Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/198

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
DE PARTIBVS PISCIVM. CAP. LVIII. 135


Remi manubrium ἐγxειρίδιον Poll. AL. Der griff am ruder B. De hanthaue van de rieme GAL. Le manche de l’auiron ITAL. Il manico del remo H. La empunnadura de remo

Remulcus Funis quo religata maior nauis minorem sequitur remis actam. ὑπηρέσιον, ῥὑμα Polybio, παράῤῥυμα. B. Vuyrcable, de kreckabel

Remulco trahere ῥυμουλχεῖν Polybio. B. Boechseerden

Remus, tonsas Virgilius remos vocauit, a decutiendis fluctibus. χώπη, ἐρετμόϛ, σπάθη Lycoph. AL. Ein schiffruder B. Een rieme, oft roeye GAL. Auiron, gasche, rame ITAL. Remo H. Remo

Rostra Pars nauis primore in prora exporrectior, & cunei in modum acutior. ἔμβολα Plutarcho, xαλχώματα Eid. χορωνίϛ. AL. Schiffschnabel B. De snuyte GAL. Le bec ITAL. La ponta, il becco H. La ponta

Rudentes οἱ=σα, σπάρτα Suid. χάμιλοι Theophylacto, τοπεῖα Harpocrationi, χάλονεϛ Apollonio, οὐ=σα Lycoph. πρότονοι Apollon. πεῖσματα. Tarrhæus προτόνουϛ eos rudentes intelligit, qui malum confirmant ad proram & ad puppim : χάλωαϛ, qui ab vtroque nauis latere malum tenent : μεσουρίαϛ, funes, quibus velum demittitur : πόδαϛ, quibus transfertur, vt πρόποδαϛ bis proximos : τερθρίουϛ, quibus antennarum cornua adducuntur. AL. Grosse schiffseyler B. Hooftouwen, tæckelen, cabels GAL. Chables ITAL. Corde, fune H. Maromas cuerdas de nao

Saburra Plin. Quidquid nauem onerat, vt stabilior sit in cursu. γόμοϛ, ἔρμα, πλήρωμα τῆϛ νεώϛ. AL. Schifflast B. Ballast GAL. Charge d’vne nauire

Scalmus Cicer. Lignum teres, cui alligantur pensiles remi loro, quod struppum vocat Isidorus, stropham Vitruuius. Hinc interscalmium, Locus vacuus & intermedius inter scalmos remigum. σχαλμόϛ. at lorum ipsum τροπώτηρ Polluci dicitur. GAL. La cheuille de l’auiron ITAL. Forcola, palaschenno H. Eschalmo

Sentina Iuuenali, Locus quo confluit colluuies aquarum, quæ per commissuras exudat, & nauis sordes. δεκαμένη, γαύλοϛ Eustathio. AL. Ein losey B. De druck GAL. L’ossec ITAL. La sentina H. La sentina

Sentinare verbum non inhonestum apud Festum & Cæcilium, pro satagere atque eniti exinanire nauis sentinam. AL. Wasser auszschopffen B. Pompen GAL. Vuider l’eau ITAL. Cauar l’acqua H. Sacar el agua

Siparium Cicer. Velum in scena.

Siparum Isidoro, Velum quo iuuatur cursus nauis languescente iam vento. B. De vrede focke de lulle

Spira Inuolutus funium circulus Seruio. B. Een laghe touwen oft cabelen

Stamina costæ Plin. vel, vt Cæsar, statumina, Ligna arrectaria in interiore aluo, quælatera nauis suppingunt, σταμῖνεϛ, νομεῖϛ Hesychio, ἐγχοίλια Theophr. εντεριωνίϛ Aristoph. AL. Das jnnwendig holtz B. Het binnenste hout

Tabulata σανίδεϛ. B. De dennen

Thoracium θωράχιον Athenæo, Eustatio, ἡλαχάτη. Velum in summo mali fastigio. B. Het meersseyl, oft het topseyl

