Thresor de la langue françoise/Tome 2

La bibliothèque libre.
EXACT
ET TRES-FACILE
ACHEMINEMENT A LA
LANGVE FRANCOISE,
Par Iean Masset.
MIS EN LATIN PAR LE MESME
AVTHEVR, POUR LE SOVLA-
gement des estrangers.
A
ILLVSTRES ET GENEREVX SEIGNEVRS,
M. GEORGES LOVYS, ET M. IEAN
Casimir freres, Comtes de Leweinstein,
Seigneurs de Scharpseneck.
A PARIS,
Chez David Dovceur, Libraire juré, uë saict Iaques, à l’enseigne
du Mercure arresté.
M. D C. VI.
Avec priuilege du Roy.

[...]


IOANNIS AEGIDII


NVCERIENSIS ADAGIO-


RVM GALLIS VVLGARIVM, IN LEPI-


DOS ET EMVNCTOS LATINÆ


linguæ. Versiculos traductio.


Barbe de fol l’on apprent à raire.

A barba stolidi discunt tondere nouelli.

A beau parler closes aureilles.

Claudatur blandis hominū sermonibus aures.

Abbé & conuent ce n’eft qu’vn :
Mais la borse eft en diuers lieux. (bas :

Partes coniunctas faciunt cōuentus & Ab-

Sed seruant varijs ara reposta locis.

A grand cheual grand gué.

Grandis equus magnū debet babere vadum.

A bon chien bon os.

Ossa docent fortes optima quæque canes.

A bon demandeur bon refufeur.

Quarenti multum reddatur blanda repulsa.

A bon droict est-il puny, qui à son maistre desobeit.

Qui spernit insti pracepta benigna magistri,

Percutient famulum verbera digna malum.
A bon entendeur ne faut qu’vne parole.

Prudentis verbum vel solum sufficit auri.

A bon iour bon œuure, bonnes paroles.

Conueniunt celebri solègnia facta diei, Et dicèda bono sunt bona verba die.

A bon vin il ne faut point d’enseigne.

Laudata vino ull opus est bedera.

A chair de chien saulse de loup.

Congrua lantitiis iura lupina canis.

A chascun oyseau son nid luy est beau.

Semper habent gratos volucres sua gaudia nidos. vel,

Diligit abtuum quisque, cubile suum.

A chat lescheur bat on souuent la gueule.

Caminera selis plectuntur guttara virgis.

A cheual donné l’on ne doit luy regarder dans la bouche.

Non decet ora dati cautè inspectare caballi.

A celuy qui a sa paste au four, on doit donner de son tourteau.

Cui coquitur panis, instuum est danare placentas.

Au monde il n’y a point de repos.

Nulla quies mundo reperitur certa fugaci.

A celle mesure brassez le moy.

Fiant mensura talia iura sunt.

A coulons soulz cerises sont ameres.

Cerasa iam saturis sunt semper amara columbis.

A courte chausse longue laniere.

Si breuis est caliga, sit tibi longa liga.

A cœur vaillant rien impossible.

Difficilis cordi non est res vlla valenti.

A toute peine est deu salaire.

Merces omnigeno debetur certa labori.

A dur asne dur esguillon, Ou, Rude afnier

Asperior stimulus duris est aptus asellis.

Aduocats ne voyent goutte en leurs causes.

Caca est in proprijs rabula prudentia causis.

Aussi tost meurt ieune que vieil.

Sape ferox inernem mors rapit ante fenem.

A gens de bien on ne pert rien.

Nunquam dant instinaxia damna viri

A grand homme grand verre.

Magnum homo latum debet habere seyphum.

A toute heure la mort est preste.


Respice qui dormis, mors imminet omnilais havis,

A grand pecheur esclandre.

Centingunt prano fundatie magna vivo.

A grand pescheur eschappe anguille.

Anguilla è digitis vaga pescatoris abiuit.

Accointance de fol ne vaut rien

Profisnt raro caiquam commerci a fluit

A gros larron grosse corde.

Congrait ingenti craftifiana corda tatroni.

A haute montée le faix encombre.

Pondera magna nocentfeandentibas arotiia moois

Ayde toy Dieu t’aidera.

Ipse tibifer opem, Deus afferet inde fidatesn.

Ayse trop grand, fait les latrons auoit vogue.

Delitia insignes semper genuere latrones.

Ainsi dit le renard des meures, quand n’y peut aduenir.

Sic dixit vulpes cum prendere mora nequiret :

Non sunt hæc stomacho dulcia poma meo.
Ainsi va le monde.

Sic solito Immo pertransit transite mundus.

Ainsi va qui mieux ne peut.

Sic miseri vadunt, si melius nequeunt.

A la fin sçaura-on qui a le droict.

Debita iura cito noscuntur sine supremo

Aux grands est deu grand honneur.

Debetur magnis non mediocris honor.

A bien mourir doit on entendre.

Quisque sibi debet laudatam quærere mortem.

A la fin le renart sera moyne.

Demum versutam clausere perystila vulpem.

A laigneler verra on lesquelles sont prains.

Ad partus ouium noscentur pondera ventrum.

A la sainct Barnabé la faulx au pré.

Sanctus Barnabas falcem inbet ire per herbas.

Festo Barnaba refecantur gramina falce.

A la saincte Luce les iours croissent du sault d’vne puce.

Pulicis ad saltum sert Lucia lumina.

A la sainct Martin l’on boit le bon vin.

Festo Martini depromitur amphora vini.

A la sainct Pierre l’hyuer s’en va ou reserre.

Dum siunt divi solennia vincula Petri,

Aut fagit, aut vires bruma resumit iuers.
A la sainct Vincent si l’hyuer s’engrine, si l’attens.

Si sanctus Boream sentit Vincentius acrem,

Expectes hyemis frigora sæva nimis.
A la sainct Vrbain, ce qui est en la vigne est au vilain.

Vitis ab Vrbano seruatur tota colono.

A la touche on espreuue l’or.

Lydius explorat iusta metalla lapis.

A l’enfourner fait on les pains cornus.

Introitu furni generantur cornua pani.

A l’entrée de la ville est le commencement des maisons.

Principio pagi tuguri sunt culmina primi.

Aller & venir font le chemin peler.

Efficiunt scabras, ire, redire viae.

A l’œil malade la lumiere nuye.

Horrent infirmi iucundum lumen ocullis.

[...]

Tanquam cæcus de coloribus.

De meschante vie les bonnes loix sont venues.

Ex malis moribus bona leges nata sunt.

Mon blé est encores en herbe.

Meßu mea adbuc in herba est.

Il en a iusques aux oreilles : Il en a ce qu’il luy en faut.

Ad ambas vsque aures.

Qui est content en sa pauureté, est merueilleusement riche.

Cui cum paupertate conuenit, is maximè d’iues est.

Qui se combat n’est pas mort.

Nondum succubust pugnans.

Fortune n’espargne ny seruiteur ny maistre.
Elle donne & reprend, tel est son estre.

Nemini parcit fortuna variabilis.

Il commence bien à mourir qui abandonne son desir.

Cupiditati mortuas didicit mori.

Le pourpre au soc mort d’egal poix balance.

Mors sceptra ligonibua æquat.

Il est assis à la table de son maistre.

In vxorio imperio viuit.

Sans estre poursuyui le meschant prent la fuite.


Fugit impius nomine persequente.

De tous bienfaits grande est la recompense.

Bene factorum retributio nimis.

Tous les enfans en vont à la moustarde.

Zippis, & conferibus notum est.

Bonne terre, mauuais chemin :
Bon aduocat, mauuais voisin :
Bonne femme, mauuaise teste :
Bonne mule, mauuaise beste.

Facunda terra itineri est incommoda :

Boni aduocati noxia est vicinia :

Bona mulieris improbom caput fuge :

Bonique muli sub dolam calcem caue.

Tout ouyr, tout voir & rien dire.
Merite en tout temps qu’on l’admire.

Audi, vide, tare, si vis vissere in pace.

Grande moisson l’obeissant recueille.

Meßis abundans obedientibus.


Se approbauit GEORG. COLVENERIVS S.T.L. Lit.
& Profess. & Libr. Visitator,

EXPLICATIONS MORALES
D’AVCVNS PROVERBES COMMVNS EN LA
LANGVE FRANCOYSE.


Auoir deux chordes en son arc.

E prouerbe se peut appliquer à ceux lesquels ayās quelque entreprinse en main, ont diuers moyens pour l’executer, & peuuent choisir, ou bien en defaut de l’vn auoir recours l’autre : Et est vne similitude prise de ceux qui tirèt d’vn arc, lequel auroit deux cordes, l’vne desquelles se rompant, on se pourra seruir de l’autre.

Entre deux selles le cul à terre.

Cestuy-ci se dit proprement de ceus lesquels ayans diuerses commoditez de se mettre à leur aise, par faure de sçuoir bien choisir, & prendre l’occasion à propos de l’vne ou de l’autre, demeurent priués de toutes les deux.

Il a battu les buissons, vn autre a pris les oiseaux.

Ceci se peut dire de celuy lequel avant trauaillé quelque temps apres quelque chose, vn autre suruient qui en emporte le profit : Similitude tirée de ceux qui chassent aux petits oyseaux, lesquels estans mussez & cachez dedás les buissons, les vns pour les faire fortir frappent dessus auec des perches, les autres les attendent à quelque passage & les prennent.

Le mortier sent tousiours les aulx.

Ce prouerbe est propte á celuy lequel estant vne fois entaché de quelque vice, en retient tousiours les marques, & ne peut dissimuler ni cacher son inclination à iceluy : Tout ainsi qu’vn mortier dans lequel on a pilé des aulx, ne se peut tant lauer qu’il n’en retienne tousiours l’odeur : Et c’est ce que veut dire ce vers.

Quo semel est imbuta recens, feruabit odorem

Testa diu.

Tousiours souuient à Robin de ses flustes.

Ceci se dit quand quelqu’vn importunémét & sans propos fait mention de quelque chose qui luy est propre & n’a autre chose en la bouche. Prins d’vn certain gueux de Paris nómé Robin.

Les cousteaux Iehan Colot : l’vn vaut l’autre.

Ie ne scay ce prouerbe entendu par toute la France, estant bien vsité en Champagne, & particulierement en la ville de Troye. Ce Iean Colot estoit vn artisan facecieux & bon compagnon, lequel portoit ordinairement pendue à sa ceinture vne gaine, danslaquelle y auoit trois ou quatre cousteaux, tous de peu de valeur, & rarez de quelque defaut. L’vn auoit la pointe rompue, l’autre estoit esbreché au taillant, & l’autre ne couppoit point du tout. Et comme ce n’est que l’ordinaire des Francois de venir à la table sans cousteau, & d’emprunter celuy de son compagnon, aduint vne fois à certain bâquet que quelqu’vn as-


sis à table prés dudit Colot, le pria de luy prester vn de ses cousteaux : Ce qu’ayant esté fait & n’estant trouué au gré de l’emprunteur, le reprint & en tira vn autre de sa gaine qu’il luy donna, lequel n’estant meilleur que le premier fut pareillemet rendu, & vint on iusques au troisiesme qui ne se trouua de meilleure mise. Et de ce fut fait ce prouerbe lequel ce dit proprement de toutes choses où il n’y a pas grand choix. Et mesmes par metaphore des personnes qui vallent aussi peu l’vn que l’autre.

Sacs à charbonnier, l’vn gaste l’autre.

Ceci se dit des personnes lesquelles par trop familiere conuersation & accointance, se corrompent & deuiennent vicieux comme par contagion, tout ainsi qu’vn sac de charbonnier desia noir & poudreux, noircit tous les autres quelques blancs qu’ils soyent, qui touchent à luy.

A rude asne, rude asnier.

C’est à dire qu’il se faut porter l’endroir de ceux sur lesquels on a puissance, selon le subjet & occasion en dônent : C’est à dire conduire & gouuerner par douceur ses enfans, seruiteurs & autres domestiques qui se rendent traictables & obeissans : Et employer la verge & le batton sur ceux qui se monstrent & reuesches & desobeissans à l’exéple de ceux qui meinent les asnes.

A bon chat bon rat.

Ce prouerbe ne veut dire autre chose sinon à bon assailleur bô defendeur, qui eft vn autre prouerbe vsité entre gens de guerre.

Selon le bras, la seignée.

Ce prouerbe nous apprend qu’on ne doibt rien exiger de personne, soit du sang de la bourse, soit de son labeur & trauail, plus que la raison & l’equité le cômandent à l’exemple des bons medecins & chirurgiens, lesquels faisans seigner vn malade, examinent diligemmenr ses forces & sa portée, ne luy tirant du sang qu’autant qu’ils connoissent le pouuoir endurer.

D’vne pierre deux coups.

Ceci se peut entendre & en bien & en mal, de ceux lesquels sans beaucoup trauailler par leur industrie & dexterité, en vn seul traict font plusieurs & diuers effects. Comme celuy qui d’vn seul iect de pierre atteindroit deux personnes à la fois, ou l’vn apres l’autre.

D’une fille deux gendres.

Ceci s’entend de ceust qui d’vne mesme chose veulent tirer commodité de plusieurs : Comme quand vn riche homme a vne fille, & fait quelque demonstration de la vouloir donner en mariage tantost à l’vn, tantost à l’autre, dont il espere sous ce pretexte tirer quelque aduantage & proffit. Ce prouerbe se peut aussi adresser aux hommes doctes lesquels dedient leurs labeurs a plusieurs Princes & seigneurs, pour les presens qu’ils en esperent.

[...]

moulture, de chacun sac de blé, ou de farine, vne certaine mesure limitée, plus grande ou petite selon la diuersité des lieux, & ceux qui en prennent d’auantage sont tenuz pour larrons & gens de mauuaise conscience. De mesme sont estimez tous ceuz lesquels és choses où ils ont droict de prendre, mais estant reiglé & limité, ne se contentent de l’ordinaire & exigent au double de ce qu’ils doyuent auoir : Ou bien ceux qui d’vn mesme labeur prennent salaire de diuers endroicts.

A veuë de païs.

Ce prouerbe est vsité quand quelqu’vn parle, iuge, & determine de quelque chose grossierement, & selon ce qu’il luy semble, sans en auoir autre plus exacte cognoissance. Pris de ceux lesquels par les champs jettans la veuë sur quelque chose esloignée d’eux, iugent au plus pres de la verité de sa grosseur & longueur, & de sa distance, du lieu où ils sont. C’est le contraire du Latin, Adamußim.

A goupil endormy rien ne tombe en la gueule.

Ce prouerbe nous apprend que pour auoir sa vie, & s’entretenir au monde, il ne suffit pas d’estre bien aduisé & sçauoir ce qu’il faut faire, mais y faut employer le foin & la diligence, & comme on dict, mettre la main à la besongne. Cela est pris du Renard, lequel encor qu’il soit tenu entre les autres bestes pour l’vn des plus cruels & industrieux a trouuer sa nourriture, neantmoins s’il demeuroit tousiours dormant en son creux & terrier, aucune viande n’entreroir iamais en son ventre, & demeureroit à ieun. Faut noter en passant que Goupil est vn vieil terme François, l’animal que l’on appelle maintenant Renard. En mesme fens on dict : Attendre que les alouettes tombent en la bouche toutes rosties.


Retournons à noz moutons.

Quand en quelque long discours, apres s’estre aucunement esgaré & faict quelques digressions qui sont hors de la matiere, on veut rentrer en son premier propos, l’on a accoustumé d’vser de ce prouerbe. L’origine d’iceluy est pris des bergers, lesquels s’esgayans par les campagnes, folastrent quelquefois & dancent dans prairies, cependant que leur bestial paist. Et comme ils craignent que les loups ne ioüent leur personnage d’vn autre costé bien souuent, ils s’aduisent que leur troupeau est à l’abandon, & disent : Retournons à noz moutons. A cela peut respondre ce vers de Virgile :

Claudite iam riuos pueri sat prata biberunt.

Les Orateurs ont mille gaillardes feintes pour se remettre en leur sentier : mais elles sont escartées de nostre subiect.

Faire un trou à la nuict.

Si aucun part de quelque lieu à la desrobée, sans que personne en sçache rien, & mesmes lors qu’on l’eust le moins soupçonné, on vse de ce prouerbe. Il a faict un trou à la nuict. C’est vne metaphore prise des lieuz fermez de murailles ou autre clostures, & dont la porte est fermée de nuict, de sorte que ceuz qui en voudroient sortir deuant le iour venu, seroient contraincts de faire vne bresche ou pertuis à sa muraille, pour passer. Cela est de mesmes à ceuz lesquels pour n’estre apperceuz de personne, s’en vont de nuict, comme si la nuict estoit vn clos, auquel il faudroit faire vn trou, pour passer deuant l’arriuée du iour, qui seroit comme l’ouuerture de la porte.

FIN.


NOMENCLATOR

OCTILINGVIS OMNIVM

RERVM PROPRIA

nomina continens.


AB ADRIANO IVNIO ANTEHAC COLLE-
CTVS: NVNC VERO RENOVATVS, AVCTVS, ET IN
capita LXXVII. sic distinctus, vt materiae singulorum capitum Ordine
Alphabetico dispositae sint. Quinetiam capita ipsa ad eundem
modum se consequuntur.


ACCESSIT HVIC POSTREMAE EDITIONI

alter Nomenclator e duobus veteribus Glossariis.

HERMANNI GERMBERGII OPERA ET STVDIO.
Cum Indice rervm et Capitum.
PARISIIS,

Apud Davidvm Dovcevr DOVCEVR Bibliopolam Iuratum, via Iacobaea, sub
intersigno stantis et fixi Mercurij.

M. DC. VI.

Cum priuilegio Regis.
NOMENCLATOR


OCTO LINGVARUM

_________________________________
CAP. I.
DE AEDIFICIIS.
DES male materiatae Cic. e vitiosa materia structae. AL. Ausz bösem Holtz gemacht B. Van quade stoffe oft hour gemaeckt G. Maison faicte de mauuais marrein IT. Casa fabricata de cattiuo leguame H. Casa mal maderada

Aedes ruinosae Cic. vitium facientes Cic. Boetio. πΓωματώ ώ δυε οίκία. AL. Fellig Hausz. Een huys dat vallen wil, een bauvallich huys G. Maision ruineuse IT. Casa ruinosa H. Casa que parece caer

Ædes superficiariae Caio, quae in conducto solo positae, eius sunt cuius et ipsum solum, έπιπόλαιοζ οίκοζ AL. Hausz auff einem anderen Boden gebawen B. Huys op een anders gront ghefondeert G. Maison bastie sur le fond d’autruy.

Ædificium Liuio, fabrica Cic. habitatio Eid. habitaculum domicilium Cic. οίκημα, οίκητήψον, όνδιον Oppiano. έδοζ. AL. Gebew, Wohnung, Wohnstade, Sitz B. Wooninghe, logijs, woonplaetse, oft woonstede G. Edifice, logis, hostel, demeure IT. Stanza, edificio H. Posada, posiente, morada

Ædificium arcuato opere ex structum Vide Hypogaeum.

Aedificium sartum tectum Cic. ab omni detrimento integrum. AL. Ein Baw in Tach vnd Gemach erhaltem B. Huys in raeck enn daeck gehouden G. Maison entretenue IT. Casa fornita, ben itratenuta H. Casa nellos reparos tenuda

Ædificium subterraneum Vide Hypogaeum.

Ædificium suspendere Cic. Domum exstruere cum fornicibus & pilis subiectis. AL. Ein Gewelb bawen B. Een huys met columnen ende ver Welfsels maken, oft timmeren G. Bastir sur arches IT. Far Casa in volta H. Hazar casa in buelta, o sobre arcos

Apotheca Plin. cella vinaria Cic. πιθών Eupolid. άποθήκε, οίνοθήκη, οίνών. Xenoph. AL. Ein Weinkeller B. Een wijnkelder G. Gaue ou celier a vin IT. Caua, cantina di vino H. Cillero de vino

Area Vitruuio, solum Caes. pes planus. άλοζ πλωτύα, Locus ab aedificio purus. AL. Boden, Ebenbode, Plat B. Een pletse, een onbetimmerde plaetse, leege werf G. Place sans bastiment IT. Area, piazza H. Suelo, solar

Armamentarium Cicer. Locus reponendis armis publicis in vsum belli comparatus. άποθήκη Thucyd. σκόυφόρόρον Halicarn. όπλοθήκη. AL. Zeug hauf B. D’Wapenhuys, daer bussen en ander geweeren inne staen G. Lieu de munition et des armes IT. Armamentario Florent. luogo de munitioni, arsenale. Venet. et Genuens. H. Alnnazen de armas

Armariū Cic. locus quo vtensilia, aut cibario etiam recluduntur. σκότοθήκη. Aeschin. AL. Ein Kalter, Kalterle B. Schappray G. Armaire IT. Armario. H. Almario

Aromatopolium άρωμάτοπωλείων aromataria tabena. AL. Da rinn man Specerey feyl hat B. Daer men specerije en drogerije vercoopt G. Boutique d’espicerie IT. Speciaria H. Tienda de especerias

Attegiæ Iuuenali, mapalia Lucano magalia Virgil. proprie Maurorum tuguria. καλύβαι Appiano, οίκίδια Sosipater exponit. άφρών καλύβαι. AL. Hutten B. Huttekens G. Logettes IT. Capane H. Anduares. Sunt qui Attigias exponunt pro scenis ex opere topiario vmbram aestate praebentibus. skia/da Graeci vocant. IT. Frescate

Augustale Fabio, Tabernaculum imperatoris exercitus. ζρατωγίον (accent circonflexe sur ei). AL. Eins Obersten oder Feldherrns Zellt B. Een tente oft pauilloen van den oppersten veltheere G. Pauillon ou tente du chef de guerre IT. Padiglione, o tenda del generale o colonello del campo H. Tienda del emperador, del rey, del capitan, y otto

Aurificina ἀργυρομοπεῖον (accent circonflexe sur ei), Demost. xρυσοxοεῖον xρυσοεyητεῖον, xρυσοxωνεῖον xρυσοπλύσιον Straboni : quanquam hae voces referri etiam possunt


ad monetariam officinam : vbi singularia loca lauatrinae auri, et fusioni, miscellaeque cum aliis metallis et excoctioni deputata sunt. AL. Ein Gold Schmids Laden B. Een goutsmits winckel G. Boutique et ouuroir d’ orfeure, ou affineur IT. Botega d’ orifice H. Tienda de platera.

Bibliotheca Cic. βιβλιοθήχη. AL. Librey B. Librarije G. Libraire IT. Libraria H. Libreria

Caupona Cic. diuersorium Eid. stabulum Eidem taberna diuersoria Plauto, Pandocheum. Domus viatoribus mercede patens, χαταγώγιον, πανδοxεῖον, χατάλυσιϛ Halicarn. σταθμόϛ Plutarch. ὑποδοxή, χαπηλεῖον, μοινόβιον. Moschopulo. AL. Ein Wirtshauss, oder Herberg B. Een weertshuys oft herberg G. Hostelerie, logis IT. Hostaria, allogiamento, albergo H. Tauerna, posada, aluergueria

Cella vinaria vide Promptuarium.

Diuersorium Praecessit in Caupona.

Domus aedes οἲχοϛ [οἱχοϛ], οἰχία δόμοϛ, δῶμα, χαλιά proprie ἐχ χάλων, ἢγουν κύλοιϛ, χατεσχευασμένη Apollon. Schol. AL. Ein hauss B. Een huys G. Maison IT. Casa, magione Boccatio H. Casa

Domus Augusta Augustale basilica Cic. praetorium Plin. palatium. βασιλιχή, βασίλειον, οἲχοϛ ἔνδοκοϛ [ἕνδοκοϛ]. Poll. ἀνάχτορον. AL. Palast, Rathhauss, Koniglich Hauss B. Paleys raethuys, stathuys, heerenhuys G. Palais, maison royale et magnifique IT. Palatio, palazzo, casa signorile H. Palacio, casa real, casa del rey

Exemplar vide Ichnographia.

Fabrica materiaria Plin. lignaria. AL. Eins Zimmermans Werckstatt B. Eens timmermans winckel, oft werckstede, een timmerplaetse G. L’ouuroir du marinier IT. La Botega d’vn falegname H. Botica o lugar donde trabajanda la madera

Figlina Plin. Figuli officina. μεραμεῖον AL. Eins Haffners Werckstatt B. Een potbackers winckel, potbackerije G. Poterie IT. Botega de pignateri, luogo doue si fanno e vasi H. Tienda de olleros

Forma vide Ichnographia.

Ganea et Ganeum Terent. Donat. prostibulum, lupanar Quinct. lustrum. Cic quod minime illustre sit. fornix Iuuenali, praesepe etiam Cicero dixit, ἐργαστήριον. Demost. μηλωστόν. Lycophr. χασωρεῖον. Aristop. ματρυλλεῖον πορνεῖον. AL. Das Frauwenhauss, Hurenhauss B. het hoerenhuys, t’bordeel, het hoerencot G. Le bordeau IT. Il bordello, il chiasso H. Burdel puteria

Ganeum praecessit in Ganea proximo.

Gurgustium Vide Tugurium.

Hierocomium Locus elephantiacis et leprosis deputatus. ἱεροχομεῖον. AL. Der Aussetsigen Hauss, die Lazarey B. De laserije t’lasarus huys G. La ladrerie, le lazaret IT. Il lazaretto Venetis H. Lugardo estan aquellos que estan malos de lepra

Hospitium Liuio, Domus peregrinis, sed necessitudine dut amicitia coniunctis, patens. κενών. AL. Freunden Herberg B. Een logijs voor vrienden G. Vn logis pour les amis et aliez IT. Allogiamento de gl’amici H. Hospederia o posa da por amistad

Hospitium publicum non male vocari posset, quod peregrina voce Xenodochium alij nominant κενοδοχεῖον κενοχομεῖον, πγωxοδοxεῖον. AL. Spirtal B. Tgasthuys G. L’hospital IT. L’hospitale H. El hospedal

Hypogaeum Aedificium subterraneum arcuato operae exstructum, apud Vitruuium, cuiusmodi est cella vinaria, ὑπόγειον. AL. Ein Gewölb vnter der Erden, Keller B. Een ghewelfde kelder G. Caue ou lieu sous terre IT. Caua o cantina sotto terra fatta in volta H. Cueua sotterana

Ichnographia Vitruuio, exemplar Eid. forma, Iacens areae efformatio et superficiaria descriptio, futuri operis specimen exhibens. ἰxνογραφία, ὑποτύπωσιϛ. AL. Entwerffung, Patron, Form B. Platteforme, patron, oft d’beworp van een huys G. La Plante, pleine forme, le dessein IT. Il modello, la pianta, il patrone, il dissegno H. El trachollano de edificio

Imago frontis erecta vide Ortographia,

Insula Cie. Domus publico priuatoque circuitu cincta, et communione parietum carens. ή διάλαυροϛ χαί περιάμφοδοϛ οἰχία AL. Hauss so allenthalben ledig steht, vnnd an kein ander Hauss stost B. Een huys op hem seluen, rontsom vry van ander huysen G. Vne maison a part, enuironnee de rues et ruelles IT. Casa en isola, attorniata di strade et stradelle, separata dalle altre H. Casa que no esta iunta con otras

Laniena Plaut. officina laniorum. B. Bleeschshuys, vleyschhouwers winckel G. Boucherie.

Lateraria Plin. Caminus in quo lateres excoquuntur, μεραμεῖον. AL. Brennofen da man Zeigolstein [sic] vnd andere backt B. Een kareel ouen, daermen kareelen enn diesghelijcks backt G. Bricqueterie, tuilerie IT. La fornace o luogo doue si fanno e mattoni H. Lugar donde hazen la drillos

Lorica testacea vide opus tectorium.

Lupanar Vide Gena.

Lustrum Vide idem.

Magalia vide Attegiæ.

Mapalia vide idem.

Musaeum Var. locus studiis dicatus et publicus et priuatus μουσεῖον. AL. Schul, oder Studierstublin B. Schole, oft studorken G. Escole, ou estude IT. Scuola, o studio, o studiatorio H. Escuela, o lugar para estudiar

Nosocomium, valetudinarium Colum νοσοχομεῖον. AL. Ein Sichhauss, oder stuben B. Het sieckenhuys, de sieckcamer G. L'enfermerie IT. L'infirmaria H. La enfermeria

Oenopolium Vide Taberna vinaria.

Officina Cic. vbi opus exercentur. δημιουργεῖον, ἐργαστήριον, στάσιϛ. AL. Werckstatt oder Ladem B. Een werckstede, oft winckel G. L'ouuroir IT. Botega, fucina Petrarchae H. Tienda, botica para labrar

Officina tinctoria φαρματών AL. Die Fäberen [peut-être: Fäberey], das Färbhauss B. De verwerije G. La tinturerie IT. La tintureria H. Tienda de tintores

Oporotheca Varroin, vbi condutur autumnales fructus. όπωροθήχη AL. Ein Obs Gaden, obs Keller B. D'appelsolder, oft de vruchtkelder G. Lieu ou on garde le fruict IT. Guardafruti H. Cillero para guardar la fruta

Opus ἔργον [ἔγον], ἐργασία AL. et B. Werck G. Ouurage. I. Opera H. Obra

Opus albarium Pl. calce pura sabulo impermixta constans. λεύχωμα AL. Weis Angestrichen B. Witfel G. Blanchissure de parois IT. Imbiancatura delle casa H. Blanque adura della pared

Opus cotonarium Plinio, coronae in modum rotundatum, et affabre factum in orbem. στεφανωθέν ἔργον AL. Rond oder fein wellacht Werck wie ein Kron B. Ront Werck, oft rontsom ghe Wrocht ende volmaeckt int ronde G. Oeuure fait a I'entour

Opus emplecton Vitr. cum frontibus vtrinque politis, medium naturalis saxorum materia temere collocata farcit. ἔμπλεχτον.

Opus intestinum Plin. sublicium, quod ligno materiâve constat. κύλωσιϛ τήϛ οἰχίαϛ Thucyd. κυλόφραχτον ἔργον. AL. Inwendig Holtswerck B. Schuetsel G. Lambriz

Opus isodomum Plin. Vitr. vbi omnia lapidum coria aequali crassitudine costructa sunt. ἰσόδομον Als alle de laghem van eender dickten ijn.

Opuspseudiso domum quando impares sunt coriorum ordines δευδισόδομον. AL. Als die Lagen ohnegleich seyn

Opus reticulatum vbi caementa non tacentia, sed in latus stantia ponuntur. διχτυόθετον. Werck gemacht wie ein Retz. B. Werck met cantighe Steenen gemaect

Opus signinum Plin. quod fit e tusis testis addita calce. B. Ciment G. Ciment IT. Piastra H. Suelo de argamassa

Opus sublimi Vide Opus intestinum.

Opus tectorium Var. tectorium Cic. lorica testacea Vitr. ἀ/λειμμα, μονίαμα. AL. Vber Weissung B. Pleckerije, Beplecksel, Plaesteringe G. Enduit, ou plastre B. Distucco, o di piastra H. Encaladura, enyessadura

Porro Loricatio inducit atq. integit parietes arenato calce et arena mistis: at incrustatio huic diuersa est, quae parietes sectis marmoris crustis vestit.

Opus tēporarium Pl. quod ad tempus durat. ἐργασία πρόσχαιροϛ AL. Werck ein zeitlang werend B. Werck voor een tijt lanck G. Ouurage temporaire, durant pour vn temps IT. Operache dura qualche tempo H. Obra pro algundia

Ortographia Vitr. erecta frontis imago Eid. estsecunda species dispositionis, qua non iacens, sed erecta in frontem figurarum indesignando opere descriptio apparatur.

Pegma Mart. Sen. Lignea machina in alium educta tabulatis etiam in sublime crescentibus compaginata de loco in locum portatilis, aut quae vehi potest, vt in pompis fieri solet, vel machina statuam portans aut sustinens. πήγμα. AL. Ein Bunne, Wagenburg B. Stellagie, wagenborch G. Eschaffaut IT. Catafalco H. Castillo que va nellos inegos de la fiesta

Pergula Plin. Locus vel tectus, vel dio expositus, aedificiis coniunctus, per quem commearelicet. AL. Ein Gang, oder Gommerlaub darinn zu spatsieren B. Een ganck oft galerye G. Galerie IT. Galeria. logia H. El corredor

________________________________________

Pergula Vlp. Taberna vbi venum exponuntur merces. AL. Ein Kaufladen B. Een winckel G. Boutique. I. Botega H. La botica de mercero

Pharmacopolium φαρμαμοπωλεῖον. AL. Apotekerije, oder Apotekers Laden B. Aptekerije, oft apotekers winckel G. Boutique d'apothicaire IT. Apotecaria, botega d'apotecaria H. Botica de boticario

Popina Cic. therm opolium Plaut. Locus vbi publice obsonia et delicatiores cibi assantur aut apparantur: popina sellariola Mart όπτανεῖον, θερμαπώλιον, χαπηλεῖον. AL. Praterey, Zeichhauss, Garkuche B. Braderije, cabaret G. Cabaret, rotisserie IT. Cabareto Venet H. Cozina, assaderia

Promptuarium Catoni, cella penaria Cic. promptuaria cella armarium Plaut. quo conduntur et vnde promuntur cibi ταμεῖον. AL. Speisgaden Keller, Kammer, Kalter B. Spiis camer, bottelerije, schappracy oft spinde G. Garde manger, despense IT. Botteleria, dispensa H. Dispensa a la mano, salua roba

Prostibulum Vide Ganea.

Receptaculum Cic. Locus quo aliquid intutum recipitur. ἐχδοxεῖον, ὑποδοxή, ἔνδιον. AL. Herberg da man einkehrt, zuflicht [peut-être : zuflucht] empfangt B. Toevlucht, inganck G. Retraite IT. Ritratto H. Retraimiento

Schola Cic. ludus Eid. ludus literarius Quint. gymnasium Cic. διδασχαλεῖον, ενηβητήριον, πεδαγώγιον, γυμνάσιον, φωλεόϛ. Epigr. AL. Schul B. Schole G. Escole IT. Scuola H. Escuela

Sciographia vel secenographia, vt Hermolao scribendum videtur, est vniuersi tecti, quod scenam vocant, deformatio: veluti cum ligneis asserculis futuri operis forma repraesentatur ab architecto.

Stabulum Vide Caupona.

Substructio Cic. Vitr. fabrica Cic. structura Col. οἰχοδομή, χατασχευή. AL. Gebaw, vndergebaw B. Gebow, Fabrijclre, Timmeragie G. Bastiment, fabricque IT. Fabrica struttura H. Fabrica

Substructio insana Cic. Plin. χατασχευή φορτιχή χαί ὑπέρογχοϛ αἰπύδμητον AL. Wunder gross gebaw B. Een groot begrijp G. Bastiment grand outre mesure IT. Fabrita molto marauigliosamente grande H. Fabrica muy grandey magnifica

Suspendere aedificium Vide aedificium suspendere.

Sutrina Liuio, Calcearij officina ραφεῖον. AL. Schusters Laden oder Werckstatt B. Schoenmakers winckel oft werckstede G. L'ouutoir ou la boutique d'vn cordonannier IT. Gazolaria H. Tienda de capatero

Taberna Cic. pro quouis aedificio popularis vsus, praesertim e tabulis constructo σχηνή AL. Kramer oder Kauffladen, ein Werckstat B. Een winckel, oft kraem G. Boutique IT. Botega H. Tienda, venta

Taberna diuersoria Vide Gaupona.

Taberna libraria Cic. βιβλιοπωλεῖον. AL. Buchladen, Buchgaden B. Boeckvercoopers winckel oft huys G. Boutique de libraire IT. Botega di libraro H. Tienda de libros

Tabern meritoria Prudent. quae mercede locatur AL. Ein Laden der zu verleihen ist B. Een winckel die terhueren staet G. Boutique a louer IT. Botega da sitar H. Venta que esta por arrendar

Taberna vinaria, oenopolium Plaut. οἰνών. Xen. πιθών. Eupol. AL. Ein Weinhauss, Wirtshauss, Zechhauss, trinkhauss B. Een tauerne, wijnhuys G. Tauerne IT. Taruerna H. Venta, o taberna

Tectorium Vide Opus tectorium

Textrina Cic. ἱστουργεῖον. AL. Weberey B. Eens weuers winckel oft werckstede G. L'ouuroir d'vn tisserand IT. Testrina H. Lugar don de texen

Thermopolium Vide Popina.

Tonstrina Terent. xουρεῖον ζυρεῖον. AL. Ein Scherstuben oder Scherers Laden B. Een scheerhuys, oft barbiers winckel G. L'ouuroir ou la boutique d'vn barbier IT. La barberia H. Tienda de barbero

Tristega Domus quae tres habet contignationes aliam super aliam τρίστεγοϛ. AL. Ein Hauss das drey Gemach ob ein ander hat B. Een huys drie soldeten hooghe G. Maison a trois estages IT. Casa con camere et sopracamere H. Casa que tiene camaras a baxo y arriba

Tugurium Virgilio, casa Eidem gurgustium Cic. χαλύβη, χαλιάϛ. AL. Hutte, Bawren Hauslin B. Hutken, schaepherdes oft boeren huysken G. Maisonnette a bergier IT. Casetta H. Cabanna

CAP. II.
DE ANIMALIBVS.

ANIMAL, animans ζῶον AL. Thier, alles was Seele hat B. T'ghediert, wat siele heeft G. Animant IT. Animale H. Animal

Animal altile Plinio, quodcunque saginatur, σιτιστόν. AL. Was gemast wirdt B. Mestdier G. Beste de graisse IT. Bestia qualunche che s'ingrassa H. Qualquiere animal que se engorda

Animal amphibium Var. anceps Cic. vibium Statio. ἀμφίβιον, ἐπαμφοτερίζον. AL. Thier das im Wasser vnd auffm Land lebt B. Ghedierte dat int Water ende opt Landt lecft G. Beste viuant en terre, et dedans l'eau IT. Bestia che viue in aqua et sopra la terra H. Bestia que biue tambien en aguay entierra

Animal aquaticum, aquatile ἔνυδρον ὑδατοθρέμμων Empedoc. ὑγρόβιον. Nonno, ὑγρόπορον. Epig. AL. Das im Wasser lebt B. Waterdier G. Beste aquatique IT. Animal aquatile H. Lo que biue en agna

Animal natatile νηχτόν AL. Schwimmend Thier B. Swemmende Dier G. Beste qui nage IT. Bestia che nata, animal natatile H. Qualquiere animal quae nada

Animal reptile έρπετόν AL. Kriechend Thier B. Cruypende oft sleypende Dier G. Qui rampe et se traine sur le ventre IT. Animal che rampa, rambiga, o serpe H. Que gatea por el suelo

Animal volucre, volatile πτηνόν [πτη=νον], πετεινόν. AL. Fligend Thier B. Vliegende Dier G. Volaille qui vole IT. Animal volatile, che vola H. Animal que buela.

Animans Vide Animal

Aranea, vestis aranei Lucretio, Vescas dici aranearum telas annotat Seruius, ab ariditate et teneritudine. Scutulatum rete aranei. Plin. a scutilis hoc est, quadris, quae in ea tela plurimae visuntur. Scutula autem a scuti forma, quod quadratum erat, et oblongum ἀράxνη, λεπτόϛ ἀράxνηϛ πέπλοϛ, Hipponacti. AL. Spinnewab, Spinnewib B. Spinneceppe, spinnweue G. Fil d'araigne IT. Tela duragno H. Tela de aranna. A. Copwebe

Armentum, grex armentorum Cic. ἀγέλη. AL. Ein hauff groffes Viehes B. Drift oft hoop groote. Beesten G. Haras, troupeau de gros bestail IT. Bestiame grosse H. Ganado maior

Bellua Immanis fera et formidabilis, quasiminime bella θήρ, δάχοϛ, χνώδαλον Hom. χηνώπετον Nicandro. AL. Grausames vnd erschreckeliches Thier B. Fel, vreesselicken onbesuyst Dier G. Beste cruelle IT. Belua.

Bestia e feritate potius quam ex animalis genere aestimari debet, morsu vnguibusque saeuiens, Vlpiano teste. θηρίον. AL. Thier B. Een dier oft beeste G. Beste IT. Bestia H. Bestia, animal brauo y fiero.

Fera θηρίον, δαχεγόν. AL. Wild, Wildthier B. Wildt, wildtgedierte G. Beste sauuage IT. Seluagine, fera saluatica. saluaggia Bocc H. Bestia fiera

Grex, pecuarium Cornificio et Persio. βόσχημα, ποίμνχ AL. Ein hauffen Viehes, Herd B. Een cudde, oft hoop Beesten G. Troupeau ou haras de bestes IT. Grege, o greggia H. Ganado menudo

Iumentum Quodcunque animaloperam nostram adiuuat vectando aut arando, χτήνοϛ. AL. Arbeytsam Thier B. Arbeydende Beeste G. Iument IT. Giumenta H. Bestia de carga

Iumentum appiosum Veget. quando micat auriculis, visu caligat, et gyrat in circulum tanquam ad molas. B. Woruelsiecke Beeste.

Iumentum clitellarium Colum. dossuarium Varr. sarcinarium Caes. saginatium, veterinum Plin. vectarium Varr. σχευοφόρον, ἐπισεσάγμένον, σα γμάριον, νοτοφόρον, ἀστράβη Demosth. φορτοφόρον, νοτχγόν, σωματηγόν. AL. Saumross, oder Eselsaum oder tragviehe B. Pack oft sombeeste G. Beste a somme, sommier, cheual ou asne qui porte bahuz IT. Sommero H. Bestia para cargas, bestia de aluarda

Iumentum coraginosum Veget. ἐxεδερμία (aut ἐπιδερμία vt manuscriptum exemplar habet) πεπονχχόϛ, quando equas febrit, marcessit, corium costis adbaeret, spinaque obrigescit. AL. Ein aussgemergeltes Vieh B. Vergaende Beeste G. Haridelle, beste fort maigre.

Iumentum cyclicum χυχλιχόν Cyclo periculoso morbo laborans. B. Beeste die den vyuer heeft G. Beste qui a les auiues

Iumentum farciminosum cui fistulis quibusdam subtercutaneis corruptus humor manat, plurimasque toto corpore collectiones patitur. AL. Wurmsieches Ross B. Wormich Peert G. Cheual farcineux.

Iumentum molarium quod molam agit, AL. Mulross, oder Esel B. Muelepeert G. Beste, cheual ou asne de la meule, ou du moulin IT. Bestia chemacina, o gira il molino H. Bestia de muela para moler

Iumentum pistrinense Suet. quod in pistrino molam agit. AL. Der in Skampffmule treibt B. Muelenpeert.

Iumentum plaustrarium, plostrariumve quod plaustrum trahit. AL. Karrenross B. Wagenpeert G. Cheual de charette IT. Cauallo di caretta H. Cauallo o asno de carro

Iumentum plostrarium proxime praecessit.

Iumentum roborosum Veget. tetanicum, quod ad similitudinem roboreiligni obrigescit. τετανιχόν. B. Veruangene Beest

Iumentum suffraginosum Colum. τ σείραη)\ xιράματι πεπονηχόϛ. Absyrto. AL. Krampffiges Ross B. Crampich Peert, het welck dat spat heeft

Pecus Quidquid pabulo terrae pascitur sub hominis imperio, βόσχνμα, θρέμμα. AL. Vihe B. Vee, gedierte G. Bestail IT. Pecora H. Ganado

Pecus eximium quod e grege excipitur et nota aliqua signatur, vt Donato placet, ἔχχριτον, ἐκαίρετον, πρόχριτον, διαφέρον. AL. Aussbundig, ausserwelt B. Wtghenomen gediette G. Singulier esseu.

Quadrupes τετράπουν, τετράχωλον. AL. Vierfussig Thier B. Viervortich Dier G. Qui a quatre pieds IT. Quadrupede, o di quatro piedi H. Bestia de quatro pies


DE ARBORIBVS IN GENERE.
cap. iii.

ARBOR δένδρον δένδρεον Hom, δρύϛ. sic veteribus quaeuis arbor dicebatur, Nicand. sch. AL. Baum B. Boom G. Arbre IT. Arbore H. Arbol

________________________________________

Arbor bifera Plin. quibis anno dat fructum, δίφορον, Aristoteli. AL. Der zweymal Frucht tragt B. Die tweemael Vruchten draecht G. Qui porte deux fois l'an IT. Che produce frutto per due volte l'anno H. Que da sufruta dos vezes en vnanno.

Arbor conifera, resinifera χωνοειδέϛ, χωνοφόρον, quae conos, id est nuces, pineis similes fert, et quae resinam exsudat. AL. Da das Hartz aussfleüsset B. Hersboom G. D'ou degoutte la resine IT. Che suda o cola della ragia H. Adonde deriba la resina, o trementina

Arbot felix Catoni, quae fructus gignit. δένδρον όλβιον, εύφορον, quae et frugifera et fructifera. AL. Fruchtbarer Baum B. Vruchtbare Boom G. Arbre fruitier IT. Arbore fertile H. Arbol fertile

Arbor infelix Plin. religione damnata, quae nullos fert fructus neque seritur δένδρον δυσδαῖμον, σχαιόν. AL. Vnfruchtbar Baum B. Onuruchtbaer Boom G. Arbre sterile, qui ne porte point de fruit IT. Arbore sterile H. Arbol sterile, y sin fruta

Arbor picaria Cic. quae picem fundit: nam qui siluam picariam intelligit, quae picis fodinas habet, nae ille toto errat caelo, quis enim vnquam picis fodinas, quae arboris lacryma est, vidit! AL. Pechbaum B. Peckboom G. qui iette et degoutte la poix IT. Doue esce la pece H. Adonte cae la pez

Arbor resinifera Vide arbor conifera.

Arbor terminalis Paulo Iur. vel finalis, quae pro termino loci aut agrorum fine obseruatur. AL. Ein Vndermarckbaum, Marckbaum B. Een Marckboom, daer doormende paele tent G. Arbre assis es bornes IT. Arbore posta in luoguo d'vn termine H. Arbol que esta puesto por el termino

Arborem in orbem cedere Plin. AL. Baum ringweiss oder rond absegen B. Boom int ronde sagen G. Scier l'arbre en round, ou par rondeaux IT. Segar l'arbore a guisa rotunda H. Cortar o partir el arbol en redondez

Arborem in pulpam cedere Plin. AL. Baum in die lange segen B. Boom lanckwijs saghen G. Tailler ou scier l'arbre en longueur IT. Tagliar o segar l'arbore pe'l lungo, o in lunghezza H. Tajar o cortar el arbol en longura

Arbores in quicuncem digerere vel dirigere Cic. metari Colum. όγμεύειν ο)γμόν, ἐλαύνειν. Hes. AL. Baume ordenlich, oder in gleicher Ordnung stellen B. Boomen op een rije een euengelijck poten oft setten G. Planter les arbres en eschiquier IT. Disporte et piantare li arbori con bel modo, et ch' habbino per tutto il medesimo aspetto H. Plantar los arboles en vn orden derecho

Arbuscula δενδρύον, δενδρύον Diosc. AL. Baumle B. Boomken G. Arbrisseau IT. Arboscello H. Arbol pequenno

Arbuscula topiaria quae flexilis et lentore suo sequax ad decorem in hortis conformatur in fornices concameratum. σχήνωμα, σχιάϛ χαμαρωτή AL. Seheld oder truter Baum B. Een Boom diemenn vlechten en buygen can G. Arbre qui duit au vigneron IT. Arboscello che se piega et riduce in volte et altre figure H. Arbol que se dexa labrar en muchas figuras

Planta, plantarium Virg. Stirps omnis quae pangitur. *φυτόν. AL. Ein Zweig, ein zweig Schos B. En Plante G. Plante d'arbre, ou d'herbes IT. Pianta H. Planta


DE ARBORIBVS IN SPECIE.
cap. iv.

ABIES ἐλάτη AL. Weiss Dannen, weiss Dannenbaum B. Witte danneboom, mastboom G. Sap, sapin IT. Abete H. Abeto arbol

Acanthinum lignum κύλον ἀχάνθινον creditur esse Arriano, quod Bresilium vocamus.

Acer σφένδεμνοϛ. AL. Massholterbaum, Ahorn B. Maeshoutenboom, maeshout G. Erable IT. L'acero, I'arese H. Elasre

Aeschylus πλατύφυλλοϛ δρύϛ Germani reddunt, Mispelbaum. H. Enzina grande

Agrifolium Barbaro vocabulo, Italis Oxymyrsine, hoc est, Ruscus syluestris, aquilenta Varroni alentore insigni. aquifolia Plinij putatur esse nec male ο)κυάχανθοϛ Theophrasti voce dicatur, aut a feritate aculeata foliorum ἀγρία et όκυμυρσίνη ἀγρία AL. Stechpalmen, Waldistel B. Hulst, stechpalm G. Hous, housson.

Alnus χλήθρα. AL. Erlinbaum, Erlernbaum B. Elst, elsenboom G. Aulne IT. Auno, onio Hetruscis

Alnus nigra vocatur nonnullis, quam Germani Faulbaum et Leißbaum, nos Sporckenhout et pijlhout vocamus, a conficiendis inde sagittis puerilibus.

Amygdalus ἀμυγδαλή, AL. Mandelbaum B. Amandelboom G. Amandier IT. Mandiola. Almendro

Arbor Iouis Vide Quercus.

Arbor sapiens Vide Morus.

Arbutus χόμαροϛ AL. Hagapffelbaum B. Haegappelboom G. Arbouces IT. Albatro H. Madronno

Arbutifructus vnedo Latine, quod vnum tantum esse expediat, noxia et inutili eius esu, μιμαίχυλον.

