Słownik etymologiczny języka polskiego/brus
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
brus, ‘osełka’, brusić, ‘ostrzyć na niej’, dziś rzadkie (w poezji: »na brusiku toczyć strzały«, »na krwawym brusie pociągnąwszy strzały«), zwykłe u Czechów: »brus jazyka czeského«; pobruszę, ‘pokręcę (żarna)’ około r. 1250; obrus, właściwie ‘oddarty, odcięty kawał płótna’, jak to nieraz (por. czes. drasta, ‘suknia’, od drasati, ‘rwać’; słowień. drapa, ‘łachman’, od drapać). Prasłowo; obrus i ubrus u wszystkich Słowian o ‘suknie’, ‘serwecie’; cerk. obrusiti, ‘odedrzeć’, bułg. bruśŭ, ‘zgarniać owoce z drzewa’. Stąd nazwa bruśnic (co Niemcy jako Preiselbeere pożyczyli) dla jagód brusznic, że się dają tak łatwo zgarniać, po niem. i Streichbeere, od streichen, ‘zgarniać’; nazwa brusnika, brusnica, ogólna i na Rusi i u Czechów. W 15. wieku u nas (1472 r.) brus, ‘osła’, brusiny, ‘szlif’. Nie posiadamy odmiennej wokalizacji z twardą półgłoską, cerk. brŭsnąti, ‘golić’, ‘strzyc’, bułg. brŭszŭ, ‘obcieram’, serb. brsati, ‘ociągam’, obrsacza, ‘ręcznik’, rus. bros, brusiny, ‘odpadki’, do tego nowy czasownik brosat’, ‘rzucać’, brosit, broś jewo, częstotliwe brysati, ‘skrobać’, słowień. brisawka, ‘ręcznik’. Prasłowo to i Litwie dobrze znane, ale z odmienną gardłową, k nie sz, coby słow. s odpowiadało, braukti, ‘obcierać’, brukti, ‘międlić len’ (rusk. brosat’), brukis, ‘pas(ek)’, brukne, ‘bruśnica’.
