Page:Recueil des Historiens des Gaules et de la France, tome1.djvu/308

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
124
NOTITIA PROVINC. ET CIVIT. GALLIÆ.


  • Civitas [1] Aquensium.
  • Civitas Lactoratium.
  • Civitas Convenarum.
  • Civitas Consorannorum.
  • Civitas [2] Boatium.
  • Civitas Benarnensium.
  • Civitas [3] Aturensium.
  • Civitas Vasatica.
  • Civitas [4] Turba, ubi castrum Bigorra.
  • Civitas [5] Elloronensium.
  • Civitas Ausciorum.
A Provincia Narbonensis secunda, numero VII.
  • Metropolis civitas Aquensium.
  • Civitas Aptensium.
  • Civitas Reiensium.
  • Civitas Forojuliensium.
  • Civitas Vappincensium.
  • Civitas Segesteriorum.
  • Civitas Antipolitana.
Provincia Alpium [6] Maritimarum,
numero
viii.
Provincia Narbonensis [7] prima, numero vi. B
  • Metropolis civitas Ebrodunensium.
  • Civitas Diniensium.
  • Civitas [8] Rigomagensium.
  • Civitas [9] Solliniensium.
  • Civitas Sanitiensium.
  • Civitas [10] Glannativa.
  • Civitas Cemelenensium.
  • Civitas Vintiensium.
In Provinciis xvii. Civitates CXV.
  • Metropolis civitas Narbonensium.
  • Civitas Tolosatium.
  • Civitas Beterrensium.
  • Civitas Nemausensium.
  • Civitas Lutevensium.
  • Castrum Uceciense, aliàs civitas Uce­ciensis.


  1. Nunc Aqs vel Dax dicitur.
  2. Lapurdum vocatur in Notitia Imperii ; postea dicta fuit Baiona, nunc Baionne.
  3. Ad flumen Aturum sita, hodie Aires.
  4. Turba etiam ad flumen Aturum, nunc Tarbe.
  5. In Itinerario Antonini Iluro dicitur, vulgò Ole­ron.
  6. Quo tempore Alpes Maritimæ provinciis Galli­canis accesserint, incer­tum est. Illas Plinius et Ptole­mæus Italiæ adscri­bunt, excepta Dinia Bodiontio­rum vel Sentio­rum oppido, quod adjecit Galba Impe­rator formulæ Narbonensis Provinciæ, ut scribit Pli­nius.
  7. Cesar Narbonensem Provinciam à Gallis ex­clusit : illam Augustus unam è quatuor Gallia­rum par­tibus fecit. Postea, ut volunt non­nulli, Narbo­nensis partita est in Narbonensem, Viennen­sem, Alpes Ma­ritimas, Alpes Graias et Penninas : quam divisio­nem referunt ad annum circiter 370. Probant novæ Histo­riæ Occitaniæ Auctores Provinciam Alpium Graiarum et Provinciam Alpium Maritimarum, qualis erat sæ­culo quarto, à Provincia Narbonensi, cujus non erant partes, non fuisse separatas; Provinciamque Vien­nen­sem à Narbonensi distinctam fuisse ante Constanti­num Mag­num. Denique Narbonensis divisa est in Narbonensem primam et Narbonensem secundam. Narbo­nensis secundæ primùm meminit Concilium Aquileiense an. 381. habitum, cujus epistola sic inscrip­ta est : Concilium quod convenit Aquileiæ dilectissumis fratribus Episcopis Provinciæ Viennensis, et Narbonen­sium primæ et secundæ. Præterea ejus­dem Narbonensis secunda mentio fit in Concilio Taurinensi an. 401. Pa­gius hanc divisionem jam factam fuisse anno 374. con­tendit : vult enim Narbonensem secundam unam fuisse è quinque Provinciis, quarum meminit Conci­lium Valen­tinum anno hoc cele­bratum, in epistola Synodica, cujus hæc est inscriptio : Dilectissimis fratribus per Gallias et quinque Provincias constitutis Episcopis. Narbonensem secun­dam è numero quinque provin­ciarum eliminat, ejusque loco Novempopulanam substituit Lacarrius in Historia Galliarum sub Præfectis Prætorio, pag. 20. quem videsis.
  8. Hanc civitatem interci­disse putat Valesius, et ad vicum redactam esse ; sive sit Rie, sive potiùs Rogen, locus ad Issoletum fluvium, qui in Druentiam effluit, à Sanitio (Senez) non multùm remotus.
  9. In aliis Notitiis nunc Soliniensium, nunc Sali­nen­sum civitas dicitur. Hanc putant Hols­tenius et Valesius esse Salinas Suetriorum Ptolemæi, locumque esse qui nunc Seillans appellatur.
  10. Civitatis Glannativæ seu Glan­natevæ nulla apud Veteres men­tio. Mihil nunc de ea fere præter nomen superest, Glandeve. Major ecclesia et sedes Episcopi sunt in oppido, cui à situ nomen est Intervalles, Entre­vaux ; inter quod et Glannatevam Varus ponte stratus interfluit.



EX PROVINCIARUM ROMANARUM LIBELLO.
Galliæ Provinciæ xvii C
Viennensis. Germania prima super Rhenum, in qua est Moguntia.
Narbonensis prima.
secunda.
secunda, in qua est Agrip­pina.
Aquitania prima.
secunda.
Maxima Sequanorum, in qua Vesontia­censis.
Novempopulana. Alpes Graiæ et Pœninæ, in qua Taranta­sia.
Alpes Maritimæ. Lugdunensis prima.
secunda.
tertia.
quarta.
Belgica prima, in qua est Treviris.
secunda, in qua est transitus in Britanniam.