Page:Bouquet - Recueil des Historiens des Gaules et de la France, 11.djvu/511

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

Pag. 891.

Pag. 808.

45%

alüis Normannis introductis Anglicos ritus dimittere, et Francorum mores À in multis imitari: Gallicum idioma omnes Magnates in suis curüs tanquam magnum gentilitium loqui, Chartas et chirographa sua more Francorum con- ficere, et propriam consuetudinem in his et in alüs multis erubescere.. , Anno Dom. MXLIX terræ motus factus est magnus Kal. Marti die Do- minica, et magna mortalitas hominum et jumentorum consecuta est. . . Anno Dom. MLI. Hoc in tempore illustrissimus ac gloriosissimus Normannorum Comes Wilhelmus cum multo militum comitatu in Angliam ad Regem Edwardum venit : quem Rex honorificè suscipiens et aliquandiu secum reti- nens, ad civitates et castella regia circumduxit, et condignam humanita- tem exhibens, tandem multis donatum muneribus ad propria dimisit. De successione autem regni spes adhuc aut mentio nulla facta inter eos fuit... Anno Dom. MLII Emma, Regina quondam, obiit... Anno MLXV Rex B Edwardus senio jam gravatus, cernens Clitonis(&) Edwardi nuper de- functi filium Edgarum regi solio mins idoneum tam corde quam corpore, Godwinique Comitis multam malamque sobolem quotidie super terram crescere, ad cognatum suum Wilhelmum Comitem Normanniæ animum ap- posuit, et eum sibi succedere in regnum Angliæ voce stabili sancivit. Wil- helmus enim Comes tune in omni prælio superior, triumphator contra Regem Franciæ, ac omnes Comites Normanniæ contiguos, publicè per- sonabat invictus in armorum exercitio, judex justissimns in causarum judi- cio, religiosissimusque ac devotissimus in divino servitio. Hinc Rex Ed- wardus Robertum, Archiepiscopum Cantuariæ, Legatum ad eum à latere suo direxit; illumque designatum sui regni successorem, tam debito. cogna- tionis quàm merito virtutis, sui Archipræsulis relatu insinuavit. Ad hoc € Haroldus Major domüs regiæ veniens in Normanniam, se Wilhelmo Comiti post regis obitum regnum Angliæ conservaturum non tantüm juravit ; sed etiam se ducturum filiam Wilhelmi Comitis in uxorem, data fide spopondit ; et super hæc magnificè muneratus ad propria revenit. Anno autem Dom. MLXVI cometa in cœlo apparuit; quod regni mutationem , magnam po- puli stragem et multam terræ miseriam portendit : unde dicitur illud imetricum :

EX INGULFI ABBATIS HISTORIA.




Anno milleno sexageno quoque seno Anglorum metcæ crinem sensere Cometce.

Ut enim Philosophi dieunt , quo dirigit crinem, illue dirigit et discrimen (1). Rex enim Edwardus circa Natale Domini ad mortem ægrotabat . . . In cras- tino regii funeris Comes Haroldus contra suum statum et jusjurandum contemptor præstitæ fidei , ac nequiter oblitus sui sacramenti, throno regio se intrusit. .. et regnavit mensibus IX. Willilmus autem Comes Norman- niæ(c) Legatos mittit, fœdera fracta dicit, pacta patefacit, promissa petit, et aliquod justum medium confici requirit. At Rex Haroldus Legatos vix auscultat, fœdera fracta negat, pacta recusat, promissa excusat, ac omnia, justa media oblata sufflat et subsannat. Cümque hæc intermedia quotidie agerentur, et solùm nunciorum cursus ac recursus tota æstate sine fructu consummarentur , Willielmus præproperà querelà Papam consuluit{d) et ab eo animatus etiam vexillum legitimæ victoriæ pro munere accepit. Ha- roldus vero judicium Papæ parvipendens , militiam colligit . . . Dum (e). vic- toriâ contra Noricos gloriaretur , Normannos in australi parte regni solidam E terram cepisse in dies per novos nuncios narratur. Rex letus hesternâ victo=

ri, simili cum fortuna somniat succedere futura. Prævolat igitur universos,

exercet stimulos ;nec de toto exercitu præter paucissimos eum, aliquis con=

comitatur. Perveniens ïgitur citius Hastingas, collectaque illic popularium

aliquali turba, confectaque ex ïis acie adhuc rudi nimis et tenera , exercitum

D






Regum in Anglia tribueba- in Glossario Cangii.

b) Nota ignorantiam seu superstitionem.

(c) Willelmus erat Dux Normanniæ ; sed Comes ab Ingulpho, à quibusdam aliis Marchio appellatur, quia bæ tres voces jam diu indiscriminatim sume= bantur.


(a) Infrà pag. 994 : Edivardi Regis cognatione ac consanguinitate Willielmus fundat conscientiam suam regnum Angliæ invadendi, ceteris Regibus de Danorum sanguine quasi nullius auctoritatis ad alle- gandum interim intermissis.

(e) Hac potitus fuerat, cæsés Tostio Comite fratre suo et Haroldo Rege Norwagiæ.