Page:Hippocrate - Œuvres complètes, traduction Littré, 1839 volume 1.djvu/598

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
580
de l’ancienne médecine.

τό γε[1]εὕρημα[2]καὶ μέγα καὶ πολλῆς[3]τέχνης τε καὶ σκέψιος. Ἔτι γοῦν καὶ νῦν οἱ τῶν γυμνασίων τε καὶ[4]ἀσκησίων[5]ἐπιμελόμενοι αἰεί τι[6]προσεξευρίσκουσι, κατὰ τὴν αὐτέην ὁδὸν[7]ζητέοντες ὅ τι[8]ἔδων τε καὶ πίνων ἐπικρατήσει τε[9]αὐτέων μάλιστα, καὶ[10]ἰσχυρότερος αὐτὸς ἑωυτοῦ ἔσται.

5. Σκεψώμεθα[11]γοῦν καὶ τὴν ὁμολογουμένως ἰητρικὴν, τὴν ἀμφὶ τοὺς κάμνοντας εὑρημένην,[12]ἢ καὶ οὔνομα καὶ τεχνίτας ἐχει,[13]εἰ κρατέειν καὶ αὐτὴ τῶν[14]αὐτέων ἐθέλει, καὶ[15]ὁπόθεν ποτὲ ἦρκται. Ἐμοὶ μὲν γὰρ, ὅπερ ἐν ἀρχῇ εἶπον, οὐδ’ ἂν ζητῆσαι[16]δοκέοι ἰητρικὴν οὐδεὶς, εἰ ταὐτὰ διαιτήματα τοῖσί τε[17]κάμνουσι καὶ τοῖσιν ὑγιαίνουσιν ἥρμοζεν. Ἔτι γοῦν καὶ νῦν[18]ὅσοι ἰητρικῇ μὴ[19]χρέονται, οἵ τε βάρβαροι καὶ τῶν Ἑλλήνων[20]ἔνιοι τὸν αὐτὸν τρόπον, ὅν περ[21]οἱ ὑγιαίνοντες, διαιτέονται πρὸς ἡδονὴν, καὶ οὔτ’ ἂν ἀπόσχοιντο οὐδενὸς ὧν[22]ἐπιθυμέουσιν,[23]οὔθ’ ὑποστείλαιντο ἄν. Οἱ δὲ ζητήσαντές[24]τε καὶ εὑρόντες ἰητρικὴν, τὴν[25]αὐτέην κείνοισι διάνοιαν ἔχοντες περὶ[26]ὧν μοι ὁ πρότερος λόγος εἴρηται, πρῶτον μὲν[27], οἶμαι, ὑφεῖλον τοῦ[28]πλήθεος τῶν σιτίων[29]αὐτέων τουτέων, καὶ ἀντὶ[30]πλεόνων ὀλίγα ἐποίησαν· ἐπεὶ[31]δ’ αὐτέοισι τοῦτό[32]ἐστι μὲν ὅτε πρός τινος τῶν καμνόντων ἤρκεσε,

  1. Εὔρεμα 2141.
  2. μέγα τε pro κ. μ. 2253.
  3. σκέψεώς τε καὶ τεχνης 2253.
  4. ἀσκήσεων 2253. – ἀνακτήσιων vulg. et quid. codd. ἀκτησίων 2140, 2255, 2143, 2145, 2142, vel ἀητησίων cod. S. ap. Foes.
  5. 2253, 2140, 2143. ἐπιμελούμ. vulg. et al. codd. αἰεὶ 2253, 2141. ἀεὶ vulg. et al.
  6. προσεξευρίσκουσιν 2253. – αὐτὴν omnes.
  7. ζητοῦντες 2253. ὅτι 2141.
  8. ἐσθιων 2253.
  9. αὐτοῦ 2253.
  10. ἰσχυρώτατος ἐωυτοῦ 2255, 2140, 2145, 2142. – ἰσχυρότερος ἑωυτοῦ vulg.ἰσχυρότερος αὐτὸς ἑαυτοῦ 2253.
  11. δὲ pro γοῦν 2253.
  12. 2253 Zving. in marg.ἢ καὶ οὔν. om. cod. S. ap. Foes. εἰ pro , vulg. et al. codd.ὄνομα 2253. Évidemment Hippocrate n’a pas demandé si la médecine a un nom et des praticiens. Il faut donc lire , et non εἰ ; c’est en outre la suite du raisonnement qui le veut. L’invention de la nourriture n’a ni un nom ni des artistes ; mais la médecine a tout cela.
  13. εἰ Zving. in marg. καὶ pro εἰ vulg. et al. codd. ἦρα τί pro εἰ κρατεῖν 2253. La différence entre le texte de 2253, et le texte de Foes ou vulgaire, est, comme on le voit, très grande. J’ai long-temps hésité entre ces deux leçons. Ce qui m’aurait déterminé pour celle de 2253, c’est qu’il a , pour εἰ ; or il est naturel qu’Hippocrate ait dit de la médecine qu’elle a un nom et des praticiens (οὔνομα καὶ τεχνίτας) plutôt que de dire : « Voyons si elle a un nom et des praticiens. » Quant à la leçon vulgaire de καὶ κρατεῖν, je n’aurais pu la conserver sans introduire quelque correction ; celle de Zving. convient au sens, et facilement εἰ, après ἔχει, a pu être omis par les copistes ; on l’a vu plus haut, §. 3, omis après ἔδει.
  14. αὐτῶν 2253. – ἐθέλει 2145. – ἐθέλοι vulg. et al.
  15. πόθεν 2253.
  16. 2142, 2145, 2255. δοκέει vulg. δοκέη 2141. ἰατρικὴν δοκέει 2253. – pro οὐδεὶς εἰ, οὐδ’ εἰσὶ 2255, 2140, 2142 ; οὐδὲ εἰς 2145 ; οὐδ’ εἰ 2143, 2141.
  17. 2253, 2141. κάμνουσιν vulg. et al.
  18. ὁκόσοι 2253.
  19. χρώονται 2140, 2143.
  20. 2253. ὅμοροι vulg. et al.ὅμοῤῥοι 2141. ὅμοιοι 2140, 2143, 2145, 2142, Zving. in marg.οἱ ὅμοιοι cod. S. ap. Foes.
  21. 2253. – οἱ om. in vulg. et al. codd. διαιτῶνται 2253.
  22. ἐπιθυμοῦσιν 2235.
  23. 2253. οὐδὲ στείλαιντο sine ἄν vulg. et al. codd.
  24. τε om. 2253.
  25. αὐτὴν 2253. – ἐκείσοισι 2253, 2141.
  26. ὃν 2143. – πρότερον 2255.
  27. οὖν post μὲν 2255.
  28. πλήθους 2253.
  29. αὐτῶν τούτων 2253.
  30. πλειόνων ὀλίγιστα 2253.
  31. δὲ αὐτοῖσι 2253.
  32. ἐστι om. 2145. ὅτε om. 2140, 2142, 2141, 2143. – ἐστι μ. ὅτε om. 2255.