Page:Thresor de la langue francoyse - 1606 - 1 - Nicot.djvu/521

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
518 PR PR


Produire

Produire, act. penac. Ores est de signification ciuile, & est mot frequent en plaidoirie, comme se verra és manieres de parler alleguées cy dessoubs. Ores est de signification de chose deshoneste approprié aux macquereaux & macquerelles, qui est bailler & fournir de paillardes pour de l'argent. Le tout vient du Latin Producere. Lequel est vsité des Latins auβi en cette infame signification. L'origine de laquelle est que Produci estoit dict des Esclaues à vendre, qui pour ce estoyent produicts en pleine place, comme dit Donat, Plautus, Mercatore, Hac resciscens pater produxit, vænalem præbuit. Terent. Heautontim. Is hanc vbi forma videt honesta virginem, & fidibus scire, pretium sperans, illico producit, vendit, &, Ancillas, seruos, omnes produxi ac vendidi. Carles macquereaux & macquerelles rendent ainsi celles qui mettent en abbandon leurs corps. Ainsi Plaute, Asinaria, dit, Audientem dicto mater produxisti filiam. i. Prostituisti, & Sueton. in Vespasiano cap. 22. Expugnatus autem à quadam, quasi amore sui deperiret, quum productæ, pro concubitu, sestertia XL. donasset, & Ouide lib. 3. amor. eleg. 11. Vendibilis culpâ facta puella meâ est, Me lenone placet, duce me productus amator, Ianua per nostras est adaperta manus.

Produire tesmoings, Edere testes. Liu. 3. lib. ab vrb. cond.

Produire & mettre hors son fruit, Partum facere, vel edere.

Produire & porter, Ferre, Progenerare.

Qui porte & produit diuerses choses, Multifer.

Ce champ produit & met hors sa semence, Effert hic ager semen iactum.

Produire sa fueille, Efflorescere.

Les arbres produisent fruits, Arbores inducunt fructus.

Qui produit beaucoup, Ferax.

Produire & mettre en auant, Ponere in medio, vel in medium, Vocare in medium.

Produire lettres, tiltres, chartres & instrumens, & les mettre par deuers le greffe, Proferre.

Produire, Proferre apud acta litem instructam, & in sacculis per iudicem descriptam, Litis instrumentum apud acta deponere. Budæus.

Le defendeur n'a rien baillé ne produict, & en a esté clos, Causa à reo inermis iudicata, quia exclusus instruendæ litis tempore nihil protulit. B.

Produire tout amplement à toutes auentures, Subsidia causæ comparare, Copias quasdam tanquam in subsidiis collocare, Aciem copiarum instructam insuper subsidiis ad omnes casus firmare, Supplere copias suas. B.

A produire dedans trois iours, Triduo vtrinque instructa causa, vel causæ instrumentum apud actuarium proferatur aut depromatur. B.

A produire dedans trois iours pour toutes prefixions & delais, Iudicis edicto, vel partium conuento instrumentorum prolatio planè comperendinata est, abscissa spe prorogandæ diei. B.

Appoinctez en droict & à produire dedans trois iours, Iudicis decreto causa in iuridicialem formulam concepta, & iudicium in perendinum condictum. B.

Forclos de produire, Causæ suæ instruendæ facultate mulctatus, Præscriptione non prolati intra diem instrumenti exclusus, Proferendi instrumenti facultate exclusus, Instruendæ causæ facultate exclusus, copiarumque proferendarum. B.

Garder quelques bonnes pieces à produire s'il en est mestier, Locis opportunis causæ subsidia disponere. B.

Produire hardiment ses tiltres & enseignemens, Signa strenuè inferre, & pedem conferre cum copiis aduersarij. B.

Iuger par ce qui est escrit & produict, Causam ex dictis scriptísque iudicare. B.

Produire de nouuel, Causæ laboranti supplementum comparare, Copias supplere, Prolationem copiarum auctiorem recentiorémque facere, Nouum supplementum conscribere, Copiarum delectum alterum habere, Auxiliares copias vndique accersere. Bud.

Produire de nouuel par lettres Royaux, Copias subitarias causæ labanti conscribere. Bud.

Obtenir lettres pour estre receu à produire de nouuel, Impetrare veniam noua documenta promendi. B.

Production, Productio.

La production d'vne partie, Instrumentum litis.

Il pense que les iuges asserront iugement sur sa seule production, Suis tabulis causam dicit.

Les pieces & productions des parties, Litis instrumentum, Copiæ sacculariæ, Sacculi instrumentales. Bud.