Bacca iuniperi Vide Iuniperi vacca.

Betula Plin. σημύδα Theophr. Virckenbaum. B. Verckenboom G. Bouleau, boule.

Buxus πύκοϛ AL. Buxbaum B. Busboom G. Bouis. IT. Buxo H. Elbox

Calys glandis, putamen glandis, culpa offic. χύτήαροϛ, Suidae. AL. Eychelschelffe B. Schael van den eeckel.

Caprificus. ἐρινεόϛ plutarcho. ὂλυνθοϛ, et Messeniorum lingua τράγοϛ, testante Pausoma συχή ἀγρία AL. Ein Wilder Feigenbaum. B. Wilde vygeboō. G. Figuier sauuage. IT. Ficaia soluatica H. Cabrahigo.

Carpinus, rubens est, et fissili ligno, cortice liuido et scabro, ζυγεία, ἢ ζυγία, quod ex eo boum iuga olim fabricabantur, Vitruuio teste, iumentis. G. Carpier, carme. H. Carpe

Castanea διόϛ βάλανοϛ εὐβοῒϛ χάστανον, AL. Kestenbaum, Kastanienbaum B. Castanienboom G. Chastaignier. IT. Castagno H. Castanno

Cedrus, cedrus conifera χεδρελάτη Plin. χέδροϛ, νεχρῶν ζωή, Nicand. interpr. AL. Cederbaum B. Cederboom G. Cedre. IT. Cedro H. Alerze

Cerasus χερασούϛ AL. Kirschen Baum. B. Kerseboom. G. Cerisier. IT. Ceraso H. Cerezo

Kolutea χολουτέα, Theop. AL. Welschlinsen. B. Lombaertsche linsen, senijboom G. Baguenaude, baguenaudier.

Cornus χρανεία AL. Kornelbaum, Kurbeerbaum. Thierlinbaum, Welsch Kirssbaum. B. Cornellenboom, cornelienboom. G. Cormier, cornier, corneillier. IT. Corniolo H. Cerezo filuestre.

Corylus Virgil. χαρύα, χαρύα ποντιχή. AL. Haselstaud, Haselnussbaum B. Haselaet, haselnoteboom G. Auelanier, noisetier, couldrier. IT. Nocciuolare H. Auellano

Cupressus χυπάρισσοϛ, Cyparissus, Virg. AL. Cypressenbaum B. Cupressen oft cypressenboom G. Cyprez. IT. Cypresso H. Cipres

Cupula Vide Calyx glandis.

Ebenus. ἔβενοϛ, Arriano Ebeno variis linguis nuncupatur hodie, nigrior quam Gaiacum siue sanctum lignū, dictum vulgo, quod ipsum haud dubie Ebeni familiæ est, quāquam reclamant, qui summa intensißimaque nigritia illud a Graiaco, dissidere volunt. Neque vero hic fenestram aperire volo curiositati nimiae ac altercandi libidini, quae plurimum officit sæpe, et ingenij lucem præstrictam obsidet ita vt veritatem obscurius quasi per nebulam cernamus. Plinius ebeno materiā nigri splēdoris attribuit. Dioscorides simpliciter nigrū cum Virgilio esse dicit. Theophrastus libro nono, lignū ebeni Buxo aßimile sed nigrescere deliberatū tradit. Idē libro quinto in ebeni medulla coloris nigritiē consistere prodidit. Helio dorus quoque næuum, qui Charicleæ niueum brachium circinabat, ebeno assimulat ebur circūdanti. quo loco non vtitur voce, quæ nigrorem ebeno insignem, propriū illi attribuit, sed infectio nem modo quandam : sic enim inquit, ην τιϛ ώσπερ ἔβενοϛ περίδρομοϛ ἐλέφαντα, τόν βραxίονα μιαίνων. hoc est, naeuus qui brachium infecerat, repraesentabat ebenum ebori circundatum. Didici autem ex Theophr. Arriano, Herodoto et Pli. non ebeninas modo, sed et sasaminas (corrupte enim σησάμινα apud Diosc. c. De ebeno scriptum est, vnde foedi erroris ansa Marcello) et Acanthinas phalangas, quæ tria primae nobilitatis ligna exportat india, in exteras oras deferri olim solere, qui mos in nostrā vsque aetatem durat quoque. Siquidem & Ebeni siue Gaiaci & Bresilij trūcos, de nauigiis et camelorum vestabulis in mercimoniorum vsum conuehi scimus: quos φάλαγγαϛ, cum Arriano, phalangas cum Plinio dicere licebit.

Ebulu' xαμαιαχτή quasi pumila sambucus. AL. Attich wildevlier rad dick: adick G. Hieble. IT. Ebulo H. Sabugo pequenuo, yezgo

Euonymus εὐώνυμοϛ Th. AL. Spindelbaum, Hanhodlin. Papenhoet

Fagus φηγόϛ AL. Buchbaum, Buche B. Bueckenboom, boeckboom. G. Faux, foteau, sayant, hestre. IT. Fagio H. Haya

Ficus συχη= AL. Feigenbaum. B. Vijgheboom. G. Figuier. IT. Fico. H. Higuera

Fraxinus μελίη AL. Eschenbaum, Escherenholtz, Eschern, Steineschern B. Eschenboom, eschen G. Fraisne. IT. Frassino H. Fresno.

Gummi Iuniperi Vide Iuniperi gummi.

Hedera χισσόϛ, διονυσία. AL. Ephew, Ephewbaum. B. Cliif, veil, oft errdsvel Brabantis. G. Lierre. IT. Hedera H. Ydra edera

Ilex πρῖνοϛ IT. Leccio, elce Petrarcha H. Coscoia

Iuniperus ἂρχευθοϛ, AL. Krametbaum, Rech oder Wachholter Baum B. Geneuer, geneuerboom G. Geneure. IT. Ginepro, genebro Petr H. Enebro

Iuniperi gummi χομμἰ αῤχευθίδοϛ. AL. Vernis B. Vernis. G. Verniz. IT. Gomma di ginepro, vernice H. Verniz

Iuniperi bacca ἀρχευθίϛ. AL. Wach oder Wachholter Beere, Krametbeere B. Geneuer besye G. Grain de geneure. IT. Granello di ginepro H. Granillo del enebro

Larix, male credita esse Plinij peuce λάρικ AL. Lerchenbaum G. Large, melese Bellonio.

Laurus δάφνη AL. Lorbeerbaum B. Lauwer oft laurierboom. G. Laurier. IT. Lauro H. Lauriero, laurel

Lautus baccalia, vulgatissima illa et baccarum fertilistima, teste Plinio.

Lentiscus σxῖνοϛ. AL. Mastichen, oder Zendschorerbaum B. Mastichboom G. Letisque, restringe apud Monpessulum. IT. Lentisco H. Lentisco, ma ta, arueira

Ligustrum χύπροϛ putata nonnullis, quos Massarius doctissime refellit, cum sit φιλλυρέα Dioscor. AL. Beinhoolsslin, Mundtholss,


Kerngert, Hartrigel, rein Werden B. Keeleruyt, rijnwilgen, monthout G. Troesne, frezillon. IT. Oliuetta, oluella, guistrico Hetruscis, conastello, Patauinis, chambrossene H. Alhena, alfena

Lotus Ouidio, Arbor Africae et Italiae nota fructu praedulci, qui ab obliuione prouerbio locum dedit, λωτόϛ χέλτιϛ, Celtis etiam Plinio. IT. Bagolaro, a baccis quas profert, et perlaro, quod margaritarum similes sint fructus G. Micacollier.

Malus μηλέα pomus AL. Apffelbaum B. Appelboom. G. Pommier. IT. Pomo, pomero H. Mancino.

Malus Assyria Medica, citrus, malus citria μηλέα μηδιχή AL. Pomerantzan Baum, Citronbaum B. Araniappelboom G. Orengier, citronnier. IT. Pomo rancio, vel naranzo, naranciaro H. Naranjo arbol

Malus Armeniaca μηλέα αῤμενιαχή. AL. Amarellenbaum B. Broege perseboom. G. Abricottier. H. Arbolde aluacoques

Malus cydonia vel coronea χυδώνιοϛ μηλέα. AL. Quitken oder Kuttenbaum B. Queappelboom G. Coingnier, cognacciere. IT. Cotognaro H. Codonero

Malus Punica vulgo Granata. ῥοιά, ῥόα σίδη nonnullis. AL. Granatbaum B. Granaetappelboom G. Pommier de grenades, grenadier. IT. Pomo granato, granataro H. Granadero

Mespilus μεσπίλη AL. Raspelbaum B. Mispelboom. G. Nesplier, neflier. IT. Nespolaro H. Mespero

Morus, sapiens arbor μορέα συχάμινοϛ AL. Maulbeerbaum B. Moerbesyeboom. G. Meurier, meure. IT. Moro, gelsa, et gelso Danti H. Moral

Myrica, tamarix μνρίχη offic. tamariscus. AL. Tamarischen Holss. Tamarisc. Portzt, Virtzenbettz B. Tamarischboom. G. Tamaris de la bruyere. IT. Tamarice H. Tarahe, atarse, tamariz

Myrtus μυρσίνη, μυῤῥίνη AL. Welsch Heydelbeere B. Myrtus G. Meurte. IT. Myrto H. Arraihan, arraihan moresco

Nux χαρύα. AL. Russbaum. B. Rotaboom, noteler. G. Noisier. IT. Noce H. Nogal

Olea ἐλαία. olina. Virg. Palladia arbor. AL. Oelbaum, Oelbeerbaum B. Olyuenboom. G. Oliuier. IT. Oliuo H. Azeytuno, oliuo

Oxyacantha Vide Spina acuta.

Palma φοῖνικ Al Dattelbaum B. Dadelboom G. Arbre des dattes. IT. palma H. Palmera palma

Persicus περσιχν μηλέα AL. Pfersichbaum B. Perse oft persichboom. G. Peschier. IT. Persico, persicaro H. Durazno

Picea πίτυϛ AL. Rothe Dannen, roth Dannenbaum B. Roode dennenboom. G. L’arbre de la poix, pignet, garipot, pin sauuage. IT. Pezzo H. Pino negro.

Pinaster Vide Pinus siluestris.

Pinus πεύμη AL. Forhen, Arben, Hartzbaum, Kynholtz B. Pijnboom G. Pin. IT. Pino H. Pino

Pinus siluestris, pinaster πεύμη ἀγρία. AL. Fohranholtz, Eichtbaum, Kyfferholtz B. Buyrenhout, wilde pymboom. G. Pin sauuage. IT. Pino seluatico H. Pino syluestre

Pirus vel pyrus. ὂxνη, ἂπιοϛ. AL. Byrbaum B. Peerboom. G. Poirier. IT. Piro H. Peral

Piraster ἀγράϛ, βάχxη. Nicād. quo nomine putatur vsus fuisse Virg. in 3. Aeneid. Victum infelicem baccas, lapidosaque corna. άxλάϛ Theocr. schol. quomodo et ὂxνη pro syluestri pyro accipitur, ἀπό τού ἂγxειν vt idem annot. AL. Wilder Byrbaum B. Wilde peereboom. G. Poirier bastard, ou sauuage. I. Piro seluatico H. Guadapero, o peruetano

Platanus a latitudine foliorum. πλάτανοϛ G. Plaine. IT. Platano H. Platano

Pomus vide malus.

Populus alba λευμν, ἀxερωίϛ Homer. quod redux ab inferis Hercules, populi in Acherontis ripa nascentis rama coronatus, emerserit, Harpocratione teste. AL. Pappelbaum, weiss Albeerbaum, weiss Pappel Weiden, Sarbaum, Bellen B. Popelenboom. G. Peuplier. IT. Popolo bianco, la pioba H. Alamo blanco

Populus nigra ἂγειροϛ. AL. Sarbuchbaum, Aspen, Poppelweiden B. Popelier, popelaer G. Peuplier, tremble. IT. Popolo nero H. Alamo nigrillo

Prunus μοχχυμηλέα AL. Pflaumenbaum B. Pruymenboom. G. Prunier. IT. Sosiuaro H. Ciruelo

Prunus siluestris μοχχυμηλέα ἀγρία. AL. Schlehendorn B. Sleedoren. G. Prunier sauuage.

Putamen glandis vide Calys glandis.

Quercus, Iouis arbor δρύϛ, σαρωνἰϛ, βάλανοϛ Hippocrat. ἣμεριϛ. AL. Eychbaum B. Eeckenboom, cecke G. Quesne, chesne. IT. Quercia H. Robre

Rhus coriaria. ῥούϛ, ῥόοϛ Hippocr. offic. sumach. Rhus terginus, vel tergorarius, Caelio Aureliano lib. 4. Chronicon vocatur, ita namque minore lectionis fraude lego, quam vt vulgati codices habent, rutherginario, pro rhoe tergorario, quotergora, id est corir depsere mos est. B.Ren, rin et smack, voce ex Arabico deflexa a coriariis depsitoribus pellium, qui folio arboris vtuntur ad spissanda coria, quod ῥούϛ βυρσοδεyιμή nominatur G. Change. H. Sumaque

Robor. Sequitur statim in Robur

Robur, vel robor, Durissimae quercus genus, δρύϛ ἀγρία, ἀλίφλοιοϛ. AL. Hageych B. Haegeecke G. Robre ou roure. IT. Rouere H. Roble

Ruscus. όκυμυρσίνη. μυρσίνη ἀγρία, ἱερόμυρτοϛ, μυρτάχανθα, μυάχανθα, bruscum vocant officinae, Marcellus scopam regiam vocari scribit. AL. Meussdorn, Keerbesen, Brusch B. Steeckende palm, muysdoren G. Meurte sauuage, frelon IT. Rusco, et pungitopi Hetruscis, eo quod circumligatus a carnibus mures arceat H. Brusco

Salix. ἰτέα. AL. Weidenbaum, Weiden, Felbinger B. Wilghe, wilighenboom G. Saulx, sauge IT. Salice, salcio H. Sauze, salgueiro

Sambucus. ἀχτή. AL. Holder B. Vlierboom, vlier G. Seu, suseau, sehu IT. Sambuco H. Sauco, sabuco, canincro

Siler, Pumila in aquosis nascens salix. ἰτέαϛ εἰδοϛ xαμαίζηλον. Hollandis Gheyl vocatur.

Sorbus. ὂα, οὒα AL. Sperberbaum, Sporbyern B. Sorbenboom G. Cormier IT. Sorbolero H. Serual

Spina acuta, oxyacantha. ο|κυάχανθα πυρινη. ea spina tonsilis, quae passim implexa saepe, extimas hortorum pometorumque oras ambit, rubentibus baccis foecundas. AL. Hagdorn B. Hagedoren G. Aube espine IT. Pan d’orso, amperlo, bagazzo, et bagaia Hetruscis H. Pirlitero

Spina appendix, à Plinio memorata, a me pro eo frutice habebitur, quem crispinum Matthiolus nominat, tantisper dum nobilem illum fruticem, in cibaria acinis suis expetitum, a veteribus non fuisse praeteritum aut ignoratum constabit. quamita Plinius describit : Spina appendix, quoniam baccae puniceo colore in ea appendices vocantur, appellata est. quas crudas aut in vino decoctas aluum citam compescere ait, Germania Saurach, Erbsel, Versich, et Paisselbeer nuncupat. B. Sauseboom G. Espine vinette, (quod eius acinis vinum exprimatur) ou de berberis. nisi quis contendat hoc nomine potius dicendum esse spinam illam, quae passim tonsilis apud curiosos hortorum cultores, macerie implexa extimas hortorum pometorumque oras ambit, rubentibus baccis foecundas. quam Gesnerus Dornstauden, maulbeere nominat, nos communi nomine Doornen dicimus.

Suber. φελλόδρυϛ, ἴyοϛ Theophr. ἀναρύχα Theocr. schol. AL. Pantoffelholtz B. Corckboom, Vlothout G. Du liege IT. Subro, souero, sugaro H. Alcornoque

Tamarix, vide Myrica

Taxus. σμίλακ, μίλοϛ Theophr. τάκοϛ, quam lectionem malim apud Galenum, pro χάχτοϛ, θύμιον Aetio, et θύμαλον Diosc. AL. Ibenbaum B. Ibenboom, yeuenhout G. Yf. IT. Tasso H. Texo

Terebinthus. τέρμινθοϛ, τρίμιθοϛ. Nicand. B. Terpentijn oft termentijnboom

Tilia. φίλυρα. AL. Linden, Lindenbaum. à materiae mollitie. B. Linde, Lindeboom G. Tillet IT. Tilia H. Teja

Vlmus πτελέα AL. Rustbaum, Rustenbaum, Vlmenbaum, Yllmen, Lindhast, Yffenholtz B. Olmen, yepenboom G. Orme IT. Vlmo H. Olmo

Vlmus. Gallica, Atinia Plin. Columel. ο)ρειπτελέα Theophrast. B. Wilde yepenboom H. Olmo siluestre

Arbores certis diis superstitiosa gentilitas consecratas olim voluit, eorumque tutelae adscriptas: nimirum Ioui Quercum et Esculum: Apollini Laurum et Lotum: Libero patri Vitem, Hederam, cum Ferula: Palladi Oleam: Cybelae Pinum, quanquam et Panisacram legimus: Veneri Myrtum: Herculi Populum: Plutoni Cupressum: Stupori Acerem, teste Seruio. Ita inter herbas Gramen Marti, quod e cruore humano generetur. Plinij auctoritate consirmat seruius, Narcissum Furiis sacrum florem lectum est.

Idem factitatum est in animalibus: Siquidem Marti Equum Lupumque consecrasse illos constat: Baccho Lynces, et Tigrin: Dianae Ceruum: Cibela Leonem: Lunae Bouem: Diti Capram.

Interaues Apollinisacrati fuerant Olor, Coruus et Accipiter, teste Porphyrio, quanquam Martis tutelae hunc dedicat Seruius, illud ob visus praestantem aciem, hoc ob rapinas, vt mea fert opinio: eidem Gryphes quoque consecratas idem Grammaticus memorat: Ioui Aquila: Soli Phoenix: Iunoni Pauo et Ciconia, Porphyrij testimonio: Mineruae Noctua et χρέκ: Marti Picus: Veneri Columba, Ardea et Cygnus: Cereri Grus: (vt in libris De animatorum abstinentia testatur Porphyrius) Mercurio Larus, Eustathij testimonio: Baccho Pica, vt annotat Cornutus.


DE AROMATIBVS.
cap. v.


ACorus, vulgo calamus aromaticus, piper apum Apuleio, quod appensum aluearibus apes contineat ne diffugiant. μυρεyιχόϛ χάλαμοϛ Polyb. AL. Calmuss B. Calmis G. Galange IT. Acoro H. Acoro

Aëromeli, ros Syriacus, drosomeli, mel aerium officinis manna, ἀερομέλι Gal. ἢ δροσομέλι AL. Himmelhonig

Agallochum. officinis lignum aloes. κυλαλόη Aetio, ἀγάλλοxον. Putatur esse tarum Plinij. AL. Aloesholtz, Crutzholtz G. Lignum aleos IT. Legno aloe H. Linaloe

Aroma, odoramentum Plin. ἂρωμα. sed hoc ab vnguine ariditate soliditateque differt. AL. Wurtze, Specerey B. Specerye G. Des


espices IT. Speciaria H. Especiaria.

Assa dulcis vel odorata. vide Laser Cyrenaicum.

Atramentum cassiæ. vide Casia.

Calamus aromaticus. vide Acorus.

Carpesium. officinis cubebae, χαρπήσιον Actuario. B. Eubeben

Carum. χάροϛ vel χάρον Dios. χάρεον Aetio, χαρναβάδιον Zetho, officinis carui. AL. Mattkummich, Kram G. Cheruy IT. Caro H. Alcarauea

Caryophyllon. χαρυόφυλλον AL. Nagelin B. Gherophle Naghel G. Cloux de giroffle IT. Garofano H. Clauo d’especia

Casia. χασσία, χασσία σύριγκ Gal. σύριγκ τη=ϛ χασσίαϛ Actuario. χαγέλλα Nicolao Myrepso. AL. Zimmet, Zimmetrorlin, Zimmetrinde B. Caneel G. Canelle IT. Canella H. Canela

Cassia fistularis, aliis Aegyptia siliqua, cuius medulla doctis cassiae atramentum a nigrore, et pulpa cassiae dicitur. χασσία μέλαινα Actuario. B. Cassiesistel G. Casse IT. Cassiafistola

Cinnamomum, cinnamum. μινάμωμον, Aroma fragrantissimum, cuius in locum successit nobis casia

Cinnamum proxime praecessit.

Coriandum, μορίαννον AL. Coleander B. Coriander IT. Coriandro H. Culantro, y ciliandro

Crocus. χρόμοϛ AL. Saffran B. Saffraen G. Saffran IT. Saffarano H. Azafran

Cuminum. χύμινον AL. Kummel B. Kumijn G. Comin IT. Cumino H. Comino

Diapasmata Martiali, Puluisculi odorati, quibus lectigeniales et discubitorij respergebantur, et qui ad cohibendos sudores in balneis corporibus inspergebatur. διαπάσματα, χαταπαστά Galen. χαταπάσματα Diosc. eodem nomine vocari possunt, qui vestibus insperguntur pulueres, quos Damascenos vocant, et similes.

Drosomeli intelligo etiam quod vulgaris lingua etiamnum mel roscidum vel roreum nuncupat, quod aestinis noctibus mellei coloris, sed roris instar liquidum defluit. Melliginem quidam vocant, Plinius, et ex eo Ruellius, saliuam siderum. B. Honichdauwe

Gummi benzeinum. vide Laser Cyrenaicum statim sequens

Ladanum. λάδανον Herodoto, λη=δον, et λήδανον B. Labdanum IT. Laudano, adano H. Xara

Laser Cyrenaicum. ολπόϛ χυρηναι+χολϛ, vulgo assa dulcis vel odorata, et gummi benzoinum. B. Benzuyn

Laser medicum vel Syriacum. ο)πόϛ μηδιχόϛ ἢ συριαχόϛ, vulgo asa foetida. AL. Teuffels Dreck B. Duyvels Dreck Fierilofonfa

Laser Syriacum, proxime præcedit

Macer, vel macis μάχερ, κυλομάχερ. Cortex aromaticus, nucis myristicae inuolucrum, amiculumve. AL. Muscatenblomen, Muscatblühe B. Maciis, foelie, bloem van Moscaet G. Macis IT. Macas, macias, gingibre maqui

Macis. Vide proximum Macer

Magma, Massa vnguentorum, recrementum Celso, vnguentorum fex Plin. lutum Virg. ob consistentiam luto similem. crassamentum Colum. sedimentum, μάγμα, συνίσασιϛ, ὑπόστασιϛ Theophr. eo quod subsidat. B. Het dicke van de Salue, oft wtgedruckte Salue G. Le marc

Mel aerium. Vide Aeromeli

Mel roscidum. Vide Prosomeli

Melligo. Vide Drosomeli

Moschus, muschus, Odoramenti genus, quam esse saniem e vomica capreae collectam Aetius putat, aut vnicornis, vt Simeon Zethi ait. μόxοϛ. AL. Visem B. Muszkeliaet, Mosch G. Musc IT. Musco, muschio H. Almisque

Muscus, idem est quod Moschus

Myrobalanus, Arabica voce Ben in officinis vocatur, glans Aegyptia Plin. βάλανοϛ αἰγνπτία Archigeni, βάλανοϛ μυρεyιχή, ἢ τῶν μυρεyῶν βάλανοϛ, μυροβάλανοϛ Aetio. B. Myrobolaen IT. Ghianda vnguentaria H. Auellana della India, Tartago et muja

Nardi spica. ναρδόσαxυϛ Gal. AL. Wolriechender Spickennardi B. Spicke, spickenardi G. Aspic d’outre mer H. Azumbar, espiga sil

Nascaphthum. νάσχαφθον, vel νάρχαφθον. thymiama, officinis styrax rubea IT. Tegniame

Nux vnguentaria vel odorata. χἀ ρυον ἀριστιχόν ἢ αῤωματιχόν, μοxοχάρυον, μοxοχαρύδιον. AL. Muszcatnosz B. Note Moscaet G. Noix muscade, ou muguette IT. Noce moscada H. Nuez d’especia

Odoramentum. Vide Aroma

Palmula punicea. sequitur in Phaenicobalanus.

Pastillus, orbiculus. τρόxισηοϛ. AL. Schmeckkugle B. Rieckende oft ruijckbal

Phoenicobalanus, officinis tamarindus, palmula punicea vel nigra. φοινιχοβάλανοϛ Dioscoridi.

Pigmentum. vide vnguen.

Piper. πίπερι. AL. Pfeffer B. Peper G. Poiure IT. Pepe H. Pimienta

Pissasphaltum. πισσάσφαλτοϛ B. Monimie G. Mummie IT. Mumia H. Cera de minera

Ros Syriacus. Vide Aeromeli.

Saliua siderum. Vide Drosomeli. Spica nardi Vide Nardi spica.

Stacte σαχτή Theophr. Latex oleumve e cinnamomo et myrrha incisa sudans.

Vnguen vnguentum, pigmentum, Odoranientum liquidum μύρον, μύρωμα, φάρμαχον, σαχτόν μύρον Archistrato. AL. Wolriechende Salb B. Welrieckende Salue, Parfujim G. Parfum IT. Parfumi Athenaeus diuidit in xρἱσμα, (quo in genere censeri possunt olea seplasiae, quaecunque illinuntur aut inunguntur: quomodo xρίσμα μήλινον vocat dioscorides, quod Oleum e citoniis Plinius) et in ἂλειμμα: quo reliquum vnguinis genus operosum et fragrans continetur mundus Sardianus, a Sardibus Asiae, pro vnguentorum deliciis a poetis effertur. H. Vnguento oloroso

Vnguentum idem quod Vnguen

Vnguentum susinum χρίνινον μύρον, σούσινον, χρινόμυρον, ἂνθινον Hippocr. AL. Lilien ol B. Olie van Lelyen

Zadura vulgo zedoaria. ζαδέρα, ζάδορ, ζάδουρα. AL. Zitwen B. Seeuersaet. G. Cretouart IT. Zedoaria

Zedoaria proxime praecessit.

Zibethum ζαπήτιον Actuario, Odoramentum musco assimile odore. B. Ciuet G. Ciuette

Zingibet ζιγγιβερι. AL. Imber B. Gengbar Gember, Gingebar. G. Gingembre IT. Gengeno, Zenziero H. Gengure gengibre Valadi

CAP. VI.
DE ARTIBVS.

ARtes Cicer. quae τέxναι et μαθήματα, aut sunt liberales, ingenuae. Cicer. ἐπιστήμαι ἐλευθέριοι. Aristot. quod ab iis discendis seruiles personae excluderentur: aut illiberales. ἀνελεύθεροι, φαύλαι, et δευτερουργοί: aut mechanicae, quales statuaria et plastice. ἀτεxνιχοβιωτοί, xειροτεxνιχαἰ, et μηxανιχαί. sic dictae, quod manibus victui necessaria parent: aut sedentariae, sellulariae ve, quod a sedentibus otiose obeuntur, vti sutrina. ε(δραῖοι. Harum rursus aliae in cognitione rerum et intellectu sunt positae, quas contemplatiuas nostri. θεωρητιχάϛ Graeci nuncupant: aliae in agendo consistuint, actuque ipso perficiuntur, nec post actum operis quidquam relinquunt, velut saltatoriae: actiuae, illis πραχτιχαί dicuntur, aliae factiuae, hoc est ποιητιχαί, quae operis consummatione, quod oculis patet, finem accipiunt, vt fabrilis.

CAP. VII.
DE ARTIFICIBVS LIBERALIBVS.

ALipta Iuuen. Vnctor qui palaestritas certaturos in gymnasio perungebat. ἀλείπτηϛ, μηρωματιστήϛ.

Architectus vetborum Vide Logodaedalus.

Arithmeticus qui artem numerandi callet. ἀριθμητιχόϛ. AL. Ein Rechenmeister B. Een reeckenmeester, die leert oft can rekenen ende cyferen. G. Arithmeticien IT. Arithmetico, maestro d’abaco H. El que ensenna o sabe cuentar, y las cifras.

Aromatopola aromatarius Budaeo. αῤωματοπώληϛ. AL. Specereykremer, ein Wurtzverkauffer B. Cruyenier G. Espicier IT. Spiciaro, speciere H. El que vende especias, o especiaria

Astrologus Cicer. qui caeli rationem, astrorumque cursus scientiam profitetur. ἀστρολόγοϛ. AL. Sternseheer [perhaps: Sternseher], der dess Himmelischen Lauffs bericht ist, ein Practickschreiber B. Een sterrekijcker, oft practijckschryver G. Astrologue IT. Astrologo H. Astrologo que echa iuyzios

Astronomus qui docet et profitetur motuum caelestium scientiam. ἀστρονόμοϛ, ἀστροπολόϛ. AL. Auszleger desz Gestirns, Erfahrnet der Sternen B. Een astronomus, die den loop des firmaments wtleyt ende leert G. Astronome IT. Astronomo H. Astrologo que trata de los mouimientos

Baccalaureus iuris Vide Lyta.

Chirurgus Martiali, qui manu curat. xείρουργοϛ. AL. Wundartzt B. Wonden-meester, oft Chirurgijn G. Chirurgien IT. Cirurgo, ciroico H. Cirurgiano

Decempedator Vide Geometres.

Comicus Terent. Comoediarum scriptor. χωμιχόϛ, μομωδοποιόϛ. AL. Comedischreiber B. Comedidichter, fatsmaker, factiste G. Factiste, composeur de farses IT. Comico AN. Amaker, ofcomedies

Diaetus medicus in lap. vet. qui aegrotis victus rationem praescribit. διαιτητιχόϛ.

Dialecticus Cicer. qui dialecticam artem disserendi docet, διαλεχτιχόϛ. AL. Der die Kunst der Dialectica versteht vnd lehret B. Een dialecticus G. Dialecticien IT. Dialectico H. El que ensenna o apprendre la arte de dialetica

Doctor Cic. praeceptor Fabio magister Terent. διδάσχαλοϛ. AL. Ein Meister, Lehrer, Doctor, Schulmeister, Lehrmeister, Vnterweiser B. Meester, doctoor, onderwyser, leermeester,


schoolmeester G. Maistre, docteur, enseigneur, maistre d’escole IT. Maestro, dottore H. Maestro, ensennador, dotor

Finitor Vide Geometres.

Geometres Cic. finitor Eid. decempedator Eidem. Agrimensor. γεωμέτρηϛ. AL. Erdenmesser, Aussmesser der landen, Landtmesser B. Lantmeter G. Borneur, mesureur de tertes IT. Geometra, misuratore delle possessioni H. Medidor de las tierras

Grammaticus Fabio, literatus, qui quosuis auctores scit enucleare. γραμματιχόϛ. AL. Der die kunst Grammatica wol kan B. Die alle auctoren verstaet G. Grammairien, qui enseigne la grammaire IT. Ch’ensegna la grammatica H. El que ensenna la arte de grammatica

Grammatistes Suet. literator Fabio, γραμματιστήϛ. AL. Ein sehlechter Gelehrter B. Een grammatist, die de kinderen haer grammatica leert G. Grammaticien, scauant tellement quellement IT. Grammatista, grammatico, pedante H. Malletrado

Gymnasiarcha sequitur statim in Gymnasiarchus.

Gymnasiarchus Cic. gymnasiarcha, moderator vel gubernator ludi Cic. γυμνασίαρxοϛ Plut. γυμνασιάρxηϛ. AL. Der rector, oder regent der gantzen schul B. De rectoor, oft regent vander schole G. Recteur ou regent de l’escole IT. Ilrettore della sculoa H. El rector, o el regente de la escuela Alioqui Gymnasiarcha erat, qui cum sumptu aliquo praeerat exercitio palaestrico: qui etiam xystarcha, siue κυστάρxηϛ.

Herbarius Plin. qui rei herbariae notitiam habet. ῤιζοτόμοϛ. AL. Krautier, der die Krauter wolkennt B. Een herbariste, oft cruijtkenner G. Herbier IT. Herbolaio H. Erbalario

Historicus Cicer. qui res gestas literis mandat. λογοθέτηϛ Suidae. λογογράφοϛ, λογοποιόϛ. AL. Ein geschicht schreiber B. Historieschtyuer G. Historien IT. Historico, historiographo H. Historiador, cronicador

Iurisconsultus vel iureconsultus Cic. iurisperitus Eidem. consultus iuris Horat. νομιχόϛ, νομοδιδάσχαλοϛ. AL. Ein Iurist, rechtenweisz, oder gelehrter B. Een iurist, oft wetgeleerde, geleert inde rechten G. Iuriste, scauant es loix IT. Giurista H. Letrado per derechos

Leguleius Cic. qui legum studia sectatur. candi datus iuris. AL. Der inden rechten studiert B. Die inde rechten studeert G. Qui estudie es loix IT. Scolare che studia nelle leggi H. Estudiante en derechos

Literatus Vide Grammaticus.

Lithotomus qui calculos vesicae exscindit. λιθοτόμοϛ. AL. Ein steinschneider B. Een steensnyder G. Qui taille de pierre IT. Che taglia e coglioni, o la pedra H. El que taja la piedro de los ninnnos

Logodaedalus Cic. architectus verborum Eid. Sermonis artifex. λογοδαίδαλοϛ. AL. Ein wortdichter B. Een schoonspreker, een schoonpraet G. Forgeur des mots, bestisseur d’oraisons IT. Inuentore de motti nuoui H. El que halla palabras nueuas y fingidas

Lyta λύτηϛ quem iuris bacalaureum vocant. AL. Bacalaureus in den rechten B. Bacalaris in de rechten G. Bachelier es loix IT. Bacalario nelle leggi H. Bachiller en derechos

Magister pedaneus xαμαιδιδάσχαλοϛ. qui docet prima elementa de plano, et quasi citra cathedrae ius. AL. Einer der die kinder das Abc lehret B. Een die de kinderen den Abc leert G. Abecedaire IT. Abecedario H. El que ensenna los ninnos las letras primeras, y el Abc

Magister vittutis Vide Philosophus.

Mathematicus Tacito, Suet. et Tertull. genethliacus. Chaldaeus Agellio, apotelesmaticus: planetarius August. Tertull. Babylonius, (vnde Babylonij numeri apud Hor.) qui in genesin et natales hominum inquirt. et de euentu fortunaque indicat.γενεθλιαχόϛ, ἀπο τελεϛ ματιχόϛ Eustathio. γενεσιαλόγοϛ Artemidoro, xαλδαῖοϛ. AL. Geburtsteller B. Planeetleser oft kennet G. Mathematicien, qui fait la natiuite de l’homme IT. Mathematico, astrologo che fa la natiuita H. Astrologo de los nascimientos

Medicamentarius Plin. Pharmacopola Cic. Horat. φαρμαμοπώληϛ, φαρμαχοτρίβηϛ. AL. Apotecker B. Apteker G. Apothicaire IT. Apothecario H. Boticario

Medicus Cic. ἰατροσοφιστήϛ, ἰατρόϛ. AL. Ein artzt B. medicijn, medicijn meester G. Medicin IT. Medico H. Medigo o phisico

Metoposcopus Plin. qui ex faciei line amentis addiuinat. μετωποσχόποϛ. AL. Ein Warsager ausz dem angesicht desz menschenB. Een waersegger wt het voorhooft G. Vn endenineur hors la face IT. Vn iudonino per la faccia H. El que adeuina por la casra

Musicus Eoetio teste, qui ratione expensa, canendi scientiam, non operis seruitio, sed speculat ione imperio assumpsit, et iudicandi peritiam de rhythmis et cantilenis habet. nam qui operam suam in instrumentis eonsumunt, iisque Musicae famulantur , sua peculiaria habent nomina vt Cytharoedus, Lyricen, etc. μουσιχόϛ AL. Ein singer, der singen lehret B. Een sanger, die leert singen G. Musicien IT. Musico H. Musico, cantor

Myropola Plaut. pigmentarius, vnguentarius Cic. seplasiatius Lamprid. a Seplasio Capuano foro, vnguentariis destinato. φαρμαχώτριy. Demost. μυροπώληϛ, μυροβρέxηϛ. AL. Salbkremer oder verkauffer B. Salf vercooper G. Parfumeur, qui vend des onguents IT. Parfumiere che vende delli onguenti H. El que vende vnguentos olorosos Orator Cic. qui prudenter, apposite, et ornate dicere potest. ῤήτορ, χόπιϛ Lycoph. AL. Ein Redner B. Een Orator, oft welspreeckende man G. Orateur IT. Oratore H. Orador

Paedagogus Cic. paedotriba, moderator iuuentae martiali, qui puerorum mores informat. παιδοτρίβηϛ, παιδαγωγόϛ, παιδευτήϛ, custos, et pueri morum formator. Plin. AL. Zuchtmeister, Kinderlehrer B. Tuchtmeester, die de Kindeten onderwijst, tucht enn manieren leett G. Pedant, qui prend garde aux enfans IT. Pedante, pedagogo H. El que ensenna a los ninnos, maestro de crianza

Pharmacopola Vide Medicamentarius.

Philologus Cicer. qui discendi studio flagrat disciplinarumque amore tenetur. φιλολόγοϛ AL. Ein liebhaber der Schrifft, oder der lust hat zu lehrnen B. Een beminner der schrift, oft die een grooten lust heeft om te leeren G. Amoureux de l’escriture, ou desireux d’apprendre IT. Amatore de la scrittura, o desideroso da imparare H. Amador de la escrittura, a que tiene gran cuidado de appren der a algo

Philomusus Mart. Musarum amator. φιλόμουσοϛ. AL. Ein liebhaber der künsten, oder dess gesangs B. Een cunstbeminner, oft die de musijcke bemint G. Amoureux des muses, ou amateur de la musicque IT. Amatore delle muse, o della musica H. El que ama las artes o la musica

Philosophus Cicer. Magister virtutis Ciceroni dictus. φιλόσοφοϛ. AL. Ein liebhaber der Weis tzeit, ein glehrter Phantast B. Een philosooph, een liefhebber der wijsheyt G. Philosophe IT. Philosopho H. Filosopho

Physiognomon Cic. Physiognomus, qui e totius corporis filo atque habitu, de ingenio cuiusque pronuntiat. φυσιογνώμων Arist. AL. Ein natur erkenner, ein kunstreicher meister der an gestalt des?? leibs vrtheilet, was eines natur vnd complexion ist B. Die eens menschen aert enn complexie kent doort aensien G. Qui fait profession des conoistre la nature e des hommes a les veoir IT. Physiognomo, che due da voler coguoscere la nature delle persone a vederle solamente, astrologo H. El que conoce la natura del hombre a veerlo

Pigmentarius Vide Myropola.

Poeta Cic. vates Virg. a viendo, quod verba modulatione connectat, (id enim est viere) teste Victorino. ποιητήϛ, στιxαοιδόϛ Epigr. μουσοποιόϛ Theocrito. ἀοιδοθέτηϛ Epigr. ἀοιδόϛ, ῥαπιδοποιόϛ Dorice, quod poentae manu lauream gestarent.χάτοxοϛ ἐχ μουσῶν. AL. Ein poet B. Een poete, rethorisijn, oft veersschryuer G. Vn poete, ou faiseur de vers IT. Poeta H. Poeta

Professor Fabio, Suet. σοφιστήϛ Philost. (Sophistarum enim vocabulo, quod in odium atque inuidiam posteris seculis detortum est, professores omnes, qui pretio docebant, continebantur.) AL. Ein offentlicher leser, vnd lehrer B. Een doctoor, een openbaer leser oft leeraer G. Professeur, ou lecteur public IT. Professore publico H. El que se profiere de ensennar

Prolyta quem licentiatum indigetant barbari. προλύτηϛ. AL. Licentiat der richten B. Licentiaet in de rechten G. Licencie, ou licentiat es loix IT. Licentiato H. Licenciado en derechos

Seplasiarius vide Myropola.

Tragicus Horat. tragoediographus , cothurnatus vates Ouid. quod cothurni vsus tragoediae peculiaris fuerit. τραγωδοποιόϛ, τραγιχόϛ. AL. Tragedischreiber B. Tragedischryuer G. Composeur de tragedies

Tragoediographus praecedit in Tragicus

Tragoedus Cic. Actor tragoediarum , vt Comoedus pro actore fabulae.

Theologus Cic. θεολόγοϛ, θεοφάντωρ Hesych. θεοῤῥήμων Damas. θεηγόροϛ Suidae, θεοφρήτωρ Plutar. AL. Ein gelehrter der heyligen schrifft B. Die inder godtheyt geleert is, een schriftgeleerde G. Vn theologien IT. Theologo H. Theologo

Vnguentarius Vide Myropola.

DE ARTIFICIBVS NON LIBERALIBVS SIVE ILLIBERALIBVS. CAP. VIII.

ACcipitrarius ἱεραυστρὀφοϛ. AL. Ein falckner B. Een valckenaer G. Vn faulconnier IT. Falconero H. Halconero

Adfines in agris Digest. Vicini qui confines agros possident.

Aerarius faber Plinio. xαλχοτύποϛ. AL. Kupfferschmidt, Kessler B. Ketelboeter, copersmit, oft coperslager G. Chaudronnier IT. Calderaro, calderaio H. Calderero

Agaso Plin. Curtio, equi ductor et curator. ἱππηλάτηϛ. AL. Rosstreiber, Stalknecht, zaumer, Rossbub B. Stalknecht, Palfernier G. Palfrenier, escuier IT. Palafrenero H. Harriero

Agaso mulio Iuuen. qui mulum aut asinum ductat. ὀνοχίνδιοϛ, χιλλαχτήρ Dorice, ἀστραβηλάτηϛ Alciphroni, ὀνηλάτηϛ, ὀνὀφορβοϛ. AL. Ein eseltreiber B. Een Eseldryver, oft Muylatier G. Muletier IT. Mulatiere, mulatiero H. Mulatero, azemilero

Agonotheta qui certamina et acroamata Musica et Scenica proponit, iisque praesidet: vt athlotheta, qui praest Gymnicis. ille ἀγωνοθέτηϛ, hic ἀθλοθέτηϛ dicebatur.


Agricola Cic. agricultor Liuio, agticolator, turicola Ouid. rusticus Virgil. qui rus colit. γεωργόϛ, γῆϛ ἐργάτηϛ, xωρίτηϛ Musonio, ἔριθοϛ Hom. αῤουροπόνοϛ Epigr. ἀγροῖμοϛ, ἀγριώτηϛ. AL. Ein ackermann. Pawr, ackerpawer B. Een lantman, ackerman, teelman, boer, lantbouwer, bouman G. Villageois, rustre, laboureur de terre IT. Contadino, villano, rustico H. Villano, labrador del campo

Agricolator Iam fuit in Agricola.

Agricultor Praecessit itidem in proximo Agricola.

Alutarius Plaut. AL. Weissgerber, der lin leder zu bereyt B. zeemen leer. bereyder G. Qui appareille peaux deliees IT. Ch’acconcia li camozzi H. Que adoba pelejas delicadas

Alytarcha qui in certaminibus curam gerit, ne quid immodeste aut tumultuose siat, plebisque proteruiam coercet dispositis lictoribus. qui ἀλύται Elaeorum lingua dicebantur. ἀλυτάρxηϛ, ὀ τηϛ εὐχοσμίαϛ ἂρxων.

Ancilla Sallustio, θεράπαινα, παιδίσμη, σηχἰϛ ἃβρα, δούλη. AL. Dienstmagt B. Dienstmaecht, Maerte, Ionckwijf G. Chambriere, meschine IT. Fantesca H. Moca de serbicio

Annularius Cic. δαχτυλιουργόϛ, δαχτυλιογλύφοϛ. AL. Ein ringler, der ring macht B. Rinckmaecker, oft steensetter G. Qui fait des anneaux IT. Che fa delli annelli H. Que labra anillos

Anteambulo Mart. qui dominum aut heram praecedit. πρόπολοϛ, ὁ προπέμπων. AL. Eins Herrn knecht der fur jhme tritt, oder einer frawen leitter B. Een faliesleper, een blocksleper, een dienaer die voor dem heere oft voor de vrouwe gaet G. Vallet qui va deuant son maistre, ou conduit sa maistresse IT. Seruitore che dianzi suo patrone, o conduce la sua patrona H. Staffero, o moco de damas

Antiquarius Iuuen. qui antiquitatis studiosus prisca monumenta aut veterum monetas exquirit. ἀρxαῖχόϛ. AL. Ein liebhaber der alten pfenning oder muntz, vnd anderer antiquiteten B. Een beminder der antiquiteyt G. Amateur d’antiquite IT. Antiquario H. Amador de las antiguedades

Apiarius Plin. μελισσονόμοϛ, μελισσοβότηρ, μελισσοσόοϛ Epigram. μελισσοχόμοϛ. AL. Ymmenmeister B. Bieman G. Gounerneur de mouches a miel IT. Che gouerna li api H. Colminero

Aquariolus Festo, Impudicarum mulierum sordidus assecla. πορνεδιάχονοϛ. AL. Hurenfurer, zutreiber, Kupller B. Coppelaer, Hoerjager, roffiaen, Platijnwachter G. Maquereau, ruffien IT. Roffiano H. Roffiano

Aquarius Frontino, Aquarum custos. ὐδροφύλακ. et qui aquae abluendo corpori gerendae ministerium subit. ὐδροφόροϛ. AL. Ein Wassertrager B. Waterdrager G. Qui garde ou porte l’eau au bain IT. Aquaruolo H. El que trae o guarda el agua

Aquilex Varr. Nonio, qui inueniendae, eliciendaeque aquae rationem callet, a legendis aquis dictus. ὑδροσχόποϛ, ὑγροφάντηϛ, ὑγρολόγοϛ. AL. Brunnenmeister B. Fonteynmeester, een meester om een water te leyden, oft een fonteyne te maken G. Maistre fontenier IT. Condottore d’aqua H. El que conoce donde ay agua

Arator Virgil. ἀροτήρ, τμήγηϛ Hesych. γητόμοϛ. AL. Ackermann, Pfluger B. Ploeger, Ackerman G. Laboureur a la charrue IT. Aratore H. Gannan que ara la tierra

Archimagirus Iuuen. αῤxεμάγειροϛ. AL. Kuchenmeister B. Cenckenmeester, Oppercock G. Le maistre de cuisine, le maistre cuisinier, le maistre gueux IT. Il primo cuoco, o cuzinaro, il maestro di cugina H. El maestro ce cozina, el gran o principal cozinero, el cozinero major

Architecton sequitur mox in Architectus

Architectus Plin. architecton Varr. αῤxιτέχτων, λιθολόγοϛ Thucyd. οἰμοδόμοϛ qui praeest fabricae, et rationem operis animo conceptam metatur, fabricandaque praescribit. AL. Baw oder werckmeister B. Bou oft werckmeester G. Maistre ouurier, architecte IT. Architerto H. Maestro de obra para edificar

Archithalassus praefectus classis. στολάρxοϛ, θαλαττάρxοϛ, στολάρxηϛ, ἀρxιθάλασσοϛ, ναυχράτωρ. AL. Obrister im schiffzug, oder im meer B. Een Ammirael vander zee, oft van een vloote G. Admiral de mer, capitaine d’vne armee de mer IT. Ammiraglio, il generale dell’armata H. El general de galeras, o de la armada

Arcuarius τοκοποιόϛ. AL. Bochenmacher B. Bogemaker G. Qui fait des arcs IT. Che fa delli archi H. El que fabra los arcos

Arenarius Vide Bestiarius.

Argentarius in ant. lapid. pro eo qui principis argenteam suppellectilem custodit.

Argentarius coactor in lapid. vet. qui pecuniam colligit. B. Penningmeester G. Receueur

Armamentarius ὁπλοποιόϛ, εντοσιουργόϛ Hom. χαλχούργοϛ, ὁπλιτοποιόϛ. AL. Harnischmacher, oder Schlager B. Harnasmaker G. Vn ouurier der Harnois IT. Armaruolo H. Armero

Armentarius Virg. qui maiores quadrupedes pascit. ἀγελάρxηϛ Plutar. proprie tamen de boum pastore seu nutritore, haec Graecis efferuntur: βουφορβόϛ, βουτρόφοϛ, βοονόμοϛ, βουχόλοϛ, βουχάπηλοϛ. AL. Rinderhirt, Kuhutter B. Osseweyer, Koevvachter G. Bouuier, vachier IT. Bouaro H. Ganadero de ganada major

Artifex Fabio. τεxνίτηϛ. AL. Ein kunstler, Handvvercksmann, Meister B. Constenaer, meester, oft ambachtsman G. Artisan, gaigne pain IT. Artifice, artisano H. Artesano

NOMENCLATOR DE IVNIVS ADRIANVS[modifier]

NOMENCLATOR OCTILINGVIS OMNIVM RERVM PROPRIA[modifier]

NOMENCLATOR

OCTILINGVIS OMNIVM

RERVM PROPRIA

nomina continens.


AB ADRIANO IVNIO ANTEHAC COLLE-
CTVS: NVNC VERO RENOVATVS, AVCTVS, ET IN
capita LXXVII. sic distinctus, vt materiae singulorum capitum Ordine
Alphabetico dispositae sint. Quinetiam capita ipsa ad eundem
modum se consequuntur.


ACCESSIT HVIC POSTREMAE EDITIONI

alter Nomenclator e duobus veteribus Glossariis.

HERMANNI GERMBERGII OPERA ET STVDIO.
Cum Indice rervm et Capitum.
PARISIIS,

Apud Davidvm Dovcevr DOVCEVR Bibliopolam Iuratum, via Iacobaea, sub
intersigno stantis et fixi Mercurij.

