Page:Plotin - Ennéades, t. II.djvu/381

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
331
LIVRE QUATRIÈME.

plera les essences auxquelles elle sera unie et y appliquera toute son attention ; sinon, elle ne serait pas dans le monde intelligible. — N’aura-t-elle donc aucun souvenir des choses d’ici-bas ? Ne se rappellera-t-elle pas qu’elle s’est livrée à l’étude de la philosophie, par exemple, et qu’elle a contemplé le monde intelligible pendant son séjour sur la terre ? — Non, car une intelligence, tout entière à son objet, ne peut en même temps contempler l’intelligible et penser à une autre chose. L’acte de la pensée n’implique pas le souvenir d’avoir pensé. — Ce souvenir, dira-t-en, est pos-

    mentes animas que omnia simul videre, sine discursu ab aliis ad alia, sine præteritorum memoria, sine futurorum exspectatione, omnia simul, et oculis obversantia, Intueri : 1o Omnia enim vident, ergo simul omnia : nam si ab allis in alia excurrerent, nunquam omnia perlustrarent ; sed plurima illis efflueret suæ beatitudinis ætas antequam a primis exorsæ ad extrema usque evasissent ; 2o In illis infima omnia in superiora rapiuntur et absorbentur ; corpus in animam, anima in rationem, ratio in intellectum, intellectus in veritatem immergitur et quodammodo devoratur ; ergo, quum ratio in intelligentiam abrepta sit, jam nec ipsa discurrit, sed intelligit. 3o Discursus rationis non aliunde exoritur quam ex angustiis et debilitatione intelligentiæ ; vis enim, totam non capiens veritatis amplitudinem, carptim illam et membratim degustat persultatque, et ignorantiam suam multa consultatione aliorumque ex aliis elucescentium perscrutatione propulsare molitur. At ubi mentis ampliati sunt sinus viresque ampliflicatæ, non minutatim, sed totam complectitur veritatem, nec consultat nunquam quia nec ignorat. 4o Ubi omnia simul præsentia sunt, quid opus est meminisse, aut exspectare, aut argumentari ex his ad illa ? Ex his quæ patent ea quæ latent expromit ratiocinatio ; ubi omnia patent et nulla latent, nullus ergo superest illi locus. Denique rationis munus speciale est ex ætornorum contemplatione et imitatione temporalia gubernare ; ex illorum veritate certissima et manifestissima horum verisimilitudinem elucidare, suoque singula loco ex æternæ logis ordine collocare. Discursum ergo et memoriam eliminat intelligentia, ejusque comes æternitas : ubí enim omnia simul præsentia intelligis et intueris, quorsum attineret ad ea tanquam longe posita discurrere. vel tanquam præterita recordari ? »