Et pour plus ample production a le defendeur employé & employe celle du demandeur en ce qu'elle fait pour luy, & non autrement, Ad instrumenti autem sui cumulum reus, quod ab actore prolatum est, addere se testatus est & agnoscere, duntaxat quatenus in rem suam cessurum est, vel è re sua futuru est, vel ad causam suam facere, videbitur : cætera se abnuere, & reiicienda ducere, vt absurdè exprompta, & rei quæ agitur minimè consentanea. Budæus.

Vne bonne production bien faite & bien ordonnée, Instrumenti phalanx valida & composita. Bud.

Vne bonne production bien mise par inuentaire, Litis instrumentum literarum, auctoritatum, testificationu prolatione cumulatum, in indicéque rectè atque ordine descriptum. B.

Contredire la production de partie, Tabulas & auctoritates prolatas reprehendere, & contradicere, Arguere literas atque auctoritates ab aduersario prolatas. B.

Bien contredire vne production, Impressionem in copias facere, Instrumentum litis prolatum destruere, aut luculentè labefactare eius auctoritates, Fidem literarum strenuè insectari atque probabiliter. Bud.

Productions contredictes, Literarum fides eleuata. B.

Destruire ou rompre la force de la production de sa partie, Cornua copiarum aduersarij disiicere. Bud.

Sacs ou productions eticquetées, Sacculi litis inscripti. Bud.

Production qui se doibt faire dedans trois iours, Prolatio triduo comperendinata. B.

Faire inuentaire de sa production, Delectum copiarum facere & conscribere. Bud.

Vne production mal faite & mal ordonnée, Instrumenti inconditum agmen copiarum. Bud.

Inuentaire des productions des parties, Catalogus instrumenti, Index prolati litis instrumenti. B.

Faits nouueaux, ou productions nouuelles, Instrumenti prolati additamenta, Copiæ recens editæ, & cum libello supplice promptæ, Supplementum copiarum aliud atque aliud, Subsidia causæ, Vltimi consilij remedia. Bud.

Articuler faits nouueaux, ou faire productions nouuelles, Moliri res nouas. Bud.

Vne grosse production & mal ordonnée, ou vn proces où il y a plusieurs incidens mal ordonnez, Sacculorum tumens & incondita farrago. Budæus.

Plaider par production bien ordonnée, Acie instructa pugnare. B.

Prœsme

Prœsme, ou Preface, Proœmium, Præfatio.

¶ Mon prœsme, id est, mon prochain, Proximus.

Profaner

Profaner, Se seruir en commun vsage des choses consacrées, Profanum facere, Profanare.

Profaner la maison de l'Euesque, Religionem è domo pontificis tollere.

Profaner les oreilles de son pere, dire en sa presence choses execrables, meschantes & abominables, Conscelerare aures paternas.

Profane, Profanus.

Profané, Profanatus.

Profanation, Profanatio.

Profanement, Aduerb.

Proferer

Proferer, & prononcer, Proferre, Appellare literas.

Proferer auec buglement, Emugire.

Il proferoit & disoit telles paroles en pleurant, Talia fundebat lachrymans.

Prolation, Pronuntiatio, Pronunciatus, Appellatio literarum.

Professeur

Professeur, Qui fait profession de lire publiquement, & enseigner quelque doctrine, Professor.

Profession, Professio.

Faire profession de quelque chose & s'en mesler publiquement, Aliquid profiteri.

Profession de bien parler, Bene dicendi professio.

La profession & art dont se mesle l'orateur, Vis & facultas oratoris.

Profession de religion, Hierodulia. B.

Faire profession de religion, Verba sese deuouentis effari, Verba solennia sese sacris peristyliis deuouentium effari præeunte hetæriarcha, vel adigente antistite, In manum conuenire antistitis, In mancipio antistitis esse cœpisse, Sacramento sodalitio dicere, Sacramentum sacræ sodalitatis inire. B.

Qui sont profez, & ont fait les vœux, Sacramento rogati intra peristylia, & religione obstricti. B.

Profict

Profict, voyez Prouffict.

Profond

Profond, Profundus, Altus.

Fleuue fort profond, Altissimum flumen vel profundum.

Puis fort profond, Summus puteus, vel Præaltus.

Flot qui est du profond de la mer, Infernus fluctus.

Du profond du cœur, Imo à pectore.

Aimer du profond du cœur, Medullitus amare, Intimè amare.

Haine qui est du profond du cœur, Odium intimum.

Du plus profond du puis, E summo puteo.

Il est deux fois auβi profond, Bis patet in præceps tantum.

Il est auβi profond que la mer, Pari libra cum æquore maris est.

Faire profond, Profundum facere, Exaltare.

Profondement, Altè.

¶ Iuger plus profondement, Arcanius aliquid iudicare.

Profondeur, ou Profondité, Altitudo, Profunditas.

Progenier

Progenier, Faire des petis, Progenerare, Propagare, Sobolem facere, Sobolescere.