Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/127

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
NOMENCLATOR. VIII. LING.

λαῖτμα θαλάσσηϛ. Hom. AL. Die tieffe des Meers B. De diepte der Zee GAL. La haute mer ITAL. L'alto & profondo mare H. El hondo de la mar

Pila Opus in aquis iactum eductumve. ad portuum tutelam, quo tatius stabbulentur naues : de cuius constructione Vitris. lib. 5. sit etiam tabulationibus inssa aquam factis, quam ab arcendis aguis arcam nominat Vitru. AL. Ein bollwerck im wasser wider die vngestumme der wellen B. Een hoost GAL. Bastardeau, ou moile pour resister contre l'eau ITAL. Pila

Pinnæ murorum Liuio, murorum minæ Virg ἐπάλκειϛ. AL. Die zinnen an der maur B. De canteelen oft tinnen van een muer GAL. Les creneaux ou barbicats ITAL. Ischermi, o ripari H. Las almenas de muro, portillos de muro

Platea Terentio, Militais & consularis πλάτεια. AL. Grosse gassen oder straasz B. Een wilde, breede strate GAL. Grande rue ou chemin ITAL. Strada, o camino largo H. Camino ancho

Pomerium Liuio, Locus circa murum ab humane cultu ædificiisque purum solum habens. AL. Zwinghof B. Decinghel, de binnen pleyne tusschen de vesten ende de huysen GAL. L'espace qui se laisse a l'entour d'vne ville, vuyde entre les murs & les maisons ITAL. Pomerio spatio vuoto tra le mura & lefosse della citta H. La ronda entre los murosy las casas

Pomarium Ouid. Locus non amoenitatis modo, sed & fructuum gratia, consitus omni felicium arborum genere. Sosipater Charisius contendit pometum diei, vbi poma gignuntur, vt oliuetum : at pomarium, vbi asserwantru, vt Penuarium. ὂρxατοϛ, ὂρxοϛ, μηλών. AL. Baumgarten B. Bogært, oft gærden GAL. Pommeraye ITAL. Pomaio H. Huerto plantado de mancanos

Pons Virg. γέφυρα, ζεύγμα Diod. AL. Ein bruck B. Een brugge GAL. Vn pont ITAL. Vn ponte H. Vn puente

Pons longus Cornel. Tacito vocatur agger, qui angustiore tramite inter paludes præcipue aggeritur. atque ita accipi patatur etiam a Catullo. B. Kadijck

Pons sublicius Liuio, roboreus Ouid. AL. Ein holtzine bruck B. Een houten brugghe GAL. Pont de bois, pont sonde sur pieux ITAL. Ponte dilegno H. Puente de madera sobre postes

Pons verstailis AL. Falbruck B. Valbrugghe GAL. Pont leuis ITAL. Ponte leuatoit H. Puente lleuadero Item qualis est pone, qui versatur, vt naui portum subeunti aditum præbet. B. Oorgat

Porca Varr. Colum Terra inter sulcos duos elata, quod ea seges frummenta porrigat, eo quod aquas porro arceat. AL. Furchen reinlin, buhelin zwischen zweyin Furchen B. De verheuen ærde tusschen twee vooren GAL. Seillon, terre esleuee entre deux rayona ITAL. La terra che resta tra doi solchi H. Tierra que queda entre dos sulcos

Porta Cæs. πύλη. AL. Das thor B. De poorte GAL. Porte ITAL. Porta H. Peurta

Portus Cicer. Locus maritimus quo naues appellunt, hiemant, merce important, aut exportant etiam. λιμήν, χέραϛ etiam dicitur portus, sed proprie sinuosus & oblongus in modum cornu curuatus, Moschopulo. AL. Meerhafe, poot, schifflende B. Een haven, oft poort GAL. Vn port, ou haure ITAL. Porto H. Puerto

Prædium Cicer. Possessio tam vrana quam rustica. xωρίον. AL. Ligendt gut, erbgut B. Erue, hoeue, ligghende goet, een stuck landts GAL. Heritage, possession ITAL. Heredita, possessione, casa nella terra o in villa H. Heredad, possession de tierra, heredad en poblado, o en el campo

