Słownik etymologiczny języka polskiego/kamień

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

kamień, nazwa i ‘wagi’: »kamień wosku«, ‘72 funtów’; złożone kamieniołomy i podobne; częste w nazwach miejscowych, stąd Kamieński, a z wymową narzeczową Kamiński; kamienny; kamieniec, o gruncie; kamionka (w łaźni, na którą wodę leją; zwierzątko, rodzaj kuny; »lać na kamionkę« mówiono o pijaku); kamieniarz; kamienica, kamienicznik; kamionować i kamienować; kamienieć; kamiennik. Pierwszy przypadek brzmiał kamy (z kamōn), stąd nowotwory wszelakie; już w 10. wieku (w cerkiewnem) zdrobniałe kamyk; kamyczek, narzeczowo kamuszek, kamyszek; przymiotnik kamiany i czasownik kamieć, więc w dawnym języku stale: skamiały (nie skamieniały), skamiałość, okamiały. Słowiańskie kamien- przestawiono z *okmien-; lit. akmuo, drugi przypadek akmens; grec. akmōn, ‘nakowalnia’; niem. hamarr, Hammer, ‘narzędzie (niegdyś kamienne)’, w dawnej mowie i ‘skała’; u Indów i Persów aszmā, aszman- (por. Oszmiana), ‘kamień’ i ‘sklepienie niebieskie, niebo’. Znaczenie pierwotne ‘kamienia ostrego’, bo pień jest ok-, ten sam co w os-try, oś (k i s mieniają się nieraz).