Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/68

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
DE AR0MATIBVS. CAP.V. 5


Ruscus. όκυμυρσίνη. μυρσίνη ἀγρία, ἱερόμυρτοϛ, μυρτάχανθα, μυάχανθα, bruscum vocant officinae, Marcellus scopam regiam vocari scribit. AL. Meussdorn, Keerbesen, Brusch B. Steeckende palm, muysdoren G. Meurte sauuage, frelon IT. Rusco, et pungitopi Hetruscis, eo quod circumligatus a carnibus mures arceat H. Brusco

Salix. ἰτέα. AL. Weidenbaum, Weiden, Felbinger B. Wilghe, wilighenboom G. Saulx, sauge IT. Salice, salcio H. Sauze, salgueiro

Sambucus. ἀχτή. AL. Holder B. Vlierboom, vlier G. Seu, suseau, sehu IT. Sambuco H. Sauco, sabuco, canincro

Siler, Pumila in aquosis nascens salix. ἰτέαϛ εἰδοϛ xαμαίζηλον. Hollandis Gheyl vocatur.

Sorbus. ὂα, οὒα AL. Sperberbaum, Sporbyern B. Sorbenboom G. Cormier IT. Sorbolero H. Serual

Spina acuta, oxyacantha. ο|κυάχανθα πυρινη. ea spina tonsilis, quae passim implexa saepe, extimas hortorum pometorumque oras ambit, rubentibus baccis foecundas. AL. Hagdorn B. Hagedoren G. Aube espine IT. Pan d’orso, amperlo, bagazzo, et bagaia Hetruscis H. Pirlitero

Spina appendix, à Plinio memorata, a me pro eo frutice habebitur, quem crispinum Matthiolus nominat, tantisper dum nobilem illum fruticem, in cibaria acinis suis expetitum, a veteribus non fuisse praeteritum aut ignoratum constabit. quamita Plinius describit : Spina appendix, quoniam baccae puniceo colore in ea appendices vocantur, appellata est. quas crudas aut in vino decoctas aluum citam compescere ait, Germania Saurach, Erbsel, Versich, et Paisselbeer nuncupat. B. Sauseboom G. Espine vinette, (quod eius acinis vinum exprimatur) ou de berberis. nisi quis contendat hoc nomine potius dicendum esse spinam illam, quae passim tonsilis apud curiosos hortorum cultores, macerie implexa extimas hortorum pometorumque oras ambit, rubentibus baccis foecundas. quam Gesnerus Dornstauden, maulbeere nominat, nos communi nomine Doornen dicimus.

Suber. φελλόδρυϛ, ἴyοϛ Theophr. ἀναρύχα Theocr. schol. AL. Pantoffelholtz B. Corckboom, Vlothout G. Du liege IT. Subro, souero, sugaro H. Alcornoque

Tamarix, vide Myrica

Taxus. σμίλακ, μίλοϛ Theophr. τάκοϛ, quam lectionem malim apud Galenum, pro χάχτοϛ, θύμιον Aetio, et θύμαλον Diosc. AL. Ibenbaum B. Ibenboom, yeuenhout G. Yf. IT. Tasso H. Texo

Terebinthus. τέρμινθοϛ, τρίμιθοϛ. Nicand. B. Terpentijn oft termentijnboom

Tilia. φίλυρα. AL. Linden, Lindenbaum. à materiae mollitie. B. Linde, Lindeboom G. Tillet IT. Tilia H. Teja

Vlmus πτελέα AL. Rustbaum, Rustenbaum, Vlmenbaum, Yllmen, Lindhast, Yffenholtz B. Olmen, yepenboom G. Orme IT. Vlmo H. Olmo

Vlmus. Gallica, Atinia Plin. Columel. ο)ρειπτελέα Theophrast. B. Wilde yepenboom H. Olmo siluestre

Arbores certis diis superstitiosa gentilitas consecratas olim voluit, eorumque tutelae adscriptas: nimirum Ioui Quercum et Esculum: Apollini Laurum et Lotum: Libero patri Vitem, Hederam, cum Ferula: Palladi Oleam: Cybelae Pinum, quanquam et Panisacram legimus: Veneri Myrtum: Herculi Populum: Plutoni Cupressum: Stupori Acerem, teste Seruio. Ita inter herbas Gramen Marti, quod e cruore humano generetur. Plinij auctoritate consirmat seruius, Narcissum Furiis sacrum florem lectum est.