M. DC. VI.

Cum priuilegio Regis.
NOMENCLATOR


OCTO LINGVARUM

_________________________________
CAP. I.
DE AEDIFICIIS.
DES male materiatae Cic. e vitiosa materia structae. AL. Ausz bösem Holtz gemacht B. Van quade stoffe oft hour gemaeckt G. Maison faicte de mauuais marrein IT. Casa fabricata de cattiuo leguame H. Casa mal maderada

Aedes ruinosae Cic. vitium facientes Cic. Boetio. πΓωματώ ώ δυε οίκία. AL. Fellig Hausz. Een huys dat vallen wil, een bauvallich huys G. Maision ruineuse IT. Casa ruinosa H. Casa que parece caer

Ædes superficiariae Caio, quae in conducto solo positae, eius sunt cuius et ipsum solum, έπιπόλαιοζ οίκοζ AL. Hausz auff einem anderen Boden gebawen B. Huys op een anders gront ghefondeert G. Maison bastie sur le fond d’autruy.

Ædificium Liuio, fabrica Cic. habitatio Eid. habitaculum domicilium Cic. οίκημα, οίκητήψον, όνδιον Oppiano. έδοζ. AL. Gebew, Wohnung, Wohnstade, Sitz B. Wooninghe, logijs, woonplaetse, oft woonstede G. Edifice, logis, hostel, demeure IT. Stanza, edificio H. Posada, posiente, morada

Ædificium arcuato opere ex structum Vide Hypogaeum.

Aedificium sartum tectum Cic. ab omni detrimento integrum. AL. Ein Baw in Tach vnd Gemach erhaltem B. Huys in raeck enn daeck gehouden G. Maison entretenue IT. Casa fornita, ben itratenuta H. Casa nellos reparos tenuda

Ædificium subterraneum Vide Hypogaeum.

Ædificium suspendere Cic. Domum exstruere cum fornicibus & pilis subiectis. AL. Ein Gewelb bawen B. Een huys met columnen ende ver Welfsels maken, oft timmeren G. Bastir sur arches IT. Far Casa in volta H. Hazar casa in buelta, o sobre arcos

Apotheca Plin. cella vinaria Cic. πιθών Eupolid. άποθήκε, οίνοθήκη, οίνών. Xenoph. AL. Ein Weinkeller B. Een wijnkelder G. Gaue ou celier a vin IT. Caua, cantina di vino H. Cillero de vino

Area Vitruuio, solum Caes. pes planus. άλοζ πλωτύα, Locus ab aedificio purus. AL. Boden, Ebenbode, Plat B. Een pletse, een onbetimmerde plaetse, leege werf G. Place sans bastiment IT. Area, piazza H. Suelo, solar

Armamentarium Cicer. Locus reponendis armis publicis in vsum belli comparatus. άποθήκη Thucyd. σκόυφόρόρον Halicarn. όπλοθήκη. AL. Zeug hauf B. D’Wapenhuys, daer bussen en ander geweeren inne staen G. Lieu de munition et des armes IT. Armamentario Florent. luogo de munitioni, arsenale. Venet. et Genuens. H. Alnnazen de armas

Armariū Cic. locus quo vtensilia, aut cibario etiam recluduntur. σκότοθήκη. Aeschin. AL. Ein Kalter, Kalterle B. Schappray G. Armaire IT. Armario. H. Almario

Aromatopolium άρωμάτοπωλείων aromataria tabena. AL. Da rinn man Specerey feyl hat B. Daer men specerije en drogerije vercoopt G. Boutique d’espicerie IT. Speciaria H. Tienda de especerias

Attegiæ Iuuenali, mapalia Lucano magalia Virgil. proprie Maurorum tuguria. καλύβαι Appiano, οίκίδια Sosipater exponit. άφρών καλύβαι. AL. Hutten B. Huttekens G. Logettes IT. Capane H. Anduares. Sunt qui Attigias exponunt pro scenis ex opere topiario vmbram aestate praebentibus. skia/da Graeci vocant. IT. Frescate

Augustale Fabio, Tabernaculum imperatoris exercitus. ζρατωγίον (accent circonflexe sur ei). AL. Eins Obersten oder Feldherrns Zellt B. Een tente oft pauilloen van den oppersten veltheere G. Pauillon ou tente du chef de guerre IT. Padiglione, o tenda del generale o colonello del campo H. Tienda del emperador, del rey, del capitan, y otto

Aurificina ἀργυρομοπεῖον (accent circonflexe sur ei), Demost. xρυσοxοεῖον xρυσοεyητεῖον, xρυσοxωνεῖον xρυσοπλύσιον Straboni : quanquam hae voces referri etiam possunt


ad monetariam officinam : vbi singularia loca lauatrinae auri, et fusioni, miscellaeque cum aliis metallis et excoctioni deputata sunt. AL. Ein Gold Schmids Laden B. Een goutsmits winckel G. Boutique et ouuroir d’ orfeure, ou affineur IT. Botega d’ orifice H. Tienda de platera.

Bibliotheca Cic. βιβλιοθήχη. AL. Librey B. Librarije G. Libraire IT. Libraria H. Libreria

Caupona Cic. diuersorium Eid. stabulum Eidem taberna diuersoria Plauto, Pandocheum. Domus viatoribus mercede patens, χαταγώγιον, πανδοxεῖον, χατάλυσιϛ Halicarn. σταθμόϛ Plutarch. ὑποδοxή, χαπηλεῖον, μοινόβιον. Moschopulo. AL. Ein Wirtshauss, oder Herberg B. Een weertshuys oft herberg G. Hostelerie, logis IT. Hostaria, allogiamento, albergo H. Tauerna, posada, aluergueria

Cella vinaria vide Promptuarium.

Diuersorium Praecessit in Caupona.

Domus aedes οἲχοϛ [οἱχοϛ], οἰχία δόμοϛ, δῶμα, χαλιά proprie ἐχ χάλων, ἢγουν κύλοιϛ, χατεσχευασμένη Apollon. Schol. AL. Ein hauss B. Een huys G. Maison IT. Casa, magione Boccatio H. Casa

Domus Augusta Augustale basilica Cic. praetorium Plin. palatium. βασιλιχή, βασίλειον, οἲχοϛ ἔνδοκοϛ [ἕνδοκοϛ]. Poll. ἀνάχτορον. AL. Palast, Rathhauss, Koniglich Hauss B. Paleys raethuys, stathuys, heerenhuys G. Palais, maison royale et magnifique IT. Palatio, palazzo, casa signorile H. Palacio, casa real, casa del rey

Exemplar vide Ichnographia.

Fabrica materiaria Plin. lignaria. AL. Eins Zimmermans Werckstatt B. Eens timmermans winckel, oft werckstede, een timmerplaetse G. L’ouuroir du marinier IT. La Botega d’vn falegname H. Botica o lugar donde trabajanda la madera

Figlina Plin. Figuli officina. μεραμεῖον AL. Eins Haffners Werckstatt B. Een potbackers winckel, potbackerije G. Poterie IT. Botega de pignateri, luogo doue si fanno e vasi H. Tienda de olleros

Forma vide Ichnographia.

Ganea et Ganeum Terent. Donat. prostibulum, lupanar Quinct. lustrum. Cic quod minime illustre sit. fornix Iuuenali, praesepe etiam Cicero dixit, ἐργαστήριον. Demost. μηλωστόν. Lycophr. χασωρεῖον. Aristop. ματρυλλεῖον πορνεῖον. AL. Das Frauwenhauss, Hurenhauss B. het hoerenhuys, t’bordeel, het hoerencot G. Le bordeau IT. Il bordello, il chiasso H. Burdel puteria

Ganeum praecessit in Ganea proximo.

Gurgustium Vide Tugurium.

Hierocomium Locus elephantiacis et leprosis deputatus. ἱεροχομεῖον. AL. Der Aussetsigen Hauss, die Lazarey B. De laserije t’lasarus huys G. La ladrerie, le lazaret IT. Il lazaretto Venetis H. Lugardo estan aquellos que estan malos de lepra

Hospitium Liuio, Domus peregrinis, sed necessitudine dut amicitia coniunctis, patens. κενών. AL. Freunden Herberg B. Een logijs voor vrienden G. Vn logis pour les amis et aliez IT. Allogiamento de gl’amici H. Hospederia o posa da por amistad

Hospitium publicum non male vocari posset, quod peregrina voce Xenodochium alij nominant κενοδοχεῖον κενοχομεῖον, πγωxοδοxεῖον. AL. Spirtal B. Tgasthuys G. L’hospital IT. L’hospitale H. El hospedal

Hypogaeum Aedificium subterraneum arcuato operae exstructum, apud Vitruuium, cuiusmodi est cella vinaria, ὑπόγειον. AL. Ein Gewölb vnter der Erden, Keller B. Een ghewelfde kelder G. Caue ou lieu sous terre IT. Caua o cantina sotto terra fatta in volta H. Cueua sotterana

Ichnographia Vitruuio, exemplar Eid. forma, Iacens areae efformatio et superficiaria descriptio, futuri operis specimen exhibens. ἰxνογραφία, ὑποτύπωσιϛ. AL. Entwerffung, Patron, Form B. Platteforme, patron, oft d’beworp van een huys G. La Plante, pleine forme, le dessein IT. Il modello, la pianta, il patrone, il dissegno H. El trachollano de edificio

Imago frontis erecta vide Ortographia,

Insula Cie. Domus publico priuatoque circuitu cincta, et communione parietum carens. ή διάλαυροϛ χαί περιάμφοδοϛ οἰχία AL. Hauss so allenthalben ledig steht, vnnd an kein ander Hauss stost B. Een huys op hem seluen, rontsom vry van ander huysen G. Vne maison a part, enuironnee de rues et ruelles IT. Casa en isola, attorniata di strade et stradelle, separata dalle altre H. Casa que no esta iunta con otras

Laniena Plaut. officina laniorum. B. Bleeschshuys, vleyschhouwers winckel G. Boucherie.

Lateraria Plin. Caminus in quo lateres excoquuntur, μεραμεῖον. AL. Brennofen da man Zeigolstein [sic] vnd andere backt B. Een kareel ouen, daermen kareelen enn diesghelijcks backt G. Bricqueterie, tuilerie IT. La fornace o luogo doue si fanno e mattoni H. Lugar donde hazen la drillos

Lorica testacea vide opus tectorium.

Lupanar Vide Gena.

Lustrum Vide idem.

Magalia vide Attegiæ.

Mapalia vide idem.

Musaeum Var. locus studiis dicatus et publicus et priuatus μουσεῖον. AL. Schul, oder Studierstublin B. Schole, oft studorken G. Escole, ou estude IT. Scuola, o studio, o studiatorio H. Escuela, o lugar para estudiar

Nosocomium, valetudinarium Colum νοσοχομεῖον. AL. Ein Sichhauss, oder stuben B. Het sieckenhuys, de sieckcamer G. L'enfermerie IT. L'infirmaria H. La enfermeria

Oenopolium Vide Taberna vinaria.

Officina Cic. vbi opus exercentur. δημιουργεῖον, ἐργαστήριον, στάσιϛ. AL. Werckstatt oder Ladem B. Een werckstede, oft winckel G. L'ouuroir IT. Botega, fucina Petrarchae H. Tienda, botica para labrar

Officina tinctoria φαρματών AL. Die Fäberen [peut-être: Fäberey], das Färbhauss B. De verwerije G. La tinturerie IT. La tintureria H. Tienda de tintores

Oporotheca Varroin, vbi condutur autumnales fructus. όπωροθήχη AL. Ein Obs Gaden, obs Keller B. D'appelsolder, oft de vruchtkelder G. Lieu ou on garde le fruict IT. Guardafruti H. Cillero para guardar la fruta

Opus ἔργον [ἔγον], ἐργασία AL. et B. Werck G. Ouurage. I. Opera H. Obra

Opus albarium Pl. calce pura sabulo impermixta constans. λεύχωμα AL. Weis Angestrichen B. Witfel G. Blanchissure de parois IT. Imbiancatura delle casa H. Blanque adura della pared

Opus cotonarium Plinio, coronae in modum rotundatum, et affabre factum in orbem. στεφανωθέν ἔργον AL. Rond oder fein wellacht Werck wie ein Kron B. Ront Werck, oft rontsom ghe Wrocht ende volmaeckt int ronde G. Oeuure fait a I'entour

Opus emplecton Vitr. cum frontibus vtrinque politis, medium naturalis saxorum materia temere collocata farcit. ἔμπλεχτον.

Opus intestinum Plin. sublicium, quod ligno materiâve constat. κύλωσιϛ τήϛ οἰχίαϛ Thucyd. κυλόφραχτον ἔργον. AL. Inwendig Holtswerck B. Schuetsel G. Lambriz

Opus isodomum Plin. Vitr. vbi omnia lapidum coria aequali crassitudine costructa sunt. ἰσόδομον Als alle de laghem van eender dickten ijn.

Opuspseudiso domum quando impares sunt coriorum ordines δευδισόδομον. AL. Als die Lagen ohnegleich seyn

Opus reticulatum vbi caementa non tacentia, sed in latus stantia ponuntur. διχτυόθετον. Werck gemacht wie ein Retz. B. Werck met cantighe Steenen gemaect

Opus signinum Plin. quod fit e tusis testis addita calce. B. Ciment G. Ciment IT. Piastra H. Suelo de argamassa

Opus sublimi Vide Opus intestinum.

Opus tectorium Var. tectorium Cic. lorica testacea Vitr. ἀ/λειμμα, μονίαμα. AL. Vber Weissung B. Pleckerije, Beplecksel, Plaesteringe G. Enduit, ou plastre B. Distucco, o di piastra H. Encaladura, enyessadura

Porro Loricatio inducit atq. integit parietes arenato calce et arena mistis: at incrustatio huic diuersa est, quae parietes sectis marmoris crustis vestit.

Opus tēporarium Pl. quod ad tempus durat. ἐργασία πρόσχαιροϛ AL. Werck ein zeitlang werend B. Werck voor een tijt lanck G. Ouurage temporaire, durant pour vn temps IT. Operache dura qualche tempo H. Obra pro algundia

Ortographia Vitr. erecta frontis imago Eid. estsecunda species dispositionis, qua non iacens, sed erecta in frontem figurarum indesignando opere descriptio apparatur.

Pegma Mart. Sen. Lignea machina in alium educta tabulatis etiam in sublime crescentibus compaginata de loco in locum portatilis, aut quae vehi potest, vt in pompis fieri solet, vel machina statuam portans aut sustinens. πήγμα. AL. Ein Bunne, Wagenburg B. Stellagie, wagenborch G. Eschaffaut IT. Catafalco H. Castillo que va nellos inegos de la fiesta

Pergula Plin. Locus vel tectus, vel dio expositus, aedificiis coniunctus, per quem commearelicet. AL. Ein Gang, oder Gommerlaub darinn zu spatsieren B. Een ganck oft galerye G. Galerie IT. Galeria. logia H. El corredor

________________________________________

Pergula Vlp. Taberna vbi venum exponuntur merces. AL. Ein Kaufladen B. Een winckel G. Boutique. I. Botega H. La botica de mercero

Pharmacopolium φαρμαμοπωλεῖον. AL. Apotekerije, oder Apotekers Laden B. Aptekerije, oft apotekers winckel G. Boutique d'apothicaire IT. Apotecaria, botega d'apotecaria H. Botica de boticario

Popina Cic. therm opolium Plaut. Locus vbi publice obsonia et delicatiores cibi assantur aut apparantur: popina sellariola Mart όπτανεῖον, θερμαπώλιον, χαπηλεῖον. AL. Praterey, Zeichhauss, Garkuche B. Braderije, cabaret G. Cabaret, rotisserie IT. Cabareto Venet H. Cozina, assaderia

Promptuarium Catoni, cella penaria Cic. promptuaria cella armarium Plaut. quo conduntur et vnde promuntur cibi ταμεῖον. AL. Speisgaden Keller, Kammer, Kalter B. Spiis camer, bottelerije, schappracy oft spinde G. Garde manger, despense IT. Botteleria, dispensa H. Dispensa a la mano, salua roba

Prostibulum Vide Ganea.

Receptaculum Cic. Locus quo aliquid intutum recipitur. ἐχδοxεῖον, ὑποδοxή, ἔνδιον. AL. Herberg da man einkehrt, zuflicht [peut-être : zuflucht] empfangt B. Toevlucht, inganck G. Retraite IT. Ritratto H. Retraimiento

Schola Cic. ludus Eid. ludus literarius Quint. gymnasium Cic. διδασχαλεῖον, ενηβητήριον, πεδαγώγιον, γυμνάσιον, φωλεόϛ. Epigr. AL. Schul B. Schole G. Escole IT. Scuola H. Escuela

Sciographia vel secenographia, vt Hermolao scribendum videtur, est vniuersi tecti, quod scenam vocant, deformatio: veluti cum ligneis asserculis futuri operis forma repraesentatur ab architecto.

Stabulum Vide Caupona.

Substructio Cic. Vitr. fabrica Cic. structura Col. οἰχοδομή, χατασχευή. AL. Gebaw, vndergebaw B. Gebow, Fabrijclre, Timmeragie G. Bastiment, fabricque IT. Fabrica struttura H. Fabrica

Substructio insana Cic. Plin. χατασχευή φορτιχή χαί ὑπέρογχοϛ αἰπύδμητον AL. Wunder gross gebaw B. Een groot begrijp G. Bastiment grand outre mesure IT. Fabrita molto marauigliosamente grande H. Fabrica muy grandey magnifica

Suspendere aedificium Vide aedificium suspendere.

Sutrina Liuio, Calcearij officina ραφεῖον. AL. Schusters Laden oder Werckstatt B. Schoenmakers winckel oft werckstede G. L'ouutoir ou la boutique d'vn cordonannier IT. Gazolaria H. Tienda de capatero

Taberna Cic. pro quouis aedificio popularis vsus, praesertim e tabulis constructo σχηνή AL. Kramer oder Kauffladen, ein Werckstat B. Een winckel, oft kraem G. Boutique IT. Botega H. Tienda, venta

Taberna diuersoria Vide Gaupona.

Taberna libraria Cic. βιβλιοπωλεῖον. AL. Buchladen, Buchgaden B. Boeckvercoopers winckel oft huys G. Boutique de libraire IT. Botega di libraro H. Tienda de libros

Tabern meritoria Prudent. quae mercede locatur AL. Ein Laden der zu verleihen ist B. Een winckel die terhueren staet G. Boutique a louer IT. Botega da sitar H. Venta que esta por arrendar

Taberna vinaria, oenopolium Plaut. οἰνών. Xen. πιθών. Eupol. AL. Ein Weinhauss, Wirtshauss, Zechhauss, trinkhauss B. Een tauerne, wijnhuys G. Tauerne IT. Taruerna H. Venta, o taberna

Tectorium Vide Opus tectorium

Textrina Cic. ἱστουργεῖον. AL. Weberey B. Eens weuers winckel oft werckstede G. L'ouuroir d'vn tisserand IT. Testrina H. Lugar don de texen

Thermopolium Vide Popina.

Tonstrina Terent. xουρεῖον ζυρεῖον. AL. Ein Scherstuben oder Scherers Laden B. Een scheerhuys, oft barbiers winckel G. L'ouuroir ou la boutique d'vn barbier IT. La barberia H. Tienda de barbero

Tristega Domus quae tres habet contignationes aliam super aliam τρίστεγοϛ. AL. Ein Hauss das drey Gemach ob ein ander hat B. Een huys drie soldeten hooghe G. Maison a trois estages IT. Casa con camere et sopracamere H. Casa que tiene camaras a baxo y arriba

Tugurium Virgilio, casa Eidem gurgustium Cic. χαλύβη, χαλιάϛ. AL. Hutte, Bawren Hauslin B. Hutken, schaepherdes oft boeren huysken G. Maisonnette a bergier IT. Casetta H. Cabanna

CAP. II.
DE ANIMALIBVS.

ANIMAL, animans ζῶον AL. Thier, alles was Seele hat B. T'ghediert, wat siele heeft G. Animant IT. Animale H. Animal

Animal altile Plinio, quodcunque saginatur, σιτιστόν. AL. Was gemast wirdt B. Mestdier G. Beste de graisse IT. Bestia qualunche che s'ingrassa H. Qualquiere animal que se engorda

Animal amphibium Var. anceps Cic. vibium Statio. ἀμφίβιον, ἐπαμφοτερίζον. AL. Thier das im Wasser vnd auffm Land lebt B. Ghedierte dat int Water ende opt Landt lecft G. Beste viuant en terre, et dedans l'eau IT. Bestia che viue in aqua et sopra la terra H. Bestia que biue tambien en aguay entierra

Animal aquaticum, aquatile ἔνυδρον ὑδατοθρέμμων Empedoc. ὑγρόβιον. Nonno, ὑγρόπορον. Epig. AL. Das im Wasser lebt B. Waterdier G. Beste aquatique IT. Animal aquatile H. Lo que biue en agna

Animal natatile νηχτόν AL. Schwimmend Thier B. Swemmende Dier G. Beste qui nage IT. Bestia che nata, animal natatile H. Qualquiere animal quae nada

Animal reptile έρπετόν AL. Kriechend Thier B. Cruypende oft sleypende Dier G. Qui rampe et se traine sur le ventre IT. Animal che rampa, rambiga, o serpe H. Que gatea por el suelo

Animal volucre, volatile πτηνόν [πτη=νον], πετεινόν. AL. Fligend Thier B. Vliegende Dier G. Volaille qui vole IT. Animal volatile, che vola H. Animal que buela.

Animans Vide Animal

Aranea, vestis aranei Lucretio, Vescas dici aranearum telas annotat Seruius, ab ariditate et teneritudine. Scutulatum rete aranei. Plin. a scutilis hoc est, quadris, quae in ea tela plurimae visuntur. Scutula autem a scuti forma, quod quadratum erat, et oblongum ἀράxνη, λεπτόϛ ἀράxνηϛ πέπλοϛ, Hipponacti. AL. Spinnewab, Spinnewib B. Spinneceppe, spinnweue G. Fil d'araigne IT. Tela duragno H. Tela de aranna. A. Copwebe

Armentum, grex armentorum Cic. ἀγέλη. AL. Ein hauff groffes Viehes B. Drift oft hoop groote. Beesten G. Haras, troupeau de gros bestail IT. Bestiame grosse H. Ganado maior

Bellua Immanis fera et formidabilis, quasiminime bella θήρ, δάχοϛ, χνώδαλον Hom. χηνώπετον Nicandro. AL. Grausames vnd erschreckeliches Thier B. Fel, vreesselicken onbesuyst Dier G. Beste cruelle IT. Belua.

Bestia e feritate potius quam ex animalis genere aestimari debet, morsu vnguibusque saeuiens, Vlpiano teste. θηρίον. AL. Thier B. Een dier oft beeste G. Beste IT. Bestia H. Bestia, animal brauo y fiero.

Fera θηρίον, δαχεγόν. AL. Wild, Wildthier B. Wildt, wildtgedierte G. Beste sauuage IT. Seluagine, fera saluatica. saluaggia Bocc H. Bestia fiera

Grex, pecuarium Cornificio et Persio. βόσχημα, ποίμνχ AL. Ein hauffen Viehes, Herd B. Een cudde, oft hoop Beesten G. Troupeau ou haras de bestes IT. Grege, o greggia H. Ganado menudo

Iumentum Quodcunque animaloperam nostram adiuuat vectando aut arando, χτήνοϛ. AL. Arbeytsam Thier B. Arbeydende Beeste G. Iument IT. Giumenta H. Bestia de carga

Iumentum appiosum Veget. quando micat auriculis, visu caligat, et gyrat in circulum tanquam ad molas. B. Woruelsiecke Beeste.

Iumentum clitellarium Colum. dossuarium Varr. sarcinarium Caes. saginatium, veterinum Plin. vectarium Varr. σχευοφόρον, ἐπισεσάγμένον, σα γμάριον, νοτοφόρον, ἀστράβη Demosth. φορτοφόρον, νοτχγόν, σωματηγόν. AL. Saumross, oder Eselsaum oder tragviehe B. Pack oft sombeeste G. Beste a somme, sommier, cheual ou asne qui porte bahuz IT. Sommero H. Bestia para cargas, bestia de aluarda

Iumentum coraginosum Veget. ἐxεδερμία (aut ἐπιδερμία vt manuscriptum exemplar habet) πεπονχχόϛ, quando equas febrit, marcessit, corium costis adbaeret, spinaque obrigescit. AL. Ein aussgemergeltes Vieh B. Vergaende Beeste G. Haridelle, beste fort maigre.

Iumentum cyclicum χυχλιχόν Cyclo periculoso morbo laborans. B. Beeste die den vyuer heeft G. Beste qui a les auiues

Iumentum farciminosum cui fistulis quibusdam subtercutaneis corruptus humor manat, plurimasque toto corpore collectiones patitur. AL. Wurmsieches Ross B. Wormich Peert G. Cheual farcineux.

Iumentum molarium quod molam agit, AL. Mulross, oder Esel B. Muelepeert G. Beste, cheual ou asne de la meule, ou du moulin IT. Bestia chemacina, o gira il molino H. Bestia de muela para moler

Iumentum pistrinense Suet. quod in pistrino molam agit. AL. Der in Skampffmule treibt B. Muelenpeert.

Iumentum plaustrarium, plostrariumve quod plaustrum trahit. AL. Karrenross B. Wagenpeert G. Cheual de charette IT. Cauallo di caretta H. Cauallo o asno de carro

Iumentum plostrarium proxime praecessit.

Iumentum roborosum Veget. tetanicum, quod ad similitudinem roboreiligni obrigescit. τετανιχόν. B. Veruangene Beest

Iumentum suffraginosum Colum. τ σείραη)\ xιράματι πεπονηχόϛ. Absyrto. AL. Krampffiges Ross B. Crampich Peert, het welck dat spat heeft

Pecus Quidquid pabulo terrae pascitur sub hominis imperio, βόσχνμα, θρέμμα. AL. Vihe B. Vee, gedierte G. Bestail IT. Pecora H. Ganado

Pecus eximium quod e grege excipitur et nota aliqua signatur, vt Donato placet, ἔχχριτον, ἐκαίρετον, πρόχριτον, διαφέρον. AL. Aussbundig, ausserwelt B. Wtghenomen gediette G. Singulier esseu.

Quadrupes τετράπουν, τετράχωλον. AL. Vierfussig Thier B. Viervortich Dier G. Qui a quatre pieds IT. Quadrupede, o di quatro piedi H. Bestia de quatro pies


DE ARBORIBVS IN GENERE.
cap. iii.

ARBOR δένδρον δένδρεον Hom, δρύϛ. sic veteribus quaeuis arbor dicebatur, Nicand. sch. AL. Baum B. Boom G. Arbre IT. Arbore H. Arbol

________________________________________

Arbor bifera Plin. quibis anno dat fructum, δίφορον, Aristoteli. AL. Der zweymal Frucht tragt B. Die tweemael Vruchten draecht G. Qui porte deux fois l'an IT. Che produce frutto per due volte l'anno H. Que da sufruta dos vezes en vnanno.

Arbor conifera, resinifera χωνοειδέϛ, χωνοφόρον, quae conos, id est nuces, pineis similes fert, et quae resinam exsudat. AL. Da das Hartz aussfleüsset B. Hersboom G. D'ou degoutte la resine IT. Che suda o cola della ragia H. Adonde deriba la resina, o trementina

Arbot felix Catoni, quae fructus gignit. δένδρον όλβιον, εύφορον, quae et frugifera et fructifera. AL. Fruchtbarer Baum B. Vruchtbare Boom G. Arbre fruitier IT. Arbore fertile H. Arbol fertile

Arbor infelix Plin. religione damnata, quae nullos fert fructus neque seritur δένδρον δυσδαῖμον, σχαιόν. AL. Vnfruchtbar Baum B. Onuruchtbaer Boom G. Arbre sterile, qui ne porte point de fruit IT. Arbore sterile H. Arbol sterile, y sin fruta

Arbor picaria Cic. quae picem fundit: nam qui siluam picariam intelligit, quae picis fodinas habet, nae ille toto errat caelo, quis enim vnquam picis fodinas, quae arboris lacryma est, vidit! AL. Pechbaum B. Peckboom G. qui iette et degoutte la poix IT. Doue esce la pece H. Adonte cae la pez

Arbor resinifera Vide arbor conifera.

Arbor terminalis Paulo Iur. vel finalis, quae pro termino loci aut agrorum fine obseruatur. AL. Ein Vndermarckbaum, Marckbaum B. Een Marckboom, daer doormende paele tent G. Arbre assis es bornes IT. Arbore posta in luoguo d'vn termine H. Arbol que esta puesto por el termino

Arborem in orbem cedere Plin. AL. Baum ringweiss oder rond absegen B. Boom int ronde sagen G. Scier l'arbre en round, ou par rondeaux IT. Segar l'arbore a guisa rotunda H. Cortar o partir el arbol en redondez

Arborem in pulpam cedere Plin. AL. Baum in die lange segen B. Boom lanckwijs saghen G. Tailler ou scier l'arbre en longueur IT. Tagliar o segar l'arbore pe'l lungo, o in lunghezza H. Tajar o cortar el arbol en longura

Arbores in quicuncem digerere vel dirigere Cic. metari Colum. όγμεύειν ο)γμόν, ἐλαύνειν. Hes. AL. Baume ordenlich, oder in gleicher Ordnung stellen B. Boomen op een rije een euengelijck poten oft setten G. Planter les arbres en eschiquier IT. Disporte et piantare li arbori con bel modo, et ch' habbino per tutto il medesimo aspetto H. Plantar los arboles en vn orden derecho

Arbuscula δενδρύον, δενδρύον Diosc. AL. Baumle B. Boomken G. Arbrisseau IT. Arboscello H. Arbol pequenno

Arbuscula topiaria quae flexilis et lentore suo sequax ad decorem in hortis conformatur in fornices concameratum. σχήνωμα, σχιάϛ χαμαρωτή AL. Seheld oder truter Baum B. Een Boom diemenn vlechten en buygen can G. Arbre qui duit au vigneron IT. Arboscello che se piega et riduce in volte et altre figure H. Arbol que se dexa labrar en muchas figuras

Planta, plantarium Virg. Stirps omnis quae pangitur. *φυτόν. AL. Ein Zweig, ein zweig Schos B. En Plante G. Plante d'arbre, ou d'herbes IT. Pianta H. Planta


DE ARBORIBVS IN SPECIE.
cap. iv.

ABIES ἐλάτη AL. Weiss Dannen, weiss Dannenbaum B. Witte danneboom, mastboom G. Sap, sapin IT. Abete H. Abeto arbol

Acanthinum lignum κύλον ἀχάνθινον creditur esse Arriano, quod Bresilium vocamus.

Acer σφένδεμνοϛ. AL. Massholterbaum, Ahorn B. Maeshoutenboom, maeshout G. Erable IT. L'acero, I'arese H. Elasre

Aeschylus πλατύφυλλοϛ δρύϛ Germani reddunt, Mispelbaum. H. Enzina grande

Agrifolium Barbaro vocabulo, Italis Oxymyrsine, hoc est, Ruscus syluestris, aquilenta Varroni alentore insigni. aquifolia Plinij putatur esse nec male ο)κυάχανθοϛ Theophrasti voce dicatur, aut a feritate aculeata foliorum ἀγρία et όκυμυρσίνη ἀγρία AL. Stechpalmen, Waldistel B. Hulst, stechpalm G. Hous, housson.

Alnus χλήθρα. AL. Erlinbaum, Erlernbaum B. Elst, elsenboom G. Aulne IT. Auno, onio Hetruscis

Alnus nigra vocatur nonnullis, quam Germani Faulbaum et Leißbaum, nos Sporckenhout et pijlhout vocamus, a conficiendis inde sagittis puerilibus.

Amygdalus ἀμυγδαλή, AL. Mandelbaum B. Amandelboom G. Amandier IT. Mandiola. Almendro

Arbor Iouis Vide Quercus.

Arbor sapiens Vide Morus.

Arbutus χόμαροϛ AL. Hagapffelbaum B. Haegappelboom G. Arbouces IT. Albatro H. Madronno

Arbutifructus vnedo Latine, quod vnum tantum esse expediat, noxia et inutili eius esu, μιμαίχυλον.

Bacca iuniperi Vide Iuniperi vacca.

Betula Plin. σημύδα Theophr. Virckenbaum. B. Verckenboom G. Bouleau, boule.

Buxus πύκοϛ AL. Buxbaum B. Busboom G. Bouis. IT. Buxo H. Elbox

Calys glandis, putamen glandis, culpa offic. χύτήαροϛ, Suidae. AL. Eychelschelffe B. Schael van den eeckel.

Caprificus. ἐρινεόϛ plutarcho. ὂλυνθοϛ, et Messeniorum lingua τράγοϛ, testante Pausoma συχή ἀγρία AL. Ein Wilder Feigenbaum. B. Wilde vygeboō. G. Figuier sauuage. IT. Ficaia soluatica H. Cabrahigo.

Carpinus, rubens est, et fissili ligno, cortice liuido et scabro, ζυγεία, ἢ ζυγία, quod ex eo boum iuga olim fabricabantur, Vitruuio teste, iumentis. G. Carpier, carme. H. Carpe

Castanea διόϛ βάλανοϛ εὐβοῒϛ χάστανον, AL. Kestenbaum, Kastanienbaum B. Castanienboom G. Chastaignier. IT. Castagno H. Castanno

Cedrus, cedrus conifera χεδρελάτη Plin. χέδροϛ, νεχρῶν ζωή, Nicand. interpr. AL. Cederbaum B. Cederboom G. Cedre. IT. Cedro H. Alerze

Cerasus χερασούϛ AL. Kirschen Baum. B. Kerseboom. G. Cerisier. IT. Ceraso H. Cerezo

Kolutea χολουτέα, Theop. AL. Welschlinsen. B. Lombaertsche linsen, senijboom G. Baguenaude, baguenaudier.

Cornus χρανεία AL. Kornelbaum, Kurbeerbaum. Thierlinbaum, Welsch Kirssbaum. B. Cornellenboom, cornelienboom. G. Cormier, cornier, corneillier. IT. Corniolo H. Cerezo filuestre.

Corylus Virgil. χαρύα, χαρύα ποντιχή. AL. Haselstaud, Haselnussbaum B. Haselaet, haselnoteboom G. Auelanier, noisetier, couldrier. IT. Nocciuolare H. Auellano

Cupressus χυπάρισσοϛ, Cyparissus, Virg. AL. Cypressenbaum B. Cupressen oft cypressenboom G. Cyprez. IT. Cypresso H. Cipres

Cupula Vide Calyx glandis.

Ebenus. ἔβενοϛ, Arriano Ebeno variis linguis nuncupatur hodie, nigrior quam Gaiacum siue sanctum lignū, dictum vulgo, quod ipsum haud dubie Ebeni familiæ est, quāquam reclamant, qui summa intensißimaque nigritia illud a Graiaco, dissidere volunt. Neque vero hic fenestram aperire volo curiositati nimiae ac altercandi libidini, quae plurimum officit sæpe, et ingenij lucem præstrictam obsidet ita vt veritatem obscurius quasi per nebulam cernamus. Plinius ebeno materiā nigri splēdoris attribuit. Dioscorides simpliciter nigrū cum Virgilio esse dicit. Theophrastus libro nono, lignū ebeni Buxo aßimile sed nigrescere deliberatū tradit. Idē libro quinto in ebeni medulla coloris nigritiē consistere prodidit. Helio dorus quoque næuum, qui Charicleæ niueum brachium circinabat, ebeno assimulat ebur circūdanti. quo loco non vtitur voce, quæ nigrorem ebeno insignem, propriū illi attribuit, sed infectio nem modo quandam : sic enim inquit, ην τιϛ ώσπερ ἔβενοϛ περίδρομοϛ ἐλέφαντα, τόν βραxίονα μιαίνων. hoc est, naeuus qui brachium infecerat, repraesentabat ebenum ebori circundatum. Didici autem ex Theophr. Arriano, Herodoto et Pli. non ebeninas modo, sed et sasaminas (corrupte enim σησάμινα apud Diosc. c. De ebeno scriptum est, vnde foedi erroris ansa Marcello) et Acanthinas phalangas, quæ tria primae nobilitatis ligna exportat india, in exteras oras deferri olim solere, qui mos in nostrā vsque aetatem durat quoque. Siquidem & Ebeni siue Gaiaci & Bresilij trūcos, de nauigiis et camelorum vestabulis in mercimoniorum vsum conuehi scimus: quos φάλαγγαϛ, cum Arriano, phalangas cum Plinio dicere licebit.

Ebulu' xαμαιαχτή quasi pumila sambucus. AL. Attich wildevlier rad dick: adick G. Hieble. IT. Ebulo H. Sabugo pequenuo, yezgo

Euonymus εὐώνυμοϛ Th. AL. Spindelbaum, Hanhodlin. Papenhoet

Fagus φηγόϛ AL. Buchbaum, Buche B. Bueckenboom, boeckboom. G. Faux, foteau, sayant, hestre. IT. Fagio H. Haya

Ficus συχη= AL. Feigenbaum. B. Vijgheboom. G. Figuier. IT. Fico. H. Higuera

Fraxinus μελίη AL. Eschenbaum, Escherenholtz, Eschern, Steineschern B. Eschenboom, eschen G. Fraisne. IT. Frassino H. Fresno.

Gummi Iuniperi Vide Iuniperi gummi.

Hedera χισσόϛ, διονυσία. AL. Ephew, Ephewbaum. B. Cliif, veil, oft errdsvel Brabantis. G. Lierre. IT. Hedera H. Ydra edera

Ilex πρῖνοϛ IT. Leccio, elce Petrarcha H. Coscoia

Iuniperus ἂρχευθοϛ, AL. Krametbaum, Rech oder Wachholter Baum B. Geneuer, geneuerboom G. Geneure. IT. Ginepro, genebro Petr H. Enebro

Iuniperi gummi χομμἰ αῤχευθίδοϛ. AL. Vernis B. Vernis. G. Verniz. IT. Gomma di ginepro, vernice H. Verniz

Iuniperi bacca ἀρχευθίϛ. AL. Wach oder Wachholter Beere, Krametbeere B. Geneuer besye G. Grain de geneure. IT. Granello di ginepro H. Granillo del enebro

Larix, male credita esse Plinij peuce λάρικ AL. Lerchenbaum G. Large, melese Bellonio.

Laurus δάφνη AL. Lorbeerbaum B. Lauwer oft laurierboom. G. Laurier. IT. Lauro H. Lauriero, laurel

Lautus baccalia, vulgatissima illa et baccarum fertilistima, teste Plinio.

Lentiscus σxῖνοϛ. AL. Mastichen, oder Zendschorerbaum B. Mastichboom G. Letisque, restringe apud Monpessulum. IT. Lentisco H. Lentisco, ma ta, arueira

Ligustrum χύπροϛ putata nonnullis, quos Massarius doctissime refellit, cum sit φιλλυρέα Dioscor. AL. Beinhoolsslin, Mundtholss,


Kerngert, Hartrigel, rein Werden B. Keeleruyt, rijnwilgen, monthout G. Troesne, frezillon. IT. Oliuetta, oluella, guistrico Hetruscis, conastello, Patauinis, chambrossene H. Alhena, alfena

Lotus Ouidio, Arbor Africae et Italiae nota fructu praedulci, qui ab obliuione prouerbio locum dedit, λωτόϛ χέλτιϛ, Celtis etiam Plinio. IT. Bagolaro, a baccis quas profert, et perlaro, quod margaritarum similes sint fructus G. Micacollier.

Malus μηλέα pomus AL. Apffelbaum B. Appelboom. G. Pommier. IT. Pomo, pomero H. Mancino.

Malus Assyria Medica, citrus, malus citria μηλέα μηδιχή AL. Pomerantzan Baum, Citronbaum B. Araniappelboom G. Orengier, citronnier. IT. Pomo rancio, vel naranzo, naranciaro H. Naranjo arbol

Malus Armeniaca μηλέα αῤμενιαχή. AL. Amarellenbaum B. Broege perseboom. G. Abricottier. H. Arbolde aluacoques

Malus cydonia vel coronea χυδώνιοϛ μηλέα. AL. Quitken oder Kuttenbaum B. Queappelboom G. Coingnier, cognacciere. IT. Cotognaro H. Codonero

Malus Punica vulgo Granata. ῥοιά, ῥόα σίδη nonnullis. AL. Granatbaum B. Granaetappelboom G. Pommier de grenades, grenadier. IT. Pomo granato, granataro H. Granadero

Mespilus μεσπίλη AL. Raspelbaum B. Mispelboom. G. Nesplier, neflier. IT. Nespolaro H. Mespero

Morus, sapiens arbor μορέα συχάμινοϛ AL. Maulbeerbaum B. Moerbesyeboom. G. Meurier, meure. IT. Moro, gelsa, et gelso Danti H. Moral

Myrica, tamarix μνρίχη offic. tamariscus. AL. Tamarischen Holss. Tamarisc. Portzt, Virtzenbettz B. Tamarischboom. G. Tamaris de la bruyere. IT. Tamarice H. Tarahe, atarse, tamariz

Myrtus μυρσίνη, μυῤῥίνη AL. Welsch Heydelbeere B. Myrtus G. Meurte. IT. Myrto H. Arraihan, arraihan moresco

Nux χαρύα. AL. Russbaum. B. Rotaboom, noteler. G. Noisier. IT. Noce H. Nogal

Olea ἐλαία. olina. Virg. Palladia arbor. AL. Oelbaum, Oelbeerbaum B. Olyuenboom. G. Oliuier. IT. Oliuo H. Azeytuno, oliuo

Oxyacantha Vide Spina acuta.

Palma φοῖνικ Al Dattelbaum B. Dadelboom G. Arbre des dattes. IT. palma H. Palmera palma

Persicus περσιχν μηλέα AL. Pfersichbaum B. Perse oft persichboom. G. Peschier. IT. Persico, persicaro H. Durazno

Picea πίτυϛ AL. Rothe Dannen, roth Dannenbaum B. Roode dennenboom. G. L’arbre de la poix, pignet, garipot, pin sauuage. IT. Pezzo H. Pino negro.

Pinaster Vide Pinus siluestris.

Pinus πεύμη AL. Forhen, Arben, Hartzbaum, Kynholtz B. Pijnboom G. Pin. IT. Pino H. Pino

Pinus siluestris, pinaster πεύμη ἀγρία. AL. Fohranholtz, Eichtbaum, Kyfferholtz B. Buyrenhout, wilde pymboom. G. Pin sauuage. IT. Pino seluatico H. Pino syluestre

Pirus vel pyrus. ὂxνη, ἂπιοϛ. AL. Byrbaum B. Peerboom. G. Poirier. IT. Piro H. Peral

Piraster ἀγράϛ, βάχxη. Nicād. quo nomine putatur vsus fuisse Virg. in 3. Aeneid. Victum infelicem baccas, lapidosaque corna. άxλάϛ Theocr. schol. quomodo et ὂxνη pro syluestri pyro accipitur, ἀπό τού ἂγxειν vt idem annot. AL. Wilder Byrbaum B. Wilde peereboom. G. Poirier bastard, ou sauuage. I. Piro seluatico H. Guadapero, o peruetano

Platanus a latitudine foliorum. πλάτανοϛ G. Plaine. IT. Platano H. Platano

Pomus vide malus.

Populus alba λευμν, ἀxερωίϛ Homer. quod redux ab inferis Hercules, populi in Acherontis ripa nascentis rama coronatus, emerserit, Harpocratione teste. AL. Pappelbaum, weiss Albeerbaum, weiss Pappel Weiden, Sarbaum, Bellen B. Popelenboom. G. Peuplier. IT. Popolo bianco, la pioba H. Alamo blanco

Populus nigra ἂγειροϛ. AL. Sarbuchbaum, Aspen, Poppelweiden B. Popelier, popelaer G. Peuplier, tremble. IT. Popolo nero H. Alamo nigrillo

Prunus μοχχυμηλέα AL. Pflaumenbaum B. Pruymenboom. G. Prunier. IT. Sosiuaro H. Ciruelo

Prunus siluestris μοχχυμηλέα ἀγρία. AL. Schlehendorn B. Sleedoren. G. Prunier sauuage.

Putamen glandis vide Calys glandis.

Quercus, Iouis arbor δρύϛ, σαρωνἰϛ, βάλανοϛ Hippocrat. ἣμεριϛ. AL. Eychbaum B. Eeckenboom, cecke G. Quesne, chesne. IT. Quercia H. Robre

Rhus coriaria. ῥούϛ, ῥόοϛ Hippocr. offic. sumach. Rhus terginus, vel tergorarius, Caelio Aureliano lib. 4. Chronicon vocatur, ita namque minore lectionis fraude lego, quam vt vulgati codices habent, rutherginario, pro rhoe tergorario, quotergora, id est corir depsere mos est. B.Ren, rin et smack, voce ex Arabico deflexa a coriariis depsitoribus pellium, qui folio arboris vtuntur ad spissanda coria, quod ῥούϛ βυρσοδεyιμή nominatur G. Change. H. Sumaque

Robor. Sequitur statim in Robur

Robur, vel robor, Durissimae quercus genus, δρύϛ ἀγρία, ἀλίφλοιοϛ. AL. Hageych B. Haegeecke G. Robre ou roure. IT. Rouere H. Roble

Ruscus. όκυμυρσίνη. μυρσίνη ἀγρία, ἱερόμυρτοϛ, μυρτάχανθα, μυάχανθα, bruscum vocant officinae, Marcellus scopam regiam vocari scribit. AL. Meussdorn, Keerbesen, Brusch B. Steeckende palm, muysdoren G. Meurte sauuage, frelon IT. Rusco, et pungitopi Hetruscis, eo quod circumligatus a carnibus mures arceat H. Brusco

Salix. ἰτέα. AL. Weidenbaum, Weiden, Felbinger B. Wilghe, wilighenboom G. Saulx, sauge IT. Salice, salcio H. Sauze, salgueiro

Sambucus. ἀχτή. AL. Holder B. Vlierboom, vlier G. Seu, suseau, sehu IT. Sambuco H. Sauco, sabuco, canincro

Siler, Pumila in aquosis nascens salix. ἰτέαϛ εἰδοϛ xαμαίζηλον. Hollandis Gheyl vocatur.

Sorbus. ὂα, οὒα AL. Sperberbaum, Sporbyern B. Sorbenboom G. Cormier IT. Sorbolero H. Serual

Spina acuta, oxyacantha. ο|κυάχανθα πυρινη. ea spina tonsilis, quae passim implexa saepe, extimas hortorum pometorumque oras ambit, rubentibus baccis foecundas. AL. Hagdorn B. Hagedoren G. Aube espine IT. Pan d’orso, amperlo, bagazzo, et bagaia Hetruscis H. Pirlitero

Spina appendix, à Plinio memorata, a me pro eo frutice habebitur, quem crispinum Matthiolus nominat, tantisper dum nobilem illum fruticem, in cibaria acinis suis expetitum, a veteribus non fuisse praeteritum aut ignoratum constabit. quamita Plinius describit : Spina appendix, quoniam baccae puniceo colore in ea appendices vocantur, appellata est. quas crudas aut in vino decoctas aluum citam compescere ait, Germania Saurach, Erbsel, Versich, et Paisselbeer nuncupat. B. Sauseboom G. Espine vinette, (quod eius acinis vinum exprimatur) ou de berberis. nisi quis contendat hoc nomine potius dicendum esse spinam illam, quae passim tonsilis apud curiosos hortorum cultores, macerie implexa extimas hortorum pometorumque oras ambit, rubentibus baccis foecundas. quam Gesnerus Dornstauden, maulbeere nominat, nos communi nomine Doornen dicimus.

Suber. φελλόδρυϛ, ἴyοϛ Theophr. ἀναρύχα Theocr. schol. AL. Pantoffelholtz B. Corckboom, Vlothout G. Du liege IT. Subro, souero, sugaro H. Alcornoque

Tamarix, vide Myrica

Taxus. σμίλακ, μίλοϛ Theophr. τάκοϛ, quam lectionem malim apud Galenum, pro χάχτοϛ, θύμιον Aetio, et θύμαλον Diosc. AL. Ibenbaum B. Ibenboom, yeuenhout G. Yf. IT. Tasso H. Texo

Terebinthus. τέρμινθοϛ, τρίμιθοϛ. Nicand. B. Terpentijn oft termentijnboom

Tilia. φίλυρα. AL. Linden, Lindenbaum. à materiae mollitie. B. Linde, Lindeboom G. Tillet IT. Tilia H. Teja

Vlmus πτελέα AL. Rustbaum, Rustenbaum, Vlmenbaum, Yllmen, Lindhast, Yffenholtz B. Olmen, yepenboom G. Orme IT. Vlmo H. Olmo

Vlmus. Gallica, Atinia Plin. Columel. ο)ρειπτελέα Theophrast. B. Wilde yepenboom H. Olmo siluestre

Arbores certis diis superstitiosa gentilitas consecratas olim voluit, eorumque tutelae adscriptas: nimirum Ioui Quercum et Esculum: Apollini Laurum et Lotum: Libero patri Vitem, Hederam, cum Ferula: Palladi Oleam: Cybelae Pinum, quanquam et Panisacram legimus: Veneri Myrtum: Herculi Populum: Plutoni Cupressum: Stupori Acerem, teste Seruio. Ita inter herbas Gramen Marti, quod e cruore humano generetur. Plinij auctoritate consirmat seruius, Narcissum Furiis sacrum florem lectum est.

