Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/69

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
NOMENCLATOR VIII. LING.


Spica nardi Vide Nardi spica.

Stacte σαχτή Theophr. Latex oleumve e cinnamomo et myrrha incisa sudans.

Vnguen vnguentum, pigmentum, Odoranientum liquidum μύρον, μύρωμα, φάρμαχον, σαχτόν μύρον Archistrato. AL. Wolriechende Salb B. Welrieckende Salue, Parfujim G. Parfum IT. Parfumi Athenaeus diuidit in xρἱσμα, (quo in genere censeri possunt olea seplasiae, quaecunque illinuntur aut inunguntur: quomodo xρίσμα μήλινον vocat dioscorides, quod Oleum e citoniis Plinius) et in ἂλειμμα: quo reliquum vnguinis genus operosum et fragrans continetur mundus Sardianus, a Sardibus Asiae, pro vnguentorum deliciis a poetis effertur. H. Vnguento oloroso

Vnguentum idem quod Vnguen

Vnguentum susinum χρίνινον μύρον, σούσινον, χρινόμυρον, ἂνθινον Hippocr. AL. Lilien ol B. Olie van Lelyen

Zadura vulgo zedoaria. ζαδέρα, ζάδορ, ζάδουρα. AL. Zitwen B. Seeuersaet. G. Cretouart IT. Zedoaria

Zedoaria proxime praecessit.

Zibethum ζαπήτιον Actuario, Odoramentum musco assimile odore. B. Ciuet G. Ciuette

Zingibet ζιγγιβερι. AL. Imber B. Gengbar Gember, Gingebar. G. Gingembre IT. Gengeno, Zenziero H. Gengure gengibre Valadi

CAP. VI.
DE ARTIBVS.

ARtes Cicer. quae τέxναι et μαθήματα, aut sunt liberales, ingenuae. Cicer. ἐπιστήμαι ἐλευθέριοι. Aristot. quod ab iis discendis seruiles personae excluderentur: aut illiberales. ἀνελεύθεροι, φαύλαι, et δευτερουργοί: aut mechanicae, quales statuaria et plastice. ἀτεxνιχοβιωτοί, xειροτεxνιχαἰ, et μηxανιχαί. sic dictae, quod manibus victui necessaria parent: aut sedentariae, sellulariae ve, quod a sedentibus otiose obeuntur, vti sutrina. ε(δραῖοι. Harum rursus aliae in cognitione rerum et intellectu sunt positae, quas contemplatiuas nostri. θεωρητιχάϛ Graeci nuncupant: aliae in agendo consistuint, actuque ipso perficiuntur, nec post actum operis quidquam relinquunt, velut saltatoriae: actiuae, illis πραχτιχαί dicuntur, aliae factiuae, hoc est ποιητιχαί, quae operis consummatione, quod oculis patet, finem accipiunt, vt fabrilis.

CAP. VII.
DE ARTIFICIBVS LIBERALIBVS.

ALipta Iuuen. Vnctor qui palaestritas certaturos in gymnasio perungebat. ἀλείπτηϛ, μηρωματιστήϛ.

Architectus vetborum Vide Logodaedalus.

Arithmeticus qui artem numerandi callet. ἀριθμητιχόϛ. AL. Ein Rechenmeister B. Een reeckenmeester, die leert oft can rekenen ende cyferen. G. Arithmeticien IT. Arithmetico, maestro d’abaco H. El que ensenna o sabe cuentar, y las cifras.

Aromatopola aromatarius Budaeo. αῤωματοπώληϛ. AL. Specereykremer, ein Wurtzverkauffer B. Cruyenier G. Espicier IT. Spiciaro, speciere H. El que vende especias, o especiaria

Astrologus Cicer. qui caeli rationem, astrorumque cursus scientiam profitetur. ἀστρολόγοϛ. AL. Sternseheer [perhaps: Sternseher], der dess Himmelischen Lauffs bericht ist, ein Practickschreiber B. Een sterrekijcker, oft practijckschryver G. Astrologue IT. Astrologo H. Astrologo que echa iuyzios

Astronomus qui docet et profitetur motuum caelestium scientiam. ἀστρονόμοϛ, ἀστροπολόϛ. AL. Auszleger desz Gestirns, Erfahrnet der Sternen B. Een astronomus, die den loop des firmaments wtleyt ende leert G. Astronome IT. Astronomo H. Astrologo que trata de los mouimientos

Baccalaureus iuris Vide Lyta.