Idem factitatum est in animalibus: Siquidem Marti Equum Lupumque consecrasse illos constat: Baccho Lynces, et Tigrin: Dianae Ceruum: Cibela Leonem: Lunae Bouem: Diti Capram.

Interaues Apollinisacrati fuerant Olor, Coruus et Accipiter, teste Porphyrio, quanquam Martis tutelae hunc dedicat Seruius, illud ob visus praestantem aciem, hoc ob rapinas, vt mea fert opinio: eidem Gryphes quoque consecratas idem Grammaticus memorat: Ioui Aquila: Soli Phoenix: Iunoni Pauo et Ciconia, Porphyrij testimonio: Mineruae Noctua et χρέκ: Marti Picus: Veneri Columba, Ardea et Cygnus: Cereri Grus: (vt in libris De animatorum abstinentia testatur Porphyrius) Mercurio Larus, Eustathij testimonio: Baccho Pica, vt annotat Cornutus.


DE AROMATIBVS.
cap. v.


ACorus, vulgo calamus aromaticus, piper apum Apuleio, quod appensum aluearibus apes contineat ne diffugiant. μυρεyιχόϛ χάλαμοϛ Polyb. AL. Calmuss B. Calmis G. Galange IT. Acoro H. Acoro

Aëromeli, ros Syriacus, drosomeli, mel aerium officinis manna, ἀερομέλι Gal. ἢ δροσομέλι AL. Himmelhonig

Agallochum. officinis lignum aloes. κυλαλόη Aetio, ἀγάλλοxον. Putatur esse tarum Plinij. AL. Aloesholtz, Crutzholtz G. Lignum aleos IT. Legno aloe H. Linaloe

Aroma, odoramentum Plin. ἂρωμα. sed hoc ab vnguine ariditate soliditateque differt. AL. Wurtze, Specerey B. Specerye G. Des


espices IT. Speciaria H. Especiaria.

Assa dulcis vel odorata. vide Laser Cyrenaicum.

Atramentum cassiæ. vide Casia.

Calamus aromaticus. vide Acorus.

Carpesium. officinis cubebae, χαρπήσιον Actuario. B. Eubeben

Carum. χάροϛ vel χάρον Dios. χάρεον Aetio, χαρναβάδιον Zetho, officinis carui. AL. Mattkummich, Kram G. Cheruy IT. Caro H. Alcarauea

Caryophyllon. χαρυόφυλλον AL. Nagelin B. Gherophle Naghel G. Cloux de giroffle IT. Garofano H. Clauo d’especia

Casia. χασσία, χασσία σύριγκ Gal. σύριγκ τη=ϛ χασσίαϛ Actuario. χαγέλλα Nicolao Myrepso. AL. Zimmet, Zimmetrorlin, Zimmetrinde B. Caneel G. Canelle IT. Canella H. Canela

Cassia fistularis, aliis Aegyptia siliqua, cuius medulla doctis cassiae atramentum a nigrore, et pulpa cassiae dicitur. χασσία μέλαινα Actuario. B. Cassiesistel G. Casse IT. Cassiafistola

Cinnamomum, cinnamum. μινάμωμον, Aroma fragrantissimum, cuius in locum successit nobis casia

Cinnamum proxime praecessit.

Coriandum, μορίαννον AL. Coleander B. Coriander IT. Coriandro H. Culantro, y ciliandro

Crocus. χρόμοϛ AL. Saffran B. Saffraen G. Saffran IT. Saffarano H. Azafran

Cuminum. χύμινον AL. Kummel B. Kumijn G. Comin IT. Cumino H. Comino

Diapasmata Martiali, Puluisculi odorati, quibus lectigeniales et discubitorij respergebantur, et qui ad cohibendos sudores in balneis corporibus inspergebatur. διαπάσματα, χαταπαστά Galen. χαταπάσματα Diosc. eodem nomine vocari possunt, qui vestibus insperguntur pulueres, quos Damascenos vocant, et similes.