Idem factitatum est in animalibus: Siquidem Marti Equum Lupumque consecrasse illos constat: Baccho Lynces, et Tigrin: Dianae Ceruum: Cibela Leonem: Lunae Bouem: Diti Capram.

Interaues Apollinisacrati fuerant Olor, Coruus et Accipiter, teste Porphyrio, quanquam Martis tutelae hunc dedicat Seruius, illud ob visus praestantem aciem, hoc ob rapinas, vt mea fert opinio: eidem Gryphes quoque consecratas idem Grammaticus memorat: Ioui Aquila: Soli Phoenix: Iunoni Pauo et Ciconia, Porphyrij testimonio: Mineruae Noctua et χρέκ: Marti Picus: Veneri Columba, Ardea et Cygnus: Cereri Grus: (vt in libris De animatorum abstinentia testatur Porphyrius) Mercurio Larus, Eustathij testimonio: Baccho Pica, vt annotat Cornutus.


DE AROMATIBVS.
cap. v.


ACorus, vulgo calamus aromaticus, piper apum Apuleio, quod appensum aluearibus apes contineat ne diffugiant. μυρεyιχόϛ χάλαμοϛ Polyb. AL. Calmuss B. Calmis G. Galange IT. Acoro H. Acoro

Aëromeli, ros Syriacus, drosomeli, mel aerium officinis manna, ἀερομέλι Gal. ἢ δροσομέλι AL. Himmelhonig

Agallochum. officinis lignum aloes. κυλαλόη Aetio, ἀγάλλοxον. Putatur esse tarum Plinij. AL. Aloesholtz, Crutzholtz G. Lignum aleos IT. Legno aloe H. Linaloe

Aroma, odoramentum Plin. ἂρωμα. sed hoc ab vnguine ariditate soliditateque differt. AL. Wurtze, Specerey B. Specerye G. Des


espices IT. Speciaria H. Especiaria.

Assa dulcis vel odorata. vide Laser Cyrenaicum.

Atramentum cassiæ. vide Casia.

Calamus aromaticus. vide Acorus.

Carpesium. officinis cubebae, χαρπήσιον Actuario. B. Eubeben

Carum. χάροϛ vel χάρον Dios. χάρεον Aetio, χαρναβάδιον Zetho, officinis carui. AL. Mattkummich, Kram G. Cheruy IT. Caro H. Alcarauea

Caryophyllon. χαρυόφυλλον AL. Nagelin B. Gherophle Naghel G. Cloux de giroffle IT. Garofano H. Clauo d’especia

Casia. χασσία, χασσία σύριγκ Gal. σύριγκ τη=ϛ χασσίαϛ Actuario. χαγέλλα Nicolao Myrepso. AL. Zimmet, Zimmetrorlin, Zimmetrinde B. Caneel G. Canelle IT. Canella H. Canela

Cassia fistularis, aliis Aegyptia siliqua, cuius medulla doctis cassiae atramentum a nigrore, et pulpa cassiae dicitur. χασσία μέλαινα Actuario. B. Cassiesistel G. Casse IT. Cassiafistola

Cinnamomum, cinnamum. μινάμωμον, Aroma fragrantissimum, cuius in locum successit nobis casia

Cinnamum proxime praecessit.

Coriandum, μορίαννον AL. Coleander B. Coriander IT. Coriandro H. Culantro, y ciliandro

Crocus. χρόμοϛ AL. Saffran B. Saffraen G. Saffran IT. Saffarano H. Azafran

Cuminum. χύμινον AL. Kummel B. Kumijn G. Comin IT. Cumino H. Comino

Diapasmata Martiali, Puluisculi odorati, quibus lectigeniales et discubitorij respergebantur, et qui ad cohibendos sudores in balneis corporibus inspergebatur. διαπάσματα, χαταπαστά Galen. χαταπάσματα Diosc. eodem nomine vocari possunt, qui vestibus insperguntur pulueres, quos Damascenos vocant, et similes.

Drosomeli intelligo etiam quod vulgaris lingua etiamnum mel roscidum vel roreum nuncupat, quod aestinis noctibus mellei coloris, sed roris instar liquidum defluit. Melliginem quidam vocant, Plinius, et ex eo Ruellius, saliuam siderum. B. Honichdauwe

Gummi benzeinum. vide Laser Cyrenaicum statim sequens

Ladanum. λάδανον Herodoto, λη=δον, et λήδανον B. Labdanum IT. Laudano, adano H. Xara

Laser Cyrenaicum. ολπόϛ χυρηναι+χολϛ, vulgo assa dulcis vel odorata, et gummi benzoinum. B. Benzuyn

Laser medicum vel Syriacum. ο)πόϛ μηδιχόϛ ἢ συριαχόϛ, vulgo asa foetida. AL. Teuffels Dreck B. Duyvels Dreck Fierilofonfa

Laser Syriacum, proxime præcedit

Macer, vel macis μάχερ, κυλομάχερ. Cortex aromaticus, nucis myristicae inuolucrum, amiculumve. AL. Muscatenblomen, Muscatblühe B. Maciis, foelie, bloem van Moscaet G. Macis IT. Macas, macias, gingibre maqui

Macis. Vide proximum Macer

Magma, Massa vnguentorum, recrementum Celso, vnguentorum fex Plin. lutum Virg. ob consistentiam luto similem. crassamentum Colum. sedimentum, μάγμα, συνίσασιϛ, ὑπόστασιϛ Theophr. eo quod subsidat. B. Het dicke van de Salue, oft wtgedruckte Salue G. Le marc

Mel aerium. Vide Aeromeli

Mel roscidum. Vide Prosomeli

Melligo. Vide Drosomeli

Moschus, muschus, Odoramenti genus, quam esse saniem e vomica capreae collectam Aetius putat, aut vnicornis, vt Simeon Zethi ait. μόxοϛ. AL. Visem B. Muszkeliaet, Mosch G. Musc IT. Musco, muschio H. Almisque

Muscus, idem est quod Moschus

Myrobalanus, Arabica voce Ben in officinis vocatur, glans Aegyptia Plin. βάλανοϛ αἰγνπτία Archigeni, βάλανοϛ μυρεyιχή, ἢ τῶν μυρεyῶν βάλανοϛ, μυροβάλανοϛ Aetio. B. Myrobolaen IT. Ghianda vnguentaria H. Auellana della India, Tartago et muja

Nardi spica. ναρδόσαxυϛ Gal. AL. Wolriechender Spickennardi B. Spicke, spickenardi G. Aspic d’outre mer H. Azumbar, espiga sil

Nascaphthum. νάσχαφθον, vel νάρχαφθον. thymiama, officinis styrax rubea IT. Tegniame

Nux vnguentaria vel odorata. χἀ ρυον ἀριστιχόν ἢ αῤωματιχόν, μοxοχάρυον, μοxοχαρύδιον. AL. Muszcatnosz B. Note Moscaet G. Noix muscade, ou muguette IT. Noce moscada H. Nuez d’especia

Odoramentum. Vide Aroma

Palmula punicea. sequitur in Phaenicobalanus.

Pastillus, orbiculus. τρόxισηοϛ. AL. Schmeckkugle B. Rieckende oft ruijckbal

Phoenicobalanus, officinis tamarindus, palmula punicea vel nigra. φοινιχοβάλανοϛ Dioscoridi.

Pigmentum. vide vnguen.

Piper. πίπερι. AL. Pfeffer B. Peper G. Poiure IT. Pepe H. Pimienta

Pissasphaltum. πισσάσφαλτοϛ B. Monimie G. Mummie IT. Mumia H. Cera de minera

Ros Syriacus. Vide Aeromeli.

Saliua siderum. Vide Drosomeli. Spica nardi Vide Nardi spica.

Stacte σαχτή Theophr. Latex oleumve e cinnamomo et myrrha incisa sudans.

Vnguen vnguentum, pigmentum, Odoranientum liquidum μύρον, μύρωμα, φάρμαχον, σαχτόν μύρον Archistrato. AL. Wolriechende Salb B. Welrieckende Salue, Parfujim G. Parfum IT. Parfumi Athenaeus diuidit in xρἱσμα, (quo in genere censeri possunt olea seplasiae, quaecunque illinuntur aut inunguntur: quomodo xρίσμα μήλινον vocat dioscorides, quod Oleum e citoniis Plinius) et in ἂλειμμα: quo reliquum vnguinis genus operosum et fragrans continetur mundus Sardianus, a Sardibus Asiae, pro vnguentorum deliciis a poetis effertur. H. Vnguento oloroso

Vnguentum idem quod Vnguen

Vnguentum susinum χρίνινον μύρον, σούσινον, χρινόμυρον, ἂνθινον Hippocr. AL. Lilien ol B. Olie van Lelyen

Zadura vulgo zedoaria. ζαδέρα, ζάδορ, ζάδουρα. AL. Zitwen B. Seeuersaet. G. Cretouart IT. Zedoaria

Zedoaria proxime praecessit.

Zibethum ζαπήτιον Actuario, Odoramentum musco assimile odore. B. Ciuet G. Ciuette

Zingibet ζιγγιβερι. AL. Imber B. Gengbar Gember, Gingebar. G. Gingembre IT. Gengeno, Zenziero H. Gengure gengibre Valadi

CAP. VI.
DE ARTIBVS.

ARtes Cicer. quae τέxναι et μαθήματα, aut sunt liberales, ingenuae. Cicer. ἐπιστήμαι ἐλευθέριοι. Aristot. quod ab iis discendis seruiles personae excluderentur: aut illiberales. ἀνελεύθεροι, φαύλαι, et δευτερουργοί: aut mechanicae, quales statuaria et plastice. ἀτεxνιχοβιωτοί, xειροτεxνιχαἰ, et μηxανιχαί. sic dictae, quod manibus victui necessaria parent: aut sedentariae, sellulariae ve, quod a sedentibus otiose obeuntur, vti sutrina. ε(δραῖοι. Harum rursus aliae in cognitione rerum et intellectu sunt positae, quas contemplatiuas nostri. θεωρητιχάϛ Graeci nuncupant: aliae in agendo consistuint, actuque ipso perficiuntur, nec post actum operis quidquam relinquunt, velut saltatoriae: actiuae, illis πραχτιχαί dicuntur, aliae factiuae, hoc est ποιητιχαί, quae operis consummatione, quod oculis patet, finem accipiunt, vt fabrilis.

CAP. VII.
DE ARTIFICIBVS LIBERALIBVS.

ALipta Iuuen. Vnctor qui palaestritas certaturos in gymnasio perungebat. ἀλείπτηϛ, μηρωματιστήϛ.

Architectus vetborum Vide Logodaedalus.

Arithmeticus qui artem numerandi callet. ἀριθμητιχόϛ. AL. Ein Rechenmeister B. Een reeckenmeester, die leert oft can rekenen ende cyferen. G. Arithmeticien IT. Arithmetico, maestro d’abaco H. El que ensenna o sabe cuentar, y las cifras.

Aromatopola aromatarius Budaeo. αῤωματοπώληϛ. AL. Specereykremer, ein Wurtzverkauffer B. Cruyenier G. Espicier IT. Spiciaro, speciere H. El que vende especias, o especiaria

Astrologus Cicer. qui caeli rationem, astrorumque cursus scientiam profitetur. ἀστρολόγοϛ. AL. Sternseheer [perhaps: Sternseher], der dess Himmelischen Lauffs bericht ist, ein Practickschreiber B. Een sterrekijcker, oft practijckschryver G. Astrologue IT. Astrologo H. Astrologo que echa iuyzios

Astronomus qui docet et profitetur motuum caelestium scientiam. ἀστρονόμοϛ, ἀστροπολόϛ. AL. Auszleger desz Gestirns, Erfahrnet der Sternen B. Een astronomus, die den loop des firmaments wtleyt ende leert G. Astronome IT. Astronomo H. Astrologo que trata de los mouimientos

Baccalaureus iuris Vide Lyta.

Chirurgus Martiali, qui manu curat. xείρουργοϛ. AL. Wundartzt B. Wonden-meester, oft Chirurgijn G. Chirurgien IT. Cirurgo, ciroico H. Cirurgiano

Decempedator Vide Geometres.

Comicus Terent. Comoediarum scriptor. χωμιχόϛ, μομωδοποιόϛ. AL. Comedischreiber B. Comedidichter, fatsmaker, factiste G. Factiste, composeur de farses IT. Comico AN. Amaker, ofcomedies

Diaetus medicus in lap. vet. qui aegrotis victus rationem praescribit. διαιτητιχόϛ.

Dialecticus Cicer. qui dialecticam artem disserendi docet, διαλεχτιχόϛ. AL. Der die Kunst der Dialectica versteht vnd lehret B. Een dialecticus G. Dialecticien IT. Dialectico H. El que ensenna o apprendre la arte de dialetica

Doctor Cic. praeceptor Fabio magister Terent. διδάσχαλοϛ. AL. Ein Meister, Lehrer, Doctor, Schulmeister, Lehrmeister, Vnterweiser B. Meester, doctoor, onderwyser, leermeester,


schoolmeester G. Maistre, docteur, enseigneur, maistre d’escole IT. Maestro, dottore H. Maestro, ensennador, dotor

Finitor Vide Geometres.

Geometres Cic. finitor Eid. decempedator Eidem. Agrimensor. γεωμέτρηϛ. AL. Erdenmesser, Aussmesser der landen, Landtmesser B. Lantmeter G. Borneur, mesureur de tertes IT. Geometra, misuratore delle possessioni H. Medidor de las tierras

Grammaticus Fabio, literatus, qui quosuis auctores scit enucleare. γραμματιχόϛ. AL. Der die kunst Grammatica wol kan B. Die alle auctoren verstaet G. Grammairien, qui enseigne la grammaire IT. Ch’ensegna la grammatica H. El que ensenna la arte de grammatica

Grammatistes Suet. literator Fabio, γραμματιστήϛ. AL. Ein sehlechter Gelehrter B. Een grammatist, die de kinderen haer grammatica leert G. Grammaticien, scauant tellement quellement IT. Grammatista, grammatico, pedante H. Malletrado

Gymnasiarcha sequitur statim in Gymnasiarchus.

Gymnasiarchus Cic. gymnasiarcha, moderator vel gubernator ludi Cic. γυμνασίαρxοϛ Plut. γυμνασιάρxηϛ. AL. Der rector, oder regent der gantzen schul B. De rectoor, oft regent vander schole G. Recteur ou regent de l’escole IT. Ilrettore della sculoa H. El rector, o el regente de la escuela Alioqui Gymnasiarcha erat, qui cum sumptu aliquo praeerat exercitio palaestrico: qui etiam xystarcha, siue κυστάρxηϛ.

Herbarius Plin. qui rei herbariae notitiam habet. ῤιζοτόμοϛ. AL. Krautier, der die Krauter wolkennt B. Een herbariste, oft cruijtkenner G. Herbier IT. Herbolaio H. Erbalario

Historicus Cicer. qui res gestas literis mandat. λογοθέτηϛ Suidae. λογογράφοϛ, λογοποιόϛ. AL. Ein geschicht schreiber B. Historieschtyuer G. Historien IT. Historico, historiographo H. Historiador, cronicador

Iurisconsultus vel iureconsultus Cic. iurisperitus Eidem. consultus iuris Horat. νομιχόϛ, νομοδιδάσχαλοϛ. AL. Ein Iurist, rechtenweisz, oder gelehrter B. Een iurist, oft wetgeleerde, geleert inde rechten G. Iuriste, scauant es loix IT. Giurista H. Letrado per derechos

Leguleius Cic. qui legum studia sectatur. candi datus iuris. AL. Der inden rechten studiert B. Die inde rechten studeert G. Qui estudie es loix IT. Scolare che studia nelle leggi H. Estudiante en derechos

Literatus Vide Grammaticus.

Lithotomus qui calculos vesicae exscindit. λιθοτόμοϛ. AL. Ein steinschneider B. Een steensnyder G. Qui taille de pierre IT. Che taglia e coglioni, o la pedra H. El que taja la piedro de los ninnnos

Logodaedalus Cic. architectus verborum Eid. Sermonis artifex. λογοδαίδαλοϛ. AL. Ein wortdichter B. Een schoonspreker, een schoonpraet G. Forgeur des mots, bestisseur d’oraisons IT. Inuentore de motti nuoui H. El que halla palabras nueuas y fingidas

Lyta λύτηϛ quem iuris bacalaureum vocant. AL. Bacalaureus in den rechten B. Bacalaris in de rechten G. Bachelier es loix IT. Bacalario nelle leggi H. Bachiller en derechos

Magister pedaneus xαμαιδιδάσχαλοϛ. qui docet prima elementa de plano, et quasi citra cathedrae ius. AL. Einer der die kinder das Abc lehret B. Een die de kinderen den Abc leert G. Abecedaire IT. Abecedario H. El que ensenna los ninnos las letras primeras, y el Abc

Magister vittutis Vide Philosophus.

Mathematicus Tacito, Suet. et Tertull. genethliacus. Chaldaeus Agellio, apotelesmaticus: planetarius August. Tertull. Babylonius, (vnde Babylonij numeri apud Hor.) qui in genesin et natales hominum inquirt. et de euentu fortunaque indicat.γενεθλιαχόϛ, ἀπο τελεϛ ματιχόϛ Eustathio. γενεσιαλόγοϛ Artemidoro, xαλδαῖοϛ. AL. Geburtsteller B. Planeetleser oft kennet G. Mathematicien, qui fait la natiuite de l’homme IT. Mathematico, astrologo che fa la natiuita H. Astrologo de los nascimientos

Medicamentarius Plin. Pharmacopola Cic. Horat. φαρμαμοπώληϛ, φαρμαχοτρίβηϛ. AL. Apotecker B. Apteker G. Apothicaire IT. Apothecario H. Boticario

Medicus Cic. ἰατροσοφιστήϛ, ἰατρόϛ. AL. Ein artzt B. medicijn, medicijn meester G. Medicin IT. Medico H. Medigo o phisico

Metoposcopus Plin. qui ex faciei line amentis addiuinat. μετωποσχόποϛ. AL. Ein Warsager ausz dem angesicht desz menschenB. Een waersegger wt het voorhooft G. Vn endenineur hors la face IT. Vn iudonino per la faccia H. El que adeuina por la casra

Musicus Eoetio teste, qui ratione expensa, canendi scientiam, non operis seruitio, sed speculat ione imperio assumpsit, et iudicandi peritiam de rhythmis et cantilenis habet. nam qui operam suam in instrumentis eonsumunt, iisque Musicae famulantur , sua peculiaria habent nomina vt Cytharoedus, Lyricen, etc. μουσιχόϛ AL. Ein singer, der singen lehret B. Een sanger, die leert singen G. Musicien IT. Musico H. Musico, cantor

Myropola Plaut. pigmentarius, vnguentarius Cic. seplasiatius Lamprid. a Seplasio Capuano foro, vnguentariis destinato. φαρμαχώτριy. Demost. μυροπώληϛ, μυροβρέxηϛ. AL. Salbkremer oder verkauffer B. Salf vercooper G. Parfumeur, qui vend des onguents IT. Parfumiere che vende delli onguenti H. El que vende vnguentos olorosos Orator Cic. qui prudenter, apposite, et ornate dicere potest. ῤήτορ, χόπιϛ Lycoph. AL. Ein Redner B. Een Orator, oft welspreeckende man G. Orateur IT. Oratore H. Orador

Paedagogus Cic. paedotriba, moderator iuuentae martiali, qui puerorum mores informat. παιδοτρίβηϛ, παιδαγωγόϛ, παιδευτήϛ, custos, et pueri morum formator. Plin. AL. Zuchtmeister, Kinderlehrer B. Tuchtmeester, die de Kindeten onderwijst, tucht enn manieren leett G. Pedant, qui prend garde aux enfans IT. Pedante, pedagogo H. El que ensenna a los ninnos, maestro de crianza

Pharmacopola Vide Medicamentarius.

Philologus Cicer. qui discendi studio flagrat disciplinarumque amore tenetur. φιλολόγοϛ AL. Ein liebhaber der Schrifft, oder der lust hat zu lehrnen B. Een beminner der schrift, oft die een grooten lust heeft om te leeren G. Amoureux de l’escriture, ou desireux d’apprendre IT. Amatore de la scrittura, o desideroso da imparare H. Amador de la escrittura, a que tiene gran cuidado de appren der a algo

Philomusus Mart. Musarum amator. φιλόμουσοϛ. AL. Ein liebhaber der künsten, oder dess gesangs B. Een cunstbeminner, oft die de musijcke bemint G. Amoureux des muses, ou amateur de la musicque IT. Amatore delle muse, o della musica H. El que ama las artes o la musica

Philosophus Cicer. Magister virtutis Ciceroni dictus. φιλόσοφοϛ. AL. Ein liebhaber der Weis tzeit, ein glehrter Phantast B. Een philosooph, een liefhebber der wijsheyt G. Philosophe IT. Philosopho H. Filosopho

Physiognomon Cic. Physiognomus, qui e totius corporis filo atque habitu, de ingenio cuiusque pronuntiat. φυσιογνώμων Arist. AL. Ein natur erkenner, ein kunstreicher meister der an gestalt des?? leibs vrtheilet, was eines natur vnd complexion ist B. Die eens menschen aert enn complexie kent doort aensien G. Qui fait profession des conoistre la nature e des hommes a les veoir IT. Physiognomo, che due da voler coguoscere la nature delle persone a vederle solamente, astrologo H. El que conoce la natura del hombre a veerlo

Pigmentarius Vide Myropola.

Poeta Cic. vates Virg. a viendo, quod verba modulatione connectat, (id enim est viere) teste Victorino. ποιητήϛ, στιxαοιδόϛ Epigr. μουσοποιόϛ Theocrito. ἀοιδοθέτηϛ Epigr. ἀοιδόϛ, ῥαπιδοποιόϛ Dorice, quod poentae manu lauream gestarent.χάτοxοϛ ἐχ μουσῶν. AL. Ein poet B. Een poete, rethorisijn, oft veersschryuer G. Vn poete, ou faiseur de vers IT. Poeta H. Poeta

Professor Fabio, Suet. σοφιστήϛ Philost. (Sophistarum enim vocabulo, quod in odium atque inuidiam posteris seculis detortum est, professores omnes, qui pretio docebant, continebantur.) AL. Ein offentlicher leser, vnd lehrer B. Een doctoor, een openbaer leser oft leeraer G. Professeur, ou lecteur public IT. Professore publico H. El que se profiere de ensennar

Prolyta quem licentiatum indigetant barbari. προλύτηϛ. AL. Licentiat der richten B. Licentiaet in de rechten G. Licencie, ou licentiat es loix IT. Licentiato H. Licenciado en derechos

Seplasiarius vide Myropola.

Tragicus Horat. tragoediographus , cothurnatus vates Ouid. quod cothurni vsus tragoediae peculiaris fuerit. τραγωδοποιόϛ, τραγιχόϛ. AL. Tragedischreiber B. Tragedischryuer G. Composeur de tragedies

Tragoediographus praecedit in Tragicus

Tragoedus Cic. Actor tragoediarum , vt Comoedus pro actore fabulae.

Theologus Cic. θεολόγοϛ, θεοφάντωρ Hesych. θεοῤῥήμων Damas. θεηγόροϛ Suidae, θεοφρήτωρ Plutar. AL. Ein gelehrter der heyligen schrifft B. Die inder godtheyt geleert is, een schriftgeleerde G. Vn theologien IT. Theologo H. Theologo

Vnguentarius Vide Myropola.

DE ARTIFICIBVS NON LIBERALIBVS SIVE ILLIBERALIBVS. CAP. VIII.

ACcipitrarius ἱεραυστρὀφοϛ. AL. Ein falckner B. Een valckenaer G. Vn faulconnier IT. Falconero H. Halconero

Adfines in agris Digest. Vicini qui confines agros possident.

Aerarius faber Plinio. xαλχοτύποϛ. AL. Kupfferschmidt, Kessler B. Ketelboeter, copersmit, oft coperslager G. Chaudronnier IT. Calderaro, calderaio H. Calderero

Agaso Plin. Curtio, equi ductor et curator. ἱππηλάτηϛ. AL. Rosstreiber, Stalknecht, zaumer, Rossbub B. Stalknecht, Palfernier G. Palfrenier, escuier IT. Palafrenero H. Harriero

Agaso mulio Iuuen. qui mulum aut asinum ductat. ὀνοχίνδιοϛ, χιλλαχτήρ Dorice, ἀστραβηλάτηϛ Alciphroni, ὀνηλάτηϛ, ὀνὀφορβοϛ. AL. Ein eseltreiber B. Een Eseldryver, oft Muylatier G. Muletier IT. Mulatiere, mulatiero H. Mulatero, azemilero

Agonotheta qui certamina et acroamata Musica et Scenica proponit, iisque praesidet: vt athlotheta, qui praest Gymnicis. ille ἀγωνοθέτηϛ, hic ἀθλοθέτηϛ dicebatur.


Agricola Cic. agricultor Liuio, agticolator, turicola Ouid. rusticus Virgil. qui rus colit. γεωργόϛ, γῆϛ ἐργάτηϛ, xωρίτηϛ Musonio, ἔριθοϛ Hom. αῤουροπόνοϛ Epigr. ἀγροῖμοϛ, ἀγριώτηϛ. AL. Ein ackermann. Pawr, ackerpawer B. Een lantman, ackerman, teelman, boer, lantbouwer, bouman G. Villageois, rustre, laboureur de terre IT. Contadino, villano, rustico H. Villano, labrador del campo

Agricolator Iam fuit in Agricola.

Agricultor Praecessit itidem in proximo Agricola.

Alutarius Plaut. AL. Weissgerber, der lin leder zu bereyt B. zeemen leer. bereyder G. Qui appareille peaux deliees IT. Ch’acconcia li camozzi H. Que adoba pelejas delicadas

Alytarcha qui in certaminibus curam gerit, ne quid immodeste aut tumultuose siat, plebisque proteruiam coercet dispositis lictoribus. qui ἀλύται Elaeorum lingua dicebantur. ἀλυτάρxηϛ, ὀ τηϛ εὐχοσμίαϛ ἂρxων.

Ancilla Sallustio, θεράπαινα, παιδίσμη, σηχἰϛ ἃβρα, δούλη. AL. Dienstmagt B. Dienstmaecht, Maerte, Ionckwijf G. Chambriere, meschine IT. Fantesca H. Moca de serbicio

Annularius Cic. δαχτυλιουργόϛ, δαχτυλιογλύφοϛ. AL. Ein ringler, der ring macht B. Rinckmaecker, oft steensetter G. Qui fait des anneaux IT. Che fa delli annelli H. Que labra anillos

Anteambulo Mart. qui dominum aut heram praecedit. πρόπολοϛ, ὁ προπέμπων. AL. Eins Herrn knecht der fur jhme tritt, oder einer frawen leitter B. Een faliesleper, een blocksleper, een dienaer die voor dem heere oft voor de vrouwe gaet G. Vallet qui va deuant son maistre, ou conduit sa maistresse IT. Seruitore che dianzi suo patrone, o conduce la sua patrona H. Staffero, o moco de damas

Antiquarius Iuuen. qui antiquitatis studiosus prisca monumenta aut veterum monetas exquirit. ἀρxαῖχόϛ. AL. Ein liebhaber der alten pfenning oder muntz, vnd anderer antiquiteten B. Een beminder der antiquiteyt G. Amateur d’antiquite IT. Antiquario H. Amador de las antiguedades

Apiarius Plin. μελισσονόμοϛ, μελισσοβότηρ, μελισσοσόοϛ Epigram. μελισσοχόμοϛ. AL. Ymmenmeister B. Bieman G. Gounerneur de mouches a miel IT. Che gouerna li api H. Colminero

Aquariolus Festo, Impudicarum mulierum sordidus assecla. πορνεδιάχονοϛ. AL. Hurenfurer, zutreiber, Kupller B. Coppelaer, Hoerjager, roffiaen, Platijnwachter G. Maquereau, ruffien IT. Roffiano H. Roffiano

Aquarius Frontino, Aquarum custos. ὐδροφύλακ. et qui aquae abluendo corpori gerendae ministerium subit. ὐδροφόροϛ. AL. Ein Wassertrager B. Waterdrager G. Qui garde ou porte l’eau au bain IT. Aquaruolo H. El que trae o guarda el agua

Aquilex Varr. Nonio, qui inueniendae, eliciendaeque aquae rationem callet, a legendis aquis dictus. ὑδροσχόποϛ, ὑγροφάντηϛ, ὑγρολόγοϛ. AL. Brunnenmeister B. Fonteynmeester, een meester om een water te leyden, oft een fonteyne te maken G. Maistre fontenier IT. Condottore d’aqua H. El que conoce donde ay agua

Arator Virgil. ἀροτήρ, τμήγηϛ Hesych. γητόμοϛ. AL. Ackermann, Pfluger B. Ploeger, Ackerman G. Laboureur a la charrue IT. Aratore H. Gannan que ara la tierra

Archimagirus Iuuen. αῤxεμάγειροϛ. AL. Kuchenmeister B. Cenckenmeester, Oppercock G. Le maistre de cuisine, le maistre cuisinier, le maistre gueux IT. Il primo cuoco, o cuzinaro, il maestro di cugina H. El maestro ce cozina, el gran o principal cozinero, el cozinero major

Architecton sequitur mox in Architectus

Architectus Plin. architecton Varr. αῤxιτέχτων, λιθολόγοϛ Thucyd. οἰμοδόμοϛ qui praeest fabricae, et rationem operis animo conceptam metatur, fabricandaque praescribit. AL. Baw oder werckmeister B. Bou oft werckmeester G. Maistre ouurier, architecte IT. Architerto H. Maestro de obra para edificar

Archithalassus praefectus classis. στολάρxοϛ, θαλαττάρxοϛ, στολάρxηϛ, ἀρxιθάλασσοϛ, ναυχράτωρ. AL. Obrister im schiffzug, oder im meer B. Een Ammirael vander zee, oft van een vloote G. Admiral de mer, capitaine d’vne armee de mer IT. Ammiraglio, il generale dell’armata H. El general de galeras, o de la armada

Arcuarius τοκοποιόϛ. AL. Bochenmacher B. Bogemaker G. Qui fait des arcs IT. Che fa delli archi H. El que fabra los arcos

Arenarius Vide Bestiarius.

Argentarius in ant. lapid. pro eo qui principis argenteam suppellectilem custodit.

Argentarius coactor in lapid. vet. qui pecuniam colligit. B. Penningmeester G. Receueur

Armamentarius ὁπλοποιόϛ, εντοσιουργόϛ Hom. χαλχούργοϛ, ὁπλιτοποιόϛ. AL. Harnischmacher, oder Schlager B. Harnasmaker G. Vn ouurier der Harnois IT. Armaruolo H. Armero

Armentarius Virg. qui maiores quadrupedes pascit. ἀγελάρxηϛ Plutar. proprie tamen de boum pastore seu nutritore, haec Graecis efferuntur: βουφορβόϛ, βουτρόφοϛ, βοονόμοϛ, βουχόλοϛ, βουχάπηλοϛ. AL. Rinderhirt, Kuhutter B. Osseweyer, Koevvachter G. Bouuier, vachier IT. Bouaro H. Ganadero de ganada major

Artifex Fabio. τεxνίτηϛ. AL. Ein kunstler, Handvvercksmann, Meister B. Constenaer, meester, oft ambachtsman G. Artisan, gaigne pain IT. Artifice, artisano H. Artesano Ascaules vtticularius Suet. pithaules Senecae et Vopisco, ἀσχαύληϛ. AL. Ein sackpfeiffer B. Een moeselaer, een die op de rujispype, lullepype, oft sackpype speest G. Cornemuseur IT. Che suona la piua H. Tannedor de gayta. Gaylera

Assecla Cic. assectator Eid. pedissequus Eid. quid ominum sequitur. ὀπηδόϛ, ἀχόλουθοϛ. AL. Eins herrn knecht, oder diener, der dem herrn nachtritt B. Eens heeren dienaer, een pagie G. Page, seruiteur suiuant son maistre IT. Paggio, o seruitore che seguita il suo signore H. Page, o seruidor que an da tras de su amo

Assectator Praecessit iam in Assecla.

Atellanus scenicus Cic. quiludos Atellinos argumento ioculari edit. σχηνιχόϛ, βιολόγοϛ, ἀρxαιολόγοϛ, ὁμηριστήϛ. AL. Ein Kautz, oder brillenreisser B. Een boetsenmaker, sinneken, oft neefken G. Basteleut

Athleta Cicer. qui virtutis causa palaestra exercetur. ἀθλήτηϛ. AL. Ein Fechter B. Een Campioen, een campvechter G. Maistre luicteur IT. Luttatore H. Luchador

Athleta Vide agonotheta.

Atriensis Cicer. qui atrium obseruat, praecipuae fidei seruus in familia, penes quem cura erat gentilitiarum imaginam. quae in atriis poni solebant. διαιτάρxηϛ, αὐ/λιοϛ. AL. Portner, Thurhutter B. Deurwaerder, Poortier, oft Huyssier G. Portier ou huissier de sale IT. Vsciere di sala H. Portero

Auceps Plaut. ἰκευτήϛ Suidae. ἰκευτήρ proprie, qui visco fallit aues. ὀρνιθευτήϛ Dinarcho, ὀρνιθοθήραϛ, ὀρνιθαγρευτήϛ. AL. vogler B. Vogelaer, Vlieger G. Oiseleur IT. Vccellaio, vccellatore H. Cacador de aues

Auctoratus Hor. qui se ludo gladiatorio vendiderat, et ad periculum erat adductus.

Auiarius Colum. ὀρνιθοπώληϛ, ὀρνιθοχάπηλοϛ, ὀρνεώτηϛ. AL. Vogel verkauffer B. Vogelvercooper G. Qui vend des oiseausx. IT. Che vende delli vccelli H. Criador o vendedor de aues

Auletes Cic. tibicen Eid. auloedus αὐλω|δόϛ, βομβαύλιοϛ. AL. Schwegler, Pfeiffer B. Pyper, oft speelman G. Ioueur de fleute IT. Pifaro H. Pifaro

Auloedus Vide iam positum Auletes.

Aurarius Bud. inaurator. xρυσοτήϛ AL. Vergulder, Vbergulder B. Vergulder, overgulder G. Doreur, endoreur IT. Indoratore H. Dorador

Aurifex Cicer. xρυσοὑ/ργοϛ, γρυσοxόοϛ. qui proprie aurum fundit. AL. Goldtschmidt B. Goutsmit G. Orfeure, ou affineur d’or IT. Orefice H. Platero, que labra oro

Auriga Ouid. essedarius Cic. quadrigarius Arnobio, plaustratius Vl. aurigarius Sueton. quanquam Quadrigarius proprie sit Varroni, qui currum quaternis equis iunctum agit η(νἱοxοϛ, ἀρμηλάτηϛ, αῥματηλάτηϛ, χέντωρ, ἱπποδιώχτηϛ, ἐμβάτηϛ. AL. Fuhrmann, oder Wagenmann B. voerman, oft Wagenaer G. Roulier, chartier IT. Carrettiere H. El que rige el carro, carretero

Aurigarius Iam fuit in Auriga.

Automatarius faber in ant. lap. qui horologia, verua, aliasque machinas aut imagines sua sponte versatiles fabricatur. B. Vrewerckmaker G. Qui fait des horologes

Balneator Cic. βαλανεύϛ. AL. Badtmeister B. Bat, oft Stoofmeester G. Maistre des bains ou estuues IT. Bagnaruolo, stuffaruolo, maestro del bagno H. Bannador

Balnator Dig. pro seruo qui balnei vsibus inseruit. AL. Ein Bader B. Een Stoofknecht, oft dienaer G. Vallet de bain IT. Famiglio del bagno H. Moco del banno

Bestiarius Tert. Senecae, arenarius Firmico, qui contra bestias pugnabat, θχριομάxοϛ. AL. Der offentlich wider die Thieren kempfft B. Die de wilden beesten bestrijt G. Qui combat contre les bestes IT. Che combatte con leb bestie H. Que pelea contra fieras

Bigarius Vide Cisiarius.

Bibliopegus Librorum compactor. βιβλιοπηγόϛ. AL. Buchbinder B. Boeckbinder G. Relieur de liures IT. Ligator de libri H. Acador de libros

Bibliopola Mart. βιβλιοπώληϛ. AL. Buchfuhrer, oder Buchverkauffer B. Boeckvercooper G. Libraite, marchand de liures IT. Libraio, libraruolo H. Librero

Bractearius Bud. bracteator Firmico, qui aurum in laminas exiles ducit ac procudit. xρυστήϛ Plut. xρυσού μαλάχτηρ Eid. πεταλουργόϛ. AL. Goldschlager B. Goutslagher G. Orbateur, bateur d’or IT. Batioro, batidor d’oro H. Batehoia

Bracteator Vide Bractearius iam iam positum.

Bubsequa Vide Bubulcus statim sequens.

Bubulcus Cic. bubsequa Apuleio et Sidonio, a sequendis bubus. iugarius Colum. Curator boum, qui boues iugo associat, aut stimulis agit. βουχαῖοϛ, βοχλάτηϛ, βουπελάτηϛ Apollonio, βούτηϛ, βοοσσόοϛ, ζευγηλάτηϛ. AL. Ochssentreiber B. Ossendryver G. Bouuier, vachier IT. Bouaco, vaccaro H. Boyero, vaquero

Buccularius qui galeas apparat. a buccula, quae galeaepars est. χορυθοποιόϛ. AL. Ein helmmacher B. Helmslager, oft beckeneelmaker G. Qui fait des heaumes et salades IT. Che fa delle sellate H. Que labra moriones, y selladas

Caementatius structor Cic. τοιxοποιόϛ, τοιxοδόμοϛ. AL. Ein


Maurer B. metser, oft metselaer G. Macon IT. Muraro, muratore H. Murador, murero

Calator Plauto in Rudente, puer qui herilia arma in militia portat. AL. Troszbub B. Trosboeue G. Goujard IT. Ragazzo H. Rapaz, o moco de soldado

Calcarius Plin. τιτανοποιόϛ. AL. Ein Kalckbrenner B. Calckberner G. Qui fait de la chaux, chauxfournier IT. Qui bruscia de la calce H. Calero

Caprarius αἰγονόμοϛ, αἴπωλοϛ, αἰγιβόταϛ AL. Geissentreiber, oder Hirt B. Geyten herder, Geyten dryuer G. Cheurier IT. Capraro H. Cabrerizo

Capsarius Digest. qui mercede seruat inclusa vestimenta balneantium.

Capsarius Suet. capsarum opifex Digest. scriniarius. θαλιοποιόϛ, χιστοποιόϛ. AL. Ein Schreiner B. Kistenmaker, oft schrijnvvercker G. Qui fait des coffres IT. Che fa delle casse H. Que labra caxas

Carbonarius ἀνθραχευ\ϛ, μαριλευτήϛ, ἀνθραχοπώληϛ. AL. Ein Koler, oder Kolbrenner B. Coolberner, coolger G. Charbonnier IT. Carbanaro, carbanaio H. Carbonero

Carminarius qui lanam carminat, (vt Plinius loquitur) a spurvitiis repurgat, ac veluti pectine tenuat. AL. Wollenkratzer, Streicher, oder Kemler, Kartescher B. Woileclopper, Kemmer, Kaerder, kammer, oft Heeckelaer G. Cardeur de laine IT. Batilana H. El que carmina o carda la lana

Carpentarius essedarius, plostrarius. α(μακουργόϛ Aristoph. α(μακοποιόϛ, α(μακοπηγόϛ Heraclidi τέχτωρ Hom. αῥματοπηγόϛ Polluc αῥματοποιόϛ. AL. Ein Radt oder Wagenmacher B. Een Wagenmaecker, ratmaecker, Wielmaecker G. Qui fait les roues, ou les chariots IT. Che fa li carti, o le catrette, et le rote H. Que labra los cartos, y haze las ruedas en ellos Quid vero obstat, quo minus Essedarij et Carpentarij vocabulo intelligamus eum, qui currus fabricatur, tametsi eo nomine significatur apud Ciceronem aliosque is, qui currum agit: quando hic destituimur propria voce.

Caupo Cic. stabularius Vlp. qui viatores pretio accipit, πανδομευ\ϛ, χάπηλοϛ. AL. Ein Wirt B. Weert, eea Herbergier, Tauernier, die gasten set G. Hoste, hostelier, tauernier IT. Hoste, tauernaro H. Tauernero, ventero

Celeustes Bud. Nauigationis moderator, qui remiges signo vocali exhortatur. χελευστήϛ, ὀτρμυτήρ Hesyc. AL. Der zuschreyer vnd treiber der ruderknechten, der Comith B. Die de roeyers oft bootsghesellen aenport, ende die dat heet doen, de Comijt, de Opperbootsman G. Le comite, enhorteut de rameurs, donneur de courage IT. Il comito, che commanda fischiando o subiando H. El gomito, que manda con el ciffolette

Cerdo Suet. veteramentarius sutor Sueton. παλαιουργόϛ, βυρσοποιόϛ, χαττύων. AL. Schuchsliker, Altbutzet, Schuchblatzer, Altreisz B. Schoenlapper G. Sauetier IT. Sauatiere, acconciascarpe H. Remendon de capatos

Cereuisiarius Cereuisiae coctor. ζυθέyηϛ, zythepsa, qui zythum coquit. AL. Bierbrauvver B. Bierbrouvver G. Brasseur

Cetarius Cic. μητοπώληϛ. AL. Der die grossen Meerfisch verkaufft B. Vischmenger, een die grootezee-visschen vercoopt G. Poissonnier, qui vend de grands poissons de mer IT. Pesciuendolo, che vende e grandi pesci marini H. Pescador de las almadrauas

Chiromanticus sequitur mox in Chiromantis

Chiromantis vel chiro manticus. xειρομάντιϛ. quie manuum lineamentis futura praedicit. AL. Warsager ausz den henden B. Een hantkijcker, oft besiender G. Vn chiromancien ou endeuineur hors la main IT. Chiromantico H. El que adeuina por rayas de la mano

Chironomus Iuuen. gesticulator Colum. xειρονόμοϛ. AL. Ein gauckler, der vil seltzame bossen mit den handen treibt. item ein Morischer oder kocherspergischer tantzer B. Een guychelaer, oft een Morisschen danser G. Qui fait mines des mains. item danseur de morisques IT. Ch’e destro colle mani, o che dansa delle moresche H. Hozedor de gestos

Choraules Martiali, qui in choro sistulam inflat. xοραυλήϛ. AL. Spielmann, Pfeiffer der ein dantz pfeifft B. Pyper, oft speelman daermen danst G. Ioueur de fleute a la danse IT. Chi suona o gioca di flauto nella danza H. El que tanne en la danca.

Cinerarius Catullo, ciniflo Hor. capillaturae structor Tertulliano, qui prunas inflat, vt calamistra acusque calefiant, qui calamistris crines vibrat atque inurit. χεροπλάστηϛ, βοστρυxοπλόχοϛ. AL. Der das haar krauset B. Die’t hayt crolt G. Qui crespe les cheueux IT. Che crispa li capelli H. El que encrespa los cabellos

Ciniflo Vide proximum cineratius.

Cifiarius Vlp. bigarius, carrucarius Vlp. ζευγοτρόφοϛ. AL. Karcher, der ein karch fuhrt B. Karteman G. Charton IT. Che mena la carrerta H. Cartetero

Citharoedus Cicer. qui ad citharam canit, dum pulsat. citharistes Cic. fidicen Eid. χιθαρωδόϛ, φορμιγχτάϛ. AL. Ein harpffenschlager, lautenist, oder geyger B. Een harpenslagher, oft luytenspeelder G. Harpeur, ioueur de harpe ou de luth IT. Chi suona di liuto, a de la harpa, o cithara H. Tannedor de harpa o cithara ClassiarijCaes. epibatae Hirtio qui naualibus operis aes merent, non aliter atque in castris milites. ἐπιβάται. AL. Kriegssleuth auff dem Meer B. Chrijchslien ter Zee G. Gents de guerre sur la mer, soudarts de nauite ou de galere IT. Soldati delle galere, o galeoni H. Soldados de galera, o galeon

Clinopegus qui spondas fabricatur, χλινοπηγόϛ, χλινοπειόϛ. AL. Spanbettmacher B. Lidecantmacker G. Menuisier, qui fait des chaslits ou couches IT. Che fa le lettighe H. Que labra las camas, o lechos de madera

Coactiliarius in lap. vet. qui coactilia concinnat et facit, hoc est, vestimenta e coactis lanis. B. Viltenmaecker

Cocus vel coquus Cic. μάγειροϛ, δαιτρόϛ, ὀyοποιόϛ, xύτρεyοϛ Athenaeo, apud quem male xύτρεφοϛ legitur, ἂρταμοϛ Hesychio. AL. Koch B. Cock G. Cuisinier IT. Cuoco, cuzinaro H. Cuzinero

Coenacularius Vlpia. qui coenaculum vnum atque alterum vsuihominum instructum habet. σταθμούxοϛ. AL. Haussmann der eine oder zwo Kammeren inn hat B. Huysmann die een Camer oft twee heeft te bewoonem

Colonus (de quo superius) est praedij rustici conductor, ita dictus, quod colat nummis. AL. Ein Meyer B. Lantpachter, een Pachtenaer G. Fermier IT. Fituale de la villa H. Que mora en heredad alquilada

Colonus partiarius Digest. qui cum Domino fundi fructus partitur, quasi qui societatem coierit. χοινωνόϛ. AL. Mitgenoss, Gemeinder B. Een Hoeuenaer, die om de helft t’lant bouwt G. Parsonnier, qui fait a la moytie IT. Che lauora la possessione per la mita H. Que labra la tierra por la meitad

Colonus perpetuarius Gratiano, qui perpetuo agrum conduxit, aut certa pensione in vitam suam. χληρούxοϛ. AL. Der den Meyerhoff zu einem Erbgut empfahet B. Een Erfpachtner, gheschwooren Huerlinck G. Fermier a tousiours IT. Colono o castellano hereditario, o pur sempre H. Que tiene alquilado el campo por siempre

Conchyta Plauto, qui conchas legit et musculos. χογxυλιευτήϛ. B. Mosselman G. Pescheur de mousles

Coniector Cicer. somniorum interpres Eid. ὀνειροπόλοϛ Hom. ὀνειροχρίτηϛ, ὀνειρομάντιϛ. AL. Ein Auszleger der Traumen B. Eene droomen wtleggher G. Deuin des onges IT. Indouino delli sogni H. Elque adeuina los suennos

Consitor Ouid. plantator, qui arbores depangit. φυτουργὁϛ, φυτοσχάφοϛ Theocrit. φυτηχόμοϛ, φυτόχομοϛ, φυτοεργόϛ. AL. Plantzer, Zweyger B. Boomplanter, Boomsetter G. Planteur IT. Plantatore H. Plantador

Conuiua Cic. δαιτύμων. epulo Liuio. AL. Gast B. Gast G. Qui est conuie et inuite IT. L’inuitato H. Combidado

Conuiuator Liutio, qui conuiuas accipit. ε(στιάτωρ Plat. AL. Der Wirt, der die Gastung halt B. De Weert die de Maltiit hout G. Qui fait le bancquet IT. Che fa il pasto H. Que tiene el combite

Coquus vide Cocus.

Coriarius Plin. Coriorum concinnator, qui et coriarius subactarius in vet. marm. dicitur. πέχτηϛ Tharrhaeo, βυρσοδείyηϛ, σχυτοδέyηϛ σχυτοπώληϛ. AL. Ein Lederer, oder Ledergerber B. Leertouwer, Huyuetter, Huytbereyder, Huytcooper G. Baudroyeur, conroyeur IT. Acconciacuorami H. Curti dor que adoba cueros

Coronarius Plinio. στεφανοπλόχοϛ. AL. Krant; macher B. Cransmaeker, Roosenlioeyen maecker G. Faiseur de chapeaux de fleurs IT. Che fa delle ghirlande

Coroplathus Puparum et sigillorum effector. χοροπλάθοκ Dion. Chrysostom. χουροπλάθοϛ Christodulo. AL. Dockenmacher B. Poppen maecker G. Qui fait des poupees

Crustarius Plin. qui incrustat parietes. χονιάτηϛ AL. Glester, Gletter B. Plaecker plastaer, leemplecker

Crustularius Sen. qui crustula venundat. AL. Oblatenbacher B. Oblatenbacker, Oblijenbacker, Coeckebacker G. Faiseur de pain d’espice, faiseur d’oublies IT. Che fa marzapain H. Que haze cortezas para comer Sunt enim crustula pistorij operis edulia saccharata et mellita.

