Page:Œuvres de Blaise Pascal, II.djvu/39

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
23
PREMIÈRE NARRATION DE ROBERVAL SUR LE VIDE

antequam is inde tubos haberet, vulgatum fuerat et ibidem experimentum, at plurimis modis cum privatim coram amicis, tum publiée coram omnibus erudids, multoties exhibitum a nobilisso viro D. de Paschal, mense januario et februario hujus anni ; neque id solum beneficio hydrargiri in tubis minoribus, puta 3. 4. aut 5 pedum regiorum mensurae nostrae, sed (quod mirandum multis videbatur) beneficio aquæ et vini in tubis 40 pedum, ex crystallo mira arte fabricatis, atque ad malum navis alligatis, qui machinis ad id paratis ita libratus erat ut et attolli et deprimi ad usum requisitum facile posset[1]. Et quidem occasio cur ad tantam altitudinem recurreret talis fuit.

Cum vidèrent omnes hydrargyrum merum, nulla aqua adhibita, nec in tubo, nec in scutella subjecta ita in tubo descendere, relicto superiori spatio tubi veluti vacuo ut tamen semper occuparet in inferiori parte tubi altitudinem pedum duorum et septem partium viginti quatuor 27/24 proxime, mensuratam secundum perpendiculum su pra superficiem hydrargiri in scutella subjecta contenti ; quantacunque pars tubi in scutella immersa esset, et quantacunque extaret : illi, ut par est, in re nova, ignotis causis, in diversas sententias abierunt. Quidam enim merum in tali spatio vacuum relinqui arbitrati, suam sententiam facile deffendebant contra aliorum objectiones ; at nullatenus


    été chargé de la commission par le P. Mersenne, En tout cas, après que Blaise Pascal eût quitté Rouen, ce fut un de ses amis, Hallé de Monflaines, qui fut chargé de surveiller pour le P. Mersenne la fabrication des tubes destinés aux expériences sur le vide, infra, p. 307.

  1. Dans sa seconde narration à des Noyers, Roberval revient, avec la même complaisance admirative, sur ces expériences de Pascal. Vide infra, p. 328.