Page:Alfred Vacant - Dictionnaire de théologie catholique, 1908, Tome 3.djvu/362

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
701
702
CONCINA


purgatio, ditobus supra viginti monumentis ineditis nixæ opéra P. lectoris Fr. Danielis Concilia 0. P. Accédant alla septem documenta codent spectantia, etc., in-4°, Venise, 1769. Voici d’après cette édition le catalogue des documents publiés par Concina : 1° Libellas supplex, a P. Gonzalez Societatis generali, paulo antequam moreretur, magno pontifici Clementi XI oblatus ; cf. Vindicise, etc., part. I, p. 26 ; 2° Insignis cardinalis de Aguirre epistola, in qua Carolo II Ilispaniarum régi Pater Gonzalez, Societatis generalis, commendatur, op. cit., p. 32 ; 3° Régis Hispaniarum responsio, in qua oratorem suum Patri generali Gonzalez, jubet esse subsidio adversus jesuitarum probabilistarum partes, op. cit., p. 31 ; 4° Augustissimi Imperatoris Leopoldi epistola ad PP. adsistenles Societatis, quibus niutuani cum Pâtre generali concordiam comniendal, op. cit., p. 35 ; 5° Ad Patrem généraient Gonzalez Imperatoris Leopoldi epistola, op. cit., p. 36 ; 6° Epistola Patris generalis Gonzalez Augustissimo Imperatori Leopoldo rescribentis, op. cit., p. 38 ; 7° Quinque Societatis adsistenliian ad papani InnocenliumXlI supplex libellus, op. cit., p. 39 ; 8° Alitts quinque Societatis Jesu adsistentium libellus supplex ad Innocentium papani XII contra eorumdem generalem Gonzalez, op. cit., p. 43 ; 9° Presens celebris negotii status, op. cit., p. 43 ; 10° Patris Thyrsi Gonzalez Societatis generalis libellus supplex ad D. Fabroni a supplicibus libellis, op. cit., p. 46 ; 11° Libellus supplex quinque adsistentium ad D. Fabroni a supplicibus libellis, op. cit., p. 46 ; 12° Patris Thyrsi Gonzalez Societatis generalis libellus supplex ad D. Fabroni a supplicibus libellis, cp. cit., p. 47 ; 13° Wolfangi Prienzonii epistola ad P. generalem Societatis, op. cit., p. 48 ; 14° Patrum adsistentium libellus supplex ad P. Ferrari, sacri palatii magislrum, adversus librum Patris generalis Gonzalez, op. cit., p. 52 ; 15° Epistola Patris Eusebii Truchscs, adsistentis teutonici Patris generalis Gonzalez, op. cit., p. 56 ; 16° Scriptum procuralorum provincialium Congregalionem spectans, op. cit., p. 57 ; 17° Scriptum de procuralorum provincialium decreli validitate, op. cit., p. 59 ; -18° Supplex P. procurateris generalis jesuilarum libellus papse Innocenlio XII oblatus, ut causssejudicium comperendinaret, op. cit., p. 62 ; 19° Censura quinque adsistentium in librum P. Gonzalez : itemque censura censuras quinque adsistentium, authore P. Alpharo, op. cit., p. 74 ; 20° Historive libri Patris Gonzalez epitome, op. cit., p. 78 ; 21° Censura P. Zingnis pro-adsistenlis Germanise adversus Patris Gonzalez librum, op. cit., p. 96 ; 22° P. Ignatii de Camargo supjdex libellus, papæ Clementi XI porrectus, ut probabilismum exterminet a Societate, op. cit., p. 100. La IIIe partie contenait en appendice les documents suivants se rapportant encore aux difficultés de Thyrsus Gonzalez : 1° Surrincta narralio eorum, qux P. Tltyrsus Gonzalez gessit in Hispania apud superiore3 suos, et apud summum ponti/icem Innocentium XI, ad coliibendum opinionum probabilium abusum, cum brevi explicatione ralionum ob quas anno 1691 etliilit tractalum succinctum de hoc argumenta, et difficullatum, quæ circa ejus publicationem supervenerunl, op. cit., p. 110 ; 2° Dissertatio continens gravissimas ratifies, ob quas expediens fuit, ut Societas Jesu anno 1081 in ultima congrégations generali declararet, suum non esse, nec ad se attincre probabilismum, seu sententiam benignam de usu licito opinionis minus probabilis, et minus lutse in concursu probabilioris, et lutmris, op. cit., p. 120 ; 3° Vis ralionum pro R. /’. Thyrso Gonzalez S..I. præposito generali, in præsenli controversia edendi tractalus de recto usu opinionum probabilium, op. cit., p. 133 ; 4° Epistola R. P. Thyrsi Gonzalez ad P. Ferrari magistrum sacri palatii, op. cit., p. 143 ; 5° Libellus supplex a It. P. Ignalio Vicecomité S. J. eleclo, die 4 juin 11 51, præposito generali,

