Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/95

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

10

��i5

��20

��25

��5 7 -58. Pars Secunda. 65

genter erit advertenda, fufiufque infrà exponetur 3 .

Tertia lex naturae haec eft : ubi corpus quod move- tur alteri occurrit, fi minorem habeat vim ad pergen- dura fecundùm lineam re&am, quàm hoc alterum ad ei refiflendum, tune defleétitur in aliam partem, & motum fuum retinendo folam motûs determinationem amittit; fiverô habeat majorem, tune alterum corpus fecum movet, ac quantum ei dat de fuo motu, tantun- dem perdit. Ita experimur dura quaelibet corpora pro- jeta, cùm in aliud durum corpus impingunt, non ideô à motu ceflare, fed verfus contrariam partem refledi ; contra verô, cùm occurrunt corpori molli, quia facile in illud motum omnem fuum tranfmittunt, ideô ftatim ad quietem reduci. Atque omnes caufae particulares mutationum, quse corporibus accidunt, in hac tertia lege continentur, faltem eae quae ipfse corporeae funt ; an enim, & qualem, mentes humanae vel Angelicse vim habeant corpora movendi, non jam inquirimus, fed ad traétationem de homine refervamus b .

Demonftratur autem prior pars hujus legis, ex eo quod differentia fit inter motum in fe fpedatum & ipfius determinationem verfus certam partem, quâ fit ut ifla determinatio pofîit mutari, motu integro réma- nente. Cùm enim, ut antè didum eft, unaquaeque res, non compofita, fed fimplex, qualis eft motus, femper elfe perfeve|ret, quamdiu à nullâ caufâ externâ deftrui- tur ; & in occurfu duri corporis, appareat quidem caufa quse impediat, ne motus alterius corporis, cui occur- rit, maneat determinatus verfus eandem partem ; non

a. Ci-après, partie III, art. lvii et lviii.

b. Cf. art. 11 ci-avant, p. 41, note c.

Œuvres. III. 9

��XL.

Tertia lex : quod unum corpus, alteri fortio- ri occurrendo, nihil amittat de fuo motu; occurrendo verô mi- nus forti, tantum amittat, quantum in illud transfert.

��XLI.

Probatio prior is partis

hujus regutœ.

�� �