Valentiniens (secte d’hérésiarques au IIe siècle) ; cet abîme féconda le Silence, qui lui était consubstantiel et qui engendra ensuite l’Entendement et l’Univers. Saint Irénée, Contr. hæres. lib. I, c. 1, expose la chose en ces termes : « Λέγουσι γὰρ τινα εἶναι ἐν ἀοράτοις ϰαὶ ἀϰατονομάστοις ὑφώμασι τέλειον Αἱῶνα προόντα· τοῦτον δε ϰαὶ πρόαρχην ϰαὶ προπάτορα, ϰαὶ βυθὸν ϰαλοῦσιν. — Υπάρχοντα δ' ἀυτὸν ἀχώρητον ϰαὶ ἀόρατον, ἀίδίον τε ϰαὶ ἀγένητον, ἐν ἡσυχία ϰαὶ ἡρεμία πολλῆ γεγονέται ἐν ἀπείροις ἀιῶσι χρόνων. συνυπάρχειν δ' ἀυτῶ ϰαὶ Εννοιαν, ἥν δὲ ϰαὶ Χἀριν, ϰαὶ Σιγὴν ὀνομάζουσι. ϰαὶ ἐννοηθῆναι ποτὲ ἀφ' εαυτοῦ πρϐαλέσθαι τὸν βυθὸν τοῦτον ἀρχὴν τῶν πάντων, ϰαὶ ϰαθαπέρ σπέρμα τήν προϐολὴν ταύτην (ἥν προϐαλέσθαι ἐνενοήθη) ϰαθέσθαι, ῶς ἐν μήτρα, τῆ συνυπαρχούση ἐαυτῷ Σιγῇ. ταύτην δέ, ὑποδεξαμένην τό σπέρμα τοῦτο, ϰαὶ ἐγϰύμονα γενομένην, ἀποϰυῆσαι Νοῦν, δμοιον τὲ ϰαὶ ἴσον τῶ προϐαλόντι, ϰαὶ μόνον χωροῦντα τὸ μέγεδος τοῦ πατρός. τὸν δὲ νοῦν τοῦτον ϰαὶ μονογενῆ ϰαλοῦσι ϰαὶ Πατέρα ϰαὶ αρχὴν τῶν πάντων. » (Dicunt enim esse quendam in sublimitatibus illis, quæ nec oculis cerni, nec nominari possunt, perfectum Æonem præexistentem, quem et proarchen, et propatorem, et Bythum vocant. Eum autem, quum incomprehensibilis et invisibilis, sempiternus idem et ingenitus esset, infinitis temporum seculis in summa quiete ac tranquillitate fuisse. Una etiam cum eo Cogitationem exstitisse, quam et Gratiam et Silentium (Sigen) nuncupant. Hune porro Bythum in animum aliquando induxisse, rerum omnium initium proferre, atque hanc, quam in animum induxerat, productionem, in Sigen (silentium) quæ una induxerat, productionem, in Sigen (silentium), quæ una cum eo erat, non secus atque in vulvam demisisse. Hane vero, suscepto hoc semine, prægrantem effectam peperisse Intellectum, parenti suo parem et æqualem, atque