Prædium clientelare, vel beneficiarium Budæo, colonia, Paulo, quod vulgo feudum a barbaris dicitur. AL. Lehen, lehenhof B. Leen, leengoet, leenbhofstede GAL. Fief ITAL. Feudo

Prædium optimo iure Cicero dixit quæ vulgo alodialia bona : quasi alaudialia, nominantur, quod in corum laudem auctor non veniat. AL. Vnzinszbare vnd freye ledige guter B. Vrye goeden, alodiæl goeden GAL. Biens fraucx & alodiaus ITAL. Beni franchi & alodiali

Prætorium Liuio, Domus prætoris veliudicis, πραιτώριον, ἀρxεῖον, στρατηγεῖον. AL. Das richthausch, des schuldheissin, vogts, richrers oder veldherrn hausz B. Des heeren oft schouten buys GAL. Le logis du preteur, du iuge, du baillif ITAL. La easa del potesta H. Casa consular, posada del alcalde maior

Pratum Cicer. in quo ad percipiendum fructum falce duntaxat opus est, quod sine ope paratum sit, vbi quadrupedes degunt. τῖσοϛ, αὐλὼν, βουβόσιον Straboni, xορτομοπεῖον, ποάστριον, βούνομοϛ, μείλακ. AL. Wiesen, matten B. Beemt, wysen, hoylandt GAL. Pre ITAL. Prato H. Prado

Propolis plinio Gluten quo aluei sui oras compingunt apes. πρόπολιϛ. AL. Wachs winden, verstosz B. Tschutasel van den byencorf, tvoorhuysken ITAL. Propoli H. Betun de colmenar

Propugnaculum Virg. πρόβολοϛ, ἔπαλκιϛ, προμαxεὼν, πυργοβάριϛ Suidæ. AL. Ein Weere, ein Bollwerck, Pattey, vorschantz. Scirum B. Een Rondeel, een Bolwerck, een Schans GAL. Bastille, bastillon, forteresse ITAL. bastine, fortezza


riparo H. Fortaleza, baluarte

Pulunius Plin. areola. Colum. puluinitorus Plin. Dorsum Virg. dixit. Donatus paulo aliter exponit quam Seruius, locum editum in quem acta conscendit. Eminentior in hortis terra, in qua semina depanguntur. πρασιά AL. Garten beht B. Een beddeken GAL. Planche de iardin ITAL. Apartamento delle herbe H. Era para sembrar ortaliza

Puluinus Seruio teste, arena maris, reciproco fluctuum meaut densata, & saxi instar durata. τεναγοϛ. AL. Ein sandhauffen der tieffe B. Een banck, hart sanque plate, oft sant GAL. Quelque banc de sable en mer ITAL. Piaggia secca en alto mare H. Banque seco en la mar

Puteal Cicer. Operculum putei. πῶμα τού φρέατοϛ. AL. Der deckel eines sodbrunnes B. Het decksel van de borrenput GAL. Le couuercle du puis ITAL. I. couerchio del pozzo H. Brocal del pozo

Putei crepido virlgo os putei. χρηπἰϛ φρέατοϛ AL. Der bord eines sodbrunnes B. De mont van een pur GAL. Le bord du puis ITAL. La bocca del pozzo H. La boca del pozo

Puteus Cicer φρέαρ, τέλμα Aristoph. AL. Sodbrunn, Galgenbrunn B. Put, pette, borrenput GAL. Puis ITAL. Pozzo H. Pozo

Puteus iugis Cicer. qui perennem habet aquam. διηνεχὶϛ φρεάτιον. AL. Sodbrunn der nit verschwint B. Een borrenput die niet en verdwijnt, een do orslagen put, die nemmermeer sonder water is GAL. Puis fort abondant d'eau ITAL. Pozzo viuo & copioso d'acqua H. Pozo que nunca falta

Quadriuium Iuuenali. μίκοδοϛ. AL. Da sich vier weg von ein ander scheiden B. Een vierspronghe, een crys-wech, oft een cruyf strate GAL. Quarrefour ITAL. Cruciata de camini, quadriuio H. En cruziada de quatro caminos

