Page:Paris, Gaston - Le roman du comte de Toulouse.djvu/23

La bibliothèque libre.
Cette page a été validée par deux contributeurs.
19
LE ROMAN DU COMTE DE TOULOUSE.

lui apporter l’hommage dû à son héroïsme et à son dévouement. Cette transformation était d’autant plus facile qu’il existait déjà des récits sur un thème analogue, et ayant une base historique, où une souveraine injustement accusée était sauvée grâce à un généreux champion qui soutenait victorieusement pour elle un combat judiciaire[1]. On sait combien de

    se retrouve dans Macaire ; mais là le confesseur est un vrai prêtre, et cette façon de prouver l’innocence de l’héroïne était trop naturellement indiquée pour qu’il y ait lieu de penser à une imitation de la part de l’auteur italien.

  1. Frédégaire (l. IV, ch. LI, éd. Monod, Paris, 1885, p. 140) : "Gundeberga regina, cum esset pulchra aspectu, benigna in cunctis et pietate plenissema, christiana aelimosinis, larga, praecellenti bonitate ejus diligebatur a cunctis. Homo quidam nomen Adalulfus, ex genere Langobardorum, cum in aula palatiae adsiduae obsequium regis conversaretur, quadam vicae ad reginam veniens cum in ejus staret conspectum, Gundeberga regina, eum sicut ceteris diligens, dixit honeste staturae Adalulfo fuisse formatum. Ille haec audiens ad Gundebergam secrecius ait dicens : « Formam stratus (l. staturae) meae laudare dignasti, stratus tui jobe subjungere." Illa fortiter denegans eumque dispiciens in faciem expuit. Adalulfus cernens se vitae periculum habere ad Charoaldo regem protinus cocurrit, petens ut segrecius quod ad suggerendum habebat exponeret. Locum acceptum, dixit ad regem : « Domina mea regina tua Gundeberga apud Asonem ducem secrecius tribus diebus locuta est ut te venino interficeret, ipsum conjugatum sublimaret in regnum. » Charoaldus rex, his mendatiis auditis credens, Cundebergam in Caumello (l. Laumello) castro in unam turrem exilio trudit. Chlotharius legatus diriens ad Charoaldum regem inquirens qua de re Gundebergam reginam, parentem Francorum, humiliasset et exilio retrudisset, Charoaldus his verbis mendsciis quasi veretatem subsisterint respondebat. Tunc unus ex legatariis, nomen Ansoaldus, non quasi in[j]unctum habuisset sed ex se, ad Charoaldo dixit : « Liberare potebas de blasphemeo causam hanc. Jube illum hominem qui hujuscemodi verba tibi nuntiavit armare, et procedat alius de parte reginae Gundebergae, quique armatus ad singulare certamine ; judicium Dei his duobus confligentibus cognuscatur, utrunt hujus culpae repotationes Gundeberga sit innoxia an fortasse culpabilis. » Cumque haec Charoaldo regi et omnibus primatis palatiae suae placuisset, jobet Adalulfum armatum conflictum adire certamine, ut de partae Gundebergae, procurrentibus (l. procurantibus) consobrinis Gundebergam et Aripertum, homo nomen Pitto contra Adalulfum armatus adgreditur ; cumque confligissent certamine, Adalulfus a Pittone interficetur. Gundeberga statim de exitio post anno tercio regressa sublimatur in regno. » Comme l’a montré M. Rajna (Le Origini dell’epopea francese, p. 191), il est bien difficile de ne pas croire le fait, au moins en gros, historique, quand on songe que le