Słownik etymologiczny języka polskiego/buk

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

buk, bucze (zbiorowe, »leśny prowent z dąbrowia i bucza«), bukowy, Bukowina, Buków, Bukowiec; bukiew, buczyna; bukwica (bukwa, bukuwica) r. 1472, ‘betonica’, dla liści owłoszonych, jak u buku, przezwana, a od tej bukwicy przezwano i inne rośliny o podobnej skuteczności, n. p. kuroślep, biała bukwica, ‘primula’ i ‘bellis perennis’ (r. 1472 i magduszkami przezwane, z niem.). Prasłowiańska pożyczka z niem., co od nas do Prusów przeszła; anglosas. bōc, bōctrēo, ‘buk’, niemiec. dawne buohha, dziś Buche (rodzaj niezgodny, żeński, nie męski, jak u Słowian); Buche zaś, to odpowiednik do łac. fagus (rodz. żeński), ‘buk’, grec. fagos, ‘dąb’. Praniemiec. postać była bōk; niem. ō w pożyczkach odpowiada słowiańskie u, (por. Dunaj i i.), więc o pożyczce niema co wątpić, lecz wszelkie wywody z faktu pożyczki wysnuwane (jakoby na prarodzinie Słowian buku nie było!) są mylne; buk nazywali Słowianie grabem (p.) i pożyczka niczego nie dowodzi. — Buk nabrał i innego znaczenia: bukwy są ‘litery’, ‘list’, ‘pismo’ (por. rus. bukwojed, ‘pedant’, bukwar, ‘komenjusz’, azbuka, ‘abecadło’; słowień. bukowski jezik, ‘łacina’, niby ‘książkowy język’), ale i to znaczenie pożyczka z niem.: goc. bōka, ‘litera’, bōkōs, ‘list’, ‘książka’, dziś Buch, Buchstabe. Zachodni Słowianie tego nie mają, to cerk. i południowe; tylko u Załabian bükwy, ‘książka’ (i ‘bukiew’).