Culcitrarius τυληφαντήϛ Hyperidi, στρωμνοποιόϛ. AL. Ein Federbethmacher B. Bedmaecker, een materasmaecker, die kulckten stopt met wederen ende pluymen G. Qui fait des lits, et les remplit de plumes IT. Matterazzaro H. Mattelassero, que hinche los matelazos de lana

Cultrarius quamuis Suetonius alio sensu extulerit, qui cultros apparat. μαxαιροποιόϛ. AL. Messerschmidt B. Mesmaecker G. Qui fait des cousteaux IT. Che fa delli coltelli H. Cuchillero

Cupedinarius Terent. qui esculenta delicatiora apparat. AL. Pastetenmacher, brater B. Pasteybacker, oft Brader G. Rostiet, viuandier, rostisseur, pastissier IT. Pasticiere H. Vendedor de golosinas

Decempedator Cic. finitor Eid. Plauto, metator Eid. γεομέτρηϛ. AL. Ein Landtmesser B. Lantmeter G. Mesureur de tetre IT. Che misura il terreno H. Medidor de tierras

Dendrophori in lap. vet. qui ligna venalia portant circum compita. B. Hout draghers G. Porteurs de bois

Depilatrix pilatrix, quae volsellis crines educendo deglabrat hominas


παρατίλτρια Philost. AL. Ein Weib dass das Haar aussraufft B. Een Hyr wttreckster G. Femme arrachant le poil IT. Dona che caua et estirpa e capelli H. Muger que artanca los pelos

Designator Suet. Arbiter certaminis. brabeutes, qui praemin attribuit. βραβευτήϛ. AL. Der die Gaben aussgibt B. Die de prijsen geef G. Qui donne les pris IT. Che dali primi el vincidore H. El que da el galardon de la vitoria

Doliarius Plinio. qui dolia componit. AL. Ein Fassbinder, ein Binder B. Een kuyper G. Vn tonnelier, cuuelier IT. Botajo H. Botero, tonnelero

Dossuarius baiulus Cic. gerulus Hor. corbulo φόρτακ, φορτηγόϛ, ἂγγαροϛ, νωτάρηϛ, ἀxθοφόροϛ, ἀγχαλιδοφόροϛ, φορτοβαστάχτηϛ Suidae, α(σχαροφόροϛ, σχευοφόροϛ. mulus Marianus. χομιστήρ. AL. Ein Tracher, Fachin, Kretzer Een Sack oft turf drager, een Arbeyder. G. Vn portefaix, crocheteur, gaignedenier IT. Facchino H. Canapan, bastaje

Eclogarius Cicer. qui eclogas, hoc est compenida librorum, quos legerit, excerpit, annotat, scribit: siue qui summatim libri cuiusque materiam, et insigniores locos contexit. ἐχλογεύϛ dier potest, ὁ/τι τάϛ ἐχλογάϛ ποιεῖ.

Emissarius Cic. Internuntius, qui ad nutum domini excubat aut praesto est, vt emitti queat. praecursor Cic. δρομοχήρυκ Dioni, ἀγγελιαφόροϛ, η(μεμοδρόμοϛ, πρόδρομοϛ AL. Lauffer, Lackey, Bott B. Een Boode die om Loon gaet, een Looper, een Lackey G. Vn messagier, vn va luy dire IT. Il corriere, o laccaio H. Moco para mandados

Epibatae vide Classiarij.

Epulo est collega societatis confraternitatisque vt vocant. B. Cildebroeder vide Conuina.

Equarius Solino. ἱπποφορβόϛ, ἱπποβουχόλοϛ, ἱπποχόμοϛ. AL. Stalmeister, Marstaller B. Maerschalk G. Courtier de cheuaux, mareschal, escuyer IT. Coratiere de caualli, ch’ha caualli a nolo H. Que alquila o voude cauallos

Equiso Varr. Equorum magister et moderator. ἱππηλάτηϛ, ἱππονόμοϛ, ἱππονόμηϛ ἱπποπείρηϛ, ἱπποχόμοϛ. AL. Rosskemmer, oder Bereitter B. Peerberijder G. Picqueur, ou domteur de cheuaux IT. Caualcatore, cauallericcio H. Cauallerizo, caualcador

Ergastularius Colum. qui praeest ergastulis. ὁ τῶν ἐργαστηρίων ἐπιστάτηϛ. AL. Lochhutter B. Een Steenwaerder, Stockmeester G. Qui a la garde des serfs emprisonnez IT. Il guar diano de eschiaui incarcerati H. La guardia de los carceleros

Ergastulus Lucilio. catastus Vitr. Seruus ergastulo inclusus, qui e vinculis opus facit. AL. Ein Gefangner B. Een gheuanghen Slaue G. Serf enferre IT. Schiauo incarcerato H. Carcelero

Essedarius vide Auriga, et Carpentarius.

Faber generice dicitur, qui e duriore materia aliquid facit. τέχτων. AL. Ein jeglicher Werckmann der in hartem Zeug wercket B. Al wat in harde stoffe wercket G. Tout ouurier besoignant en matiere dure IT. Ogni sorte d’artisani H. Official de qualquiera arte

Famulus Ouid, minister Cic. οἰχέτηϛ, δρήστηϛ suidae, δρηστήρ Hesych. διάχονοϛ, θεράπων, ὑπηρέτηϛ, χονήτηϛ. AL. Ein Knecht, diener, Bub, Iong B. Een Dienaer, oft Knecht G. Vn seruiteur ou vallet IT. Famiglio, ministro, seruitore H. Seruidor, moco, criado, mochaco

Fartor Colum. qui aues altiles farcit et saginat. σιτευτήϛ. AL. Vogelmester B. Vogelmister, Vogelmester G. Qui noutrit les oiseaux en mue pour les engraisser IT. Ch’ingrassa vccelli H. que engorda aues

Fartor Terentio, qui farcimina et falta implet ad esum, teste Donato ἀλλαντοπώληϛ. AL. Ein Wurstmacher B. Worstmaecker, beulingenstopper, die Saucijskens maeckt G. Saucisier IT. Salcizzaro H. El que haze salcicias o rellenos

Ferrarius faber Plin. σιδηρευ\ϛ, xαλχεύϛ. AL. Ein Eysenschmidt, ein Schmidt, ein Schlosser B. Een ysersmit, smit, flootmaecker G. Forgeron, serurier IT. Ferraio, ferrero H. Herrero

Fibularius AL. Spang oder Beschlagmacher B. Gespenmaecker, Beslachmaecker

Figulus Plin. χεραμευ\ϛ, πηλοποιόϛ. Aphrod. πηλοπλάτοϛ Luciano, nisi potius πηλοπήτοϛ legendum sit, ἀπό τού τόν πηλόν πατεῖν, πηλοπλαστήϛ, xυτροπώληϛ. AL. Haffner B. Potbacker G. Potier IT. Figulo, pignatero H. Ollero

Finitor vide Decempedator.

Flammearius Plauto, qui flammeo colore vestes tingit. φλόγινοβαφεύϛ. AL. Rothferber B. Rootverwer, oft die met Greyn verwet G. Teinturier de grain IT. Tintore di grana H. Tintoreno de grana

Fossor Virg. βολοστρόφοϛ, σχαπτήρ, σχαπανευ\ϛ, σχαλευ\ϛ, ὀρυχτήϛ. AL. Graber B. Grauer, Deluer, Spitter G. Fossoyeur, fouisseur IT. Fossore H. Cauador

Foeniscae Colum. foenifex Plin. qui foenum succidit. Foenisector Colum. xορτοτόμοϛ. AL. Meder, der die Wisen abmehet B. Hoymaeyer G. Faucheur de prez IT. Segador di feno H. Gadaneador, que siega feno. Focarius qui foco in naui praeest. ἐxαρεύϛ Pollu. AL. Der Koch im Schiff B. De Cock int Schip G. Le cuisinier de la nauire IT. Il cuogo della naue H. El cozerino de la nao

Focaria Hieronymo, Culinaria ministrat. μαγειρίσσα. AL. Kochin, Kochendierne B. Keuckenmaerte, oft Keucken ionckwijf G. Cuisiniere IT. Cuoga, cuzinera H. Cozinera Flagrio, Nonio, quod flagris subiectus sit, seruus vocatur. verbero Plaut. mastiga Eid. μαστιγίαϛ, νωτοπλήκ. AL. Een boser Bub, ein Lotterbub, ein streichwrdiger Bub B. Een stuck Boefs, een Rabaut, een Fiel, die weerdich is datmen hem geesselt G. Belitre, coquin digne d'estre fouette IT. Pultrone, forfante degno d'esser frustato H. Sieruo acotado, vellaco que merecera acotas

Frondator Virgil. arborator. Plin. putator arborum Eid. qui colit arbores et putat. φυλλοτόμοϛ, ἀλσόχομοϛ, ὑλοτόμοϛ, κυλουργόϛ, φυτουργόϛ, ὑλουργόϛ. AL. Sa uberer der Baum, Hauvwer B. Boomcuysscher, Boomsnoyer, Wijngartbesnijder G. Esmondeur d'arbres, tailleur de vignes IT. Tagliator delle viti H. Podador de las vinnas

Fullo Plauto χναφευ\ϛ vel γναφευ\ϛ, στιβεύϛ Tarrheaeo. πλυνόϛ, πλυντήϛ, νάχηϛ AL. Ein Walcker, oder Bleicher B. Volder G. Foulon IT. Fullone H. Lauador de panno

Funambulus Terent. funirepus Politiano, neurobata Firmico AL. Ein Seilgenger qui per extentum funem incedit xοινοβάτηϛ, νευροβάτηϛ. B. Een coordendanser G. Danseur sur la corde IT. Che va et dansa sopra la corda H. El que anda z danca sobre la cuerda

Fusor aeramentarius AL. Ein rotschmidt, Messingschmidt B. Gheelghieter, clockghieter, bussenghieter G. Fondeur de cloches et artillerie IT. Che gietta campane o artilleria H. Derramador de campanas o artillerias

Gemmarius qui gemmas polit et venundat φαρμαχοπώληϛ apud veteres dicebatur, teste Aristoph. schol. in Nebulas, quod nulla non gemma peculiares habeat et singulares vires, non minus quam pharmaca. AL. Een Iubilier B. Iuwelier G. Iozlier, vendeur de iozaux et bagues IT. Gioiliere H. El qui lzmpia z vende piedras pretiosas

Gemmarum mango Plin. qui gemmas interpolat vt pluris reuendat. B. Steengenbeentghen vercooper G. vendeur de pierreries

Gesticulator Vide Chironomus.

Gladiator Cicer. μονομάxοϛ. AL. Ein Fechter mit dem Schwerd B. Een Schermer G. Ioueur d|espee, escrimeur IT. Scrimiatore, giuocatore di spada H. Esgremidor de espada

Grallae χωλόβαθρα Artemid. H. Yanco

Grallator Plauto, χαλοβάτηϛ, γύπων Polluci, χαλοβαθράριοϛ. AL. Steltyer B. Die op stelten oft schaetsen gaet G. Qui va sur des eschasses H. El que anda en zancos

Gubernator Cic. qui clauum gubernat. χυβερνήτηϛ, οἰαχεστρόφοϛ Aeschylo, ποδοxῶν Antiphonti τῆϛ νέωϛ η(νίοxοϛ poetice, vt auriga apud Ouid. οἰαχιστήϛ. AL. Der am Ruder oder an der Steur stehet B. De Stierman G. Gouuerneur IT. Il gouuernatore della naue, il nocchiero H. El nauchel, el piloto, o gouernador de la nao

Gymnasta γυμναστήϛ. Palaestrae magister.

Hamiota Plaut. qui pisciculos hamo venatur. ἀσπαλιευ\ϛ, ἀσπαλνευτήϛ. AL. Fischer mit dem Angel B. Angelaer, Angelvischer G. Pescheur auec hamesson IT. Piscatore con el hamo

Haruspex Terent. extispex. Varr. qui harugarum, id est hostiarum, exta et vitalia inspectat ad cognoscendum inde futurorum euentum. σπλαγxνοσχόποϛ, ἱεροσχόποϛ. AL. Warsager auss beschawung der Eingeweyden B. Waersegger wt het Inghewant G. Deuin par les entrailles

Helciarius Mart. qui nauim aduerso amnetrahit fune ductario. AL. Der ein Schiff zeucht mit ein Seil B. Een Schuyttrecker G. Qui tire vn bateau IT. Che tira qualche nauicella con la fune H. Que tra hela hanquilla con la cuerda

Helciarius etiam qui fune molitur onera in naui, ε(λχυστήρ.

Histrio Cic. actor. Eid. qui voce et gestu fabulas agit. ὑποχριτήϛ, δειχχλιστήϛ. AL. Spielhalter, Comedispieler, Schawspieler B. Speelder, oft personagle in een speel G. Ioueur de farces IT. L'histrione, ola personna della comedia AN. Player of interludes

Hortulanus olitor. Cic. χηπουρόϛ, χυπευ\ϛ, χηπουργόϛ. AL. Gartner B. Een Tuyman, Houenier G. Iardinier IT. Hortolano Boccat. H. Ottelano

Imbricarius πλινθονργόϛ, πλινθευτήϛ. AL. Holziegelmacher B. pannemaecker, oft Pannedecker

Infector Plin offector Festo, tinctor. βαφευ\ϛ, ἀνθοβάφοϛ, xρωννύϛ. AL. Ein Ferber B. Een Verwer G. Teincturier IT. Tintore H. Tintor

Insularij Petronio Arb. Viles homines, et publicis operibus addicti, quales fere hodie qui ad remos damnati sunt. B. Galeyboeuen G. La canaille des galeres IT. Ca canaglia delle galere H. Los porros Morescos Turcos de galera

Interpolator mango Plin. veterum est et obsoletarum rerum, vt

________________________________________

vestium, reparator. ἐπισχευαστήϛ. AL. Stumpler, Hosenflicker, Kleyderbutzer B. Een Brodder, ophaelder, oft Vernieuwer van ouden Dinghen, als van Cleederen, Oudercleercooper G. Fripier, radoubeur IT. Regatiere, giudeo, strazzaruelo H. El que redoba y remienda la vestiduras viejas y assas la venne por nueuas, remendon de cosas vsadas

Interpres somniorum vide Coniector.

Lactarius Lampridio, casearius. τυροποιόϛ, τυροπώληϛ. qui e lacticiniis edulia concinnat. AL. Der Speiss von Kass oder Milch zurüstet B. Suyuelmaecker, Suyuelcooper, Keesscooper G. Laictier, formagier IT. Che vende latte, o fromagio H. Que vende leche y queso

Lanarius Plauto, lanifex, lanificus Mart. ταλασιουργόϛ, ε(ριουργόϛ, ταλάσιοϛ. AL. Eein Wullenwercker, Wullenschlager, Wollenspinner, ein Wullenweber B. Ein Wollenwercker, Wollespinder, Wolleweuer G. Drappier, qui accoustre les laines, tisserand en laine IT. Acconcia lane, drapiere, batilane, tessitore di lana H. Texedor en land

Lanipendia Paulo Iuriscon. lanifica Mart. quae net. xερνῆτιϛ Callimacho. εἰροχόμοϛ, Hom. εἰροπόνοϛ, ἐριουργόϛ, λινουργόϛ Alexidi. AL. Ein Spinnerin B. Spinster G. Vne filoire IT. Filator H. Hiladera

Lanista cic. Gladiatorum institutor, qui discipulos eius artis in aliorum iugulos animat: quales Italia habet etiamnum eos, qui in duello, siue singulari certamine suis vtrinque praesto adsunt. AL. Ein Fechtmeister, ein Freyfechter B. Een Schermer, oft ein Meester van schermen G. Maistre escrimeur IT. maestro della scrimia H. Maestro para esgremir

Lanius et lanio Cic Liu. carnarius. χρεουργόϛ, χρεπώληϛ, χρεοδαίτηϛ σπλαγxνοτόμοϛ. AL. Metzger, Kuttler, Schlachter, Fleischhacker B. Vleeschouwer, Slager G. Bouchier IT. Beccaio H. Carnicero

Lapicida latomus, lithurgus. λιθοκόοϛ, λιθουργόϛ, λατύποϛ, λιθοχόποϛ Demosth. λατόμοϛ, λιθοτόμοϛ Xenoph. λιθοτομίαϛ. AL. Steinmeitz, oder Steinbrecher, Steinhawer B. Steenhouwer G. Quarrier IT. Tagliapedre H. Cantero

Laterarius πηλοφόροϛ, πλινθουργόϛ, χεραμοπώληϛ, πληνθιαχόϛ Milesio. AL. Ziegelmacher, ein Ziegler B. Tegelmaecker, oft Careelbacker G. Qui fait des bricques ou tuiles IT. Che fa delli quadrelli, ô delle tegole H. Que labra de los ladrillos, o tejados

Lecticarius Suet. quilecticas, siue hexaphora potentiorum gestabat. ε(κάφοροϛ. AL. Rossbartrager, Bethtrager B. Rosboerdrager G. Qui aide a porter la lictiere IT. Ch'agiuta a portar la lettica H. El que ayuda traer o lleuar la lettera

Legatus classis qzi vicarias partes praefecto agit. ἐπιστολεύϛ Poll. ὁ ἐπἰ τού στόλου διάδοxοϛ τού ναυάρxου. AL. Leutenambt im Schiff B. Onderammirael G. Le lieutenant du general de l'armee IT. Il viceam miraglio H. El luegoten ente de la armada

Libarius Senecae, qui liba et placentas parat venalia. AL. Fladenmacher B. Vladenbacker, oft Wafelbacker G. Faiseur de tartes IT. Che fa delli torte H. Cozinero de tortas

Librarius Cicer. qui libros describit. χαλιγράφοϛ. AL. Buchschreiber. Boekschrijuer G. Escriuain de liures IT. Libraio, scrittore de libri H. Escriuano, que escriue libros

Librator Plinio Iun. huius munus dissidet ab Aquilege, explorat enim atque examinat aquarum, lacuum, fontium alitudinem, quanto superent. ea loca, quo eas deriuare constituerit. AL. Brunnenmeister

Lignarius faber materiarius Plauto, tignarius Caio. ὑλιουργόϛ Apollon. ὑλοτόμοϛ τέχτων, ὑλουργόϛ Eurip. κυλουργόϛ, κυλοτόμοϛ. AL. Zimmermann, Schreyner B. Timmerman G. Charpentier, mareinier IT. Faligname, lignaiuolo H. Carpintero

Limenarcha Paulo, portitor Donato. λιμενάρxηϛ, λιμενοφύλακ. qui portum obseruat, vnde frequens traiectus est ad exteras nationes. AL. Ein Hafenhutrer B. Boomsluyter, Hauenwachter G. Le guet de haure IT. La guardia del porto H. La guardia del puerto

Linarius linopola, qui linum parat et vendit. λινοπώληϛ, στύππειπώληϛ. AL. Flachssner, flachs verkauffer B. Een die met Vlas hanteert G. Qui besoingne de lin IT. Che labora o prattiea co'l lino H. El que labra de lino

Lintearius Vlp. qui telas vendit, vnde lintearia negotiatio. Vlp. AL. Der mit Leinwaht vmbgeht vnd handlet B. Een Lijnwatier, die. Lijnwaet vercoopt G. Lingier, vendeur de linge, et de toile IT. Mercatante di tela H. Mercadero de telas, lencero

Lintearius etiam dici poterit, qui lintea, velaque conficit et consuit. ἱστιοράφοϛ, ὀθονοποιόϛ. AL. Ein Segelmacher B. Zeylmacker G. Voiler IT. Che fa delle vela H. El que labra de velas

Linteo Firmico, Linteorum textor, λινουργόϛ, λινοχλώστηρ. AL. Leinen Weber B. Lijnenweuer G. Tisserand en toile IT. Tessitore di tela H. lencero

Logista qui scripta in libros redigieurat, qui hodie Cancelli expeditor.

Lotrix πλύντρια, φαιδύντρια Aeschylo, quae pannos lauat, laneos linteosve. AL. Ein Waschin, oder Wasscherin B. Wasschersse G. Vne lauandiere IT. Lauandaia, lauandara H. Lauandera. Luctator Plin. palaestrita Cic. παλαιστήϛ, παλαιστρίτηϛ. AL. Ringer B. Worstelaer G. Luicteur IT. Vn luttatore H. Vn luchador

Ludij Mart. ludiones Liuio, qui ad tibicinis modos, pompae ludorumque anteambulones, vt Halicarnasseus docet, gladiis parmisque instructi saltabant: quomodo nostra in pompa Pyrrhicharij aut Gladiatores praecedere solent. λυδίωνεϛ. Halicarnass. quod a Lydis is mos principio defluxerit. AL. Frey Fechteer, oder Schwerdttantzer B. Schermers, oft sweertdansers.

Lychnopoeus qui candelas cereosque parat, λυxνοποιόϛ. AL. Liecht oder Fackelmacher B. Keersse oft Toorsemaecker G. Qui fait des chandelles ou torches IT. Che fa delle candele o torchie H. Que labra de las candelas o hachas

Lyricus lyricen, fidicen lyrae Horat. λυραοιδόϛ, λυρω|δόϛ, λυριχόϛ qui lyrapfallit, digitorum percussu. AL. Ein Leyrer B. Die op de liere speelt G. Ioueut de harpe, ou lire IT. Suonatore di lira H. Tanedor de guittarra.

Macellarius Varr. Sueton. nomen generale ad omnes qui in macello res victui necessarias venum exponunt, ὀyοπώληϛ. AL. Speissverkauffer, Profanntverkauffer. B. Suyvel vercooper, Vettaglier G. Victuaillier, qui vend au marche toute sorte de viandes, viuan dier IT. Vettouagliere, prouandiere H. El que vende en plaza todasuerte de vettoualla

Mancipium Vide Seruus.

Mancipium veteranum, tritum Vlpiano. AL. Alterdiener, bewerter Knecht B. Een oude Knecht, een versochten Dienaer G. Vieil seruiteur IT. Seruitor vecchio et prattico H. Criado viejo y coucido

Cui opponitur mancipium nouitium Vlp. AL. Onerfahrner Diener, ein Iung B. Een onueruaren Knecht, Dienaer die eerst wtcomt G. Vn ieune et nouueau nouueau seruiteur IT. Vn famiglio giouanetto, poco prattico, nouizzo H. Moco no conocido, criado nucuo, y que aun no sabe serbir

Mango equorum qui emit equos, et permutat distrahitque AL. Ein Rosstausscher B. Een Rosstuyscher G. Maquignon IT. Coratiete de caualli H. Corador de cauallos

Materiarius etiam dici poterit, qui tigna materiamque omnem aedificiis accommodam venalia habet. ὑλοπώληϛ. AL. Holtszverkauffer B. Houtbrecker, Houtwercooper G. Qui vend du bois, et le marrein IT. Che vende della, legna H. El que vende la lenna

Mechanicus Suet. machinarius Paulo, Ingenissus et solers fabricator operum, quae ingenio pariter et manu perficiuntur. μηxανιχόϛ, μηxανοποιόϛ. AL. Ein Kunstler, ein artlicher vnd kunstreicher Haudwercksmann B. Een constighe werckman G. Vn ingenieux ouurier IT. Vn artifice igenioso, mecanico H. Vn arresano ingenioso

Mediastinus Cic. Hor. Seruus qui abiectissima quaeque domus munia obit, a medio stando vel tenendo, vt vult Priscianus: quod mediis in aedibus ad obsequia quaeuis excubaret. μισοστάτηϛ, μεσαύλιοϛ Homero. AL. Sudler, Bossler, Bosselierer B. Schommelcock, Slauernijknecht G. Souillon, vire ou tournebroche IT. Guatero di cugina H. Rapaz, ô maoco de cozina

Medicus circumforaneus, circuitor, circulator περιοδευτήϛ, περιαγοραῖοϛ, ὀxλαγωγόϛ. AL. Tracksverkauffer, Landtstreicher B. Quacksaluer, lantlooper G. Vendeur de triacle, triacleur, charlatan IT. Ciarlatano, canta in banco H. Miedigo de aldeas

Mellarius Varr. meliturgus Eid. qui mellificij operarum curator est μελιττουργόϛ. AL. Honigbereitter B. Honichwinner G. Qui a le gouuernement du miel IT. Ch’ha il gouerno del mele H. El que labra en la miel

Mesonauta qui operam aliquam impendit, et tamen vt vector aliquid numerat μεσοναύτηϛ. item abiectissimus in naui minister AL. Der Schifleeuthen Bub, oder Iong B. Een Ionghen int Schip, Putger G. Vn garcon de nauire IT. Ragazzo della naue H. Moco de nao

Messor Cic. qui messem facit et succidit segeetem. ἀμητήρ, θεριστήϛ, ἀμαλητόμοϛ Oppiano, ἀμῶν. AL. Schnitter, Ernder B. Maeyer, Picker G. Moissonneur IT. Messore. Segador de trigo o ceuada

Mimus Cicer. qui gesticulationes edit, et mores factaque hominum imitatur. μῖμοϛ, αὐτοχάβδαλοϛ Eustathio. ἐθελοντήϛ, φλοίακ, φαλλοφόροϛ. AL. Ein Gauckler B. Guychelaer, camerspeelder, batemenspeelder, iongeleur G. Basteleur, farceur IT. Chi giuoca dellee comedie H. Momo, contrahasedor de personas

Miniculator Vlpiano, qui maiusculas e minio literas pingebat. AL. Der grosse Buchstaben von Mini, oder Zenober zeucht B. Een miniator G. Miniateur IT. Miniatore H. Miniador

Ministra Cic. famula Eid. ἐγχονἰϛ, δρήστειρα Hom. AL. Haussmacht, Dienstmagt, Dirne B. Een Maerte, een Dienstmaecht, een Huysmeyt, een Deerne G. Vne seruante, ou meschine IT. Vna fanresca, mazzara ministra H. Seruidora, moca, mochacha

Modiperator Varr. coenarum magister Mart. qui certam potandi legem modumque conuiuis, praescribebat. οἰνοφύλακ, οἰνόπτηϛ, ὀφθαλμόϛ Athenaeo, μνάμων Dorice, teste Plutarcho in Sympos. συμποσιάρxηϛ, quod veluti principatum inter conuiuas obtineret.

Molitor μυλεὐϛ, μυλοθρόϛ, μυλοχόποϛ, ὀνοχόποϛ Alexidi, quod ὂνον, id


est molarem lapidem, caedat. AL. Muller B. Mulnaer G. Meusnier IT. Molinaro, mugnaio, vel munaio H. Molinero

Molochinartus Plauto, qui colorem tingit ad purpuram inclinante, qualis in maluae flore spectatur. AL. Ein Braun Veyhelferber B. Een Peertsverwer, oft die Peerts Violet verwet. Qui teint en couleur grise violet IT. Che tinge color berretino violat H. El que tinne en color de viola tinta

Monitor Cicer. curator operis, qui vrget opus morasque cessatorum castigat. ἐργεπείχτηϛ Eustath. ἐργοδιώχτηϛ, ἐργεπιστάτηϛ, ἔργων ἐπιστάτηϛ, ὀτρυντήρ, ἔφοροϛ, ἐπόπτηϛ, AL. Ein zufehender, einer der den Werckleuten ernstlich obligt, vnd sie treibt etwas zu thun B. Een toesiender, een ringelmeester, een voordrijuer G. Vn admonesteur IT. Ammoditore, et curatore ch’am monisce li lauoratori che trauaglino H. Commandador, que manda a los obreros, que hagan suobra

Monitor Fest. qui in scena histrionibus verba praeeundo suggerit et monet. στιxομύθοϛ. AL. Einblaser, Ohrendiener B. Insteecker, inblaser, boeckhouder

Mulio Vide Agaso.

Mulio perpetuarius Senecae, qui in omnem vitam vecturam facit conductitio mulo.

Musutgus qui et musicus. μουσουργόϛ, quem componistam Barbari vocant, quod legibus artis cantiones concinnat.

Nauclerus Plauto, nauicularius, nauiculator Cic. quem patronum nauis vocant. ναύχλχροϛ. magister nauis Vlp. δίοποϛ Erotiano. AL. Der Herr im Schiff B. De Schipper, de Schipvoerder G. Le patron de la nauire IT. Il patrone H. El nauchel, o el piloto de la naue

Naufragus Cicer. ναυαγόϛ AL. Einer dem sein Schiff vndergeht, oder bricht B. Een die sijn Schipbreeckt, op een Cluppe comt, oft in Stucken stoot G. Eschappe du naufrage, ou qui est en naufrage IT. Naufrago H. El que pierde o que branta su nao

Baupegus qui nauim fabricatur. ναυπηγόϛ, τέχτων, νεωποιόϛ, νεουργόϛ. AL. Ein Schiffmacher B. Een Schipmaecker G. Le maistre ouurier, qui fait vne nauire IT. Che sa far vna naue H. Que sabe ordenar y hazer vna nao.

Nauta Cicer. nauita Terent. nauiculator. ναύτηϛ, ναυάτηϛ Lycoph. AL. Ein Schiffmann B. Een Schipper, oft Bootsgeselle G. Marinier, batelier, nautonier IT. Marinaro H. Marinero, nauegador.

Notarius Martiali, Plin. Iun. qui notis scribit, ita vt dicentem assequatur. ταxυγράφοϛ Synes. ὁταxέωϛ γράφων Eunap. ὀκυγράφοϛ, ὁ διά σημείων εἰϛ τάxοϛ η)σχημένοϛ γράφων Galeno. AL. Ein geschwinder Schreiber, der die Federn last dantzen B. Een rasschen schrijuer, die cort schrijfft G. Qui escrit rade, et fait beaucoup d’abbreuiations IT. Chi scriue con certe note H. El que escriue notas de las palabras, y abbreuia aquellas.

Obsonator Plaut. coquus nundinalis Eid. qui coemptos e macello cibos coquo tradit adcotturam. ὀyώνηϛ. AL. Ein Einkauffer B. Een incooper, oft Dispensier G. despensier, qui achette les viandes IT. Dispensero che compara le viuande H. Despensero que compra de comer.

Oculariarius faber in marm. ant. is designatur, vt opinor, aut certe ita vocari potest, qui oculos vitreos seu conspicilla parat. B. Brillemaeker

O Enopola, tabernarius Caelio, vinarius Suet. οἰνοπώληϛ. AL. Weinverkauffer, Weinschenck B. Wijntapper, oft Wijnvercooper G. Venedeur de vin IT. Tauernaro che vende vino H. Tauerneto que vende vino.

Olearius Colum. pro eo qui oleum trapetis exprimit. ἐλαιουργόϛ. AL. Oelmacher B. Olyslagher G. Huyllier AN. Maker of oyle

Olearius Plauto, qui oleum venundat publice. ἐλαιοπώληϛ. AL. Oelverkauffer B. Olyvercooper AN. Seller of oyle

Olitor Colum. Olerum cultor et venditor. λαxανοπώληϛ, χεπεύϛ. AL. Ein Krautverkauffer B. Moesman, Moesvercooper G. Qui vend des herbes IT. Hortolano che vende delle herbe H. Ortelano de ortaliza

Operae Cicer. operarij Eidem. operae mercenariae Eid. mercenarij Eid. opifices Eid. qui operas mercede locant. ἐργάται, ἐργαστῆρεϛ Xenoph. βυζαντίοι Poll. ἀποxειροβιωτοἰ, ἐργατίναι Theocrito, xειροβοσχοἰ, χολωνίται Hyperidi, μισθωτοί. AL. Handwercksleut, Werckleut, Arbeiter, Taglohner, Tagnower B. Arbeyders, werckliens, werckluydem, hautwerckslien, dachwerckers, dachlooners. G. Ouuriers, manouuriers, gents de mestier IT. Operarij, lauoratori H. Obreros, labradores

Opifex capsarum Vide Capsarius.

Opilio Colum. vpilio Virg .. μηλοβότηϛ, μηλοβοτήρ Suidae, μηλοφύλακ Epigr. μηλονόμοϛ, μηλονομεύϛ Epigram. ποιμήν, (quasi οἰμήν, vt antenotant, malim tamen ego παρά τό πόα χαἰ μω)= ἐπιβώτωρ μήλων Hom. ἐρυσιxαῖοϛ Alemani. παρά τό ἐρύειν τό xαιόν, quod pedum circumferat, Stephano teste. AL. Schaafhirt, Schaafhudter B. Schaepherder G. Begier IT. Pegoraro H. Pastor de las ouejas Ornatrix Suet. Ancilla quae operam dabat comendae dominae. μομμώτρτα. AL. Zumacherin, Ziererin, Auffbutzerin B. Toemaeckster G. Celle qui orne et accoustre la femme IT. Ornatrice H. Aquella, que orna y veste su patrona

Palangarius siue phalangarius Vitru. qui teretibus fustibus onera transfert: cuitssmodi genus hominum est, qui dolia cereuisiaria apud nos deportant. φαλαγγοφόροϛ. AL. Fackyn, Ballendrager B. Lastdraghers G. Gaignedeniers IT. Facchini Venet H. Los que traen fardeles con palos.

Pallio xλανιδοποιόϛ. AL. Ianckermacher B. Huyckenmaecker, qui foeminarum pallas plagasve parat

Pastinator Colum. qui pastino bifurco instrumento agrum aut vineam fodit, interdum etiam trifuro. διχελλίτηϛ, τριαινητήρ Hesychio, qui fuscina glebas refodit. AL. Karster, Hauwer, hacker B. Spitter, Hacker, die metten Houwele den Wijngaert omworpt, een Houwer G. Houeur IT. Zapatore H. Cauador de vinnas o arboles

Pastor. Cic. generale nomen de omnibus qui pascunt. νομεὐϛ, βοσχόϛ, ἐπιβώτωρ, ἐπιμηλοβοτήρ. AL. Hirt B. Herder, Weyer G. Pasteur, gardeur de bestail IT. Pastore H. Pastor de qualquier ganado

Pansarius Senecae, qui remigibus modos dat. cum Celeuste idem, meo quidem iudicio, nisi quod discrimen videatur esse in accendendis operis, et facienda pausa, hoc est, supersedendo a remigandi munere. χελευστήϛ. AL. Der die Ruderer heist auffhoren B. Die de Roeyers heet ophouden G. L’aduertisseur des mariniers qu’il faut reposer IT. Che commanda alli marinari da reposarsi H. Que manda los marineros de ser quedos

Pecuarius Cicer. qui pecoris, hoc est minorum quadrupedum, curam habet. προβατεὐϛ, βοσχόϛ, βοσχήτωρ, ποιμνίων. AL. Viechhirt, der das Viech versorget vnd hudet B. Veeherder, Veehoeder G. Bergier, qui sentend a la nourriture des bestes IT. Pecoraro H. Ganadero de ganado menudo

Pedisequa Terent. ἀμφίπολοϛ Hom. λάτριϛ. AL. Iungfraw, Dienstmagt B. Dienstioufer, een Cameniere G. Vne chambriere IT. Donzella H. Donzella

Pellio Plauto, διφθεροποιόϛ. AL. Beltzmacher, Korssner B. Peltier, Bontwercker, Pelsmaecker G. Pelletier, peaucier IT. Pellizzaio, pellizzaros H. Pellizero

Pentathlus, quinquercio qui lucta, pugillatu, cursu, saltu et disco victor erat. πένταθλοϛ.

Peroriga Plin. et Varr. vel meliore lectione proriga, aut pruriga, qui prurientia iumenta regit atque admittit ad initum. AL. Stutenmeister der die Stuten zulast B. Die de heeten Merrien laet bespringen G. Qui garde les iuments, et les laisse saillir pour en auoir de la race IT. che guarda le caualle, et le lascia assaltar par hauerner razza H. El yeguarezo, que echa garannon.

Personatus Cicer. laruatus. AL. Der ein Schempert an hat B. Vermomt, die een mommen aensicht an heeft G. Masque IT. Immascarato H. Masquerado

Petauristes, petaurista Varr. Festo, qui per circulos insigni agilitate se conuoluit. πεταυριστήϛ. AL. Der sich geschwind durch ein Reiff schwencken kan, Gaugler B. Een Camerspeelder, die doort Reepken danst G. Ioueur de soupplesses, faiseur de soubresaults IT. Che fa salti mortali H. Trepador, bolteiador

Phonascus Fabio, Formandae vocis praeceptor. φωνασχόϛ. AL. Sangmeister, oder Cappelmeister B. Sangmeester, oft cappellemeester G. Maistre de chant, ou de chappelle IT. Il maestro della musica, o della cappella H. maestro de capilla, o el que ensenna la arte de cantar

Phrygio Plinio, limborarius Nonio. barbaricarium vocat Donatus. segmentarius, quisegmentis aureis sericisve additis vestes exornat: tametsi Probus Grammaticus eum intelligit, qui vestes ex auro elaboret. ποιχιλτήϛ, ῥαπιδοποιόϛ. AL. Ein Seidensticker B. Borduywercker G. Bordeur, brodeur IT. Recammatore H. Bordador o boslador

Pictor Cicer. ζωγράφοϛ, γραφεύϛ. AL. Maaler B. Schilder G. Peintre IT. Pittore H. Pintor

Pileo qui pileos apparat. πιλοποιόϛ AL. Ein Barret oder Huthmacher B. Bonnetmaecker, een Hoetmaecker G. Vn bonnetier, ou chapelier IT. Barrettiero, o capellaio, capellaro H. El que haze las gorras y sombreros

Pilicrepus Senecae. Balneartus minister, qui pilos cum forficularum crepitu (id quod pro more habent) truncat. non possum enim assentire viro doctissimo, qui ea voce significari putat eum, qui crepitante pila lusitat: multo vero minus Coelio, qui exponit pro eo, qui pilas pice illitas alendo vaporarij igni fomitem adijcere solebat.

Piscarius Varr. ἰxθυοπώληϛ. AL. Fischuerkauffer B. Vischuerrcooper G. Poissonnier IT. Pesciuendolo. che vende pesci H. El que vende pesces

Piscator Cicer. ἰxθυοβόλοϛ, ἰxθυβολεὐϛ, ἰxθυουλχόϛ, α(λιεὐϛ, α(λιχτυπόϛ Eurip. ἀσπαλιεύϛ theocr. ἀσπαλιευτήϛ, proprie tamen qui calamo pisces trahit, γριπεύϛ et γρίπων Epigram. AL. Fischer B. Vischer G. Pescheur IT. Piscatore H. Pescador AN. Fischer


Pistor dulciarius Martiali. μαζοπέπτηϛ. idem qui Crustularius. AL. Kuchlinbacher

Pistor Plin. ἀρτοπώληϛ, σιτουργόϛ δαιτροπόνοϛ Hesych. σιτοποιόϛ. Plutarch. ἀρτοχόποϛ Herodoto, ἀλφιτεὐϛ, ἀρτοποιόϛ. AL. Brotbeck, Pfister, Beck B. Backer, Brootbacker G. Panetier, boulengier IT. Fornaio, pistore H. Panadero, majader

Pithaules Vide Ascaules.

Plastes Plin. fictor Cic. qui sigilla et simulacra argillacea fingit. πηλοπλάστηϛ, πλάστηϛ. AL. Ein Vildschnitzer, der Bilder auss Leim oder Kreyden macht B. Die met Potaerde werckt G. Potier de terre IT. Che fa delle imagini de terra o creda H. El que labra de barro

Plaustrarius Vide Auriga.

Plectropaeus qui plectra et citharas parat, πληχτροποιόϛ. AL. Ein Lautenmacher B. Luytenmaecker G. Vn faiseur de lucs IT. Vno che fa di liuti H. El que labra de las guitaras

Plumarius Catullo, qui culcitas acu pingit. AL. Ein Deck oder Kusssticker B. Kulctensticker, een Borduerer van Kulcten ende Bedtcleeden G. Brodeur de coustils IT. Chefa et lauora le cuoperte de eletti H. El que labra de las cubiertas de la cama

Politor Callistrato, polio Firmico, qui arma, loricuas, gladiosque in nitorem redigit κέστηϛ. AL. Ein Schwerd oder Harnisfeger B. Een Sweertvegher, oft Harnas schuerder G. Fourbisseur d’espee IT. Spadaio, spadaro H. Espadero

Polymitarius qui varij coloris filijs opus variegat. ποιχιλεύϛ. AL. Tepichweber B. Legwercker, oft Tapissier G. Tapissier, tisserand de tapisserie IT. Tessitore di tapeti H. Texedor de tapizaria

Pomarius Hor. ὀπωροπώληϛ, ὀπωρώνηϛ Demosth. qui poma venalia prostituit. AL. Opsverkauffer B. Appelvercooper, Fruytier G. Frutier IT. Fruttaruolo H. El que vende frutas

Popa Propertio, qui victimas ad aram alligabat, feriebatque, et secespita iugulabat. δαιτρόϛ, βουθύτηϛ, βουτύτοϛ [β..θότηϛ, βουτύποϛ], ἀγερσιχυβῆλιϛ Cratino. AL. Opffermetzger B. Slagher van d’Offerande G. Bouchier es sacrifices IT. Beccaro ne sacrificij H. Que mataua las bestias de los sacriflcios

Popinarius qui, carnes assas, aut elixas, obsoniaque venditat. χάπηλοϛ. AL. Ein Gartkochhalter, Sudelkoch B. Cabarethouder, oft Braderijhouder G. Cabaretier IT. Che vende carne rosta et lessa H. Assadero, que vende carne rostida y bollida

Portitor Virg. vector Ouid. lintrarius Vlp. qui traijcit homines. πορθμεύϛ. AL. Vberfuhrer, vberscchiffer B. Veermeester, Schuytvoerder G. Peagier, passeur IT. Barcauole H. Barquero

Praecentor qui praeit praecinendo, et quasi viam praemonstrat. AL. Vorsanger, Anstimmer B. Die intoneert, oft voorsinget G. Qui commence le chant, l’entonneur IT. Chi incommincia el canto, che da il tuono H. El que da la boz, y el tono.

Praefectus classis Vide Archithalassus.

Praefectus nauis, nauarchus Cic. ναύαρxοϛ, AL. Schiffherr, obrister im Schiff B. Capiteyn van een Schip G. Capitaine d’vne nauire IT. Nochero, capitano della naue H. El capitan de la nao

Praestigiator Plauto, qui aciem oculorum praestringit. γόηϛ, τελxἰν, τερθρεὐϛ, ἀπατεω\ν, θαυματοποιόϛ. AL. Gauckler, Sauberer B. Guychelaer, toueraer, konstgen G. Ioueur de passe passe IT. che giuoca di passa passa H. El que iuega de passa passa

Praesultor Cic. choragus Sueton. qui chorum ductat. μορυφαῖοϛ Dioni, xοροστάτηϛ Iuliano, xοροδιδάσχαλοϛ Demosth. xοροποιόϛ Soph. xορού ἐκάρxων. AL. Furtantzer B. Voordanser G. Celuy qui meine la danse IT. Che mena o fa il ballo H. El que anda primero en danca

Promus Columel. procurator pein Plauto. cellarius Eid. promus, condus Plauto, ταμίαϛ, ταμίηϛ. Homer. ταμιούxοϛ. oeconomus domus nonnullis vocatur. AL. Speissmeister, Keller, Hofmeister B. Despensier, Kelder, Kellerwaerder G. Sommelier, despensier IT. Dispensero H. Despensero

Pronuba Virg. Comes et concinmatrix sponsae νυμφοστόλ?, ??µφε?τ??α Suidae. μνήστρια Poll. quae nouam nuptam ad maritum domum adducit. νυμφοπόνοϛ, νυμφοχόμοϛ, προμνήστρια. AL. Die Brautfuhrerin B. De Bruytleyster G. Celle qui meine l’espousee IT. quella se accompagna la sposa H. Madrinna de la boda

Proreta Plauto, qui in proratutelae nauis praesiget. πρωρεύϛ X en. πρωράτηϛ Poll. AL. Der vorn in Schiff sorg tragt B. Schimman, die voor int Schip sorge draecht G. Le gouuerneur de la proue IT. Gouuernatore della proa H. Regidor de la prora

Psaltes idem qui Cantor. yαλτήϛ, yαλμωδόϛ, yαλτήρ. AL. Senger B. Sangher G. Chantre IT. Cantore H. Cantor

Vulgo tamen hoc nomine intelligunt, quem organistam nuncupant. Huc accedit nonullorum superstitio, qui Musicae nostrae discrimina secisti, Cantorem appellant, qui Tenor vocatur, Incentorem, qui Discantus: Occentorem, qui Altus: Succentorem, qui Bassus, a bassa fortassis voce nominatur, sed absque exemplo, nisi fallor, ista dicta sunt illis. Psecas Ancilla quae matronarum capilltium fuco perpluit. yεχάϛ B. De Hooftmaeckster

Pugil Cicer. πύχτηϛ AL. Ein Kampffer, der mit den Fausten fecht B. Een Camvechter, die hem metten Vuysten weert G. Qui fait aux poings IT. Che fa alle pugna H. Que se da con otro ap punnos

Pyrrhicharius qui pyrrhicham saltat πυῤῥιxιστήϛ Plutarc. AL. Schwerdttantzer B. Sweertdanser G. Danseur entre les espees IT. Che dansa tra spade H. Baylador con la espada

Est autem Pyrrhicha, πυῤῥίxη, armati tripudij genus, nomen habens a Pyrrho inuentore. quae et ἐνόπλιοϛ xορεία Halicarn. AL. Das Schwerdt tantzen B. Het sweertdansen G. La danse aux espees IT. La dansa sopra le spade H. la danca sopre las espadas

Quadrigarius vide Auriga.

Redemptor Cicer. qui stata pecuniae summa inse recipit totius fabricae structuram. ἐργολάβοϛ AL. Der ein gantz Werck verdingt, oder dasselbig vmb werdingten Lohn zu mal annimpt B. Aennemer van werck bijden hoope G. Qui entreprend a faire quelque ouurage a pris fait IT. Ch’entraprende di fare qualque opra per vn certo pretio H. El que toma obra a destaio

Remex Cic. πρόσχωποϛ Thucid. χωπηλάτηϛ, ἐρέτηϛ ἐπίχωποϛ. AL. Ein Ruderknecht B. Roeyer G. Rameur IT. Remige, vogatore, galeotto H. Remador galeote

Restio Plauto. xοινοπλόχοϛ, χαλώστροφοϛ. Plut. σσαρτοπλόχοϛ, xοινοσυμβολεὐϛ, xοινιοστρόφοϛ, ἱμονιοστρόφοϛ. AL. Seildraher B. Een Seel oft Lijndraeyer G. Cordier IT. Che fa delli funi, et corde H. Cuerdero, que labras de las cuerdas

Rex vini qui vini regnum talis iactis sortiebatur, vt Horatius inquit, qui et arbiter bidendi ab eodem poeta vocatur: is sorte ductus, aut (vti Tacitus ait) regnum lusu sortitus, imperabat huic vt biberet, illi vt vinum misceret, alij vt abiret, alterirursus vt adesset, vt in Epitecto commemorat Arrianus, saturnalium licentiae eum morem tribuens, vt etiam Tacitus in Nerone. qui mos in Regalibus hodie obseruatur. βασιλεύϛ. AL. Der Konig B. De Coninck G. Le roy IT. Il re H. El rey

Rudiarius qui rudia saga, t noua concinnat, teste Festo.

Rudiarius Suet. Gladiator qui rudi contactus a lanista liberatur ab operis harenae. AL. Geurlaubter Fechter

Ruricola vide Agricola.

Salarius etiam est, qui salem in micas siue ramenta (vtroque enim vocabulo Plinius vtitur) cogit et concrescere facit. α(λοπηγόϛ Nicand et qui saltem vendit. AL. Saltzmacher oder verkauffer B. Soutmaecker, oft Cooper G. Qui vend du sel IT. Che vende del sale H. Que vende de la sal

Salgamarius Colum. qui salgama, et fructus muria conditos vendit. ταριxοπώληϛ, α(λμαιοπώληϛ, άλμεντήϛ. AL. Der eingesaltzne Krautter verkauft, wie Kappren etc B. Die geconfijte dingen vercoopt, als Cappers, Olijuen, etc G. Qui vend choses salees, comme cappres, oliues, etc IT. Che vende cose en salate, como cappari, oliue, etc H. Que vende cosas ensaladas, come aceytunas, y cosas semejantes

Salsamentarius Cornificio, salarius Mart. qui salsamenta, hoc est pisculenta aut carnulenta edulia vendit. ταριxέμποροϛ Laertio, ταριxοπώληϛ. AL. Ein Saltzer B. Vercooper van gesouten Spijse G. Saumeur, vendeur des salures IT. Che vende cose insalate H. Que vende cosas ensaladas

Saltator Cie. βητάρμων, xορευτήϛ. AL. Tantzer B. Danser G. Danseur IT. Ballarino, ballatore, dansatore H. Dancador, baylador

Saltuarius Pomponio, Saltuum custos. ὑλωρόϛ, ὑληωρόϛ, ἀλσοχόμοϛ. AL. Waldhutter, Waldmeister, Forstmeister B. Houtvester, Boschhoeder, Foreestwachter G. Forestier, verdier, garde de forest, gruyer IT. Guardabosco H. La guardia del bosque

Samiarij qui terra Samia Ioricas, arma, et spicula desvicant ad nitorem, et gladiorum cuspides exacuunt. B. Harnaschvegers

Scandularius Bud. qui scandulis aut laminis petrarum tegit domos. AL. Tachdecker B. Dackdecker, tegeldecker, Schaliendecker, Leyedekcer G. Couureur de maisons et toicts IT. Che cuopre li tetti H. Que cubre la casa

Scriniarius vide Capsarius.

Sculptor Plinio. γλύπτηϛ, γλυπτήρ Epigram, λυθογλύφοϛ. AL. Aussstecher B. Grauer, oft wtsteecker G. Tailleur, graueur IT. Scultore H. Esculpidor, entallador

Sedentarius Plauto, sellularius Liu. qui sedendo opificium exercet suum. xειρώνακ, βάναυσοϛ, xειρογάστωρ, xειροβάναυσοϛ, ἐγxειρογάστωρ, ἑδραῖοϛ. AL. Der sein Werck thut sitzend B. Die al sittende sijn handwerck oft neeringede doet G. Qui trauaille ou fait sa besoingne estant assis IT. Chi besogna assentando si H. Quientrabaja assientado

Seminaria in ant. marmore Praeneste, pro foemina quae colligit et asseruat herbarum semina. σσερμολόγοϛ. B. Saetbinstere

Sericarius Firmico, σχριχού νήματοϛ ὑφαντήϛ. AL. Ein Seidenweber B. Sijdenweuer G. Ouurier ou tisserand de soye IT. Tessitore di seta H. Texedor de algodon de las Indias


Serrarius pristes πριστήϛ, τομεύϛ. AL. Holtzseger B. Houtsagher, Sagher G. Vn scieur de bois, scieur IT. Segatore delle legna H. El que siega la lenna

Serui Brutiani qui iussi alios vinciunt et verberant.