Torus Funis e loris contortus, qui toro, id est lecto, subtendebatur. τόνοϛ Herodoto. B. Roop

Transenna funis extentus Seruio, vnde etiam non inepte vocare posse existimo textum illud e funibus supra foros nauium, supra quod itur, quasi transienna, quod vernacula lingua bouenetum nuncupat. B. Het bouenet

Transtra Cæs. Remigum sedilia, quasi transuer sim strata. iuga Virgil. δέλματα, ζυγά χληῖ/δεϛ, θράνοϛ, σελιδώματα, ὑπηρετήσιον. Suidæ. AL. Ruderbenck, sitzbenck B. Roeyerbancken, dosten GAL. Les bancs des gascheurs, ou rameurs ITAL. Li banchi per vogar H. Los bancos de la galera

Trudes Tacito, Pertica robusta, qua vado inhærens nauis impellitur. B. Een schipboom GAL. Perche a pousser ITAL. Pertigon da spinger a forza H. Varal o pertiga para empuxar la nao

Tutela Petronio & Senecæ, signum in prora vnde nauis nomen accipit. παράσημον Luciano.

Velum linteum Horat. carbasum & carbaseus sinus Virg. suppara velorum dixit Lucanus, arma velorum sinus dicit Virgil. ἱστίον, ἃρμενον, ὀθόνη, φώσσων Lycophr. λαῖφοϛ Eurip. λίνον Lycophr. ὂπλα Oppiano. AL. Sagel B. ’Tseyl GAL. Le voile ITAL. Vela, velo H. La vela.

_____________________________

DE PARTIBIS PIS.

CIVM.

CAP. LVIIII.

ACerabula flagella, brachia Plin. chelæ, forcipes denticulati Eid. cirri Eidem. etiam sic πλεχτάναϛ reddenti. Forcipata brachia cancrorum Gazæ. xῆλαι, πλεχτάναι, χοτυληδόνεϛ. AL. Krebs oder scorpion scheren B. Scharen, crabscharen


G. Pincettes des escreuisses ou du scorpion ITAL. Branche o forcipi di gambari, grancele, & di scorpion H. Bracos y tenazas de scorpion o de gangrejo AN. Yklees of a crabbe

Branchiæ Plin. βράγγια Aristot. AL. Fischoren, kiewen B. Vischkaken, kuwen GAL. Les oreilles des poissons ITAL. Branche, che, barbole di pesce H. Les agallas del pesce proprie

Cirri barbæ Plin. πλόχαμοι, τρίxεϛ. Meo quidem iudicio cirri diuersi sunt a brachiis siue chelis, quod hæc manuum vicem impleant : at cirri contortos crines & voce & similitudine referunt plexiles, vnde & πλόχαμοι Græcis at τρίxεϛ quoque dicuntur, prominentque a capite ad modum corniculorum, quibus limaces & cochleæ iter prætentant. vnde & χέρατα ab Aristotele, a Gaza cornua nominantur : neque absurde Pliniana voce barbæ dici possunt, quas polypis tribuit Trebius Niger, nihil enim commune habent aut simile saltem cum cirrorum, aut capillorum voce, forcipes, siue brachia, quibus cibum prehendunt, alterius plane vsus

Lactes Plin. γαλαχτίδεϛ Prisciano, ἕγχατα. estque in signe marinum, vt ouafeminarum. AL. Milch, milcher B. De homme, oft den melcker GAL. La laite du poisson ITAL. Latte del pesce H. Leche del pesce

Ouum piscis ω)όν. AL. Rogen, oder roghel aliis B. Den roger, de roge, oft kuyte, oft kyte GAL. L’oeuf du poisson ITAL. L’ouo di pesce H. El hueuo del pesce

Pinnæ πτέρυγεϛ. AL. Fischfederen B. Vinnen GAL. Ouyes des poissons H. Las alas con que nada el pesce

