaire apposté, Iudicem quem commodum est, dare.

Appouurir, Depauperare, Pauperem facere, Fortunis euertere.

Appouris, Comminuti re familiari.

Appourissement, Guerre & appourissement de peuple.

Aprecier, Pretiu imponere alicui rei, Pretiu statuere, Indicare.

Apprecier à argent, Adenerer, Adaerare.

Il l’apprecia vn escu, Aureo aestimauit.

Apprehension, Comprehensio.

Apprehension & la conception de nostre entendement, Sensus.

Apprendre, Discere, Addiscere, Condiscere, Comprehendere.

Apprendre par cœur, Animo indipisci, Ediscere.

Apprendre par auant, Prædiscere.

Qui apprend aisement, Docilis.

Celuy ou celle qui apprend d’vn autre, Discipulus, Discipula.

Apprendre d’aucun, Disciplinam ab aliquo accipere.

Chose qu’on ne peut apprendre, Incomprehensibilis.

A qui on ne peut rien apprendre, Indocilis.

A qui on ne peut apprendre la nature du ciel, Indocilis caeli agricola.

Apprendre tout au long & entierement, Perdiscere.

Apprendre l’art, Percipere artem.


Ils meurent en apprenant, Discentes vita deficit.

Apprenant, Condiscens.

Apprins & enseigné, Edoctus, Institutus.

Qui est bien apprins, Disciplinosus, Gell.

Qui n’est point apprins, Indoctus.

Bien apprins & moriginé, Bene moratus.

Qui est bien apprins, qui sçait aller & parler, Vrbanus.

Bien apprins & nourri en enfant de bonne maison, Ingenuè educatus.

Tu as fait icy vn tour que tu n’as pas apprins de ton pere, Pol haud paternum istud dedisti.

Mal apprins & mausade, Barbarus.

Apprenti, m. acut. Dont est tel prouerbe, Nouueau apprenty n’est pas maistre Tyro ac rudis in re aliqua Discipulus.

Apprentissage, Tyrocinium.

Apprentissage d’aduocats plaidans, Tyrocinium oratorum.

Estre au commencement de son apprentissage, Vestibulum artis ingredi.

Donner commencement d’apprentissage, Imbuere.

Faire son apprentissage, Ponere rudimentum aut tyrocinium, Rudimenta tyrocinij deponere sub aliquo.

Qui a fait son apprentissage és lettres, Literis initiatus.

Estre mené à l’apprentissage de quelque science, Deduci ad aliquam disciplinam.

Mettre en apprentissage, In disciplinam tradere.

Apprehender, Apprehendere.

Apprest, Apparatus, Apparatio, Ornatus, Instauratio, Parasceue, Praemunitio.

L’apprest & estat de l’armée quand elle veut donner dedans, Procinctus, huius procinctus.

Apprest du triomphe, Triumphi instrumentu, Triumphi apparatus.

Grand apprest de viandes, Opulentum conuiuium, Epularum apparatus magnificus.

Faire apprest, Apparare.

Faire apprest de guerre, Arma mouere.

Quand il n’y a nul apprest, Inapparatio.

Apprest de nouuelle guerre, Comparatio noui belli.

Faire toutes ses apprestes deuant que de faire quelque chose, Praemoliri.

Apprester, Parare, Apparare, Comparare, Ornare, Adornare, Instaurare.

s’Apprester, Comparare se, Accingere se.

s’Apprester & s’asseurer contre tout ce qui pourroit aduenir, Confirmare se ad omnia.

Appreste toy, Accinge te.

s’Apprester pour fuir, Ornate fugam, Parare fugam.

Apprester vn banquet, Conuiuium aptare, Parare, Apparare, Struere, Ornare & apparare.

Mander à quelqu’vn qu’il appreste le soupper, Indicere coenam alicui, B. ex Suetonio.

Il employe tout le iour à apprester le banquet, In apparando conuiuio consumit diem.

Apprester bois pour la fournaise, Ligna ad fornacem conficere.

Apprester & machiner guerre, Coquere bellum.

s’Apprester pour aller au combat, Expedire se ad praelium, Accingere ad conflictum.

Apprester nauires, Naues expedire.

Apprester le disner, Prandium accurare.

Commander d’apprester le soupper, Imperare coenam.

Apprester verges, Expedire virgas.

Apprester forces viades, Facere opuletu obsoniu, Obsonari copiosè.

Apprester somptueusement viandes, Fercula luxuriosè struere.

On apprestera au matin quelque viande, Manè aliquid fiet cibi.

Cependant qu’on s’appreste, Dum apparatur.

Cependant que la femme s’appreste, Dum se vxor comparat.

Qui appreste & appareille, Instructor.

Que ie sçauoye estre apprestez & appareillez pour l’aduenir, Quae præmuniri iam & fingi intelligebam.

Appriuoiser, c’est à dire, Faire priué, Cicurare, Mansuefacere, Mulcere.

s’Appriuoiser, Mansuefieri, Mansuescere, Cicurari.

Les petis s’appriuoisent, Pulli deponunt ingenia syluestria.

On appriuoise les bestes sauuages par parler à elles, Mulcentur alloquiis ferae.

Qui appriuoise les bestes sauuages, Mansuetarius.

Appriuoisé, Cicur.

Bestes qui sont appriuoisées, Domita & condocefacta animalia, Cicurata.

Approbation, Approbatio, Comprobatio.

Approcher, acut. acti. Dont l’indicatif est approché, composé de Ad & proche, Appropinquare, admouere, accedere, cōme, Approchez de ce feu, Accede ad hunc ignem, Terent. Approcher aussi entre Normans praticiens, c’est, conuenir ou faire venir aucun pardeuant vn Iuge par adiournement. Selon ce ils disent, Faire approcher aucun au bailliage, c’est le faire adiourner à y comparoistre, Vadimonium denuntiare, & Approcher les tesmoins, les faire adiourner & venir à iustice, soit pour deposer ou estre confrontez, lesquels sont dits partant estre re-


D ij