Seruus Cic. mancipium Eid. δούλοϛ, ἀνδράποδον, παῖϛ, ἀργυρώνητοϛ. AL. Leibeigner Diener, ein Sclaff B. Een eygen Knecht, Slaue, een Knecht, oft Dienaer G. Serf, seruiteur, esclaue IT. Seruo, sciauo H. Sieruo, esclauo

Seruus Suppellecticarius Dig. qui suppellectilem curat.

Siticines Cic. sicinnistae, Tibicines, qui in funere ad tibiam canebant, et latioribus tibiis graues sonos edebant. vt testatur Galenus. τυμβαύλαι, quod ad tumulum eanerent.

Spondiales vel spondiauli Tibicines qui in sacris perlongas tibias canebant, teste Mario Victorino et Isidoro.

Stabularius Col. Stabuli custos. AL. Stalknecht, Stalbub B. Stalknecht, oft Roscam G. Vallet d’estable IT. Famiglio di stalla H. Moco de stalla

Stannarius AL. cingiesser. Kaldengiesser B. Tinnegieter G. Estainnier IT. Stagnaruolo H. El que labra el estanno

Statuarius Fab. ἑρμόγλυφοϛ ἑρμογλυφεὐϛ, θεοπλάστηϛ Aristoph. ἀγαλματουργόϛ, θεοποιόϛ, ἀνδριαντοποῖόϛ. AL. Bildgraber, Bildhawer, Bildschnizer B. Beelthouwer, oft Beeltsniider G. Tailleur ou faiseur d’images IT. Statuario H. Entaillador de estatuas y figuras

Strator Digest. qui herum in equum sustollit. ἀναβολεύϛ. AL. Der seym Herrn zu Ross hiifft B. Die siin Heere te Peerde helpt G. Celuy qui aide son maistre a monter a cheual IT. Ch’agiuta il suo patrone montar a cauallo, staffiere H. El que ayuda su amo a cauallo, staffero

Structor Mart. qui conuiuis cibos diuidit, et in orbem adgestos construit. τραπεζοχόμοϛ, ἂρταμοϛ, Suidae, δαιτρόϛ, δαίτωρ. AL. Futschneider B. Voorsnijder G. Qui trenche la viande IT. Che taglia la viuanda H. Trinchante de la comida

Structor capillaturae vide Cinerarius.

Subulcus Virg. συβώτηϛ, ὑοπόλοϛ, ὑφορβόϛ, xοιροπώληϛ Aristoph. AL. Sewhirt B. Verckensdrijuer, Swijnwachter G. Porchier IT. Porcaro H. Puerquero

Sulphurarius Plin. AL. Scwebelholzlin macher, Schwedelkocher B. Solferpriem maecker, Solfersteckenmaecker G. Faiseur d’alumettes IT. Che fa solferini H. Labrador en acufre

Sutor Cicer. calceolarius Plaut. σχυτεὐϛ, σχυτοτόμοϛ, πίσυγγοϛ Hephaestioni, ῥάπτηϛ, xῆλαϛ Hesychio. AL. Schuster, Schuchmacher B. Schoenmaecker G. Cordouannier, cordonnier IT. Calzaro Boccat. calzolaio H. capatero

Symphoniacus qui in classe canit bellicum. AL. Trummeter auff den Schiffen B. Een Tromperter op een Oorloochschip G. Trompette es nauires de guerre IT. Trombetta di galera H. Trompera en galera

Tabellarius Cicer. libellio Varr. γραμματηφόροϛ Plut. γραμματοφόροϛ, πτεροφόροϛ Dioni, quod proficiscentes peregre pennas pileis adderent. AL. Ein Bott, oder Brieftrager B. Briefdrager, oft Boodc G. Messagier, courrier, porteur de lettres missiues IT. Corriere, tabellario H. Correo

Tensarius Aetio, qui funes et frena equorum accommodat. B. Die t’Peert inslaet

Tensor Cic. χουρεὐϛ, χαλλυντήρ, χαλλυντήϛ Hesych. χοσμωτήρ, μομμώτηϛ. AL. Ein Scherer, Balbierer, Barrscherer B. Een Barbier, oft Scheeret G. Barbier, tondeur IT. Barbiere, barbiero H. Tresquilador, barbero

Textor Iuuen. ὑφαντήϛ. AL. Ein Weber B. Weuer G. Tisseur, tissier, tisserand IT. Tessitore H. Texedor

Thoracopoeus θωραχοποιόϛ Xenoph. AL. Rustung oder Harnischmacher B. harnas maecker G. Vn armorier IT. Armaruolo H. Armero, el que labra de corcaletes

Topiarius Plin. qui opere topiario hortos exornat, et sequacem materiam varias exprimere rerum species docet. AL. Ein Gartner, der hupsche lust im Garten macht B. Een Houenier, die lustich werck in een hof maeekt G. iardinier qui fait ouurage de verdure IT. Giardinero che fa mille cosuccie belle delle herbe H. Iardinero que a feyta el iardin

Tornio, toreuta τορευτήϛ. AL. Ein Drachssler B. Een Houtdrayer G. Vn torneur IT. Tournitore, che lauora co’l toroo H. El que labra con el torno, tornero, torneador

Tractatrix Mart. quae agili manis corpus fricando percurrebat.

Tragematopola τραγχματοπώληϛ, χεγγρανοπώληϛ Hesych. AL. Ein Zuckerbacher B. Een die Confijten ende Viersaet vercoopt G. Qui vend confitures de sucre IT. Che vende confetti H. Che vende golosinas

Typographus τυπογράφοϛ librarius etiam dici potest. AL. Buchtrucker B. Boeckdrucker, oft boeckprenter G. Libraire, ou imprimeur IT. Stampatore H. Estampador

Vascularius Cic. aurifex Eid. xρυσοποιόϛ Luciano, xρυσουργόϛ, xρυσοτέχτων Epigram. ἀργυρογόποϛ. AL. etc. vide in Aurifex

Venator Cicer. θηρητήρ, ἀγρευτήρ, χαυχγέτοϛ, χυνηλάτηϛ, θυρευτήϛ, χυνοσσόοϛ, ἐπάχτηρ. Soph. ἰxευτήρ. AL. Ein lager, oder Weidmann B. Een Iager, oft Weyman G. Veneur IT. Cacciatore H. Montero de fieras, cacador de fieras

Veredarius Pegasus Cic. metaphorice cursor Cic. δρομοχήρυκ, η(μεροδρόμοϛ. AL. etc B. Post G. Poste IT. Posta H. Puesta

Verna Plauto, Seruus domi nostrae editus, aut ancilla domi genita. οἰχότριy, οἰχοτραφήϛ. AL. Leibegien Hausskindt B. Een eygen Huyskint G. Serf ou esclaue (masle ou emme) nais en nostre maisont IT. Schiauo o schiaua nati in cas H. Sieruo o sierua nacidos en casa

Vestiarius Vlp. qui vestes circumfert venales. ἐσθητοπώληϛ. AL. Kleiderverkauffer B. Cleervercooper G. Reuendeur d’habillements, radoubeur, racoustreur d’habits IT. Regatiere, ferrauecchio Rom H. El que anda vender las vestiduras

Vestiarius etiam a nonnullis accipitur pro vestium concinnatore. sartor, sarcinator Plaut. ἀχέστηϛ, xλαμυδουργόϛ. AL. Schneider B. Snijder, Cleermaker G. Cousturier IT. Sarto, sartore H. Sastre

Vestispicus Plauto, qui curam habet herilium vestium ἐσθητοφύλακ. AL. Ein Kleid oder Gewandtwatter, Kleidhutter B. Cleerwaerder G. Garderobe, qui garde les habilleements IT. Guardarobba H. El que alimpia y guardia las vestiduras, guardaropa

Veteramentarius sutor vide Cerdo.

Veterinarius Colum. mulomedicus, equarius medicus Valerio Max. χτηνιατρόϛ [χτηνῖατρόϛ], ἱππιατρόϛ. Rossartzt, Viehartzs, ein Huffschmidt B. Een peertmeester, een maerschalck, een hoefsmit G. Mareschal IT. Mariscallo, maneschalco H. Albeytar

Vietor Vip. πιθινοπλόχοϛ, οἰσυουργόϛ. Eupolidi, οἰσυοπλόχοϛ. AL. etc. vide in Doliarius

Villicus Varr. Dispensator et oeconomus cum villae, tum pecuniae et frugum. epistates. Plin. Iun ἐπιστάτηϛ, ἀγρονόμοϛ. AL. Ein Schaffner eines Meyerhoffs, ein Meyer, ein Lehenmann B. Een Hocucnaer, die op een Hoeue wootn G. Metayer, fermier, censier IT. Villico, fartore, gustaldo H. Mayor domo del campo o de villa, capataz

Vindemiator Columel. vin demitor Hor. vinitor virg. maturae vinitor vuae. τρυγητήρ, τρυγητήϛ. AL. Leser, Weinmeyer, Herbster B. Wijnplucker, oft leser G. Vendangeur IT. Vindemiatore H. Vendemiador

Vinitor Cic. pampinator Colum. qui vineam colit. ἀμπελουργόϛ, χλάστηϛ. AL. Weingartner, Rebman B. Wijngaertman, Wijngaertbouwer G. vigneron IT. Vinitore, vignaruolo H. Vinnadero

Vitriarius Senecae ὑελουργόϛ. AL. Ein Glassmacher B. Glasenmaecker G. Vn voirier, qui fait des voirres IT. Vitraro, vitraio H. Vidriero

Vitriarius fusor qui vitreamina conflat. ὑελέyηϛ Olympiodoro. AL. Glaassblaaser B. Glasblaser G. Vn faiseur de voirres IT. Che fa delle vetri H. El que sopla los chiarros de vidrio

Vrinator callistrato, Varr. qui sub aquam se demergit, et merces e fundo extrahit δυτόϛ, δύτηϛ ἀρνευτήρ Homer. χυβιστητήρ, χολυμβητήϛ, βύθιοϛ, ὑ/φυδροϛ νήxτηϛ. AL. Der vnder das Wasserschwimbt vnd geht B. Swemmer, een Duycker G. Plongeon IT. Vno che nata, et va sotto l’acqua H. Nadador, o somorguio

Vtricularius vide Ascaules.

Zonarius Cic. ζωνιπλόχοϛ. AL. Ein Gurtler, Gurtelmacher B. Gordelmaecker, Riemmaecker, oft beslagher G. Ceincturier, ou faiseur de ceinctures IT. Che fa delle cinture H. El que labra de centas, o centuras

________________________

DE AVIBVS.

CAP. IX.

ACanthis, spinus, lingutinus Gazae. ἀχανθίϛ. AL. Zinssle, Zeisel, Zischen B. Cijsken, gheel vogelken G. Scenicle, cinit IT. Lugaro, lugarino luganello H. El firguero, sirguerito AN. Siskin

Accipiter ἱέρακ, ἱερόϛ ὂρνιϛ, sacer ales Virgil. AL. Habich, Haphch B. Hauick, hafkin. Flandris G. Autour. tiercelet IT. Terzolo H. Halcon o acor in genere

Accipitrum genera sunt: Aesalo, Buteo, Fringillarius, Palumbarius et Tinnunculus.

Accipiter fringillarius σπιζίαϛ, σπιζίτηϛ, Nisum recentiores appellant. AL. Sperber oder Sperwer B. Sperwer G. Espreuier IT. Sparauiero AN. Sparthane

Ex fringillariorum genere est quem Muscetum vocamus, marem videlicet, quem Germani Sprintz, Sprint sel, et Sprintzlin dicunt Belgae, Een mosket, vt Nisum femellam.

Accipiter Palumbarius φασσοφόνοϛ, quod palumbes inprimis persequatur. AN. Hobbye

Aesalo αἰσάλων Aristot. AL. Smirlin, mirle B. Meerlinjn


G. Esmerillon, smerlin IT. Simeriglio, smerlo

Alauda Plin. galerita Eidem, a cristato apice in galeri modum siue galeae: vnde illi impositum etiam cassitae nomen, a casside. vnde dicterium in galeatos milites, qui ab aise Aldudie dicti, χόρυδοϛ, χορυδαλἰϛ, ἐπιτυμβἰϛ ὂρνιϛ Theocrito. Cirin male Nebrissensis nominat. AL. Lerch, Weglerch, Himmerllerch, quod in sublimc extra oculi captum sese abdat cantillans. Sanglerch B. Leeuwercke G. Alouerte IT. Lodola, chapelina a galero, couarella H. Cuguiada AN. Lerck

Alcedo. alcyon α(λχύων, παρά τό εν ἀλἰ χύειν ὂρνιϛ ἀχταύη Apollonio, χήρυλοϛ Hesychio. AL. Eyssvogel B. Ys voghel, quod glaciali hieme pullos excludat

Anas νῆττα, νῆσσα. AL. Endt, ent, ant, Antvogel, mas peculiari nomine Endtrich B. Ende, endtvogel, vt mas seorsum woorde G. Cane, anette, mas vero canard IT. Anatre, o anadre H. anade AN. Duc

Anas cicur νῆττα οἰχουρόϛ Arato, χατοιχίδιοϛ. AL. Haussendt B. Tamme endtvogel G. Cane domestique IT. Anadre domestica H. Anade de calle

Anas fera vel siluestris ἀγρία νῆττα ἀνήμεροϛ, ἀγριάϛ Arato. AL. Wilde Endt B. Wilde ende oft endtvogel G. Cane sauuage IT. Anadre selungia H. Anode. siluestro, o del bosco

Anatini generis sunt Boscas, Penelops, Querquedula, et Glaucium. De his extra ordinem elementarem seorsim primo annotabimus quae nobis videntur.

Anser xήν. AL. Canss, Gansserich et Canser atque haec postrema de mare, vt de femella Ganss. B. Gans, et fem. goes G. Iars, De mare priuatim: alioqui oye IT. Occha: nam papero vel pauero, anferinus pullus illis dicutur H. Ganso, pato, ansar, proprie de masculo ansere AN. Gose

Porro Bataui numeramus et discretis vocabulis nominamus ad septem anserum genera, quorum qui maximi sunt, Valchgansen dicuntur: qui anthracino sunt pectore, et alis piceis, extrema candent, ij Brantgansen vocantur: at Weenickens sunt vario colore, semper streperi, optimique custodes: sunt deinde Hollen siue Hollgansen, et Rotgansen, cibis expetiti ac delitiis Item Schiringen, diuersi a caeteris sunt, et Valletgens.

Apodes vel depodes potius, vt depygis. Horat. ἂποδεϛ, χύyελοι AL. Spirschwalben B. Ghierswalwen G. Martelers IT. Rondoni, biui H. Veincejos, arrexaques

Aquila ἀετόϛ, οἰωνῶν βασιλεύϛ Pindaro. διόϛ ὂρνιϛ Epigram. AL. Adler B. Arent G. Aigle IT. Aquila, aguglia H. Aguglia AN. Egle

Aquila leporaria Gazae, melanaeetus, valeria Plin. a virium fortasse valentia. μελανάετοϛ, λαγοφόνοϛ, λαγοθήραϛ Hesych. μελανόσσοϛ potius, quam vt Zezesscribit μελανόστηϛ. AL. Sacker, Kuppel, Sockerfalck B. Saecker G. Sacre

Ardea, auis Diomedea Aeliano et seruio ἐρωδιόϛ, ῥώδιοϛ Hipponacti ὂρνιϛ διομήδουϛ. AL. Heerganss, Reigel, Reihel, Reiger B. Reigher G. Heron H. Garza, agirone, airone, airon H. Carca AN. Heron

Ardea stellaris a punctis quibus tanquam stellis eleganter picta visitur, ἀστερίαϛ ἐρωδιόϛ, πιπώ. Taurus. Plin. quod mugitum quodammodo bouis imitetur. AL. Rhordrum, rhordrump, quod inter arundines velut classicum cieat. rorreigel, mosku, mossochs, quasi bos palustris quod in paludibus mugiat Erdbul Austriacis, ab horribili mugitu, quem inserto terrae rostro edit. vrrind, meerrind, ab eadem ratione. B. Puttoir, domphoren G. Buttor, boutoir IT. Trombono, tarabusso vel terrabusso, a terrifico buccinae in modum sono AN. Burtour, pittour

Asio, otus, noctua aurita ω)τόϛ. AL. Orkautz B. Ranswle, kerckwl H. Mochuelo AN. Hotnowe

Attagen ἀτταγα=ϛ, σχολόπακ. AL. Haselhun G. Gelinetnette, gelinette du bois IT. Francolino H. Francolin AN. Morchen

Auriuittis Gazae xρυσομίτρηϛ Aristot. AL. Goldfinck, Guger B. Gout vincke AN. Goldfinche

Boscas βοσχάϛ Aristot. minor est anate, illi prorsus assimilis, rostro latiore ad quandam cochlearis speciem. AL. Mittelendt B. Sluyf H. Aueramia AN. Pochard

Bubo βυάϛ AL. Grosshuhu B. Schuyfwr G. Hybou, chathuant IT. Bufo H. Buho AN. Schriche owle, lyckeowle

Buteo τριύρxηϛ χεγxρίληϛ Hesych. nisi ad Tinniculum potius sit referendum hoc nomen. AL. Bushen, Bushard, Busahrn, Kuttelwy Saxonibus, a miluij similitudine masswy, quasi palustris miluus, et masshw, quasi palustris bubo: quod non absimilis isti aui fit. B. Busart, buysard IT. Poiana, a rustica quadam et vili ignauia H. Vn genero de aue arrebatadora AN. Busshard

Carduelis quod carduis et spinis pascitur, vnde et Acanthidem eandem cum hac esse censuit ἀxρ τῶν ἀχανθῶν θραυπἰϛ, ποιχιλίϛ. AL. Distelfinck, Rotkogel, stigelitz B. Distelvincke, petter G. Chardonneret IT. Cardellino, gardelin H. Pintacillo, sirguerito, sic lecolore

Capra vanellus vulgo αἴκ, a voco caprinae similie. ταω\ϛ ἂγριοϛ. AL. Gyfytzt, Gyuit B. Kiuijt G. Vanneau, dixhuit, asono vocis IT. Pauonzmo AN. Lapuing

Capus capo Martiali, gallus spado Petronio. AL. Kappun, Kapaun, Kaphan B. Capoen, oft capuyn G. Chapon IT. Capone, capon H. et AN. Capon

Cataractes χαταῤῥάχτηϛ Aristoteli. Carbonem aquaticum vocat Albertus alij mergum magnum, qui in altum se praecipitem agit, praedam piscium sequens. AL. Scharb B. Scholuer G. Crochu IT. Magun, smergo H. Cueruo marino

Cepphus χέπφοϛ Laro similis auis marina: nam larus etiam dulces aquas expetit. B. Witte zee meeuwe H. Lacerceta AN. Withcob, withsee meuwe

Chloris quasi vireonem dicas. xλωρίϛ, xλωρηῖ/ϛ Homer. AL. Grunstuck, Grunling, Rapffinck, quod raporum seminibus piscatur Hirss vogel, quasi Miliaria, ab esu milij Kutvogel B. Groene vincke IT. Verdon verdmontan, verdero, zaranto AN. Grienfinc Ex hoc genere est quam canariam ab vna eex insulis Fortunatis lingua vulgaris nancupat.

Ciconia πελαργόϛ, ab albis nigrisque pennis. AL. Storch, Storck B. oyevaer, ouwevaer G. Cigoigne IT. Cigogna H. Ciguenna AN. Storke

Columba, columbus Catullo περιστερά, περιστερόϛ, τρήρων, AL. Taub, Taube, tub, Hauss vnd Hausstaube B. Duyue, slachduyue G. Pigeon, colomb IT. Columba H. Paloma AN. Culuer, doue, hosedoue

Cornix χορώνη. cornicula. AL. Krae, Krahe, Kraye, Winterkrahe,m schwartze Krahe B. Craye, winter oft swerte craye G. Corneille, graille, graillat IT. Cornice, cornacchia, gracchia H. Corneia AN. Crovve

Cornix frugiuora σσερμολογοϛ Aristoteli. AL. Ruch B. Roeck

Cornix vatia cincerea, hiemis nuntia. σσοδοειδήϛ χορώνη AL. Schiltcrahe, Rabelkrahe B. Bontecraye G. Corneille sauuage IT. Munacchia, forte monacchia, ab aemulo monachicae vestis colore, albo nigroque

Coruus χόρακ AL. Rab, Rapp B. Raue G. Corbeau IT. Coruo, corbo H. Cueruo AN. Rauen

Conturnix ὂρτυκ AL. Wachtel B. Quackel G. Caille IT. Quaglia H. Cordoniz AN. Quayle, quale

Cuculus χόχχυκ. AL. Guggauch, Kuckkuch, Gucker, Guckuser B. Koekoeck, cochwt G. Cocou, coquu IT. Cuculo H. Cuclillo AN. Cuckouwe

Curruca Auis in cuius nido parit cuculus, cuiusque oua fouet, incubat, et exclusos inde pullos educat, cauda semper in altum elata. ὑπολαίϛ. AL. Grassmuck, Gorse, Ackermonncken, Bachstelz, Wassersteltz B. Grasmussche G. vn verdon IT. Pizamosche, quod culices pungat, voretque H. La aue que cria los hueuos del cuclillo

Cygnus, olor χύχνοϛ. AL. Schwann B. Swanze, swaen, huyter, a querula voce. is est quem proprie olorem latinis dici puto G. Cygne IT. Cigno, cozano Venetis H. Cisne AN. Swanne

Erythrotaon Plin. tetrao Eidem, tetrix. τέτρικ Aristoteli, τέτρακ, Athenaeo. AL. Pirckhuner, Aurhan B. Wrhan, berckhaem G. Phesant bruant, a vocis grauitate iuxta Scaligerum pauon a greste apud Pyrenaei accolas.

Falco Iulio Firmico. Sunt qui Haliaeetum putarunt et Nisum Ouidii. AL. Falck B. Valck G. Faulcon IT. Falcone H. Falcon

Ficedula συχαλἰϛ, ἀμπελίϛ. AL. Schnepffel, a captandis hiante ore culicibus Wussling. B. Een sneppe G. Becquefigue IT. Bedquefigo H. El tordo, o auec comedera de higos

Fringilla σσίζα. AL. Finck B. Vincke G. Pinson IT. Frinquello AN. Schaffmehe, sheld appel

Fulix Catullo, fulica virgil. Sosipater λάρον interpretatur, sed vitiose. AL. Wasserhun, Rorhenlin, quasi gGallina arundinum. ein Pfaff B. Meercoete G. Foulgue, poulle d’eau, diable IT. Folega, pullon H. Lacerceta

Galgulus Plin. galbula Martiali, ales luridus Plin. ἴχτεροϛ. AL. Hemmerling IT. Galbedro, reigalbulo, melesio giallo H. Oropendola

Callina ὂρνιϛ, ὂρταλιϛ Nicandro, ἀλεχτορἰϛ, ἀλχτρυών Atticis, ἂλεχτρύαινα. AL. Hun, Henn B. Henne G. Geline, poulle IT. Gallina, polastra H. Gallina AN. Hen

Gallina Adriana ἀδριανιχή Aristot. paruo corpore, quotidie parit, ferocula ἀλεχτορἰϛ ἀδριανή Stephano. B. Leghenne, et Leyhenne aliis H. Gallina ponedera a Nebrissensi exponitur

Gallina Africana Colum. Numidica Afra Horat. gallina Indica. marem puonem Indicum vocant, gallopauum Gesnerus. AL. Indianisch oder Kalekuttisch oder Welsch Hun B. Calkoensche oft Turcksche Henne G. Gelinge ou poulle d’inde, ou d’Africque IT. Gallina d’India H. Pauon de las Indias AN. Cok off Inde

Gallina effoeta Plin. AL. Erlagne Henn, die sich aussgelegt hatt B. Wtgheleyde henne


Gallina glociens AL. Kluckhenn, Glugerhenn B. Een henne die clockt, oft clockende henne, clock henne G. Geline glossant ou clupant IT. Gallina que chioccia H. callina que clognea

Gallina iuuenca Plin. nouella Colum. pullastra Varr. ἀλεχτορτἰϛ νἐα. AL. Iunge Henne B. Ionghe henne G. Poullette IT. Polastra, polastrella H. Gallina pequenna

Gallina matrix Colum. incumbans. ἐπωάζονσα, θάλπονσα Porphyrio. AL. Bruthenn B. broethenne G. Geline qui couue IT. Gallina che coua H. Gallina assentadera sobret el hueuo

Gallina Medica Varr. Festo, Decumana, proceris ad pectus cruribus. μχδιχή. AL. Welsche Henn B. Lombaertsche henne H. Poule Lombarde

Gallina Meleagris Varr. Numidica guttara Martiali, quae in plumis migrantes rhombos habet, in iisque aspersas albas guttulas, Pharaonis auis hodie vocitatur. B. Dootshofdeken, quod caput eius depile cadauerum craniis non absimile sit. Gallina morisca AN. henne off genny

Gallina pumila, pumilio Colu. ἀλεχτορἰϛ νάνοϛ. AL. Erdhennlin, daschunle, schothenn B. Krielt, oft Kriephenneken H. Gallina enana

Gallina veterana Columell. γηραλέη. AL. Alte oder olde Henn B. Oude henne G. Poulle vieille IT. Gallina vecha H. Gallina vieja

Gallinago, rusticula Martiali et Plin. Scolapax Nemesiano Olympio, rustica perdix Martiali σχολώπακ aristot. quam auem eiusque capturam genti nostrae admodum expetitam, quta luculentissimis versibus descripsit Olympius poeta, qui Cari Imperatoris temporibus scripsit de venatione, non possum non eius hic verba apponere, vt legendo nause im recreet et exuat lector.

Praeda est facilis et amoena Scolopax, Corpore non Paphiis auibus maiore videbis. Illa sub aggeribus primis, qua proluit humor. Pascitur, exiguos sectans obsonia vermeis. At non illa oculis, quibus est obtusior, etsi Sint nimium grandes, sed acutis naribus instat: Impresso in terram rostri mucrone, sequaces. Vermiculos trahit, et vili dat praemia gulae.

Quibus verbis clarissime depingit, vt nullus aeeque pictor nostratem Sneppam. Est ergo Scolopax. AL. Scnepff, Schnephun B. Sneeppe, Houtsnippe G. Beccasse, vi de coq IT. Gallinella, gallina arcera, accegia Hetruscis, pissacara Bonniensibus H. Gallina cieca AN. woodcok, snippe

Gallinago minor, rusticula minor σχολωπάχιον. Delicis mensarum et Heroum dapes vuglo nominauimus, ad stagnorum crepidines frequentem auiculam. AL. haarschnepff, Schnepfflin, Wasserhunle B. Poelsnippe, quasi Paludanam gallinaginem: nam ea quam diligentiae nunquam satis laudatus Gesnerus Poelschepi nomine describit, a nostra longissime discrepat

Gallus ganninaceus Plinio. ἀλέχτωρ, ἀλεχτρυω\ν, ὀρθροβόαϛ, quod auroram cantu nuntiet, Athenaeo. ω)δόϛ ὂρνιϛ. Poll. ἂρεωϛ νεοττόϛ, ὀρτάλιxοϛ Eustathio, Aristoph. μῆδοϛ ἢ περσιχόϛ ὂρνιϛ Aristoph. AL. Haan, Hausshaan, Guggek B. Haen G. Coq IT. et H. Gallo AN. Cok

Ganuia, larus λάροϛ, χαύηκ χαύηϛ Zezae. B. Mieuwe G. Mouette IT. Condine marina AN. Seecob Nebrissensis nunc Fulicam, nunc Mergum facit, altis ipse erroribus immersus.

Glaucium a glaucis oculis γλαυχίον. quod fuscius genus est plumis pedibusque. B. Pijsteert H. Nigretta

Gracculus, monedula χολοιόϛ, χοραχίαϛ, λύχοϛ, σσερμολόγοϛ. AL. Tul, Dole, Kayke Saxonibus B. Kauwe, Hanneken Flandris et Gay G. Chouuette, gay, choca IT. Tatula, taccola, ciagola H. Graio AN. Ka, chog

Grus Palamedea auis. γέρανοϛ. AL. Kran, Krane, Kranich, Krye Heluetiis B. Crane G. Grue IT. Gru, grua H. Gruz, grulla AN. Craue

Gryps, gryphus γρύy. AL. Greiff, Gryff B. Griffoen. Voghelgryp G. Griffon, griphon IT. Griffon, griphon H. Gripho AN. Grype, gryffon

Haematopus non autem himantopus. Vetustimum enim Plinij manusscriptum exemplar veriori lectioni attestatur, quod praefert Aematopodi: et suffragatur etymon vocis, a cruenta longorum crurum rubedine offictae, quam ego notaui in expressa viuis coloribus auis huius icone, a diligentissimo naturarum omnium inquisitore, gentilitiis imaginibus clarissimo viro Carolo a Diuo Odomaro, milii exhibita, quae hoc etiam peculiare habebat, quod ternis digitis insisteret, quod de ea Plinius commemoratαἱματόπουϛ. B. Mathoen, quasi haemoathoen, a sanguineis cruribus, nisi si quis Erythropodem cum Gesnero, aut Cirrin Virgilianam cum Scaligero faciat, quam Germania Rottbein, Anglia Reschink indigetat

Hirundo xελιδών. AL. Schwalbe, Haußschwalb, Schwalm et Hυyßσκηωαλμ Heluetiis B. Swaluwe G. harondelle IT. Rondine, rondinella H. Golondrina, andorintha AN. Swalouwe

Iynx, torquilla Gazae, turbo Hermolao, Cinerei coloris auicula, caudam vibrans assidue. ἴυγκ, χίναιδοϛ. AL. Windhalss, Trahalss, Naterhalss, Naterzwang, Naterwendel. nomina omnia a colli obtorsione efficta B. Draeyhals G. Terco, turcot IT. Collotorto, capotorto, stortacol H. Torzicuello

Liuia πελειάϛ, τρήρων, AL. Holtztaube B. Houtduyue, Croisi. Brabantis G. Croiseau AN. Stockdouc Luscinia, philomela, acredula Cic. ἀηδω\ν, φιλόμηλα, πανδαρίϛ poetice, δαυλιάϛ. AL. Nachtegal B. Nachtegale G. Rossignol, roussignol IT. Ruscignuolo, lusigniuolo, roscignouolo H. Ruysenor AL. Nichtingale

Mergulus B. Aersvoet quasi πυγοσχελίϛ a pedibus podici adiunctis. IT. Trapazorola, piombin

Mergus αἰθύα, πωύχκ, δύπτηϛ. AL. Teucher B. Duycker, Scholuer G. Plonget, plongeon IT. Coruo marino H. Cueruo marino AN. Cormorant

Merops, apiaster a deuorandis apibus. μέροy. AL. Imbenwolff B. Spencht G. Guespier IT. Caulo, cardo Bononiensibus, lupo delle api Neapol. piccia ferro, a ferrea nostri duritie, melissophago Cretensibus quasi Apum gurges

Merula χόyιxοϛ, χόσσνφοϛ. AL. Merl, Amsel B. Meerle G. Merle IT. Merlo H. Mierlo AN. Blackbyrde

Miluus, miluius ἰχτῖνοϛ, ἃρπη Eustath. AL. Hunerdieb, quasi fur gallinarum B. Wouwe. Kieckendief, hoc est, Pullorum raptor, hadekite. Flandris G. Milan, escoufle IT. Miluio, nichio H. Milano AN. Kyte, putock, glede

Motacilla σεισοπογἰϛ, χίλλυροϛ Hesych. Hollandis. Quicksteert. G. Guingnequeue, batte mare, lauandiere, bergeronnette IT. Codatremola, ab assidua caudae vibratione, codacinciola, cotretola, cogiuannella, titispisa, squazzacoa, balarina, vccello di neue Venetis H. Pezpitalo, aguzanieue, quod rostro niuem foret

Noctua γλαὐκ χιχυμίϛ Callim. νυχτοβόαϛ nomen γλαυχόϛ a glaucedine oculorum. AL. Kautz, Eul, Nachteul B. Wl, Nachtvvl, Stockvvl G. Chouette IT. Nottola, ciuetta, barbaiano H. Lechuza, mocho Lusitanis AN. Ovvle

Nycticorax νυχτιχόρακ, στρίγλοϛ. Hesychio, quasi strix. AL. Nachtrab B. Nachtravve

Onocrotalus ὀνοχρόταλοϛ, ab asinino crepitaculi sono. AL. Schneegans, Kropvogel, Onvogel Austriacis, ob monstrosam et absurdam a reliquo auium genere speciem B. Voghelhaine, Voghelheyn IT. Grotro, grottomolinaro, ocella del duca H. Croto

Palumbes palumbus, torquatus Mart. φάσσα, φαττά, AL. Ringeltaube, Holtztaube, Plochtaub, slachtaub Heluetiis B. Ringduyue, Kriesduyue Flandris G. Ramier, mansart IT. Colombo fauaro H. Paloma torcaz AN. Ringeldoue, cous hot

Pardalus πάρδαλοσ: γραύχαλοϛ Hesycliio. AL. Puluier B. Pluuier G. Pluuier

Parus αἰγίθαλοϛ Aristoteli. AL. Meyse, Mayss B. Meesken, Meese G. Mesange IT. Parizola, paruzola, zinzio, orbesina AN. Timouse

Parus maior, fringillago αἰγίθαλοϛ σσιζίαϛ ita enim pro πιρίαϛ apud Athenaeum, vel σσιζίτηϛ. AL. Kol oder Brandtmeiss B. Coolmeese, plakaet. proprie dicitur masculus, et hyken Holland. at femella suytken G. Mesange IT. Capo negro, parussola, orbesina, sparnoczolo. Lusitanis tintilao dicitur AN. Greattitmous

Parus minor AL. Blauvvmeiss, Bymeiss B. Pimpelmeese, meelmese IT. Parussolin, parazolina H. Mil heiro AN. Nonna, a vittato quasi vertice

Passer yάρ, στρουθόϛ, γόλμιϛ. AL. Spar, Spatz, Sperck, et Spercklin Saxonibus. Luningt Cimbris B. Mossche G. Passereau moineau IT. Passara, celega, passere, passer, Petr H. Gorrion AN. Sparrou

Pauo, pauus plinio, Iunonia auis Ouidio, ταω\ϛ, μηδιχόν ὂρνεον AL. Pfavv B. Pauvve, oft Paeu G. Paon IT. Pauone H. Pauon AN. Pecock

Pellecanus, platea a rostri latitudine, pelecan. πελεχάν, ῥάμφιοϛ apud auctorem μοιρανίδων, ob rostri latitudinem. AL. Loffler, Lofflganss B. Lepelaer, a cochlearis figura quam rostro praefert G. Pale, truble, poche, a cochlearis specie IT. Becquaroueglia H. Pelicano AN. Shouelard, schofler

Penelops πηνέλοy Aristot. Anate et haec inferior, sed insigne habet puniceo colore collum. vnde φοινιχόλεγνοϛ Ioni poetae, et αἰολόδειροϛ Ibyco, vt ποιχιλόδειροϛ Alcaeo, a collo variegato purpurascentibus plumis dicitur. Smiente Holland.

Perdix πέρδικ AL. Rapfhun B. Veldthoen oft Perdrijs G. Perdris IT. Perdice, pernise H. Perdiz AN. Pertrige

Phalacrocorax φαλαχροχόρακ AL. Schvvemmerganss B. Svvemmergans G. Plongeon

Phasianus ἴτυϛ Phasidis auis. φασιανιχόϛ ὂρνιϛ Aristoph. AL. Fasan, fassan B. Fasaen, Fasant Flandris G. Faisant IT. Fasano, fagiano H. Faisan AN. Phesan

Pica χίττα, σίτταϛ Callimacho. AL. Aglaster, Aegerst, Elster B. Exter, oft Aexter G. Pie, agasse IT. Gazzara, gazzuolo, ragazza, putta, picha H. Pigaza, picaca, pega AN. Py, pye, pyot

Picus Mattius, turbo δρυοχολάπτηϛ Aristoth. δρυοχόλαy Hesych. χαλότυποϛ, πελεχάν Aristoph. Scholiastae. παρά τό πελεχα=|ν τά κύλα. AL. Specht, vt et B. vero Bechebois, espec, piuert G. vero Bechebois, espec, piuert IT. Pico, pichio H. Pico verde AN. Specht, vvodpecker

Pipio columbulus Pullus columbae. περιστερίδιον, περιστουριδεύϛ


AL. Taublin, junghe Taub B. Ionghe Duyue, oft jonck Duyfken G. Ieune pigeon, pigonneau IT. Piggione H. Palomino AN. Piggion

Psittacus yιττάχη AL. Pappengay, Sittich, Sickust B. Papegay G. Perroquet, papegay IT. Papagallo H. Papagaio AN. Popiniay

Pyrallis Species est columbae, quam iustiore ratione Frugipetam vocare posse videor, quam Gaza Ignariam dixit, vt sit πυραλλίϛ Aeliano, Aristot. et Athenaeo tritico pascens. παρά τό ἐϛ τόν πυρόν ἂλλεσθαι, quod in triticeas fruges excurrat pabulatum: neque enim in columbino genere est auis, quae ignem adulotiet: itaque non πύρ, id est, ignis, sed πυρόϛ, triticum, illi nomen creauit.

Pyrrhocorax Plin. μοραχίαϛ Aristot. pedibus et rostro rubentibus. B. Kavvtgen G. Chouette ou choucas, Picard. Craues

Querquedula χερχίϛ Minor boscas. nomen habens fortassis a querquero, hoc est gelido hibernoque tempore, quo maxime appareat. AL. Kruckentlin. Teeling. Holland G. Cercelle IT. Cercella H. Cerceta AN. Teale

Regulus, trochilus τρὀxιλοϛ, πρέσβυϛ, βασιλεύϛ. AL. Goldhendlin, Ochseneugle B. Conincxken G. Roitelet, petit roy IT. Fiorancio. quasi calthae flos, ab aurea verticis macula, occhio bouino AN. Vvreune

Rubellio, rubecula, siluia ἐρύθαχοϛ. AL. Rotle, Winterrotlin, Rotbrustle, Waldtrotle, Rohtkropfflin, Rotkelchyn Saxonibus G. Gorge-rouge, rubeline IT. Petro rosso, pecchetto. Lusitanis. pitiroxo AN. Readbreste, robin

Rubicilla, phoeniricus φοινίχουροϛ. AL. Rotschevventzel, Rotzagel, summer Rotle, Haussrotte B. Rootstertken G. Rossignol de mur. quasi Muralem lusciniam dicas IT. Reuezol, corossolo, a ruffa cauda AN. Readteale

Struthio struthiocamelus. Afram auem apud Horat. pro Struthione interpretatur Acron στρουθόϛ λιβυχόϛ. AL. Strauss, oder Straussvogel, Strauss B. Struys voghel G. Austruche, autruche IT. Struzzo H. Aue struz, abe struz AN. Oisiris

Sturnus yάρ, yάροϛ. AL. Star, Starn B. Spreuvve G. Estourneau IT. Storno, sturnello H. Estornino AN. Stare, starll, sterlyng

Tarda, tetrax Nemesiano, otis, ω)τίϛ. AL. Trapp, Ackertrapp, Trapganss B. Trapgans G. Oustarde, bistarde AN. Bustard, bistard

Tinnunculus Plin χεγxρίϛ. AL. Wannenvvaher, quod vanni in modum alas expandat. Wandvvaher, quod in turrium parietibus nidificet. Wandtwehe, Wiewehen, Steinschmatz. Saxonibus, et Steengall B. Steensmetzer G. Quercelle, ou cercelle IT. Cauinello, canibello, tristarello H. Cernicalo AN. Kestrelle

Trochilus τροxίλοϛ. pro litorali auicula, mira celeritate velocissimoque cursu vermiculos in litore consectante: quae diuersa est a Regulo, quem etiam Trochilum vocari diximus, quae quia propter assiduam agitationem caudae et cinerei coloris similitudinem cum Motacilla commune quid habet, cum illa confunditur a multis. χίγχλοϛ Graecis dicta. G. Beccassine de mer, quod rostro longo Gallinagini non sit absimilis B. Looperken. currendi argumento

Troglodytes, passer τρωγλοδύτηϛ. AL. Dornkonning, Zaunschlupffer, Zaunkonig, quasi Apricus regulus. Schuykonig, Neffelkonig Saxonibus B. Dumeling, a pollicari magnitudine. Winterconincxken, Muysconincxken IT. Riatino, reatin, percia cagia Siculis AN. Hedge sparouvve

Turdus, χίxλα, χίχλη AL. Wachholtervogel, Krantvvitvogel, Krametvogel, Zimer, Reckholtervogel, Weckholterziemer B. Lijster, Lijstervogel G. Griue, tourd, oiseau de nerte IT. Tordo, viscada, maluizo H. Tordo, zorzal AN. Feldfare

Turtur τρύγων. AL. Turtel, Turteldaub B. Tortelduyue G. Turterelle, tortorolle, torte IT. Tortore, tortora, tortole H. Tottola AN. Turteldoue

Vespertilio νυχτερίϛ AL. Fladermauss, Speckmauss, quasi Laridi belluo B. Vleermuys G. Chauue souris, quasi Caluus mus IT. Pipistrello, a sonitu stridulo H. Morcielago AN. Rearemous, bat

Vipio Gruis genus Plin. γερανιδήϛ. AL. Iunge Kranich B. Ionge Crane G. Ieune ou petite grue IT. Giouane et picciola grua H. Cayda o cruxia, pequenna grulla

Vlula ab ὀλολύζειν, id est eiulatu, dicta, teste Seruio. ἐλεόϛ Aristot. αἰγώλιοϛ. AL. Vl, Eul, Stockeul, Huhu, Nachteul B. Wle, Nachtvvl G. Hibou, cheueche, grimaude IT. Vlula, barbaiano H. Antillo, corusa Lusitanis AN. Ovul, houulet

Vpupa ἔποy. AL. Widhopff, Kaathan, quasi Stercorarius gallinaceus B. Huypen Hollandis. Huberon, Hoppe Brabantis, Hupetup. Flandris G. Huppe. hupe IT. Buba, vpega, gallo de paradiso

Venetis galletto de Maggio. Siculis cristella. H. Abubilla, Lusitanis popa AN. Hovvpe

Vrinatrix χολυμβίϛ Callim. χόλυμβοϛ Hesych. AL. Schvvartz Taucherlin B. Duycker H. Somorguion

Vultur vulturius Plauto, γὐy, αἰγύπιοϛ AL. Gyr, Geir B. Ghier G. Vautour IT. Auoltoio. Boccatio H. Bueytre AN. Geit

___________________________

DE CARCERE.

CAP. X.


ADIGERE stipitem per medium hominem Senecae, Supplicium durissimum, Turcis familiare. AL. An einem Pfal stecken B. Aen een Staecke setten, gelijckmen de Zeeroouers doet G. Empaler IT. Impalar H. Metter en vn palo

Arca robustea Cic. robur Lucret. Liuio. Locus in carcere robustis lignis septus, cui malefici homines includebantur. Robustus carcer, et lignea custodia Plauto, κύλον Aristoph. phylaca Plauto, γαλεάγρα. B. De Gaiole

Boiae Plauto, Vinculoram ferreorum ligneorumve genus. πέδαι κύλιναι ἢ σιδήρεαι.

Catamidiare Spartiano, Publice ignominiae afficere. χαταμειδιάν. AL. Einem offentlich Schand anthun B. Eenen op de Vaecke stellen G. Mettre a l’eschelle, ou au carquan IT. Beffare dileggiare, far vergona publicamente H. Ponner a la verguenza

Catasta Tibullo et Iurisc. Machina de qua emi potuit venalitius seruus, a χαθίστασθαι forte. item pegma in quo supplicium pendit reus apud Prudentium. AL. Ein Beune B. Schauot G. Vn eschaffaut

Catulus ferreus Plaut. Instrumentum illud intelligo, quo diuaricato praetores comprehendunt noxios: eo quod sontium pedes appetat veluti canis. AL. Ein Griefbogen B. Een Grijphont, oft Grijper

Cauterium Ferramentum, quo candante scelerosos inurunt. χυντήρ AL. Zeicheysen, Brandeysen B. Brantyser, T’merck G. Cautere, ou fer chaut IT. Cauterio, ferro da cremare H. Hierro parra quemar

Cippus Caesari, Lignum bipatens, in quo sontium pedes includuntur. ποδαχάμη Synesio, ποδοστράβη ἔγχαλον. AL. Stock B. Stock G. Vn cep IT. Ceppi H. Grilos

Columbar Vinculi genus est Plauto, vt Priscianus annotat, fort asse quo collum includebatur. Ita enim in Rudente legas: In columbari collus haud multum post erit. χλοιόϛ, χυνάγxη. non multum diuersum a numellis videtur.

Compedes Terent, pedicae Liuio, Vincula pedum ferrea, πέδαι. AL. Fusseysen, oder Banden B. Boeyen, Cluysters G. Fers de pieds des esclaues ou d’autres malfaiteuts IT. I ferri di piedi H. Cadenas o prisiones de los pies

Crux Cic. Patibulum Sallust. gabalus Varroni, arbor infelix Cic. e ritualibus libris. σταύροϛ. AL. Creutz, Galgen B. Galge, Oft Cruys G. Gibet, croix IT. Croce, forca H. Horca, cruz

Porro Furca siue patibulum proprie constabat duobus arrectariis stipitibus, iniecto altrinsecus tigno transuerso: quam malefici serui dispessis manibus alligati circum viciniam gestabant, ij si crucem ob flagitia meriti fuerant: caeterorum maleficiorum move diuorsi dispendebantur, distendebanturque in furcam, quam deinde stipiti erecto (arbor, siue cum adiecto, infelix arbor dicebatur) affigebant) tuncque crucis nomen accipiebat. Plaut. Patibulum ferat per vrbem, deinde affigatur cruci.

Culleus Cic. exponitur a Lexici vetusti concinnatore, tunica desparto, in modum eronis facta, quae linebatur pice et bitumine, in qua includebantur parricidae cums imia, serpente et gallo.

Distrahere Liuio, distrahere in diuersum actis curribus Senec. in diuersum quadrigis differre. Virg. displicare Varr. despicare currus axi vinctum. Marcellino. διασσα=|ν Pausaniae. AL. Mit Pferden zerreissen B. Met Peerden van een trecken G. Deschirer a quatre cheuaux IT. Stracciare a quatro caualli H. Arrastrar por partes

Elidere crura Firmico. συντρίβειν τά σχέλη Polybio. σχελοχάτακιϛ. AL. Raatbrechen B. Raybraken G. Rompre les os IT. Frangere, o rompere le ossa H. Quebrantar los huessos

Equuleus aut, vt alij eculeus Cic. Stipes acutus, cui reus impositus excruciatur, distenditur, et euisceratur quodammodo et artuum compages dissoluitur, αῤτρέμβολον, de quo Iosephus ita: αῤτρεμβόλοιϛ ὀργάνοιϛ ἐκήρθρουν χαἰ ἐκ ἀρμῶν ἀναμοxλεύσαντοϛ ἐκεμέλιζον vocatur, et στρεβλωτήριον ab eodem: alij interpretantur tormenti genus, quo religatis superne manibus, appensum de pedibus pondus hominem distendit, quale τύμπανον fere Graecis. AL. Ein peinigung, oder fulterey im Eysen B. Pijnbanck, t’peert G. Instrument a bailler la torture IT. Instrumento di tortura H. Instrumento para atormentar los malhechadores

Ergastulum Cic. Officina vbi serui compediti opus faciebant inde accipitur pro carcere et custodia. carcer Liuio ἐργαστήριον εἱρχτή, φυλαχή, δεσμοτήριον, υνμάγxη. AL. Kercker, gefangnuss, Gefangnisse B. Kercker, t’geuanghen Huys, t’steen G. Prison IT. Prigione H. Carcel, mazmorra, prision

Fidiculae Suet. Machina multis intenta funibus, quibus ceu fidibus distendebantur facinorosi, ad exquirendam facti side μολαστήριον, πιεστήριον, ἀρθρέμβολα, τρόxοϛ Aristoph. κύλον βασανιστήριον Sozomeno.


AL. Folterseil, Zwick, Treybschur, mit dem man foltert B. Pijnbanck G. Gehenne Nebrissensis interpretatur: illud tor menti genus quod Italiae familiare, tratto di corda Hispanis tratto de cuerda, vocatur: quo reus reiectis in tergum manibus fune suspensus in praeceps demittitur.

Gyrgathus Locus aut cubile, in quo mente emoti vincti aut inclusi tenentur. γύρραθοϛ. AL. Das Albern Thorn oder Taubenhauss B. Het Dulhuys G. La maison des innocens, ou des insensez, ou enrages IT. La casa di matti, delli inspiritati H. Caso de locos, o de los endemoniados

Laminae Cic. Candentes ferri massae, quae facinorosum corporibus admouebantur.