Chirurgus Martiali, qui manu curat. xείρουργοϛ. AL. Wundartzt B. Wonden-meester, oft Chirurgijn G. Chirurgien IT. Cirurgo, ciroico H. Cirurgiano

Decempedator Vide Geometres.

Comicus Terent. Comoediarum scriptor. χωμιχόϛ, μομωδοποιόϛ. AL. Comedischreiber B. Comedidichter, fatsmaker, factiste G. Factiste, composeur de farses IT. Comico AN. Amaker, ofcomedies

Diaetus medicus in lap. vet. qui aegrotis victus rationem praescribit. διαιτητιχόϛ.

Dialecticus Cicer. qui dialecticam artem disserendi docet, διαλεχτιχόϛ. AL. Der die Kunst der Dialectica versteht vnd lehret B. Een dialecticus G. Dialecticien IT. Dialectico H. El que ensenna o apprendre la arte de dialetica

Doctor Cic. praeceptor Fabio magister Terent. διδάσχαλοϛ. AL. Ein Meister, Lehrer, Doctor, Schulmeister, Lehrmeister, Vnterweiser B. Meester, doctoor, onderwyser, leermeester,


schoolmeester G. Maistre, docteur, enseigneur, maistre d’escole IT. Maestro, dottore H. Maestro, ensennador, dotor

Finitor Vide Geometres.

Geometres Cic. finitor Eid. decempedator Eidem. Agrimensor. γεωμέτρηϛ. AL. Erdenmesser, Aussmesser der landen, Landtmesser B. Lantmeter G. Borneur, mesureur de tertes IT. Geometra, misuratore delle possessioni H. Medidor de las tierras

Grammaticus Fabio, literatus, qui quosuis auctores scit enucleare. γραμματιχόϛ. AL. Der die kunst Grammatica wol kan B. Die alle auctoren verstaet G. Grammairien, qui enseigne la grammaire IT. Ch’ensegna la grammatica H. El que ensenna la arte de grammatica

Grammatistes Suet. literator Fabio, γραμματιστήϛ. AL. Ein sehlechter Gelehrter B. Een grammatist, die de kinderen haer grammatica leert G. Grammaticien, scauant tellement quellement IT. Grammatista, grammatico, pedante H. Malletrado

Gymnasiarcha sequitur statim in Gymnasiarchus.

Gymnasiarchus Cic. gymnasiarcha, moderator vel gubernator ludi Cic. γυμνασίαρxοϛ Plut. γυμνασιάρxηϛ. AL. Der rector, oder regent der gantzen schul B. De rectoor, oft regent vander schole G. Recteur ou regent de l’escole IT. Ilrettore della sculoa H. El rector, o el regente de la escuela Alioqui Gymnasiarcha erat, qui cum sumptu aliquo praeerat exercitio palaestrico: qui etiam xystarcha, siue κυστάρxηϛ.

Herbarius Plin. qui rei herbariae notitiam habet. ῤιζοτόμοϛ. AL. Krautier, der die Krauter wolkennt B. Een herbariste, oft cruijtkenner G. Herbier IT. Herbolaio H. Erbalario

Historicus Cicer. qui res gestas literis mandat. λογοθέτηϛ Suidae. λογογράφοϛ, λογοποιόϛ. AL. Ein geschicht schreiber B. Historieschtyuer G. Historien IT. Historico, historiographo H. Historiador, cronicador

Iurisconsultus vel iureconsultus Cic. iurisperitus Eidem. consultus iuris Horat. νομιχόϛ, νομοδιδάσχαλοϛ. AL. Ein Iurist, rechtenweisz, oder gelehrter B. Een iurist, oft wetgeleerde, geleert inde rechten G. Iuriste, scauant es loix IT. Giurista H. Letrado per derechos

Leguleius Cic. qui legum studia sectatur. candi datus iuris. AL. Der inden rechten studiert B. Die inde rechten studeert G. Qui estudie es loix IT. Scolare che studia nelle leggi H. Estudiante en derechos

Literatus Vide Grammaticus.