Drosomeli intelligo etiam quod vulgaris lingua etiamnum mel roscidum vel roreum nuncupat, quod aestinis noctibus mellei coloris, sed roris instar liquidum defluit. Melliginem quidam vocant, Plinius, et ex eo Ruellius, saliuam siderum. B. Honichdauwe

Gummi benzeinum. vide Laser Cyrenaicum statim sequens

Ladanum. λάδανον Herodoto, λη=δον, et λήδανον B. Labdanum IT. Laudano, adano H. Xara

Laser Cyrenaicum. ολπόϛ χυρηναι+χολϛ, vulgo assa dulcis vel odorata, et gummi benzoinum. B. Benzuyn

Laser medicum vel Syriacum. ο)πόϛ μηδιχόϛ ἢ συριαχόϛ, vulgo asa foetida. AL. Teuffels Dreck B. Duyvels Dreck Fierilofonfa

Laser Syriacum, proxime præcedit

Macer, vel macis μάχερ, κυλομάχερ. Cortex aromaticus, nucis myristicae inuolucrum, amiculumve. AL. Muscatenblomen, Muscatblühe B. Maciis, foelie, bloem van Moscaet G. Macis IT. Macas, macias, gingibre maqui

Macis. Vide proximum Macer

Magma, Massa vnguentorum, recrementum Celso, vnguentorum fex Plin. lutum Virg. ob consistentiam luto similem. crassamentum Colum. sedimentum, μάγμα, συνίσασιϛ, ὑπόστασιϛ Theophr. eo quod subsidat. B. Het dicke van de Salue, oft wtgedruckte Salue G. Le marc

Mel aerium. Vide Aeromeli

Mel roscidum. Vide Prosomeli

Melligo. Vide Drosomeli

Moschus, muschus, Odoramenti genus, quam esse saniem e vomica capreae collectam Aetius putat, aut vnicornis, vt Simeon Zethi ait. μόxοϛ. AL. Visem B. Muszkeliaet, Mosch G. Musc IT. Musco, muschio H. Almisque

Muscus, idem est quod Moschus

Myrobalanus, Arabica voce Ben in officinis vocatur, glans Aegyptia Plin. βάλανοϛ αἰγνπτία Archigeni, βάλανοϛ μυρεyιχή, ἢ τῶν μυρεyῶν βάλανοϛ, μυροβάλανοϛ Aetio. B. Myrobolaen IT. Ghianda vnguentaria H. Auellana della India, Tartago et muja

Nardi spica. ναρδόσαxυϛ Gal. AL. Wolriechender Spickennardi B. Spicke, spickenardi G. Aspic d’outre mer H. Azumbar, espiga sil

Nascaphthum. νάσχαφθον, vel νάρχαφθον. thymiama, officinis styrax rubea IT. Tegniame

Nux vnguentaria vel odorata. χἀ ρυον ἀριστιχόν ἢ αῤωματιχόν, μοxοχάρυον, μοxοχαρύδιον. AL. Muszcatnosz B. Note Moscaet G. Noix muscade, ou muguette IT. Noce moscada H. Nuez d’especia

Odoramentum. Vide Aroma

Palmula punicea. sequitur in Phaenicobalanus.

Pastillus, orbiculus. τρόxισηοϛ. AL. Schmeckkugle B. Rieckende oft ruijckbal

Phoenicobalanus, officinis tamarindus, palmula punicea vel nigra. φοινιχοβάλανοϛ Dioscoridi.

Pigmentum. vide vnguen.

Piper. πίπερι. AL. Pfeffer B. Peper G. Poiure IT. Pepe H. Pimienta

Pissasphaltum. πισσάσφαλτοϛ B. Monimie G. Mummie IT. Mumia H. Cera de minera

Ros Syriacus. Vide Aeromeli.

Saliua siderum. Vide Drosomeli.