nomine totius Societatis, et aliorum, summo pontifici Bcncdiclo XIV mense augusti insequentis porrectus adversus P. Danielem Concinam, quo ad reparanda damna Mata Socielali, et scriploribus ejusdem obtheologiam quamdam moralem ab ipso typis éditant, pro justa aliqua hujus damni reparalione demississime supplicat, et rationes, ob quas hujus operis cursus inhibendus esse videtur, subnectit. Quem ipse sanctissimusD. R. P. Antonino Bremondio totius ordinis prsedicalnrum generali magistro dédit, ab eoque traditus est eidem P. Concinse die 29 ejusdem ntensis, et anni, op. cit., p. 143 ; 6° Libellus supplex F. Danielis Concinse oblatus Renedicto XIV, die 21 septembres an. 1151 adversus Libellum supplicem a P. Vicecomite, S. J-, porrectum eidem pontifici nomine totius Societatis, congregalse in congregalione generali, in qua idem P. Vicecomes generalis inauguratus est, op. cit., p. 151 ; 7° Declaratio et sincera protestatio F. Danielis Concinse super aliquibus oppositionibus faclis contra tomos suse Theologise christianse dogmatico-moralis recens typis editos. Quant Renediclus XI V ponlifex sapienlissimus volens per se fmem concertationi, exemplo memorabili, imponere, vocato ad se prsesule Giampè italicam dictavit, Iradidilque P. Antonino Bremondio magistro generali, ut eam Concina latinam faceret, et Theologise christianse altero prodituro volumini adjungeret. Quod quidem executus est P. Vincentius Maria Dinellius ; verebatur enim P. Concina, ac si id ipse fecisset, alium ac prseseferebant, ponlificis verbis sensum tribuisse diceretur. Op. cit., p. 154.

D’où Concina avait-il tiré tous les documents qu’il voulait publier ? Il avertit, Difesa, c. i, § 5, p. 3, que toutes les pièces qu’il transcrit se retrouvent dans les archives de la Compagnie, mais c’est surtout dans les bibliothèques particulières des deux cardinaux Fabroni et Ferrari, qu’il puisa. Fabroni avait laissé sa bibliothèque aux oratoriens de Pistoie. En 1744, le préfet de la bibliothèque se trouvait être le P. Liborio auquel succéda le P. Giuseppe Ippoliti Nobile. Le cardinal dominicain Ferrari, dont Concina écrivit la vie, avait été dans la plus grande intimité avec Thyrsus Gonzalez et aussi avec les assistants du général. Très zélé pour la discipline religieuse, Ferrari laissa, en mourant, sa bibliothèque au couvent réformé de Sainte-Sabine, à Rome. C’est là que Concina puisa la plupart des documents qu’il voulait publier. A l’époque où s’allumèrent les disputes entre Gonzalez et le parti probabilisle jésuite, sous Innocent XI, Ferrari se trouvait maître du sacré-palais. Il fut médiateur entre les deux camps, ce qui explique que dans les manuscrits de Sainte-Sabine se retrouvent des lettres originales du général des jésuites, ainsi que des mémoires adressés par les assistants au maître du sacré-palais contre Gonzalez.

III. Jugement sur Concina.

1° Concinæl le saintsiège. — 1. Dans toutes les luttes qu’il soutint pendant plus de iO ans, Concina fut l’homme du Saint-Siège. C’est de lui qu’il reçoit le mot d’ordre. Dans les polémiques sur la pauvreté religieuse, le cardinal Passionei est chargé par Benoit XIV de déférer à l’Index l’ouvrage de Carattini, qui combat la doctrine de Concina. Dans la controverse sur le jeûne, la doctrine de Concina est confirmée par les deux encycliques de Benoît XIV : Non ambigimus, du 30 mai 1741, et In suprema, du 22 août de la même année. En lui demandant de commenter le rescrit pontifical du 8 juillet 1744, à l’archevêque de Compostelle, le cardinal Passionei assure Concina que Benoit XIV lui en saura beaucoup de gré. « .le puis vous assurer, lui écrit-il, que Sa Sainteté vous a m juste et avantageuse estime. » Cf. Sandelli, op. cit., Episl., xiii, p. 23 [25 juillet 1744], En même temps qu’il faisait censurer les ouvrages opposés à ceux de Concina, dans la polémique sur les cas réserves, Benoit XIV défendait la personne même de Concina contre