Słownik etymologiczny języka polskiego/reż

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

reż, ‘żyto’, »mąka rżana«, ‘żytnia’, rżysko, ‘żytnisko’. Prasłowiańska nazwa pośledniejszego (wobec pszenicy) zboża, u nas od 15. wieku niemal zapomniana, ocalała w owych kilku urobieniach; u innych Słowian do dziś żywotna: rus. roż (narzeczowe irża, orżanoj), serb. raż, czes. reż (drugi przypadek: rżi); lit. rugys, ‘ziarno rży’, rugiai (liczba mnoga), ‘żyto’; niem. Roggen (nord. rugr). Niemcy od Słowian przejęli nazwę, tkwiącą może w nazwie wyspy Rügen (gdzie się to najpierw dostała od uprawy rży?). Łączą tę nazwę nawet z trackiem wridza (?). U Słowian ocalało może pierwotne g w nazwie bożka kijowskiego Rĭgł, coby się w naszem prastarem (z 12. wieku) Rgielsku powtarzała (są i inne urobienia, Rgilew i t. d.) i na kult bóstwa żytniego, zbożowego, wskazywała, ale to domysł bardzo kruchy, wobec braku bliższych wiadomości o tym Rgle.