Słownik etymologiczny języka polskiego/stary

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

stary, starszy, dawniej starzejszy, starość; starosta, przeniesione z ‘starości’ na ‘ludzi starych, przodków’, tak jeszcze w biblji: »w grobie mych starost« (»przodków«, Leopolita, ‘seniores’), dalej ‘dostojników’, ‘seigneurs’, w biblji: »starostam królowym«, »starosta domu«, o ‘przełożonym’; starościc, starościński; starostwo; starek i starka, o ‘dziadku’ i ‘babce’ (»starka Pana Jezusowa«, ‘św. Anna’, w 16. w. częste); »starka i młódka« w kartach; starzec; starzyzna i starszyzna (odmienne znaczenia); starzyna i starzyzna w 16. w. o ‘odłogach’, ‘puszczach’: »na bagniska i starzyny nieprzeszłe«; starynny i starenny, stareńki; od starszy: starszeństwo; staruch, starucha, staruszek, staruszka, mnóstwo zdrobniałych; złożenia: starożytny itd. Czasowniki: starać i starzeć się, w psałterzu: »starają się wszyscy« (stareją w puławskim), zresztą zawsze starzeć się: »sstarzał jeśm się« (to jest: z-starzał; my dziś mówimy i piszemy zestarzał, z mylnem ze-), »przestarzeli są się«, postarzenie, ‘starość’, »jeśm się starzała«, w biblji. W biblji: »być wstarz«, t. j. ‘mieć lata’; obstarz, ‘nieco stary’, zwykły tryb złożeń przysłówkowych, jak opięć itp. Od pnia sta- (p. stać); przyrostek -r (jak w dar); niby »stały«. Tak samo u wszystkich Słowian. Lit. storas, ‘gruby, ciężki’; nord. storr, ‘wielki’.