Lithotomus qui calculos vesicae exscindit. λιθοτόμοϛ. AL. Ein steinschneider B. Een steensnyder G. Qui taille de pierre IT. Che taglia e coglioni, o la pedra H. El que taja la piedro de los ninnnos

Logodaedalus Cic. architectus verborum Eid. Sermonis artifex. λογοδαίδαλοϛ. AL. Ein wortdichter B. Een schoonspreker, een schoonpraet G. Forgeur des mots, bestisseur d’oraisons IT. Inuentore de motti nuoui H. El que halla palabras nueuas y fingidas

Lyta λύτηϛ quem iuris bacalaureum vocant. AL. Bacalaureus in den rechten B. Bacalaris in de rechten G. Bachelier es loix IT. Bacalario nelle leggi H. Bachiller en derechos

Magister pedaneus xαμαιδιδάσχαλοϛ. qui docet prima elementa de plano, et quasi citra cathedrae ius. AL. Einer der die kinder das Abc lehret B. Een die de kinderen den Abc leert G. Abecedaire IT. Abecedario H. El que ensenna los ninnos las letras primeras, y el Abc

Magister vittutis Vide Philosophus.

Mathematicus Tacito, Suet. et Tertull. genethliacus. Chaldaeus Agellio, apotelesmaticus: planetarius August. Tertull. Babylonius, (vnde Babylonij numeri apud Hor.) qui in genesin et natales hominum inquirt. et de euentu fortunaque indicat.γενεθλιαχόϛ, ἀπο τελεϛ ματιχόϛ Eustathio. γενεσιαλόγοϛ Artemidoro, xαλδαῖοϛ. AL. Geburtsteller B. Planeetleser oft kennet G. Mathematicien, qui fait la natiuite de l’homme IT. Mathematico, astrologo che fa la natiuita H. Astrologo de los nascimientos

Medicamentarius Plin. Pharmacopola Cic. Horat. φαρμαμοπώληϛ, φαρμαχοτρίβηϛ. AL. Apotecker B. Apteker G. Apothicaire IT. Apothecario H. Boticario

Medicus Cic. ἰατροσοφιστήϛ, ἰατρόϛ. AL. Ein artzt B. medicijn, medicijn meester G. Medicin IT. Medico H. Medigo o phisico

Metoposcopus Plin. qui ex faciei line amentis addiuinat. μετωποσχόποϛ. AL. Ein Warsager ausz dem angesicht desz menschenB. Een waersegger wt het voorhooft G. Vn endenineur hors la face IT. Vn iudonino per la faccia H. El que adeuina por la casra

Musicus Eoetio teste, qui ratione expensa, canendi scientiam, non operis seruitio, sed speculat ione imperio assumpsit, et iudicandi peritiam de rhythmis et cantilenis habet. nam qui operam suam in instrumentis eonsumunt, iisque Musicae famulantur , sua peculiaria habent nomina vt Cytharoedus, Lyricen, etc. μουσιχόϛ AL. Ein singer, der singen lehret B. Een sanger, die leert singen G. Musicien IT. Musico H. Musico, cantor

Myropola Plaut. pigmentarius, vnguentarius Cic. seplasiatius Lamprid. a Seplasio Capuano foro, vnguentariis destinato. φαρμαχώτριy. Demost. μυροπώληϛ, μυροβρέxηϛ. AL. Salbkremer oder verkauffer B. Salf vercooper G. Parfumeur, qui vend des onguents IT. Parfumiere che vende delli onguenti H. El que vende vnguentos olorosos