Spina ἂχανθα. AL. der grat, ruckgrat B. Den græt GAL. Vne areste ITAL. La spina H. Espina

Squamma λεπἰϛ. AL. Die schuffe, oder schupe am sisch B. De schubbe oft schelffe GAL. Escaille du poisson ITAL. Squama, scaglio H. Escama

Testa ὂστραχον, χέλυφοϛ. AL. Fischschale B. Vischschulpe GAL. Coquille de poisson ITAL. Testo di pesce H. Teja del pesce

Tomus Plin. segmentum. τέμαxοϛ, τόμοϛ, ἀπόχομμα. AL. Ein schnitt oder stuck vom fisch B. Een snee oft moete GAL. Lopin ou piece de poisson ITAL. Schenale H. Cortadura o pedazo de pesce.

___________________

DE PISCIBVS IPSIS.

CAP. LIX.

ACipenser qui vulgo sturio dicitur. ἀχίπενσερ, γαλακίαϛ Galeno, γαλλαρίαϛ Athenæo, nisi locus corruptus sit. ὀνίσχοϛ Dorioni apud Athenæum. B. Een steur GAL. Esturgeon ITAL. Porcelletro AN. a Stuer

Acipenserem nostrum esse sturionem, id quod cum doctissimo Rondeletio censeo, vno argumento præcipue, ceu validissimo ariete labefactare, atque euertere se posse putant nonnulli, quod eum squammis ad os versis contra aquam nando maare scriptum reliquerit Plinius, & Rhapsodus Macrobius, maioribus tamen tibicinibus ea ratio consirmanda esset, nist vnus Rondeletius velut Aiacis clypeo munitus, omnium facile impetum excipere atque sustinere posset, inuictum aduersus oppugnantes vallum. Siquidem ab illis scriptoribus istud prolatum videtur, qui elopem cum acipensere confundentes (quos ex Ouidio Plinioque diuersos esse constat) singularem hanc notam elopi attributam, etiam acipenseri asscripserunt. neque veri videtur simile, piscem aduersis squammis cursum suum vel maxime remora aturis in aduersas fluuiorum vndas enatare, Accedit huc, quod eorum opinionem præcipue conuellit, quod acipenser cartilagineus est piscis (quod genus squammis caret) Athenæo teste, & perpetuam habet dorsi spinam cartilagineam, ad modum fluuiatilis murænæ, siue lampetræ, vt de eo scribit Dorion, appellatque ὀνίσχον γαλλαρίαν : nisi cum Galeno potius legas γαλακίαν. Adde quod Aristotelis testimonio refert hunc oniscum hiante ac patulo esse ore galei modo, nec esse gregalem, quod vtrumque nulli piscium melius quam sturioni nostro competit. Accedunt indubitatæ notæ, quas acipenseri idem assignat, porrectum rostrum, & corporis trigona species.

Acus aculeatus Plin. ῥαφἰϛ, βελόνη, ἀβλεννήϛ. B. Een geepe GAL. Esguille, orphie ITAL. Acuchia, agusigola, arguzella H. Aguilla, aguia pescado AN. Hornebeke, snacotfysshe, ganefysshe, pyperfysshe, hornfyssche apud Cimbros dicitur, tobias apud Saxones

Alburnus Ausonio. AL. Blick, roteugle, blieggle, zwybelfischlin, rohtaug, welszfischlin B. Een blye, Bleye, ruyssen GAL. Able, ablette ITAL. Pesguerel Ferrariæ AN. Bleie

Alosa clupea nonnullis. θρίσσα, τρίxιϛ, τριxίαϛ. B. Elft GAL. Alose ITAL. Ghepia, lacchia Romæ H. Saboga, sauolo

Anguilla ἔγxελυϛ. AL. Ein aal B. Ael, schafteling, nebbeling GAL. Anguille, pimperneau ITAL. Anguilla H. Anguille AN. Eele.


M ij