Rapina Colum. pro agro rapis consito. AL AL. Ruben acker, rubenland, rubland B. Ræp landt GAL. Rauiere ITAL. Campo di rape H. Sumiente de nabos

Recessus maris reciprocatio. maris Plin. refusio maris ex Vergildici potest, qui ait :

Ponto sonat vnda refusa.

et Ouidio :

Aequorque refundit in æquor.

mare refugum vel refluum : ἂνεχιϛ Strab. ἂμπωτιϛ Theophr. παλιῤῥοθίη, παλιῤῥόθιον χύμα Homer. πλημμυρἰϛ παλίνορσοϛ Apollon. AL. Der abzug des Meers B. De ebbe GAL. Le flot de la mer qui va ITAL. Il decrescere del mare H. El descresciente de la mar

Ripa Cic. fontium proprie & sluminum ; quanquam Plinius etiam pro litore vocem extulerit. ὂxθη, xεῖλοϛ ποταμού Polybio, ἂνδηρον Nicandro. ἀνάxωμα Hyperidi. quanquam hoc proprie aggerem fluuoj egestum, qui eluuionem arcet, signrsicat. AL AL. Das bort, oder gestad eines flufses B. Den oeuer, oft de cant van een riuiere GAL. Riuage, riue ITAL. Riua H. Ribera del rio

Riuus Cic. ῥύακ, ῥέοϛ. Tenuis auqæ sluor, naturali impetu, non specu, incilive sactus, teste Festo. AL. Runszle, bach B. Beecke, beecxken GAL. Ruisseau ITAL. Rio H. Rio pequenno, chorro

Roborarium Agellio, viuarium Varr. Septum e robusteis tabulis, intra quod cerui & feræ includuntur. θηριοτροφεῖον Varr. δρύφαχτον. AL. Thiergarten B. Een warande, een parck voor Wilt GAL. Garenne, parc a nourrir bestes sauuages ITAL. Luoco doue si tengono le bestie seluatiche H. Biuar

Rus Terent, Locu sine edisicio extra vrbem, vbi agri coluntur, ἀγρόϛ, ἀγροιχία. AL. Gew, das feld B. Tlandt, tvelt GAL. Lieu aux champs ITAL. Campagna, campo H. Campo

Salictum Cic. Salicibus consitus locus. ἰτεών. AL. Ein ort. voll weidbauwen B. Een wilghen bosch GAL. Saulsaye ITAL. Bosco de salici H. Sauzedal

Salientes Vitr. siphunculus Plin. Iun. papillæ Varr. vbera Cassiodoro, Caput tubuli siue scaturiginis , vbi aqua exprimitur. μαστοἰ, χρούνοι, σύριγγεϛ Sophocli. AL. Sprutzle, rorle, brunnenrorer B. Crane, tap oft tote van de buysen der fonteynen GAL. Le bout des tuyaus ITAL. La bocca delcanale H. El aguatocho, boca del canno

Siphunculus dicietiam poteste sambucino ligno tubulus, quo, pueri glaudes stuppeas cum bombo expellunt. B. Claterbusse

Saltus Virgil Densior silua & opacior, in qua æstiuare, pascique solentferæ. ἂλζυϛ, δρυμόϛ, ὀργάϛ, δρυμών. AL. Forst, dicker, wilder wald B. Dicht wout, foreest, dick bosch GAL. Forest, bois espes ITAL. Salto, gran bosco H. Salto

Scopus qui in aggere tali proponitur, vt eo colliment sagittarij, AL. Das weisz B. Het witte, de stæck oft pinne GAL. Le but, le blanc ITAL. Labrocca, o il bianco H. Elblanco

Seges Virgil. quod aratum satum est. ἂροτοϛ. AL. Saat, gesahter acker B. Sæt, ghesæyet en ghebouwet landt GAL. Terre labouree & semee ITAL. Terra lauorata & seminata H. Tierra barnechada para sembrar

Seges restilis Plin. quæ regerminat, & in sequentem annum foecunda resistit. παλιμφυήϛ [παλῖμφυήϛ] ἂροτοϛ. AL. Frucht der erden so vom saamen