Page:Pastoret - Ordonnances des rois de France de la troisième race, tome 15.djvu/305

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

222 Ordonnances des Rois de France

Louis XI,

à Tours, (a) Lettres relatives aux Foires et aux Marchés de Saint-André-IèS-Avignon ; Prérogatives accordées aux Etrangers qui les fréquenteront, &c. &c.

Novembre

1461.

L

UDOVICUS, Dei gratiâ, Francorum Rex ; notum facimus universis Lu presentibus et futuris nos vidisse licteras carissimi genitoris nostri, cujus proficietur Altis simus, formam que sequitur continentes : K. ARO Lu S, Dei gracia, Francorum Rex (b) ; notum facimus universis tam presentibus quam futuris, nos vidisse pactentes licteras quasdam Ludovici quondam Dticis Andegavensis , avunculi nostri, tenoris sub sequentis : Louis, ]LjU DOVICUS, Regis quondam Francorum filius (c), domini nostri germanus ^Toulouse*1 ’ tj^que locumtenens in partibus Occitanis, Dux Andegavensis et Comes Cenoma-Novembre 1369. nensis ; notum facimus universis tam presentibus quàm futuris, quod multarunt constderacione rationum animum nostrum ad hoc moventium, pro evidentissimis Notes.

(a) Trésor des chartes, registre 198,

pièce 50.

(b) Charles VII, à Vincennes , avril

1434.

(c) Second fils du Roi Jean, qui lui avoit donne l’Anjou et le Maine par des lettres patentes du mois d’octobre 1360. Il fut Roi de Naples et de Sicile , et transmit ce trône à ses descendans. Les lettres dont nous venons de parler, n’ont pas été imprimées dans les volumes qui précèdent. Il est vrai que ce n’est pas une loi, proprement dite : mais c’est un grand acte de la puissance royale, une disposition du domaine public, d’une province, de ses sujets, &c. ; et à ce titre, il est difficile de les passer toujours sous silence, quand on donne place dans ce Recueil à des privilèges particuliers pour des villes, des corporations, des églises. Voir ci-dessus la note b de la page ip6. Marcel a placé ces lettres à la suite de son Histoire chronologique de France , savant ouvrage, imité depuis par Hénault, mais dont Marcel conservera toujours la gloire d’avoir eu la première idée et de l’avoir exécutée avec succès. Les voici : JoHAN NES, Dei gracia, Francorum Rex ; notum facimus universis tam praesentibus quam futuris, quod, cum amor paternalis nos sollicitet et affectio naturalis nos adstringat erga filios nostros, ut ipsos dignitatibus et honoribus prae caeteris attollamus, illos tamen quos filialis devotio et reverentia ac naturalis obedientia , paterno respondentes amori, inclinant nos continuo revereri et nostra bene placita diligenti animo adimplere, ferventius regius amor prosequitur, et ad ipsorum dignitatum et honoris ac statûs augmentationem inclinamur. Considerantes igitur quod Ludovicus carissimus secundogenitus noster personam suam propriam obsident pro liberatione nostra ad voluntatem et ordinationem nostram promte obtulerit, et de cujus constanti perseverantia in filiali obedientia persistendi speramus in futurum, paterno et benivolo affectu prosequendo, dignum arbitramur et congruum ut nos in his que ipsius filii nostri et sute prolis ac posteritatis honorem, statum et commodum respiciunt, aliquali renumeratione reddamur adfavorem et gratiam liberales. Nos igitur, ea consideratione inducti, de nostra certa scientia, auctoritate regia, et gratia speciali, pro nobis et successoribus nostris quibuscumque, dedimus et concessimus et damus et concedimus per présentes donatione puri et simplici inter vivos in perpetuum valitura, eidem Lu do vico secundogenito nostro ad hcereditatem perpetuam pro se et suis haeredibus et liberis masculis ex carne sua legitimo matrimonio procreatis et etiam nasci turis, comitatus Andegaviat et Cenomani,e, ac castrum et baroniam Castrilidi in dicto comitatu Ceiwmanensi situato , et castrum nostrum, et castellaniam dc Chanteceaux, tenenda perpetuo et possidenda per eum et ejus liberos masculos tantum , ut profertur, pacifici et quieti, cum omnibus jurisdictionibus, altis, mediis et bassis , mero et mixto imperio ; civitatibus, villis, castris, fortalitiis , censibus, redditibus, feudis, retrofeudis, hominibus, homagiis, juribus patronatuum, et collationibus beneficiorum, silvis, vineis, terris, pratis , pasturis , nemoribus, stagnis, farennis, aquis, et aliis omnibus et singulis suis juribus et pertinendis universis, qualitercumque et ubicumque sint et consistant, et quocumque nomine censeantur et quidquid juris nobis competii et competere potest in eisdem comitatibus, baronia, castro et castellania, et eorum quolibet, pro nobis et nostris successoribus, dicto Ludovico filio nostro pro se et suis haeredibus masculis, ut pnvfertur , cedimus ad perpetuum penitus et donamus, et ea universa el singula in ipsum transferimus pleno jure, legibus, juribus , usibus , consuetudinibus vel statutis ad h ec contrariis vel adversis vel obstantibus quibuscumque, quai sibi locum vendicare nolumus in hac parte ; sa ■ is tamen et nobis retentis et reservatis juribus nostnr regaliee, monetis , et exemptionibus ecclesiarum eat n^ dralium, et aliarum quarumcumque, quarum logunn ad nos et coronam Francice , ac nostram Paranunii curiam, pertinet, ac fide et homagio et superwntau « ressorlo. . . Qux ut firma et stabilita perpetuo marnai in futurum, nostrum pr.vsentibus litterisJecimusaj / f sigillum ; nostro in aliis, et alieno in omni us juri salvo. Datum in villa Caiesii, anno Domini mi ’..n1 trecentesimo sexagesimo, mense Octobris. 11 injeriu Per Regem. J. Ko Y i- !<•