Laqueus αῥπεδόνη παγίϛ. AL. Strick, Halsing B. Sttop, Strick, Bast G. Lacs, lien IT. Laccio corda H. Lazo cuerda

Latumiae Cic. lautumiae Varr. Plaut. λατομίαι, lapidariae lautumiae Plaut. vbi lapides caeduntur, quo ergastularij serui ad opus damnabantur. AL. Steinbruch, Steingruben B. Steenput

Manicae Virg. Vincula quibus manus illaqueantur. xεῖρεϛ σιδήραι. Iosepho. nec alienae nunc sunt δαχτυλήθραι apud eundem, quibus digiti plectuntur. AL. Handbinden B. Duym yser, oft Paternosters G. Menotes, liens a lier les mains, fers a enferrer les mains IT. Legadure delle mani H. Esposas prision de manos

Neruus Plaut. Vinculi genus, quo ceruices et pedes compediuntur: forte cum numellis idem. AL. Halsseysen, Fusseysen B. Halsyser, oft Boet yser

Numellae Plaut. μυφων, χλοιόϛ, χυνάγxη. Vinculum quo ceruix, interdum etiam pedes includuntur. AL. Halsseysan, Branger B. Pranger, Halsyser

Taureae Iuuenal. Lora e bubulo corio. βόειαι Sozomeno. AL. Geisslen von Riemen gemacht B. Lederen Geessel G. Nerf de boeuf IT. Neruo di bo H. Azote de vergajo de toro

Tunica molesta Iuuen. Alimentis ignium et illita et intexta, Senecae, italicebit eam vocare, quae incendiariis inducitur puluere tormentario infarcta, diritati supplicij compendioque mortis quaesita.

Verbera. flagella, scuticae, virgae μάστιγεϛ. AL. Geisslen, Rutten B. Roeden, Geesselen G. Fleaux, fouets, verges IT. Flagelli, verghe H. Azotas, vergas

Vngulae Prudent. Bisida siue bicornia ferramenta, quibus latera lancinabantur.

DE CIBIS.

CAP. XI.

ACrocolia anseris, trunculi Celso. ἀχροχόλια xηνόϛ. Extremitates membrorum truncatae, quae inter ollicoqua exta elixari solent, piperato iusculo incocta. B. Gansen gheroof, croost, afval, testament van de gans

Alimentum Cic. alimoni. Varroni τροφή, βίοϛ μύελοϛ ἀνδρῶν Homero. AL. Erhaltung, Auffenthaltung, Narung, Fudter B. Voetsel, voeder G. Nourriture IT. Alimento, nutrimento H. Mantenimiento

Alliatum Plauto. Intritum cui allium in reliqua ciborum mole admixtum est. ἐσχοροδισμένον. AL. Bruhlin van Knoblauch gemacht B. Sausse met oft van loock gemaeckt G. Sauce aillee, ou des aux IT. Salsa d’aglio, agliata H. Ajada

Analecta Martiali, Reliquiae ciborum in solum delapsae, quae scopis euerri solent. ἀνάλεχτα. AL. Auss schutte, was ab dem Tisch fallt B. D’ouerschot, reliquien, wtschutsel datmen van het tafel oft ammelaken schudt G. Reliefs, miettes IT. Immunditie della tauola H. Relieues

Annona σιτηρέσιον, δῖτοϛ, βιόϛ AL. Vorsehung mit jahrlichen Fruchten B. Iacercost, iaerlijcksche lijfrocht oft prouande G. Viures d’vn an, ou d’vne annee IT. Vittoaglia et prouisione per vn anno H. Prouision por vn anno

Annona militaris, stellatura Lampridio. σιταρxία Aristot. xορηγία. Polybio, σιτηρέσιον Herodiano, σιτοπομπεία Demost. AL. Kriegsprofand B. Legerprouande, oft victalie G. Munition de viures oules viures d’vne armee, ou d’vn camp IT. Vettouaglia, munition, e viueri per il campo, o l’armata H. Vituallas para la huesta

Annona salaria Liu. xορηγία ο [sic] α(λώδηϛ. AL. Vorsehung dess Saltses [correction of the transcriber; in the print duss Scaltses] B. Prouisie van sout G. Prouision de sel IT. Prouisione di sale H. Prouision de la sal

Annonae caritas Cic. difficultas Eid. grauitas, et saeuitia Tacito, incendium Quintiliano annona compressa Liuio ἀφόρια σίτου ἢ βίου ἀπορία, ἀνοyία Eustat. AL. Theurung der essen Speise B. Dierte, dieren tijt G. Cherte IT. Carestia di viueri H. Careza

Annonae laxitas, hubertas, vilitas Cic. εὐπορία βίου, εὐοyία Eustat. AL. Guter marckt, wolfeile Zeit B. Goeden tijt G. Bon marche IT. Bon mercato, o l’abbondanza de e viueri B. Buen tiempo, barato, mucha prouision de lo que es menester para mantenir el hombre

Annonam flagellare Plin. vexare et onerare Vlp. incendere et excandefacere Varr. vastare Lamprid. AL. Theur machen, vertheuren B. Dierte oft dieren tijt maken. Faire ou causer la cherte IT. Far la carestia, esser cagione de la carestia H. Hazer la careza

Annum Suet. Plin. quod in singulos annos alimentorum causa praestatur σιτηρέσιον ενιαυτιαῖον AL. Iahrliche Speiss B. Prouisie op een jaer lanck G. Prouision d’an en an IT. Prouision d’anno en anno H. Prouision de cadaun anno

Apexabo Intestinum sanguine fartum, admista aruina. AL. Ein Blutwurst, Hosswurst B. Vloclinck

Apparatus Cic. Instructio mensarum. παρασχεύασμα. AL. Zurustung, oder zuberalttung B. Toerustinge G. Apprest, appareil IT. Apparato. apparechio H. Apparejo

Apparatus rectus Senecae, Opiparus quidem ille, sed quid recto ordine importatis constat ferculis, qualis est procorum et megistanum istorum coena, vbi recto ordine dapes inferunt administri.

Armus ouillus, veruecinus χωλή. AL. Spalen, Schaffinschulter B. Schaepen schouder G. Espaule, gigot de mouton IT. Spala di montone, o di castrato H. Espalda de mouton

Artocrea Persio ἀρτοχρέαϛ. AL. Fleischpasteten B. Vleisch pasteye G. Paste de chair IT. Pastello di carne H. Pastel de carne

Artolaganus Cic. vel artolaganum. ἀρτολάγανον. AL. Vrotkuchle B. Cransken G. Bignet H. Pan ahoiado

Bolus Terentio barbari, morsellum vocant. ἔχαφοϛ. Eupolidi, βλῶμοϛ. AL. Mundtvoll B. Mondtvoll, brocke, bete G. Morceau IT. Boccone H. Bocado

Buccea Sueton. buccella. έτθεσιϛ Athenaeo, yωμίον Euangel. πυρνόϛ Hom. AL. Ein Mundtvoll, Biss, Bisslin B. Een Mondtvoll, bete G. Morceau, bouchee IT. Boccon, boccone, bocconcino H. Boccado

Butyrum βούτυρον. AL. Ancken, Buttern. Schemaltz B. Butter oft boter G. Beure IT. Butyro. et Venetis ontosottil H. Manteca

Callum aprugnum Plin. Caro apri durior, solidior, calliosiorque. B. Esvvel

Caro xρέαϛ. AL. Fleisch B. Vleesch G. Chair IT. Carne H. Carne

Caro aprugna Plin. xρέαϛ χαπρινόν. AL. Wildbrat vom vvilden Schvvein B. Wildbraet van eenen beer, beeren vleesch G. Chair d’vn sanglier IT. Carne d’vn cingiale H. Carne de puerco montes

Caro assa χραμβαλέον ὀπτόν daps assaria Catoni. AL. Bratlin, gebraten Fleisch B. Ghebraet, ghebraden vleesch G. Rosty IT. Carne assata, rosto H. Carne assada, assado

Caro bubula βοῖχόν χρέαϛ. AL. Rinderen Fleisch B. Ossen, rund, oft runderen vleesch G. Chair de boeuf IT. Carne di boue, o di vacca H. Carne de buey, o de vaca

Caro conditanea, salita muriatica ταριxηρόν χρέαϛ. AL. Gesaltsen Fleisch B. Gesouten vleesch, gesprengt vleesch G. Chair salee ou saulpoudree IT. Carne insalata H. Carne ensalade

Caro elixa vel lixa ἑyητόν ἑφθόν. AL. Gesotten oder gekochts Fleisch B. Ghesoden vleesch G. Bouilly IT. Carnelessa, o bolita H. Carne cozida en agua

Caro ferina Sallustio. ceruina. ἐλάφειον χρέαϛ. AL. Wildbrat B. Wildbraet, venesoen G. Venaison du gibier IT. Seluaticina H. Carne de cieruo, o de qualquiere otra fiera

Caro frixa vel fricta potius Plinio. χαπυρόν πνιχτόν χρεάδιον Athen. ταγηιστόν. AL. Gerost, oder im Schmaltz gebachen B. Gheroost, oft ghefrijt G. Fricassee, fritee IT. Cotta nella padella, frita H. Carne freida

Caro fumo durata vel infumata. χαπνιστόν χρέαϛ. AL. Geaucht Fleisch B. Gheroockt vleesch G. Chair enfumee IT. Carne seccata al fumo H. Carne humeada, o secada en el humo

Caro iussulenta Apuleio iurulenta Celso. ζωμῶδεϛ εὐζωμον AL. Fleisch in langen Bruhlin zurust B. Hutsepot, hutspot G. Pourboully IT. Carne cotta nel suo brodo, carne in guazetto Venet H. Carne in guisada con suo cumo

Caro morticina Plinio, animalis non enecti, sed per se mortui. θνησιμαῖον μενέβρειον Aristoph. Erotian. νεχριμαῖον χρέαϛ Erotian. AL. Faul Fleisch vom Thier so selbst gestorben oder ersoffen ist B. Vleesch van eenighe beeste die verdroncken is, oft van selfs ghestoruen G. Chair de quelque beste morte d’elle mesme IT. Carne di qualche bestia mortada per se medesima H. Carne de qualquiere animal muerto de su voluntad

Caro ouilla, veruecina προβάτειον οἰάτειον. AL. Schaaf oder Hammel Fleisch B. Schaep, vveren, oft hamelen vleesch G. Chair de mouton IT. Carne di castrato, o di montone H. Carne de oueja

Caro suilla, porcina ὐ/ειον, xοίρειον. AL. Schvveines Fleisch B. Svvijnen oft verckens vleesch G. Chait de porceau IT. Carne di porco H. Carne de puerco

Cato tosta σταθευτόν. AL. Gero ost auff dem Rost B. Op de colen


ghebraden, oft op den rooster gheroost G. Brasee, charbonnee, carbonade IT. Carbonada Venetis H. Carnequemada, o tostado sobre los carbones

Caro vitulina vt assum vitulinum Cic. AL. Kalbfleisch, Kalberisch fleisch, et Kalbs Braten, Kalberisch Bratlin B. Suycker vleesch, calfsvleesch G. Chair de veau IT. Carne de vitello suriente Neapolitanis et Siculis H. Carne de Bezerro

Caseeria forma Colum. τυροχομεῖον. AL. Kassmodel B. Keesvorme oft vat G. Esclisse a faire fourmages fiscelle, caseret Picardis IT. La forma per far il cascio H. La forma para formar el queso

Casei quadra Martiali. AL. Ein stuck Kass B. Een stuck kees G. Vne piece de fourmage IT. Vna fetta di cascio H. Taja de queso

Casei scobina Plin. Caseus descobinatus Varro. τυρού ῥίνημα, τυρόϛ ἀπεῤῥινημένοϛ. AL. Geriebener Kass B. Gereuen keese G. Fourmage grate IT. Formagio gratato, cascio gratugiato, o raspato H. La escofina de queso

Caseus τυρόϛ. AL. Kass B. Kaes, keese G. Fourmage IT. Formaggio. cascio H. Queso

Caseus oculatus, pumicosus, fistulosus, spongiosus τυρόϛ μανόϛ, ἀραιόϛ, σπογγώδηϛ, μισσηρώδηϛ AL. Kass vvol gelochert B. Keese vol ooghen G. Fourmage plein d’yeux IT. Cascio ochiuto H. Queso con muchos ojos, o sponjoso

Caseus Parmensis Plin. παρμανόϛ ἢ παρμαῖοϛ τυρόϛ Steph. AL. Parmisanischer Kass. Parmesaen G. Fourmage Parmesan IT. Parmesano H. Parmesano

Caseus recens, musteus Plinio. τυρόϛ νεαρόϛ, xλωρόϛ. AL. Frischer vnn iunggemachter Kass B. Ionghe oft verssche kees G. Fourmage moust et fraiz IT. Cascio fresco H. Queso fresco y reziente

Charistia Valer. Max. Conuiuium solenne, cui praeter cognatos et affines interponitur nemo. xαριτία. AL. Freuden Malh B. Vriendenmaeltijt, vastelauont mael G. Table ronde IT. Pasto di carneuale H. Combite de todos sus parientes y amigos

Cibus, cibarium Cic. edulium ἔδεσμα, βρῶμα, σιτίον. εη)=δαρ, ὀμπνή Nicand. ὂνειαρ Homero, ab vtilitate. πρόσαρμα Hippoc. πύρνοϛ Theocriti Scholiastae ηομιστή. AL. Apeiss B. Spijse, oft kost G. Viande IT. Cibo H. Ceuo A. Meate

Cibus anceps Plin. qui huic salubris, illi inimicus est. ἔδεσμα ἀμφίλογον. ἐπαμφοτερίζον. AL. Gefatliche Speiss so einem Gesundat, dem andern Schadt ist B. Spijse den eenen goet ende dienende, den anderen quaet, oft niet dienelick G. Viande qui duit a l’un et nuit a l’autre IT. Viuanda pericolosa, che e bona a cestui, et e cattiua a quell’ altro H. Comida peligrosa, porque esta buena para el vno, y esta mala para el otro

Coena qua μοινῆ|, id est promiscue et largius, vesperi vescebantur. δόρποϛ. παρά τό δόρυ παύειν AL. Nachtmal B. Auontmael G. Le souper, la cene IT. La cena H. La cena

Coena aditialis, sacerdotij Plin. quam dabant capessentes sacerdotium. εἰλαπίνη ἱερατιχή. AL. Der ersten Mess Mahl B. Der cerste misse maeltijt G. Banquet de quelque nouueau prestre IT. Festino di prima missa H. Combite de presbytero, o de la primera missa

Coena aduentitia ἱποδεχτιχόν δεῖπνον Plutarcho, quae aduentanti amico aut principi excipiendo instruitur. AL. Gasterey, Freundenmahl B. Gastmael G. Banquet des amis IT. Pasto d’amico H. Combite de amigo o de qualquiere sennor

Coena ambulans Martiali, appositae epulae ad proxime accumbentem ordine transeunt, qui mos coenobiis receptus seruatur etiam nunc. AL. Wenn die Tracht auff den Tisch von einenzum andern geht B. Omgaende oft versonden schotel oft gerechte G. Plat renuoye IT. Messo che va attorno H. Manjar que selleua delantes del vno v se da al otro

Coena centenaria Festo, in quam non plus contusse impedebatur, praeter e terra enata. B. Maeltijt van cen croone van veertich stuyuers

Coena collatitia, collecta qualis est sodalium aut contubernalium acubatio, vbi suas quisque adferunt epulas. ἔρανοϛ, συναγώγιον, Athenaeo. AL. Nachbaurn mahl B. Ghebueren maletijt G. Banquet de voisins ensemble IT. Pasto de vicini H. Combite de vezinos

Coeno genialis, dapalis Plin. pontificalis Horat. opipara, opima Eid. adipalis adipata dubia Terent. Vbi tu dubites quid sumas potissimum. saliatis Cicer. Persicus apparatus Hor. δεῖπνον περιττόν Aelian. μηδιχή τράπεζα ἢ περσιχή Thucyd: quamτρυφηλήν exponit Scholiastes, σιχελιχή Synesio, συραχουσία τράπεζα, συβαριτιχή, δαῖϛ θάλεια Homer. AL. Ein kostliches oder herrliches Mahl B. Een costelick mael, Paters mael G. Vn banquet magnifique IT. Pasto di gran spesa H. Combite real

Coena paupertina, Hecales coena εὐτελε\ϛ δεῖπνον, λιτόν, ἐχάληϛ δεῖπνον Eustach. Quae prouerhia nos in nostris Adagiorum centuriis adnotauimus. AL. Ein schmalles Mahl oder Essen B. Kees enn broot mael G. Conuiue de mendiant IT. Festin pouero et scarzo H. Cena di mendigo Coena recta Suet. in qua nil deerat necessarium mensae apparatui. δεῖπνον εντελέϛ Luciano. AL. Ein freyes, vnnd wol zugerustes Nachtmal B. Een rustich, lustich ende open maeltijt G. Vne cene tresrichement ordonnee IT. Cena bella et benissime ordinata H. Cena muy magnifica

Coena terrestris Plauto, coena Cynica Petronio, quae leguminibus, holeribusque terra enatis constat, cibisq. inemtis. δεῖπνον χυνιχόν AL. Welsch mahl B. Een mael vantwee haselnootkens, van salaet ende cruydekens G. Soupe d’herbes IT. Cena Fiorentina, et d’herbucci H. Cena de saladilla, y de yeruas

Coena viatica Plauto, qua peregre reuersos amici excipiebant. AL. Ein willkumb Mahl B. Willecom maeltijt G. La bien venue IT. Pasto che si fa a gl’amici venuti di suora H. Combite de amigos venidos de otra tierra

Coliphium Iuuenali et Martiali, Placenta aut panis pugilum, solidi nutrimenti, quod membris robur conciliet, χωλίφιον.

Commeatus Cicer. copiae Cassiodoro pro alimonia publica priuatave. βίοτοϛ Homero, ἀγορά Diodoro, τροφή, ἐπιτήδεια Xenop. σιτοπομπεεία Eunapio. AL. Profandt, Zebrung, Fursehung, oder Fusorg mit Speiss B. Prouande, victalie G. Viures IT. Commeato H. Vitaullas

Condimentum ἣδυσμα, ἂρτυμα, χαρύχευμα Aristoph. interpr. AL. Gewurts, oder was die Speipss geschmackt mackt B. Sauce, confiitsel G. Sauce, assaisonnement, confiture IT. Sapore, saoretto Venet H. Adobo de manjares

Conuiuium συμπόσιον, σύνδειπνον Lysiae AL. Ein Mahl, Gastenmahl, Gasterey B. Een gasten mael, gastery, weerdschap G. Conuiue IT. Conuito Bocc H. Combite de muchos

Crustula metaphorice vsurpari potest pro eo quod in superficie calefacti lactis aliarumve rerum coit atque concrescit, quod Galeno et aliis γραῖα et γραύϛ dicitur: a rugarum senilium, in quas contrahitur, similitudine: vetulam interpretes verterunt. AL. Das Hautlin, oder Rindle B. Vlies, quasi membranum dicas H. Natas

Crustulum Horat. Pemmatium e farina, melle, (aut, vtnuncsaccharo) lacte, et similibus confectum opere pistorio πεμμάτιον. AL. Offlaten B. Oblaet, oblye, waeffele G. Oublie, gauffre

Crustum vel crustulum Hor. yωμίον. AL. Die Rinde am Brot B. De korste, oft stuck broots G. Crouste IT. Crusta H. Corteza de panpara comer

Cupediae Cic. scitamenta Plauto, Macrobio, mattya vel mattea Martiali et Sueton. matteolae diminutiue apud Arnobium, pro ganeatis ciborum deliciis, quibus irritatur orexis. Dictae autem cupediae acupedinis foro, vt scitamenta a scito sapore.ματτύη Athenaeo, νώγαλα, νωγαλεύματα. AL. Schleck, Schleckerspeiss oder Bisslin B. Leckerny, leckerbeetken, sleckerny G. Friandise, friand lopinet, morceau friand IT. Cibi delicati H. Golosinas

Diarium Petron. Arbitro, Diurnum cibarium AL. Ta’gliche Speiss, oder Speiss nur auff einen Tag B. Spisse oft prouande op eenen dach G. Viande ou viure pour vn iour IT. Vinanda per vn giorno H. Prouision para vn dia

Echinus conditaneus ἐxῖνοϛ ταριxηρόϛ. Ventriculus bouis conduus. AL. Eingemachte Wammen B. Pans in de sult, gerolde panse, inghemaeckte pensen Porro ἐxῖνον dici proprie bonis ventriculum, a Nicandri scholiaste annotatum est. Sunt autem vt tres eius partes, ita et tria nomina: χεχρύφαλον, ἐxῖνον, et ἢννιστρον. ac μεχρύφαλον quidem a reticulatis ad puellarium vittarium modum plagis cancellatisque, Belgica lingua vittam similiter vocat De huyue: ἐxῖνον vero ab aspredine nomen habentem, eadem appellat De menichvoude, quasi πολύπτυxον. quod nomen illi indidit quoque Nicandri interpres. Eundem echinum nuncupamus etiam T’boeck, ob multiplicia volumina ceu pagellas, quae non parum negotij facessunt coquis illum emundaturis. Pantices Plautino vocabulo Nebrissensis vocat intestina illa pelliculata, exponens. Postremo ἣνυστρον, De roode, a rubedine peculiari nominamus.

Embamma Columellae, Acetum ad intingenda obsonia conditum, intinctus Plinio. ἔμβαμμα, ὀκόϛ σχευαστόν Vlpiano. AL. Bruhlin darinne man tunckt B. Dunne sausse, oft indopsel G. Saupiquet, sauce IT. Salsa, sapore H. Mojadura

Epulae dapes pro cibis in vsum hominum comparatis. Seruius Honoratus dapes vult esse regum ad deorum epulas, priuatorum. θοίνη, σιτίον. AL. Kost, Speiss B. Cost, spijse, leckere spijse G. Viandes, viandes delicates et quotidiennes IT. Cibi H. Manjar, comida

Epulum Populare conuiuium, δημοθοινία Aristinaeto, πανδαισία, δαῖϛ, ἑστίασιϛ, θάλεια, εὐωxία θοίνη. AL. Gastfrey Mahl, oder kostliche Gastung B. Warschap, groote heerlicke maeltijt, de Gulde, groot banquet G. Festin, banquet IT. Banchetto, o festino, o conuito grande, pasto H. Combite publico

Epulum ferale, epulae ferales Plin. epulum funebre Cic. parentale. νεχύσιον περίδειπνον. AL. Todten oder Leichmal B. Wtuaert maeltijt G. Conuiue de funerailles IT. Conuito delle esequie H. Combite de las esequias

Esca, epulas in feris Virgilius dixit, vt Horat. tinearum epulas. ὀxή εἲδαρ Hom. αὑ/η Lycophr. δρώμη Q. Calab. θοινατίριον Eurip. AL. Aas B. Aes G. Amorce, mangeaille, viande IT. Esca H. Yesca


Faliscus venter Statio, ventriculus fartus, δέλφύϛ. AL. Aussgefullter wam bluthundt B. Gevulde oft gestopte pensen H. Banduio relleno

Farcimen Varro. Intestinum concisa minutim carne similive fartur oppletum. ἀλλάϛ. AL. Wurst, Fulle B. Worst, beulinc G. Boudin, saucisse, ou ando uille IT. Salsiccia, lucanica H. Longaniza, o salcicia

Farraceum Ex alica farris edulium. φαῤῥάμιον Halicarn. AL. Brey B. Potbuelinge, wolling, Flandrorum fortasse G. Potage ou gasteau fait de farine de froument IT. Menestra o foccaccia di formento H. La oblada o tarta de farro o de trigo

Frustum Cicer. frustulum. τρύφοϛ, yώυνον Eustat. πυρνἰϛ, χόλαβοϛ, χλα=σμα, ἂχολοϛ, θραύσμα. AL. Stuck stucklin B. Stuck. stuckken G. Piece, lopin IT. Pezzo, particella H. Pedacuelo, catico

Globulus Catoni, Edulij genus globi in modum conuolutum, cuiusmodi vsitatus est coenobiis quadragesimae tempore, e farina, oleo, et passis vuis concinnatus, globi speciem referens ἐπιχύχλιοϛ Ath. AL. Kuchle B. Olycoeck G. Gasse musaux H. Buenoles

Hecta vel hetta Festo Pomo. pusula, Pustula in panis crusto assurgens: vnde manauit prouerbium Hectae facere pro vili pendere, ἀττάραγοϛ, φλύχταινα, yωθίον Athen. ὁ/θεν ἢ ταροιμία, ω(ϛ ἀττάραγον λογίζεσθαι ἢ τίθεσθαι, ἀντἰ τού τριxολογεῖιν AL. Ein Brotblatterlin, so mans bacht B. Blader opt broot G. Petite vessie du pain IT. Bolla o uesica del pane H. Ampolla o vexiga de pan

Ientaculum Sueton. prandiculum Festo ἂχρατον, (quia antiquitus ientaculum erat buccea e meraco vino, testante Athenaeo) ἀχράτισμα, διανηστιμόϛ Athenaeo. AL. Frustuck, das Morgenessen oder Vrot B. Den onbijt G. Le desiuner IT. Collatione H. Almuerzo de mannana A. Breakefaste.

Illinctus, ecligma ἔχλιγμα. AL. Ein warmes Supplin B. Een suypen oft slickeringe G. Quelque brouet ou ius pour humer IT. Qualche brodo che si piglia caldo beuendolo

Intrita et intritum Martiali, pro cibo in mortario subacto, quomodo et Donatus interpretatus est. ὑπότριμμα Gal. Im Morser Lerkniste vnnd zerstampste Speiss. B. Gestampte spijse, collice gestampt G. Viande pilee ou broyee IT. Cibo pesto H. Majada para comer

Intrita Plinio, Cibus qui interitur, aut infriatur βλήθα, βλῆμα Athenaeo. AL. Ein gebrockete, ein gebrosambte, ein geriebene Speiss B. Gebrocke oft gereuen spijse, ingebrockt oft gemorselt eten G. Viande broyee et menuisee

Isicium vel vt alij, insicium, quod miculis insectis carnium, iisque cum aruina fartis constet. ἴσιχοϛ. AL. Saltziss B. Saucijs G. Saucisse IT. Salsizota, salsisa H. Salcitia

Ius Terent. iusculum Cato. ζωμόϛ, χαρύχχη. AL. Bruhe, Supp, Bruhlin oder Supplin B. Sop, vleeschsop, iuysken, iuys, dunne potage G. Brouet, du ius, potage commun IT. Menestra, broetto Venet H. Caldo de la carne o del pescado

Iusculum coactum AL. Soltzen B. Geleye G. Gelatine IT. Gelatina H. Eladura

Laganum Placentae similaginea farina in oleo frixa, cuius vice butyro nos vtimur ῥύημα Gal. λάγανον Hesych. et Athenaeo: voce lagani non puto vsum fuisse Horatium, cum codices probatiores praeferant ibi lachani catinum, pro cibo inempto et facili. B. Pannecoecke G. Bignet ou crepet IT. Lasagna H. La lasana

Lardum Plinio, laridum Plauto, quasi laris edulium, aut secundum alios, late aridum xοιρεῖα σάρκ. AL. Speck, schweines Fleisch B. Speck G. Lard, bacon IT. Lardo H. Lardo

Lardum rancidum AL. Garstich vnnd faul Speck B. Garstich Speck G. Lard rance, chansi IT. Lardo rancido H. Lardo rancioso

Leuare annonam Cic. laxare Liuio AL. Wolfeil machen, abschlagen B. Goeden coop, afslach, oft goeden tijt maken G. Causer le bon temps ou le bon marche IT. Far l’abondanza, et esser cagione del bon tempo H. Hazer abondancia, y que la vitoualla sea barata

Libum Virg. Dulciarium opus e melle, farre, et oleo. yαιστόϛ. AL. Fladen B. Vlade G. Gasteau

Liquamen Colum. Pinguedo ad ignem liquata. τῆγμα. AL. Geschmaeltz, oder zerlassenes Schmaltz B. Geschmolten vet, droopsel G. Graisse ou sein fondu IT. Grasso o seuo colato H. Manteca o otra cosa como es el sain, deretida

Lucanica Mart. botulus, Farciminis genus e suilla carne confecta. ἀλλάϛ. AL. Wurst, Bratwurst B. Worst, metworst, braetworst G. Andouille IT. Luganiga. Longaniza, morcilla

Mansum Cic. Quod nutrices in os infantibus inserunt. μάσημα, ἔνθεσιϛ. AL. Gekaute Speiss B. Gekuyde spijse G. Masche IT. Masticato H. Mascado

Medulla panis μύελοϛ ἢ τό μεσαίτατον τού ἂρτου. AL. Das weich im Brot B. Het weeck vant broot. La mie du pain IT. Midolla del pane H. El meollo del pan

Merenda Plauto, proprie olim prandium dicebatur, quod meridie daretur. Nonius cibus cibum qui post meridiem sumitur, interpretatur ἑσπέρισμα. AL. Das abendt Brot oder Essen, vnnd Zundern essen B. T’vesper broos G. Le reciner IT. Merenda. Bocc H. La merienda del medio dia

Mica Plin. xόμισμα yίxη, yίxιον. AL. Grutzle, Brosamen B. Cruyme, brocke, morsel G. Mie, mioche IT. Mica H. Migaja

Mica salis Catull. grumus salis. Plin. salis frustulum seu granum. xόνδροϛ α(λὁϛ θρόμβοϛ. AL. Saltzkornle, kornle salts B. Karle oft kaerne souts G. Miette de sel IT. Brisa o mica di sale H. Migaja de sel

Minutal Iuuenali, Edulium concisis minutim carnibus constans, trunculos vocari a Cornelio Celso sunt qui credunt. χνιστά, μινύριγμα Athenaeo. AL. Gehack, gehackelte Speiss B. Gehackte spijse, plockte vincken potpastey G. Chair mincee, hachis, paste en pot IT. Tagliada H. Manjar desmenuzo en pedazos

Missus Lamprid, ferculum Iuuenali προσφορά, παρά θεσιϛ, ἐπιφόρημα. AL. Tischtracht, Richt, Gerichte, Tracht B. Gerecht G. Mets de viande IT. Messo H. Manjar que se lleua in platoi

Moretum Ouid. Farti genus e lacte, caseo, et herbis. herbosum moretum Ouidius dixit. Itali Rauiolo vocant: nam qui pro instinctu exponunt, plane explodendi sunt. AL. Welscher Flad, von Kass Krauter, Wein vnn Milch gemacht B. Taerken van keese, cruyden, wijn enn melck ghemaeckt G. Torteau fait de laict, vin, fourmage, et des herbes IT. Rauiola H. Elalmodrote, o falsa semejante

Obsonium Quicquid cibi praeter panem et vinum apponitur. ὂyον προσόyημα. tametsi proprie sit. ὂyον. quoduis edulium ad esum ignis opera concinnatum, siue assum, sine elixum, Athenaeo teste, imo vocabulum illud apud Graecos fere de piscibus efferri Plutarchus in Symposiacis testatur, quod apud Comicum quoque sonare videtur obsonium, interpretante idseruo de minutis pisciculis. AL. Allerley Speiss ohne Wein vnd Brot B. Toespijse G. Pitance, toute viande outre le pain et le vin IT. Ogn’ altro mangiar che si mangia col pane, et che non e pane H. Qualquiera comida que no es pan

Offa Colum. massa Eidem. AL. Klotzachtiges Stuch B. Clomp, oft groote brocke G. Masse, gros morceau IT. Boccon de villano H. Bocado grande

Offa Plin. Massa escae in modum pultis redacta, massula Colum. pasta σταῖϛ, παλάθη Theophr. θύραμα, μάζα, quam Erotianus exponit φύραμα, ἐκ ἀλφίτων et Hesychius, ἂλφιτον πεφυρμένον. AL. Teig, dick, gemust past B. Deech, paste, clomp deechs IT. Pasta et e cibi fatti di quella, come macheroni, riuiali, le offellette, Mediolanensibus H. La pulpa, o la carne sin huesso, sopa

Offa melle saporata sic enim apud Virg legendum est libro 6. pro vitiosa voce Soporata, nimirum melle delibuta. AL. Ein susse vnnd leckerliche Suppen B. Een honichsoppe oft brocke G. Soupe de miel IT. Pasta melata H. Sopa de miel

Omasi tabulae pro quadris et segmentis frustulatim sectis omasi.

Omasum Intestinum pinguius crassiusque exponunt Grammaticorum filij, cum non sit aliud, quampars ventriculi (quem paulo ante in Echino in tres portiones distinximus) crassior et opimior: nam Latini Lexici concinnatores perperam ἐxῖνον. interpretantur, cum is aspersit et pinguedinis exors. Erat autem omasum in delitiis olim, praesertim bubulum. AL. Ein feister Darm, feist Eingeweydt B. Panse, oft pense, voce non abludente a panticibus Plauto sic dictis: vt et Gallica, Panse, ou le gras boyau IT. Budel largo, budel gentile H. Crassura en la barriga

Quum edurum non durum. ἀπόστεῤῥον. AL. Das entweder zu hart entweder zu lind ist B. Ey te pas gaer, oft gesoden G. Oeuf a demi dur et a demi mollet IT. Quo mezano, cotto mezzo duro, mezzo molle H. Hueuo cozido templadamente

Ouum frixum ταγχνιστόν, πνιχτόν. AL. Eyer in Schmaltz B. In de boter gheroost ey G. Oeuf poche IT. Ouo fritto Ouo freido. Ouum recens. νέον, νεαρόν ω)όν AL. Frisch Ey B. Versch ey G. Oeuf frais IT. Ouo fresco H. Hueuo fresco, y reziente

Ouum requietum non recens AL. Verlegen oder faul. Ey B. Oudt ey dat niet versch is G. Oeuf vieil IT. Ouo vechio H. Hueuo viejo

Ouum tremulum, molle Celso. sorbile Eidem ἀπαλόν, ῥεφητόν, τρομητόν. AL. Lindgesotten Ey B. Weeck oft sacht ey G. Oeuf en l’escaille IT. Ouo per sorbire H. Hueuo para sorberlo

Oxyporum Plin. Condimentum acetatum, quod acuendo stomacho conducit. Oxygarum idem vult esse Columella ὀκύπορον, non alienum huic est ὑποστύφον ἣδυσμα apud Plutarchum. AL. Sawre sause, oder mit Essig gemacht B. Suere sauce G. Saupicquet IT. Salza fatta con aceto H. Salsa di vinagre, mojadura

Pabulum φορβή, τόν φέρβον, xόρτασμα, νομή, βορά. AL. Viehfutter B. Voeder, beesten voeder G. Fourrage, foarre IT. Pabulo pasto H. Pasto, forage

Panicia mensa Seruio, solum craele Virgil. Quadra panis quae edulis substernitur: cuius vsus in coenobiis fere obseruatur, et apud Anglos. τράπεζα βρώσιμοϛ Halicarn. AL. Brot Teller B. Broot telioer, een viercant stuck oft omkerf broots, ghebruyckt als een tafelbert G. Trenchoir de pain IT. Tagliere di pane H. Tairer de pan

Panis ἂρτοϛ, ναστόϛ Lycoph. πύρνοϛ Homero pro πύρινοϛ ἂρτοϛ, Dydimo interprete. AL. Brot B. Broot G. Pain IT. Pane H. Pan


Panis acerosus Nonius hunc cum secundario confundit, e farre minus purgato, nec sordibus a candido separato confectum exponens, quem αὐτόπνρον Graeci dicant: cum Sexti Pompeij fidem secutus potius cum intelligendum putem, qui acere paleaeque recrementis non careat, sordidum videlicet et indignum, qualem Nonius cibarium nominat. Panis gregarius, squarosus, sordidus Plauto, ἀxηρώδηϛ ἂρτοϛ, χιλίχοϛ Platoni Comico, φαιόϛ Alexidi, ἀγέλαιοϛ Athen. δωριχόϛ Theocr.εὐτελήϛ, πέλανοϛ Tarrhaeo. AL. Grob Haussbrot, rauch Brot, voll Sprewer B. Grof huysbroot, grof roggen broot G. Pain bis, pain plein de paille, pain pailleux IT. Pane grosse, et pieno di paglia H. Pan grancoso o lleno de grancas

Panis azymus Scribonio, non fermentatus. ἂζυμοϛ. AL. Vngehefelt Brot B. Ongedeessemt broot G. Pain sans leuain IT. Pane senza leuato, o fermento H. Pan cenceno

Panis butyratus βουτυρίτηϛ. AL. Gebuttert Brot B. Boteram, boter en broot G. Pain beurre IT. Pane onto con butiro H. Pan vntado con manteca

Panis cibarius Cicer. secundarius Suetonio, autopytus Celso confusaneus, secundus Horat. qui non castratus, furfures, vtriculos et similam retinet: vnde nihil cribro detractum est. αὐτόπυρο Gal. συγχόμιηοϛ Dioscoridi, ἂνερεχτοϛ Hippocrat. κηρο πυρίτηϛ Athen. αὐτοπυρίτηϛ Phronicho. ἀλευρίτηϛ, πύρινοϛ. AL. Burger brot, Haussbrot, Faggentzerbrot B. Huys broot, grof terwen broot, afterling, ongebuydelt broot G. Pain de mesnage IT. Pane grosso, secundario H. Pan baco

Panis crocatus Croco et oui luteo infectus atque imbutus. λεχιθίτηϛ Athen. χροχόειϛ, AL. Eyerkuchlein B. Eyercoecke, Eyerbroot G. Pain ensafrane IT. Pane cotte con oui et saffrano H. Pan cozido con hueuos y acafran

Panis dulciarius πεμματόεισ: ἀρτυτόϛ. AL. Pasteten B. Pasteye G. Paste IT. Pastello H. Pastelo

Panis escharites super craticula coctus. ἐxαρίτηϛ AL. Brot auff dem Rost gebachen oder gedozret B. Gheroost broot G. Pain rosti sur le gril IT. Pane cotto supra la craticola H. Pan cozido sobre las parillas

Panis fermentatus ζυμίτηϛ ναστόϛ. AL. Brot mit dem Hebel oder Sawrteig auffgemacht B. Ghedeimsent oft ghedeessemt broot G. Pain leue IT. Pane di fermento, o fermentato H. Pan di leuadura o leuado

Panis furfuraceus, furfurosus Plin. recrementitius, crassioribus furfurum vecrementis constans a superiore minimum discrepans, πιτυρίτηϛ, βρωτίμηϛ, vel potius βρωμίτηϛ veriore (vt equidem existimo) lectione restituo apud Athenaeum libro tertio, quasi auenatum si dicas. AL. Kleyechtich Brot, gruschen Brot B. Broot vol gruys oft semelen G. Pain plein de son, ou de bran IT. Pane pieno di semola, o di pagliuole H. Pan llenode saluados

Panis gradilis Prudentio, qui eleemosynae loco egenis distribuitur: ita dictus, quod olim plebi Romanae viritim in gradibus quibusdam diuideretur, quo spectat, et ille eius auctoris versus.

Et quem panis alit gradibus dispensus ab altis. AL. Brot so man aussgibt oder theilet B. Deel broot, proue G. Pain d’aumosne IT. Pane che si da a pouerelli H. Pan que se da por limosna Panis hordeaceus Plin. χρίθινοϛ. AL. Gerstenbrot B. Gersten broot G. Pain d’orge IT. Pane d’orzo Pan de ceuada

Panis mucidus Iuuenali, εὐρώειϛ αὑxμώδηϛ. AL. Schimlicht. Muchtlich, graw B. Beschimmelt, oft Wtgeslaghen broot G. Pain moisi, chansi, et relant IT. Pane muffo H. Pan mohiento o mohoso

Panis nauticus, bis coctus, buccellatum Ammiano: Frumentum ad vsus diuturnitatem excoctum, buccellatum appellant δίσουφθοϛ διπυρίτηϛ Hippocr. διπύροϛ Suidae. AL. Bischotten, wider oder erbachen Brot B. tweemael gebacken broot, biscuyt, tweeback G. Biscuit IT. Biscotto H. Viscocho

Panis saccharites quem Martium vulgo nominant Herm. Barbarus mazam panis. AL. Martsepan B. Marcepan G. Marcepain IT. Marzapane

Panis secalicius e secale ater Plaut ὁ ἐχοσχαλίδοϛ. AL. Roggenbrot B. Roggenbroot G. Pain de seigle, pain brun IT. Pane gero, o di segala H. Pan de centeno

Panis siligineus Senecae,Eflore seu polline purissimae farinae conflatus, recrementis carens. panis primarius, candidus Fabio, niueus Iuuenali. σιλιγνίτηϛ ἂρτοϛ AL. Weissbrot B. Witte broot, heeren broot G. Pain blanc IT. Pane bianco H. Pan blanco, o de trigo

Panis similagineus, similaceus σεμιδαλίτηϛ ἂρτοϛ. AL. Semelen, Semelweck B. Fijn terwen broot G. Pain de fleur de farine IT. Pane de fior di farina H. Pan de acemite, pan de stor de harina

Panis situm resipiens AL. Faul, stinckechtich, schimmelt Brot B. Vunstich broot verdust broot G. Pain qui sent la chansissute et moisissure IT. Pane che sa della muffa H. Pan que tiene moho Panis spongiosus σπογγώδηϛ. AL. Schwammechtig brot B. Pof oft hol broot G. Pain bouffe IT. Pane boffetto, pane spongoso H. Pan sponjoso

Panis subcinericius ἐγχρυφίαϛ Athenaeo. ὑπανθραχίϛ. AL. Aschkuchlin B. Aschkoecke G. Gasteau cuit sous la cendre IT. Pane cotto sotta la cenere H. Pan cozido so la ceniza

Panis testuaceusV arr artoptitius Plinio, Tostus sub testa vase figlino. χριβανίτηϛ, αῤτοπτήσιοϛ Athen. AL. Brot vnter ein jrrdenen deckel gebachen B. Vlade, wafel, oft pannecoecke G. Torteau, ou gasteau, pain cuit en four de terre IT. Torta, pan cotto en testo H. Pan cozido en horno de barro, o en padilla

Penus penu Cicer. Omne efculentum, poculentumque, βίοϛ, τά πρόϛ τόν βίον ἐπιτήδεια. AL. Vorrath, Prouiand B. Voorraet, prouisie oft lijftocht van een huijs G. Prouision de viures de la maison IT. Prouisione de la casa H. Prouision de casa para comer y beuer

Perna Plin. Coxaporicina salita. χαλήν, πέρναν, πετασῶνοϛ μέροϛ vocat Athenaeus: alij πτέρναν. porro ex iis Athenaei verbis discas licet, pernam dici partem petasonis carnosiorem neruosioremque vna cum pede, terraeque in incessu proximiorem, Siquidem petaso coxa est ad petasi formam lata, meo iudicio: cui interpretationi fauere videtur Nebrissensis, qui pernam exponit Hispanice. Pernil sin tocino, et Petasonem, Tocino sin pernil. atque ea ratione perna nobis esset, quod Petasonis nasum vocamus. B. Het neus ken van de hespe oft hamme met den voet. Alij pernas esse priores armos putant, quo modo Plinius suem suspendi pernis prioribus iussit. AL. Die vorderst hamme B. Schenckel, schincke G. Iambon IT. Presciuto H. El pernil de tocino

Petaso πετασών. Coxa etiam costas comprehendens. AL. Schweiner hamm, der hinderste hamme B. Hespe, hamme

Placenta Plin Libum farinaceum caseo addito. πλαχούϛ, ἂμηϛ, ποτανόν. AL. Kuch, ghebachen, Kropffen, Fladen B. Taerte, struyue met keese, seemcoecke, vlade G. Gasteau, torteau, fouace IT. Fagaccia, ischiacciata Hetrusc H. Torta

Placenta vmbilicata ποπανόν ὀμφαλωτόν. B. Corst, pasteye

Pocoenium Hermolaus Barbarus non ineleganti vocabulo comissationem a coena dixit. χῶμοϛ. AL. Der Schlaftrunck B. Een bancketken ecrmen slapen gaet, slaepdronck G. Petit banquet apres auoir soupe IT. Collation dopo cena H. Manjar despues de la cena

Porcellus Troianus Fartilis, et vterum animalibus aliis, vti Troianus ille armato milite, grauidum habens. xοῖροϛ, γεμιστόϛ, xοιρίδιον τρωῖχὀν. AL. Ein gebratenes mit vogeln gefulltes schweinlin B. Braetvercxken ghevult G. Porcelet farci IT. Porcelleto ripieno d’altri animali H. Lechon assado y lleno do otros animales

Prandium ἂριστον, ὁ/τιδεῖ ἀριστεύειν. δεῖπνον, sic dictum μεθ’ ὁ\ δεῖ πονεῖν Erotiano, quod prandio reficiebant vires, vt laboribus pugnaeque integri sufficerent. AL. Das fruhmal, imbisz B. T’noenmael, oft de noenmaeltijt G. Le disner IT. Prandio, desinar, pransar H. Comida temprana, o ayantar

Prandium caninum Plauto abstemium Agellio, αἴονον δεῖπνον. AL. Hundisch mahl, Imbisz ohnewein B. Een hondenmael, sonder wijn G. Le disner de chien IT. Il desinar cagnesco H. Ayantar como perro

Prandium passerinum pro exiguo bolo et minuto eleganter extulit Pomponius Com. quantum paesser absumat. AL. Ein kleiner bisz, oder gar geringes mahl B. Een musschen mael G. Vn petit morceau, vn disner de mousche IT. Il desinar Spagnuolo H. Ayantar de gorrion

Prandium statarium Mamertino, quod sumitur rapitm, et quasi in pedes stando. σταδιαῖον ἂριστον. AL. Auff die stedende fusz essen B. Wter hant eten G. Manger debout, ou en pied IT. Tuorre vn bocconcino standoci in piedi H. Comer vn boccado sin se assentar

Prouentus πρόσοδοϛ, ἂφενοϛ. AL. Das einkummen, oder auffheben B. Incomste, rente, teelt, neering G. Le reuenu IT. Entrata, rendita H. Renta

Pulmentum piperatum ius atrum. ἣδυσμα μέλαν, μέλαϛ ζωμόϛ. AL. Ein pfeffer oder schwartze bruhe B. Een bruyne sauce G. Brouet noir, saupicquet de poiure IT. Brodo di pepe H. Mojadura de pimienta

Pulpa Persio, torus Virg. Carnis portio exssis, musculis circumscripta. μυών. AL. Fleisch ohne bein, Fleischmowe B. Spiere, hyse vleesch G. Poulpe, chair sans os IT. Polpa H. Pulpa, carne sin huesso

Pulpamentum Terentio, idem cum pulpa: accipitur et pro cibo in deliciis habito. προσφάγιον AL. Schleckspelsz B. Leckerbeetken, leckere cost G. Quel que friand morceau et douillet IT. Viuanda ben saggionata H. Manjar delicado, y carne sin huessos

Puls Plin. pulmentum Horat. pulmentarium, et pulmentarius cibus plinio, quod cum pane editur, vt Budaeus expenit. πολτόϛ, ἀθάρα, προσφάγιον Euang. ὀyάριον AL. Musz von meele gekockt, Brey


B. Moes, pappe, brye, dick moes, oft dicke pottagie G. Boulie, potage espez IT. Polenta, pulte, menestra H. Pucha o poleada

Repotia Ausonio, pro epulis, quae editis in lucem liberis adornantur. B. Kindermael G. Le banquet qu’on fait es natiuitez des enfans IT. Festino di gioia, quando e nato il fig liuolo H. Combite de alegria assi que nascio el hijo o hija

Repotia Horat. Festo, Conuiuium quod postridie nuptiarium apud nouum maritum fiebat, quasi reparatio potationis liberatioris. AL. Nachhochzeit B. Alsmen de bruyt opdrinckt G. Le banquet qu’on fait le lendemai des nopces IT. Conuitti o banquetti delli nozze H. Tornaboda

Sagina Cibus quo quis pinguescit, Iuuen. xιλόϛ. AL. Mastung, Mastspeisz B. Mestinghe, oft mestspyse G. Graisse qu’on acquiert pour estre bien traite, viande pour engraisser IT. Cibo da ingrassare H. Grassa deloceuado

Sal Panaceam pro sale vbique accipit Lucilius, eo quod dolorem depellat, et a putredine vulnera immunia conseruet. ἀγαιῶνοϛ ἀγνίτηϛ πάγοϛ. Lycophroni, velut Maris concrementum lustrale, quod mare cuncta expurget. ἃλϛ, άλαϛ. AL. Saltz B. Sout G. Sel IT. Sale H. Sal

Sal condimentarius ἂλϛ ήδυσμένοϛ, qui aromatis aut odoriferis seminibus irritandae gulae gratia conditur: cuiusmodi erat ἂλϛ δωδεχάθεοϛ, quasi consentibus siue maiorum gentium diis dignus apponi: vel quod e duodecim seminum aromatumve miscella concinnatus erat, apud Aeginetam, tali misturae medici Trageae nomen crearunt.

