Page:La Villemarqué - Dictionnaire français-breton de Le Gonidec, volume 1.djvu/300

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
222
DES


Désemplir, v. n. Cesser d’èlrc plein. Éhana âa véza Iciin. Sa maison ne désemplit point de monde, hc di na ékan ked da réza leùn adùd. l’ÉSEMi’RisoNNER, V. a. Meltic hoFs de pri-on. Tenna ou laliaad er-mcaz eùz ar vdc’/i, cùz ar prizoun. Divac’ha. Part. et. Dibrizoutv’a. l’art, dibrizounicl. J’ai reçu l’ordre de le déseaiprisonner, ann itrz a zô dcûl d^iti d’hé zivac’ha, d’hé zibrizoutiia.

Désf. nchvîner. V. a. Oterles chaînes. Tenna ar chadennoH. Virhadenna. Part. f^. — Dishuala. Part. et. Z^àa/(/f«Hem.(Vann.] ll. V. — Je l’ai fait déscnchai.-icr, Ickéal em eûz hc zichadenna.

i)ÉsExr. !i. vNTER, V. a. Rompre l’enchantemcnt, détruire le prestige. DislrobincUa. Pari. et. Didouella. Part, et. Divamein. Part. et. (Vann.) Dilorbein. i’art. et. (Vann.) Dlzaïiuzani. Part. et.

Oése. ncloler, V. a. Tirer un clou. Tenna eunntach. Didacha. Part. et. On a déscncloué votre cheval, tennet eo ann lach edz a droad ho marc’h, didachel eo hô mardi. ÜÉSE. NFLER, V. a. ctn. Oter ce qui fait qu’une chose cstendée. Cesser d’èlrc enflé. Digoenvi. Part. et. En Vannes, difouanvein ou difouanouein. C’est ce remède qui m’a désenflé, al louzou-zé eo en deùz va digoenvel. Son bras désenfle, digoenvi a ra hé vréacli. Désenivrer, v. a. etn. Oter l’ivresse. Cesser d’être ivre. Divezvi. Part. et. En Vannes, âivéoucin. Ceci vous désenivrera, ann drâmañ hô lioezvô.

Désennuyer, y. a. Chasser l’ennui. Dizoania. Part, dizoaniet. Dizénoid ou dizinoui. Part, dizénouet. Diverraad ann amzer. Je ne sais que faire pour vous désennuyer, né ousonn petrd da ôber évid hô tizoania, évid hô (izénoui.

Qui désennuie. Dizoaniuz. Dizénouuz ou dizinouuz [de 4 syll.)

Désenrater, v. a. et n. Oter la corde ou la chaîne qui empêche une roue de tourner. Lémel ar gorden pé ar chaden a vir oud ar rôd na drôiô. Diskôra ou diskôla. Part. et. Diskolia. Part, diskôlict. Allez désenrayer la charrette, id da ziskôra ou da ziskôlia arc’harr. Désenrhlmer, v. a. Oler le rhume, faire cesser le rhume. Diziferni. Part. et. Dianouédcin. Part. et. (Vann. J Queme donnerez-vous pour me désenrhumerV ;)e7rà a rôut-hu d’in évil va diziferni ?

Désenroüeh, V. a. Oter l’enrouement. Diraoula. Part. et. Diraouia. Part, diraouiet. En Vannes, diréouein. Cela ne vous désenroucra pas, ann drà-zén’hô liraoulô kél. Se désonrouer, V. réfl. Cesser d’être enroué^ se déharrasser dun enrouement. En em zi- ^aoula. Kii cm ziraouia. Je ne puis pas me désenrouer, n’hellann kéd en em ziraouia. Désknseveur, v. a. Oter le linceul qui enveloppait un corps. Diliéna. Part. et. Il y a ordre de ledésensevelir, urz zô d’hé ziliéna. Désknsorcki. er, v. a. J)élivrcr de l’ensorcellement, au propre et au figuré. M’ifro^i-DES

nella. Part. et. Didouella. Part. et. Dizaottzani. Part. et. Divamein. Part. et. (^Vann.) Dilorbein. Part. et. (_Vann.)

Désentêter, v. a. Tirer quelqu’un de l’entetement où il est. Ce mot est peu usité. Dibennadi. Part. et. Diempvnni. Part. et. Vous ne pourrez pas le désentêter, n’hellol kéd hé zibennadi, hé ziempenni.

Désentortiller, v. a. Défaire ce qui est entortillé. Uisgwéa. Part, disgwéct. Dinéza. Part. et.

Désert, adj. Inhabité, qui n’est guère fréquenté. Dislrô. Dihcñtel. Uizarcmpiédet. Didud. C’est un pays désert, eur vrôdistrô, eur vrô dizarcmprédet co.

Désert, s. ra. Lieu inhabité, teire inculte, grande solitude. Dislrô, m. Léac’h-distrô, m. JJrô’clwuéz, f. — VI. brôiou-gouéz. H. V. — lirô-dihcñlet, f. Il demeure dans un désert, enn eul léac’h-dislrô é choum. Nous avons un désert à traverser, eur vrô-c’houéz, eur vrôdihcñlet hon eûz dadreùzi.

Déserter, v. a. Abandonner un lieu. Dile-. zel, par abus pour dilezi, non usité. Part. dilezet. Dizercliel, par abus pour dizalc’ha, non usité. Pdrt. diz aie’ hc t. KuHaat. Part. /mitéet. Il a déserté notre maison, dilezet ou kuitéct en deûz hon H.

Déserter, v. n. Quitter le service militaire sans congé. Lezel ou kuilaad ann armou héb urz. MoTil-kuil. Tec’houl-kuit. Déserteur, s. m. Soldat qui quitte le service sans congé. Brézéliad a guila ann armou héb urz. Tec’her, m. Pi. ien.

Désertion, s. f. Abandonnement. Action de déserter. Dilez, m. Dizaleliidigez, f. Téac’h, m. Hors de Léon, tec’h. Désespérant, adj. Qui jette dans le désespoir. A daol er (iUidigez, cr glac’har, enu eñkrez. Glac’haruz. Eñkrézuz. Añkéniuz. Mañlruz. Cette nouvelle est désespérante, glac’haruz bràz ou mañlruz brâz eo ar c’helou-zé.

Désespérer, v. n. Perdre l’espérance, cesser d’espérer. Kolla argéd, ar gorloz, ar fîsians. Ehana da c’héda, da cliorlozi, da fisiout. Dic’héda. Part. et. Dicliorlozi. Part. et. Diskrédi ou diskridi. Part, diskrédel. Disfisiout. Part, disfisiel. — En Vannes, dispiein. Part, dispiel. H. V. — Ne désespérez pas, na gollil kéd ar géd, ar gorloz, ar jisiañs, na zic’hédit két, rta ziskrédit két. Désespérer, v. a. Tourmenter, affliger au dernier point. Glachari. i*art. et. Efikrézi. Part. et. Añkénia. Part, añkénict. Mañtra. Part. et. Cela le désespérera, ann drâ-zé hé c’hlacliarô, hé vañlrô.

Se désespérer, v. réfl. Se tourmenter, s’agiter avec de grandes démonstrations de douleur, se livrer au désespoir. En em rcid’ar glnc’har, d’ann eñkrez, d’ann dicliéd. En em c’hlac’hari. En em eñkrézi. Mañlra. Part. et. Désespoir, s. m. Perte d’espérance. Ar c’holl eûz ar géd, eùz ar gortoz, eûz ar fiia «. y, m. Dic’héd, m. Dic’horloz, m. Disfmañs,