Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/477

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

109-no. Ad G. Voetium. 79

fraternitate Marianâ in arenam defcendis. Quem li- brum otiofè totum evolvi ; fed ut ingénue verum fatear, nullam inveni ejus partem, quœ fine indignatione ac ftomacho legi poiîit. Non poffum à me extorquere ut 5 blande hîc loquar, nimiam in eo malignitatem, abfur- ditatem, iniquitatem , arrogantiam, & pertinaciam oftendis; quae vitia funt omnium quammaximè odiofa. Malignitas in eo apparet, quôd | tam multa college- ris, tam craffum librum fcripferis 3 , non ut cauflam

7 Non à la ligne (édit. princeps).

1643. L'année suivante, le Synode de Gueldre se tint à Zutphen, du 28 août au 2 sept. 1644, et Cornelis Lemann s'y rendit comme député de Bois-le-Duc, accompagné de Jacob Zuerius, un des « anciens » (seniores) de l'Eglise réformée. Ce Zuerius ou Suerius avait d'ailleurs été môle per- sonnellement à toute l'affaire (voir ci-avant, p. 8, note b), et c'est bien lui que semble viser Desmarets, dans un passage de son Epiftola apologetica (voir ci-après, p. 82, note à) : « Et licet in Specimine, pag. 419, propugnet » (Voctius) Schifma & Donatifmum illius Exfenioris qui fe ab Ecclefiâ » feparavit, hoc folo praetextu quod illius Paftor cenfuerit Optimates à » tein"! illà Idololatrià cujus accufabantur immuncs elle (qui Homo, non » zelo, aut pietate, l'ed odio & livore motus, Deus i II ï condonet, omnem » hanc tragœdiam excitavit). . . » (Ultimapatientia, p. 99-100.)

a. Le Spécimen Affertionum etc., ou Con/raternitas Mariana, ne compte pas moins de 5i 1 pages (in- 12, il est vrai, mais de très petit texte, 36 lignes à la page). — Quant à la date exacte de la publication de ce livre, la voici, d'après Desmarets. « Jam fub rinem Septembris anni 1642 vifa fuerant » quibufdam tria prima folia Speciminis fui. » (Ultima patientia, p. 3 18.) Voet lui-même écrivit à Rivet, le 26 oct. 1642 : « De patroni Marianse » Confratcrnitatis asftimatione fatis follicitus fui, cùm primùm famofum » ac fumoium illum libellum infpicercm. . . Lis inter me & ipfum facile » componetur ; fed feriptum meum, quod nunc excuditur, illâ compofi- » tione fupprimi nec poteft nec débet. . . .Habes duos quaterniones Spe- » ciminis noftri. » (Acquoy et Rogge, Arch, v. Nederl. Kerkgesch., IV, 2g3 et 295.) — Voet explique ainsi la composition de son livre : « Confti- » tueram initio prodromum tantùm emittere, & juftam refponfionem » majori neceffitati ac meliori occafioni refervare. Sed varii rumores cum » libro longe lateque fparfi, aliaque quae ab exeufâ jam Praefatione noftrâ » cum excerptis evenerunt, coëgerunt, mutato confilio pariter & typogra- » pho (prior enim opus inchoatum abfolvere non poterat), paulo prolixiùs

�� �