Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/72

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

4 2

��Principiorum Philosophie

��35-36.

��IV. Naturam corporis non in pondère, duritie, colore, aut Jimilibus ; fed in folâ extenjione confijïere.

��V. Prtejudicia de rarefa- âione & de vacuo, hanc corporis natu- ram obfcuriorem fa- cere.

��qualia in feipfis exiftant. Ita enim fenfuum praejudicia facile deponemus, & folo intelledu, ad ideas fibi à naturâ inditas diligenter attendente, hîc utemur.

Quod agentes, percipiemus naturam materiae, five corporis in univerfum fpeétati, non confiftere in eo quôd fit res dura, vel ponderofa, vel colorata, vel alio aliquo modo fenfus afficiens : fed tantùm in eo quôd fit res extenfa in longum, latum & profundum 3 . Nam, quantum ad duritiem, nihil aliud de illâ fenfus nobis indicat, quàm partes durorum corporum refiftere mo- tui manuum noftrarum, cùm in illas incurrunt. Si enim, quotiefcunque manus noftrse verfus aliquampar- tem moventur, corpora omnia ibi exiflentia recédèrent eâdem celeritate quâ illse accedunt, nullam unquam duritiem fentiremus. Nec ullo modo poteft intelligi, corpora quae fie recédèrent, ideirco naturam corporis effe amiflura ; nec proinde ipfa in duritie confiftit. Eâdemque ratione oftendi potefl, & pondus, & colo- rem, & alias omnes ejufmodi qualitates, quse in ma- teriâ corporeâ fentiuntur, ex eâ tolli pofle, ipfâ intégra rémanente : unde fequitur, à nullâ ex illis ejus natu- ram dependere.

Duae verô adhuc caufae fuperfunt, ob quas poteft dubitari, an vera natura corporis in folâ extenfione confiftat. Una eft, quôd multi exiftiment, pleraque corpora fie poffe rarefieri ac condenfari, ut rarefada plus habeant exten|fionis quàm condenfata; fintque etiam nonnulli adeô fubtiles, ut fubftantiam corporis ab ejufdem quantitate, atque ipfam quantitatem ab ex- tenfione diftinguant. Altéra eft, quôd ubi nihil aliud

a. Voir t. V, p. 69.

��10

��i5

��20

��iS

��3o

�� �