Sal fossilis Plin. fossitius Eidem, qui e terrae visceribus effoditar. α(\λϛ ὀρυχτόϛ. AL. Gruben saltz, wie Luneburger saltz B. Gedolven sout, gelijck Luneburger sout G. Sel qu’on fouit de terre IT. Sale cauato della terra H. Sal montes, y que se caua de la tierra

Sal fusilis Colum. qui facile liquatur et tabescit. α(\λεϛ xυτοί. AL. Schmeltzig saltz B. Sout dat smelt G. Sel qui se fond IT. Sale che se risolue in acqua H. Sal que se hunde

Sal Indus saccharum Plinio, α(\λϛ ἰνδιχόϛ Aeginetae, μέλι χαλάμινον Arriano. σάχxαρ Galeno. AL. Zucker B. Suycker G. Sucre IT. Succaro, succhero H. Azucar

Sal popularis Catoni, vulgaris. AL. Gemein saltz B. Ghemeyn sout G. Sel commun ou vulgaire IT. Sale commune H. Sal commun

Saliarem in modum epulari Cicer. Mensas conquistissimis epulis exstruere. AL. Ein kostliches bancket oder malzurichten, oder essen B. Een heeren mael toerusten, ende eten G. Banqueter magnifiquement et richement IT. Far pasto et squazzar da principe H. Comer o hazer combite de sennor

Salis flos Plin. pro candido et primae notae, sal purus Horat. AL. Weisz saltz B. Wit sout G. Sel blanc IT. Sale bianco H. Sal blanco

Salsamentum Terent. Pisces carnesve muria siue salsilagine conditi. τάριxοϛ, τό ταριxηρόν. Dioscoridi. AL. Gesaltzt fleisch oder fisch B. Ghesprengt oft ghesouten vleesch oft visch G. Chair ou poisson sale IT. Salame, carne o pesce salato H. Saladura, carne o pesce ensalado

Scriblita Martiali, Cat. nisi sit potius scribendum streblita, ab intorsione, quasi στριβλίτηϛ. AL. Kuchen, Wahen, Striblin gebachens B. Soorte van vladen G. Tarte

Segmentum segmen plin. τόμοϛ. AL. Abschnitzel B. Snede, kerne G. Piece, partie, morceau IT. Taglio, fetta H. Tajada, pedaco de lo entero

Spira Cat. Placentae genus aut panis dulciarij ad spirae funisve in orbem conuoluti modum circumductum atque implicatum. AL. Kuche gekrummt, oder gewunden vmb einander B. Craeckelinck, vel panis, quem wielbroot, quasi rotarium nominamus, Flandris est wielken, quasi dicas rotula, siue quod rotae offigiem habeat, siue quod spiras quasdam circulares in solo expressas habeat AL. Ein bretzel, bretschen, gebachen brot mit circkeln

Succidia a succidendo, vt innuit alicubi Cicer. quamuis a caedendis suibus deduxerit V arro. Tergum ipsum porci, quod aut muria asseruatur, aut salitum in carnario suspenditur necessarios ad vsus. AL. Schweinen seitten, gesaltzene riemen non schweinen fleisch B. Een syde specks, de bake G. Coste de lard IT. Mezena di porco salato H. El lardo de puerco salado

Sumen ήτρον, λαπάρα Sosipatro: ὑπογάστριον. AL. Schlechspeisz vom euterlin B. Euderbret G. Les tetins d’vne coche qui a cochonne IT. La mamella della scroffa, poich’ha partorito H. Vbere de la puerca salpresa

Symbolum Terentio, Collatio in coenae apparatum siue pecumaria sit siue penuaria, quam non male collectam posse dici censet doctissimus Turnebus. σύμβολον. AL. Vrten, Schutz, gelag B. Ghelach, schot G. Lescot IT. Scotto Danti H. Eicote

Tomaculum Iuuenali, Farciminis genus e porcua. AL. Leberwurst B. Leuerworst, leuerlinck G. Saucisse, saucisson IT. Tomasella, o mortadella H. Assadura del animal guisado

Tucetum Persio et Arnobio, Micae carnium cum aruina, minutimque insecta ilia, idem cum isicio. Tucetorum fama nobilis est inter Transalpinas gentes, et prima palma Bonoiensibus datur. Tuceta (inquit Annaeus Cornutus) apud Gallos Cisalpinos, qui Transalpini nobis sunt, bubula dicitur caro, condimentis quibusdam crassis oblita ac macerata, atque ideo toto anno duraens. Idem tuceta condimenta gulae delitiosa esse ait.

Turundae Varron. fartilia Plin. offae Colum. Bucceae altilium quibus saginantur. ἂμολοι, yωμίσματα Plutarcho. AL. Kugele oder zapfle die man den kapaunem einstost, sie zu mesten B. Brocken, aes om te croppen G. Apast IT. Tronda H. Bocadillo o ballulo para engordar aues

Tyrotarichus Cic. Edulium e conditis carnibus et caseo. τυροτάριxοϛ. huiusmodi cibarij genus appellare videntur Itali Maccheroni et cascioncelli, per peram enim Erasmus pro iure e caseo confecto, quod menestram Itala gens vocat exponere videtur. Gesnerus caseum salsum et inueteratum interpretatur. Quid si tyrotarichus sit τυρόϛ ὁ τεταριxευμένοϛ, caseus conditus? est et hodie in delitiis tyrotarichus, quamuis vile et rusticanum obsonium, nempe putrilaginosus caseus, interdam etiam vermiculans, qui infuso aceto conditur.

Viaticum viae auxilium Virg ἐφόδιον, ἢιον Apollonio AL. Zehrung auff die reise, Wegzehrung B. Teeringe, teergelt over wech G. Argent, ou de quoy pour faire son chemin IT. Prouisione pel viaggio H. Despensa para el camino

Victus annona Cic. βἰοϛ, βίοτοϛ, σιτίον. AL. Nagrung, speisz vund tranck B. Lijftocht, spyse ende dranck G. Viure, victuaille IT. Viuanda H. Mantenimiento

Visceratio Liuio, Distributio carnis crudae, cuiusmodi recepta est nostrae genti, cum mactantur sues, χρεανομία, διανομή χρεῶν. AL. Ausztheilung vnnd geschenck vom rauchem fleisch B. Vleeschdeelinghe, omsendinge van worsten Holland. trypen, buelingen, etc. metdeelinghe Brabantis G. Largesse et donnee de chair crue IT. Donatio di carne cruda H. Repartimiento de carne.

____________________

DE COGNATIONE ET

AFFINITATE.

CAP. XII.

ABauus Cic. Proaui pater ἀπόπαπποϛ. AL. Des vranis vatter B. Des overgrootvaders vader G. Le pere du bisayeul IT. Padre del bisauolo H. Abuelo de abuelo, el padre del bisaluelo

Abnepos Suet.

Agnatus Cicer. per virilem sexum cognatione iunctus ἀγxιστεύϛ. propinquus. Cic. πάοϛ Isaeo, πηόϛ, συγγενήϛ, ό ἐγγὐϛ τού γενουϛ Isaeo, ἀγxίσποροϛ. AL. Ein naher blutfreundt, Freund vom vatter her B. Ghevrient van des vaders wegen G. Parent du coste de pere IT. Parente della parte del padre, propinquo H. Pariente de parte del padre

Affines Modest sunt viro cognati, vxoris, et e diuerso, sic dicti, quod cognationes binae diuersae nuptiarum copulae, altera ad alterius cognationis finem accedat. συγγενεῖϛ, ἀγxιστεῖϛ, πηοί Hom. μηδεστ αἰ Eustath. προσήμοντεϛ χατ’ ἐπιγαμίαν. sicσυγχηδεστάϛ vocat Eustathius, qui sororibus duabus matrimonio coniuncti sunt. AL. Gesipten, Schweger B. Cousijns, swagers G. Affins alliez par marige IT. Affini H. Parientes por casamientos

Amita Cic. Patris soror. πατραδέλφη, τηθίϛ Eustathio. AL. Basz, desz vatters schvvester B. Moeye, des vaders suster G. Tante du coste du pere IT. Zia da parte del padre, amita H. Tia, hermana de mi padre

Amita magna et proamita, Aui paterni soror.

Amitini Nonio, e fratre ac sorore propagati. ἀνέyιοι. AL. Geschvvistrigte kinder, von bruder vnd von schvvester B. Susters ende broeders Kinderen G. Enfans du frere et de la soeur IT. Figliuoli di fratello et sorella H. Hijos de hermano y hermana

Arbiter initiationis Bud. susceptor Erasmo. quem vulgo patrem nuncupant. AL. Gefatter B. Ghevader, oft compere G. Compere IT. Compare del battesimo, santoccio apud Boccatium H. Compadre, padrino de babtismo

Atauus Cic. tritauus Paulo, abaui vel abauiae pater παππεπιπάπποϛ. AL. Der pfuchane, Brane desz groszvatters, oder der groszmutter B. Den vierden oom G. L’ayeul, ou peregrand du bisayeul IT. Il quarto auolo, tritauo H. Quarto abuelo

Auspex Lucano, cuius auctoritate potissimum solennia nuptiarum peraguntur. νυμφόστολοϛ, νυμφευτήϛ, παράνυμφοϛ, πάροxοϛ. AL. Ein anrichter oder anvveyser einer hochzeit, ein Breutigamfuhrer B. Een houvvelijck maecker G. Conducteur de mariage IT. Procuratore delle nozze H. Padrino de las bodas

Auus Paulo, Patris et matris pater πάπποϛ, ὀ πρόϛ πατρόϛ πάπποϛ, πατρόϛ ἐμοῖο πατήρ. Hom. γιροντίαϛ. Laconice AL. Groszvatter


B. Grootvader G. Ayeul, grand pere IT. Zio, auolo H. Abuelo

Auia Cicer. μάμμα, τήθη Eustathio, Polluc. μητρομήτωρ. Pindar. AL. Groszmutter B. Grootmoeder G. La grande mere IT. Zia, auola H. Abuela

Auunculus Cicer. Matris frater. μητράδελφοϛ, θεῖοϛ πρόϛ μητρόϛ, μήτρωϛ Hom. νέννοϛ Polluci. AL. Mein vetter, meiner mutter bruder B. Mijns moeders broeder, bestevader G. Mon oncle du coste de ma mere, frere de ma mere IT. Il zio da parte della mader, il fratello da mia madre H. El tio hermano de la madre

Auunculus magnus Cicer. Auiae frater, qui matri auunculus est. AL. Der groszmutter bruder B. Mijns grootmoeders broeder G. Le frere de la grand mere IT. Il fratello della zia H. Hermano de la abuela

Auunculus maior Paulo, Sueton. Proauiae frater, auunculus magnus matris. AL. Der mutter jhres groszmutters bruder B. Mijns moeders grootm oeders broeder G. L’oncle grand de ma mere IT. Fratello de la bissauola H. Hermano de la bisabuela

Auunculus maximus Abauiae frater. H. Hermano de la tercera abuela. Sic de Patruo magno, maiore et maximo censendum. Patruum magnum B. Out-oom nominant

Caelebs Cicer. η) ἰήθεοϛ. qui vxorem non habet, coniugalis vinculi exsors. ἂγαμοϛ. AL. Ein ledige person, der nicht weibet, der keine ehefraw hat, vngeheurathet B. Een onghehoude persoone, onghebonden, leedich G. Qui n’est point marie IT. Ch’e senza donna, che non e maritato H. Varon soltero, o muger soltera

Collegium Cicer. Coetus et Coitio sodalium. ἑταιριχόν Diony. ἑταιριχόν σύστημα. AL. Bruderschafft, geselschafft, ampt genossen, Zunfft B. Een broederschap, gilde, gheselschap, collegie G. Compagnie, college, confraternite IT. Collegio, confraternita H. Collegio, confraternidad

Cognatus Terent. Cicer. quasi vna communiterque natus. consanguineus Cicer. Plauto, quasi sanguine nexus. οἰχεῖοϛ, προσήχων Plat. ὁ/μαιμοϛ, αὐθόμαιμοϛ, φίλοϛ, Hom. quod Eustathius exponit, ὁ [ὀ] ἀφ’ αἱ/ματοϛ, γνωτόϛ Apollonio. AL. Blutfreundt, oder verwandter B. Bloetvrient, neeue en maghe die een ander bestaet G. Parent IT. Cognato, parente H. Pariente de la mesma sangre

Confarrenatio Vlpiano, Matrimonij ritus, quando farre conuenitur in manum, certis verbis, et decem testibus praesentibus.

Coniunx siue coniux, a coniugando, teste Phoca. σύζυκ. AL. Die ehe, ehegemahel, ehemann oder eheweib B. Man, oft wijf G. Mary ou femme IT. Marito o moglie, consorte H. Marido o muger

Consobrini Cicer. e duabus sororibus geniti, quasi consororini. qui et sobrini Cic. et Donato. (tametsi pro consobrinorum filiis nonnulli Sabrinos exponant) ἀνἑyιοι, αὐτανέyιοι. AL. Seschwester kinder B. Ghesusters kinderen, rechte susterlinghen G. Cousins germains, enfans de deux soeurs IT. Li figliuoli de duoe sorelle, consobrini, cugini germani H. Primos hijos de hermanas

Consoceri Vlp. quorum liberi inter se coniugio iuncti sunt. AL. Gegenschweher, die jre kinder mit einander verheurath haben B. Swaghers onder malcanderen, die haer kinderen onder malcanderen gehouwet hebben G. Deux beaux peres IT. Duoi suocri, o suoceri H. Dos suegros

Contubernium Paulo et Senecae, Connubium seruile: vt Connubium proprie volunt esse, vbi aequales coeunt nuptiis.

Filia Cicer. θυγατήρ. AL. Ein tochter B. Dochter G. Fille IT. Figlia, figliuola H. Hija

Filiae condicionem quaerere Liuio, pro displicere maritum cui filium colloces. AL. Deiner tochter ein mann auszsuchen B. Om sien om een vryer, besien om dyner dochter eenen man te gheven G. Cercher mary pout ta fille IT. Cerchar marito per la tua figliuola H. Buscar marido o varon por tu hija

Filius Cicer. natus Virgil. παῖϛ, τέχνον, υἱόϛ. AL. Sohn B. Soon, soone G. Fils IT. Figliuolo, figlio H. Hijo

Filius abdicatus Quinctil. ob flagitia reiectus a patre. ἀποχήρυχτοϛ. AL. Enterbter sohu, auszgethaner sohn, den der vatter nicht mehr fur sein kind helt B. Een onterfde soon, ende verstooten, oft uyt den broode ghedaen, ende die de vader niet meer voor zijn kint en hout G. fils reiecte, renonce pour enfant, desauoue, abstardi IT. Figlio dichiarato bastardo, disheredato H. Hijo desheredado en la vida

Filius adoptiuus Agellio, υἱόϛ ποιηοὐϛ, εἰσποιητόϛ, θετόϛ, ὁ θέσει, υἱόθετοϛ. AL. Ein erwehlter sohn, oder angenomner an kinds statt B. Een aengenomen kint, t’welck yemant hout voor’t zyne G. Fils adoptif IT. Figliuolo adoptiuo H. Hijo adoptado, ahijado

Filius incestus B. Een overwonnen aeterling

Filius naturalis Suet. legitimus. γνήσιοϛ, ἰθαγενήϛ Polluc. ἔγγυοϛ. AL. Ein recht ehelicher vnd naturlicher sohn B. Ein ghetroude soon G. Fils legitime IT. Figlio legitimo H. Hijo legitimo Filius nothus Quinctil. illegitimus. νόθοϛ, μητρόκενοϛ Polluc. ἀνέγγυοϛ, ὑποβλητόϛ. AL. Bastart, vnchelich, banckhart B. Bastaert G. Bastard IT. Bastardo H. Bastardo

Frater Cicer. γνωτόϛ Hom. σύγγονοϛ Eurip. ἀδελφόϛ, ἀδελφειόϛ. Phocylidi. AL. Bruder B. Broeder G. Frere IT. Fratello H. Hermano

Frater germanus Cicer. αὐτάδελφοϛ, ὁμοπάτωρ, χαἰ ὁμομήτωρ, αὐτοχασίγνητοϛ Hom. AL. Ein leiblicher bruder B. Vleeschlijcke broeder, oprechte broeder van vader ende moeder G. Frere germain IT. Fratello germano H. Hermano de padre y madre

Frater vterinus Iustiniano, diuersis patribus editus, vno tamen ex vtero. χασιγνητόϛ Homer. schol. μητράδελφοϛ, ὁμογάστριοϛ, ἀγάστωρ Lycoplrroni. AL. Bruder von einer mutter B. Van een moeder G. Qui est ’vne mesme mere IT. Fratello d’vna medesima madre H. Hermano de vn vientre

Fratres gemini Cicer. gemini Virgil. gemelli fratres Ouidio. δίδυμοι, διδυμάονοϛ Homer. ἀγάστορεϛ. AL. Zwilling, zwen gebruder von einer geburt B. Tweelinghen, twee gebroeders van eender dracht G. Freres gemeaux, bessons IT. Gemini, o gemelli H. Mellizos

Fratria Nonio Marc. Fratris vxor. εἰνατήρ. AL. Meins bruders weib B. Mijns broeders wijf G. femme de mon frere IT. Moglie del fratello, cugnata, cugina H. Cunnada, muger de hermano

Genealogia Cicer. series auorum, generis recensio. γενεαλογία. AL. Geschlecht register, Stammenbuch B. Genealogie, afcomste G. Genealogie, l’arbre de lignee IT. Genealogia H. Abolorio, abolengo

Gener Cicer. Filiae maritus. γαμβρόϛ. AL. Meiner tochter mann B. Des dochters man G. Gendre IT. Genero H. Yerno, marido de hija

Gentiles Cicer. qui eiusdem sunt familiae et cognominis. γεννῆται. AL. Die vom selbigem geschlecht sind B. Die van een gestachte, afcomste, oft stamme ende huyse zijn G. Descendus d’vne maison, d’vne lignee IT. De la medesima casa et famiglia H. De la misma familia

Glos Nonio Mariti soror, ἀνδραδελφή Sosipatro, γάλωϛ Polluc. γαλαώνχ Suidae, γαλίϛ Hesych. AL. Geschweye, desz manns schwester AL. Mijns mans suster G. Soeut de mon mary IT. Sorella del marito H. Hermana del marido

Haeres Cicer. ἐπίχληροϛ, διάδοxοϛ. AL. Ein erb AL. Een erfghename, oft oir G. Heritier, ou hoir IT. Herede H. Heredero

Hybrida Horat. diuerso genere natus, velut altero parente ignobili, vel altero parente indigena, peregrino altero satus. ὑβρόϛ. AL. Ausz vnglejchen eltern geborn B. Van onghelijcke ouders ghebooren G. Ne de diuerse lignee IT. Nato di diuerso parentado, mulo H. Nacido de dos y no semejantes linajes

Ianitrices Duorum fratrum vxores. εἰνατῆρεϛ, αἱ συννύμφοι, αἰ τῶν ἀδελφῶν γυναῖχεϛ. AL. Zwen gebruders weiber B. Twee ghebroeders huys-vrouwen G. Les femmes de deux freres IT. Le moglie de duoi fratelli H. Mugetes de dos hermanos

Leuit Modest. Maritifrater, quasi laeuus vir, teste Nonio. δαήρ, ἀνδ ράδελφοϛ. AL. Desz ehemanns btuder B. Des mans broeder G. Le frere du mary IT. Il fratello del marito H. Hermano del marido

Liberi Cic. pignora Ouidio, proles Virg. τέχνα, γόνοϛ Hom. γονή Soph. παῖδεϛ, γεννήματα. AL. Kinder B. Kinderen G. Enfans, descendants de nous IT. Figliuoli H. Hijos nacidos de nos otros

Maiores Cic. Generis auctores. γεννάρxαι, αῤxχγοἰ γενουϛ χαἰ ῥίζαι, πρόγονοι, προπάτορεϛ. AL. Die vorfahren, altfordern B. Voorouders, voorvaders G. Les ancestres IT. Li predecessori, li primi parenti, li maggiori antichi H. Los parientes mayores y mas antigos, los padres subiendo arriba

Maritus Cicer. dominus Virg. ἀνήρ, χύριοϛ εὐνατήρ Aeschylo. γαμέτηϛ. AL. Ein ehemann B. Een ghehout man G. Mary IT. Marito H. Marido

Mater Cicer. genitrix Virgil. μήτηρ, τεχούσα Soph. γεννήτειρα. AL. Mutter B. Moeder G. Mere IT. Madre H. Madre

Matertera Cicier. Matris soror. θεῖα πρόϛ μητρόϛ, μητροχασιγνήτη, τιτθίϛ. AL. Basz, der mutter schwester B. Moeye, des moeders suster G. La soeur de ma mere IT. Zia, sorella della madre H. Hermana de la madre

Matrimonium Cicer. doniugium Eidem. connubium Virgil. ἐπιγαμία. AL. Die ehe, der eheliche standt B. T’houwelijck, de echt, den echtlijcken staet, den houwelijcken staet G. Le mariage, l’estat de mariage IT. Il matrimonio, il stato matrimoniale H. El casamiento, o matrimonio

Matruelis Vlp. ex matris meae fratre prognatus, aut prognata. AL. Sohn oder tochter von meiner mutter bruder B. Soon oft dochter van mijns moeders broeder, mijns ooms kint G. Nepueu, ou niepce IT. Cugnato, cugino, cugina H. Cunnado, o cunnada


hijo o hijo del hermano de la madre

Nepos Cicer. e filio, filiave natus. υἱωνόϛ, υἱωνεὐϛ, ἔγγονοϛ, ἀδελφιδούϛ. nepos exfratre et sorore. AL. Rinds kind, sohns sohn, Ennckel B. Kints kint, neef ken, soons soon, bioeders kint, vetusta Batauorum l;ingua Enckel G. Nepueu IT. Nipote H. Nieto

Neptis Cicer. υἱωνή, ἀδελφιδή. AL. Kinds tochter, Enckelein B. Nichte, kints dochter G. Niepce IT. Nezza, nipota H. Nieta

Nouerca Cicer. μητρνιά AL. Stieffmutter B. Stiefmoeder G. Maratre IT. Madrigna H. Madastra

Nurus Cicer. Filij vxor. AL. Schnur, meins sohns weib B. Snaer, mijns soons wijf G. Ma bru, la femme de mon fils IT. La nuora H. Nuera

Nympha vide intit. De homine.

Paranymphus qui quaeve sponso aut sponsae ad curam nuptiarum adiumgitur, nonnihil ab Auspice diuersus.

Parentes Virgil. τοχεῖϛ, τοχῆεϛ, γεννήτορεϛ, γονεῖϛ. AL. Die eltern, vatter vnd mutter B. De ouders, vader en moeder G. Pere et mere IT. Genitori, padre et madre H. Padre y madre

Parentes confarreati Tacito, legitimo iuncti matrimonio.

Pater Terent. parens, genitor Cicer. πατήρ, γονεὐϛ, γόνοϛ Hom. γεννήτωρ Plat. ἀπφύϛ Theocr. AL. Vatter B. Vader G. Pere IT. Padre H. Padre

Parthenius Filius e virgine non nupta editus. B. Een speelkint, natuerlijck kint. alij Parthenium exponunt pro eo, qui matre sit natus virgine credita cum nuberet. παρθένιοϛ.

Patrueles Cicer. e duobus fratribus nati. ἀνέyιοι, αὐτανέyιοι, ἐκάδελφοι Eustathio. AL. Zwen gebruders kinder B. Twee gebroeders kinderen, rechte neuen G. Cousins germains IT. Cugini germani H. Primo o prima hijos de hermanos

Patruus patris frater Cicer. θεῖοϛ πρόϛ πατρόϛ, πατράδελφοϛ, νέννοϛ Eustath. πάτρωϛ Herodoto. AL. Vetter, mein vatters bruder B. Oom van des vaders weghen, mijns vaders broeder G. L’oncle paternel, le frere de mon pere IT. Fratello del mio padre, il zio da parte del padre H. El tio hermano del padre

Posteri Cicer. nepotes Virg. minores Eid. ἐχγόνοι, ἀμνάμονεϛ poetice, quasi indicti, et quorum nulla etiam sit memoria. ματαγενέστεορι, ἀπόγονοι. AL. Vnsere nachkommen B. De naecomelinghen G. Nos successeurs, nostre posterite IT. Gli sucessori, la posterita H. Los descendientes, la generation venidera

Priuigna Cicer. AL. Stieftochter B. Stiefodochter G. Belle fille IT. Figliastra H. Antenada

Priuignus Cicer. Mariti vxorisve filius, cuius prior coniux e vita excesserit. πρόγονοϛ. AL. Stieffsohn B. Stiefsoon G. Beau fils, filastre IT. Figliastro H. Antenado

Proauus Cicer. Aui pater. πρόπαπποϛ, τριτοπάτωρ Aristotel. ἐπίπαπποϛ Eustath. AL. Der anher, desz groszvatters vatter B. Overgrootvader, mijns grootvaders vader G. Bisayeul IT. Bisauolo H. Bisabuelo, padre del abuelo

Procus Cicer. μνηστήρ, μνώμενοϛ. AL. Ein buler der vmb eine wirbt B. Een vryer G. Vn amateur, ou amy, amoureux IT. Amoroso, inamorato H. Amador, enamorado

Pronepos Cicer. Nepotis filius. AL. Desz enckels sohn B. Miins neefkens soone G. Fils de mon nepueu IT. Pronipote H. Proniero

Pupillus Cicero. qui patrem non habet, qut in eius potestate esse desiit. orphanus V allae, orbus patre Terentio, orbus Fabio. ἀ πάτωρ Polluci, ὀρφανόϛ AL. Weiszling, ein vaterlosz kind, ein vogts kind B. Een wees kint, weese, vaderloos kint G. Pupille IT. Pupillo H. El menor de baxo del tutar, pupilo, huerfano de padre

Riualis Cicer. qui vnam eandemque amat et ambit. ἀντεραστήϛ, ἀντίζηλοϛ. AL. Ein mitbuler B. Een medevryer, die met zijn geselle op zijn vryen gaet, ende vrijt de selfde die zijn geselle vrijt G. Riual IT. Riuale H. Combleco del enamorado

Socer Cicer. Vxoris pater. ἑχυρόϛ, πενθερόϛ. AL. Schweher, meinet frauwen vatter B. Swagher, mijns wijfs vader G. Mon beau pere, le pere de ma femme IT. Suocero, suocro H. Suegro

Socrus Cicer. Vxoris mater. ἑχυρά, πενθερά. AL. Schwieger, meinet frauwen mutter B. Mijns wijfs moeder G. Ma belle mere, mere de ma femme IT. Lamadre de mia moglie, suocera H. Suegra

Socrus magna Festo, Auia vxoris meae. AL. Groszsehwieger, meiner frauwen groszmutter B. Mijnder huysvrouwen grootmoeder G. La tante de ma femme IT. Lazia de mia moglie H. Tia de mi muger

Sorot Cicer. germana Virgil. ἀδελφή, συνομαίμων Moscho, ἀδελφεά Sophocli. AL. Schwester B. Suster G. Soeut IT. Sorella, sirochia Booc H. Hermana

Sponsa Plauto. ἐγγυητή, μνηστή, νύμφη. AL. Die braut B. De bruyt G. La dame de nopce, la fiancee, l’accordee, l’espouse IT. La sposa H. La esposa

Sponsus Vlpiano, νύμφιοϛ, μνήστωρ. AL. Breutigam B. Bruydegom G. Le fiance, l’espoux IT. Il sposo H. El esposo

Spurius Ausonio incerto patre natus. obscurus, cuius pater ignoratur. vulgo quaesitus Vlpiano, vulgo conceptus Modestino. σχοτιόϛ Hom. λαθρημαῖοϛ, ἐχπαλλιχίδιοϛ. AL. Ein hurenkind oder banckhart B. Een hoerekint G. Vn auoutre, ne d’vne pailliarde publicque IT. Posticcio, figlio di putana H. Bastardo, hijo de puta

Vidua Cicer. xήρα, ἂνανδροϛ Europ. AL. Wittib, witwe, witfraw B. Weewe, weduwe G. Vefue IT. Vedoa H. Muger biuda de marido

Viduus Cicer. qui vxore orbatus est. xηρόϛ. AL. Witwer, witling B. Wewenaer, wedenaer G. Veuf IT. Vedouo H. Bido, que tiene su muger muerta

Vitricus Cicer. Matris meae maritus. ἐπιπάτωρ, μητρνιόϛ. AL. Stieffvatter B. Stiefvader G. Mon paratre, beau pere IT. Patrigno H. Padrastro

Vxor Cicer. domina Cicer. Virg. nupta Terent. socia thori Ouid. γυνή, ἂχοιτιϛ, ἂλοxοϛ γαμετή, γαμέτιϛ Epigr. δέσποινα, συνοιχούσα, γυνή η)νδρωμένη, χυδρουμένη, et ἀνδρἰ μεμιγμένη, πλάτιϛ Aristoph IT. Weib, oder eheweib, ehefraw, eheliche hauszfraw, ehegemahel B. Een wijf, huysvrouwe, gehoude vrouwe G. Femme mariee IT. Donna, moglie, donna maritata H. Muger casada

Vxor in manum viri conuenit, quae Coemptio dicitur, solennis contr ahendi matrumonij ritus, quando vtriusque assensu coit matrimonium. atque hic maritus et vxor bonorum haeredes sibi inuicem succedebant, teste Seruio libro septimo.

Porro qui agnationis graduum descriptionem tabulamque exactam requirit, meo illam periculo petat e doctisstmi Iacobi Cuiacij Iurisconsultorum coryphaei obseruationibus.

________________________

DE COLORIBVS.

CAP. XIII.

ADumbratio Cicer. pictura, rudibus lineamentis constans σχιαγραφία, σχαριφισμόϛ. AL. Entwerffung mit kolen B. Ontwerp G. Proiect

Aeneus vnde Aenobardi dicitur, rubidior est. xαλχοειδέϛ. AL. Kupffergeel B. Coopergheel, metaelgheel G. Couleur d’aitain, ou de cuyure IT. Color di bronzo, o di metallo H. Color de cobra

Albus color palloris cuiusadam particeps est, λευχόν, λευχόxρουν. AL. Weisse farb B. Witte verwe G. Couleut blanche IT. Color bianco H. Color blanco

Aqueus ὑδροβαφε\ϛ, yυxροβαφέϛ. AL. Gleich wie wasser, wasserfarb B. Waterverwe G. Couleur d’eau IT. Color d’acqua H. Color en agua

Ater niger, anthracinus, furuus. μέλαν, σχετεινόν, μελαμβαφε\ϛ, ἂσχιον χαἰ μελανόxρουν Theoph. AL. Schwartz, finster, dunckel B. Swart, doncker, duyster G. Couleur noire, tenebreuse, obscure IT. Nero, obscuro, buyo H. Negro

Aureus e flauo et multo lumine mistus. xρυσούν, xρυσοειδέϛ Theophr. AL. Goldfarb, goldgheel B. Goutverwe, goutgheel G. Couleur d’or IT. Color d’oro, aureo H. Color de oro

Buxeus dilutior estluteo. πύκινον. AL. Buchsfarb B. Schijtgeel G. Iaune ou palle comme bouis IT. Color di bosso H. Color de box

Byssinus aureo proximus, qualis in crudis filis sericis existit. βύσσινον, ὀμφάχινον Polluci. AL. Rauch seiden farb B. Rouwe syden verwe G. Couleur de soye crue IT. Color di seta cruda H. Color de seda cruda

Caeruleus caerulus, a caeli colore. glastinus, a glasto siue Isatide herba. idem in oculis caesius dicitur et glaucus. γλαυχόν. AL. Himmel blaw B. Blaeu, hemelblaeu G. Couleur de ciel, serain, perse IT. Azuro celeste H. Color azul de ayre

Candidus differt ab albo, solo splendore quem illi addit: qualis in niue, argento polito, et margaritis visitur. Candidum enim nitente quadam luceperfunditur: idem et argenteus: ἔχλευμον, λευμοφαε\ϛ, αἰθον, χνάχων Theocrito. αῤγυρεον αῤγύφεον Hesiod.αῤγόν, ἀγλαόν, ἀπό τῆϛ αἴγληϛ, αῤγύροειδε\ϛ, αῤγυροφιγγέϛ Nonno. AL. Weszlachtige, vnnd wie silber gleissende farb, silberfarb B. Siluerschoone verwe, louter blancke, blanck, quasi blinckende coleur G. Couleur blanche reluisante, blanche auecque lustre IT. Color bianco con lustra H. Color blanco en lustre

Cereus Plin. cerinus Plauto. χήρεον, χηροειδέϛ. AL. Wachszfarb B. Was verwe, gheel ghelijck was, wasgheel G. Iaune comme cire IT. Color di cera H. Color semejante a la cera

Cinereus cineraceus Plinio, leucophaeus Eidem, vbi color albus nigredine obscuratur. λευχόφαίον, yαρόν, in equo, quem Germanicae Schimmel, et vulgaris nostra lingua stimmel, nominat murinus


Colum. AL. Graw, meuszfarb, aschfarb B. Graeu, muysvael, grijs, asgraeu G. Couleur cendree, ou grise IT. Griso, beretino, et in equo vocatur liardo H. Color de cenizas

Citrius acolore citrij mali. χίτρινον. AL. Citronien farb B. Citroen verwe G. Citrin IT. Citrino H. Color de citrones

Coccineus a cocco baphico tinctoriove. coccinus. χόχχινον, μοχχινοβαφέϛ. AL. Roth wie scharlach B. Kermezijn oft scharlaecken root G. Couleur d’escarlate IT. Color scarlatino, o porporino H. Color de grana

Color tinctura, tinctus Plinio. venenum Virgilius dixit pro colore quo panni tinguntur. xρόα, xρῶμα, xρῶσιϛ, ἂνθοϛ, βαφή, βάμμα, φάρμαχον. AL. Farb B. Verwe, coleur G. Couleur, teinture IT. Colore, tinto H. Color

Color dilutus remissus. εὐαγε\ϛ xρῶμα Theophr. εὐχρατέϛ. AL. Dunne, durchluchtige farb B. Clare oft lichte verwe G. Couleur blaffarde, et qui n’est gueres chargec IT. Color chiaro et transparente H. Color llano o viuo

Color euanidus fugax, obsoletus. ἐκίτηλον, εὐρυπτον εὐέχπλυντον, άνανθε\ϛ, εὐέχνιπτον, ἀχρατε\ϛ, εὐέχλυτον. AL. Verblichne, vnbestandige, zergangliche, schiessende farb B. Verblickte, schietende, ende niet houdende oft duerende verwe G. Couleur passee IT. Color morto, et suanito H. Color muerto y que noquedare

Color floridus Plinio, vegetus, viuidus εὐανθε\ϛ, ἀνθηρόν. AL. Froliche vnd liebliche farb B. Vrolijcke, lieflijcke ende leuendige coleur G. Couleur gaye et viue IT. Color allegro et viuo H. Color florecido

Color pertinax xρῶμα θευσοποιόν, ἀνεκίτηλον, μόνιμον, ἔμμονον, ἀνέχπλυντον, βέβαιον, ἀνεκάλειπτον, ἐγχρατε\ϛ, ἀνέχνιπτον, ἀνέχλυτον, ἀνέχτριπτον. AL. Vasthebige vnd bleibende starcke farb B. Een goede vaste, houdende oft geduerige verwe G. Bonne couleur, viue et durable IT. Colore per durat, et fermo H. Color porfiado

Color satur Plin. plenus xρῶμαχαταμορέϛ Platoni, βαθύxρουν Theopb. AL. Satte folle farb B. Volle oft hooge verwe G. Vne Couleur pleine et fort chargee IT. Color pieno, et perfetto H. Color lleno

Color surdus Plin. lentus Eid. austerus Eidem. ἀνανθε\ϛ, ἀχρατε\ϛ. AL. Tunckele oder trube farb B. Donckere verwe, onlieflijcke oft droeue coleur G. Couleur morne, et qui n’est point bien viue, triste IT. Color melanconico, tristo et scuro H. Color muerto y obscuro

Colorem mentiri fuco Quinct. fucare lanam. δολούν τά ἕρια Pollis. μιαίνειν. Hom. βάπτειν. AL. Ein falsche farb anstreichen B. Een valsche coleur geuen, de verwe vervalschen G. Donner quelque couleur bastarde ou faulse, faulser ou abastardir la couleur IT. Falsificar il colore, dargliene qualch’altro colore H. Falsar el color, darle otro color

Coracinus Vitru. μοράμινον. AL. Glitzerend schwartz B. Glinsterich swart G. Noire luysante IT. Nero relucente H. Nero en lustre

Croceus crocinus Catullo. χρομοειδέϛ. AL. Saffrangheel B. Saffraengeel H. Iaune comme saffran IT. Croceo, color di saffrano H. Color de acafran

Cyaneus e lucido candido, leuiterque nigro, χυανούν, χυάνεον, χυανόxροουν. Eurip. AL. Dunckel blaw B. Lasuer verwe, peers G. Couleur perse ou bleue IT. Azuro H. Azul

Eburneus ἐλεφάντινον, ἐλεφαντῶδεϛ. AL. Weisz wie helffenbein B. Alsoo wit als yuoir, oft elpenbeen G. Plus blanche qu’yuoire IT. Bianco come iuorio H. Blanco como el marfil

Flammeus splendoris est particeps cum candore quodam φλογόλευχον, φλογορόν, φλογῶπον, φλογοειδέϛ. AL. Liecht roth B. Licht oft blyde root G. Couleur flamboyante, ayant vn peu de blanc, et lustre IT. Rosso chiaro, rossetto, fianmeggiante H. Color semejante a la llama

Flauus κανθόν, πυρόxρουν. AL. Gall B. Gheele G. Iaune IT. Giallo, biondo o di color d’oro H. Ruuio o roxo

Fuluus ohscurior ruffo, qui in leone. mustellinus Terent. xαροπόν. AL. Dunckelroht, hetter, leberfarb B. Doncker root, toaens G. Roan IT. Lionato, soro H. Color leonado roxo

Fuscus aquilus Suet. subniger φαιόν, αἴθοy, χθλαινοφαέϛ Aristophil. ὀρφναῖον ὂρφνινον Platoni. ζοφερόν. AL. Braun B. Bruyn G. Couleur brune IT. Bruno H. Color baco o pardo

Harmoge Plin. Commissura et transitus colorum, άρμογή, φθορά Plust. τῶν xρωμάτων μίκιϛ. AL. Vermischung der farben B. Verdryvinghe van verwen G. Mestange de couleurs IT. Commistione de li colori H. Entremixtura de colores

Heluus Varr. giluns, Medius inter album et ruffum, qualis est color lateri semicocto: tametsi melinum cum giluo, confundat Seruius. χιῤῥόν, βαλιόν Procopio. AL. Falb, bleich, koth B. Vael, value G. Couleur baillet, ou de paille, couleur entre blanc et roux IT. Color di paglia H. Color de paia Ianthinus Amerthystinus Plin. ἰάνθινον. AL. Violbraun, Violfarb B. Violet G. Couleur violette IT. Color di viola, color violato H. Color de violettas

Impluuiatus Color parietum rubiginem e pluuiae defluxu nat am imitans: aut vt apud Nonium legitus, quasi fumato stilicidio implutus, (vitiosa enim in omnibus, quae hactenus videre licuit, exemplaribus scripturae est, impletus) qui et Mutinensi, fuligineus. AL. Rauschfarb B. Coleur de Roy, oft roaens, schou verwe G. Couleur de tanne, enfume, roan, couleur de Roy IT. Color fumato, o di fuligine H. Color semejante al hollin del hogar, o color de humo

Lacteus γλαγερόν, γλαγόεν, γαλαχείxρουν, γαλαχτοειδέϛ. AL. Weisz wie milch B. Wit als melck G. Blanche comme laict IT. Bianco come latte H. Blancho como leche

Liuidus plumbeus. μολιβδόxρουν Galen. AL. Bleyfarb B. Lootverwe G. Couleur de plomb IT. Color di piombo, color liuido H. Color cardenno, o color de plomo

Luridus Color qualis in vibieibus visitur, a similitudine coloris lurae, id est, vtris coriacei. πελιδνόν. AL. Bleyfarb, schwartzgrun B. Peers doncker groen G. Verd mesle parmy le brun IT. Verde scuro H. Color amarillo

Lateus quale est oui vitellum, quo colore flammeum nouis nuptis tingebatur, xλωρόν, λεχυθοειδέϛ. AL. Bleich oder dunkel gehl B. Gheel ghelijck den doyer vanden eye G. Iaune commele moyeau d’vn oeuf IT. Color simile al rosso del ouo H. Color semejante a la meolla del hueuo

Marmoreus μαρμάρινον, μαρμάρεον Hom. λαμπρόν. AL. Weisz wie marmet B. Alabaster witte verwe G. Blanche comme alabastre IT. Bianco come marmo o alabastro H. Blanco como albastro

Melinus qui mali cydonij pallorem imitatur. alioqui Melinus color Plinio est candidus, a Melo insula, cui peculiaris est, et vbi optimus habetur, μήλινον. AL. Apffelgrun B. Appelgroen G. Iaunastre IT. Festucinc, Venetis, quasi dicas palearem, quod ad palearum flauedinem accedat

Mellinus Melleus, Plinio, a colore mellis ad fuscum accedens, μέλινον, μελίxλωρον Theocrito μελίxρουν, μελιτῶδεϛ, ἐρυθρόxλωρον. Hippocr. AL. Honigfarb B. Honichverwe G. Iaune comme miel IT. Giallo come mele H. Coxo como la miel

Miniatus Plin. Minio infectus pro rubro. μιλτολιφήϛ, μιλούπρεποϛ, μιλτοπάρηοϛ Hom. μιλτώδηϛ. AL. Roth B. Root ghelijck vermilioen G. Rouge comme du vermillon IT. Rubro AN. Redde lucke vnto vermillon

Monochroma Plin. monochromateum picturae genus Eid. Pictura singulis coloribus ducta. μονόxρωμα. AL. Gleiche vnd allwegen ein farbe B. Eenderley coleur G. Vne mesme et semblable couleur IT. Vn medesimo colore H. Ygual color

Niueus xεόνεον, xιονοειδε\ϛ, xιονόxρουν. AL. Schneeweisz B. Sneewit G. Blanche comme neige IT. Niueo, bianco come neue H. Blanco como nieue

Pallidus ω)xρόν, ἀφυῶδεϛ Hippocr. Gal. AL. Bleich B. Bleeck, pael, oocker G. Palle, et blesme IT. Pallido H. De color amarilla Est hic color Ochreae similis, Latinis etiam subflauus dictus, vt ὑπόκανθονGraecis.

Piceus Nigerrimus ad modu picis. πίσσινον. AL. Schwartz wie pech B. Peckswart G. Noire comme poix IT. Nero come la peze H. Negro como pez

Pigmenta Colores pictorum. φάρμαχα, ἂνθη. AL. Maaler farb B. Schilders verwen G. Couleurs de peintres IT. Colori de gli pittori H. Color para la pintura

Prasinus Plinio, a porr orum caudis. porraceus Plin. πράσινον, πρασοειδέϛ. AL. Lauchfarb, safftgtun, abschlaggrun B. Sapgroen, gheel groen G. Verde mesiee de iaune IT. Verde giallo H. Verde que tiene poco de ruuio

Pullus quem nunc Spanum (sic habet manuscriptus codex, quando et σπανίαν pro Hispania agnoscit Strabo et Eustatilius, atque ita etiam Vegetius scribat) vel natiuum dicimus, inquit Nonius. Hiberus, Baeticus, ferrugineus, constat ex atri et rubri mistura, cuiusmodi est in lana natiuus. pulligo. Plin χαρύχινον Xenoph. AL. Dunckel tanet, schwartzlecht B. Moreyt G. Couleur de garance, grise enfumee IT. Fosco, o negro H. Morado

Purpureus ostrinus, Tyrius, conchyliatus, Sarranus, Thessalicus Lucretio, e caeruleo et rubro, qualis Martiae violae. blatteus Cassiodoro et Eutropio. πορφύρεον, πορφυροειδε\ϛ, πορφυρόxρουν Eustath. σαρδωνιχόν Aristoph. interpr. α(λουργόϛ, ὂστρειον. AL. Purpur farb, braun roth B. Purper verwe G. Culeur de pourpre, morel, couleur de fleur de peschier IT. Pauonazzo, quasi pauonaceus H. Color de carmesi

Purpurissum ἀνδρείχελον Aristoteli. AL. Leibfarb B. Lijfverwe G. Teinte de pourpre, croye de mine d’argent IT. Roseto Ven H. Brasil o alcancilla

Rauus Horatio, suasus, sic dictus, quod sine vasis, hoc est tinctorum cortinis, suapte natura talis sit. rauidus Colum. xαροπόν.


AL. Schwartzgehel, Wolffsfarb B. Taneet G. Faune, tane, rosset IT. Fosco, nero H. Negro de hollin

Roseus ῥοδόουν, ῥόδεον, ῥόδινον, ῥοδόxρομυ Dioscorid. AL. Rosenfarb B. Root als een roose G. Couleur de rose IT. Rosato, color di rose H. Color de rosas

Ruber est flauus satur, ενερευθέϛ Suidae, ἐρυθρόν, μιλτόπρεπον Eustath. AL. Roth B. Root G. Rouge IT. Rubro H. Vermejo

Rubicundus intensior est. sanguineus, αἱματῶδεϛ. AL. Kothlecht, vast oder gar roth B. Bloer-root G. Fort rouge, rouge comme sang IT. Rosso come sangue, rubicondo H. Roxo como la sangre

Rubidus est remissior. ὑπέρυθρον. AL. Rothlecht, lind roth B. Rosachtich, rootachtich G. Rougeastre IT. Rosloggiante H. Bermejo

Ruffus efusco flauus, qui color in bobus spectatus. πυῤῥόν, πυρσόν. Eurip. AL. Galrot, rotbracht B. Ros, donckergheel G. Roux IT. Rosso, rufo H. Roxo

Russus Catullo et Capitol. quem incarnatum vocamus. AL. Leibfarb B. Lijf verwe, incarnaet G. Rouge incarnal IT. Incarnato H. Encarnado

Rutilus igneus, hic saturo splendore ruber. πυρόεν, πυρῶδεϛ. AL. Fewrroth B. Vierroot, glinsterich root G. Rouge comme feu, reluysante, resplendissante, couleur vermeille, et embrasee IT. Color di suoco H. Color di fuego

Scutulatus color Palladio is putatus esse in equo, quem giluo proximum, Apffelgraw Germania nominat, quasi pomaceum Belgica Appelgraeu. G. Pommele

Spadix spadiceus, Puniceus, Phoeniceus, hysginus. σπάδικ. λευχόπυῤῥον, ὑσγινοβαφε\ϛ, χαρύχχινον Xenoph. a χαρύχμη, non a χάρυον, vt inepte sentit Brodaeus, viridem exponens nucum instar. AL. Kestenbraun, brauntot B. Castanien bruyn G. Couleur bay, ou bayard IT. Baio colore H. Color de castannas

Sufficere lanam medicamentis Cicer. in Hortensio, vti qui combibi purpuram volunt, sufficiunt prius lanam medicamentis. προύποστύφειν φαρμάχοιϛ τό ἔριον, φαρμάσσειν Eustat. AL. Die woll duncken, farben B. De wolle staelen, oft verwen G. Teindre ou mistionner la laine IT. Tingere la lana H. Tennir o maior de lana

Tonus splendot Plin. Vigor picturae medius inter lumen et vmbram. τόνοϛ. AL. Der glantz B. De luyster, glans, oft uytsteeckinghe G. Lucut, resplendisseur, lustre IT. Lustro, splendore H. El matiz en la pintura de colores

Venetus Vegetio, Thalassinus Lucretio, Cymatilis Plaut. θαλάττιον, χαλαίνον Photioni, η)εροειδέϛ Hom. AL. Blaw eysengraw B. Licht blaeu, Veneets blaeu G. Turquine, bleu IT. Turchino H. Color de la mar

Viridis herbeus, herbidus. xλοερόν, xλωρόν, ποῶδεϛ. AL. Grun, graszgrun B. Groen, grasgroen G. Couleur verde IT. Verde H. Verde

Vitreus hyalinus Virg. ὑάλινον, ὑαλοειδέϛ, ἀερῶδεϛ Theoph. η(εροειδέϛ. Homero. AL. Glaszfarb, glaszgrun B. Glas-verwe G. Couleur de voire, ou ressemblant le voire IT. Vitreo, color di vedro H. Color vidrial, color verde como vidrio

Xerampelinus Color autumnalium vitis frondium aemulus. κηραμπέλινον. AL. Flachsfarbe B. Blont oft vlas verwe G. Blond IT. Rosa serea apud Venetos

___________________

DE DEO.

CAP. XIIII.

DEVS Cicer. a δέοϛ, vt voluit Seruius, quod religio timorem ominibus conciliet: quo trahunt etiam illum versum, Primus in orbe Deum fecit timor. Rectius apud Graecos θεόϛ, siue a θέειν, siue ab αἴθειν dicitur, tum ob perpetem et aeternam motionem, tum ob malorum consumptionem, vt Clemens ait. est enim Deus ignis absumens: neque absurda ratione (mes quidem iudicio) πύρ νοερόν ethnici theologi definierunt, tamesti ad corporeum transferat hoc Seruius. μεῖζον Plat. Iul. παρά τόν μή ἴζειν, quod perpetuus eius sit motus. τό θεῖον Damasceno, Xenophonti, τό δαιμόνιον Isocrati. Numen Virg. AL. Gott B. Godt, a bonitate G. Dieu IT. Dio H. Dios

Deus Filius λόγοϛ et θεῖοϛ λόγοϛ Orph. αἴτιον, πρωτόγονοϛ υἱόϛ et ὑ/παρxοϛ Orph. ποιχτήϛ Numenio, τεxνήμων χόσμου Nonno, υἱόϛ μονογενήϛ Naziazen. ἔχγονοϛ τού ἀγαθού Plat. lib. 6. De repub. νοερά οὐσία Amelio, πάτριοϛ vούϛ Porphyr. et Plat. πατριχόϛ νόοϛ αὐτογενεθλοϛ Orpheo, χόσμοιο τυπωτήϛ Orph. αἰώνιοϛ αῤxιερεύϛ Polycarpo apud Eusebium, θεάνθρωποϛ λόγοϛ AL. Gott der sohn B. Godt den soonte G. Dien le fils IT. Diolo figlio H. Dios el hijo Deus Pater δημιουργόϛ τῶν ὂλων Iamblicho, vούϛ Amelio et Orhp. πατήρ Numenio, τό ἀγαθόν Platoni, μείζων et χρείττων Platonicis, τό πρῶτον αἴτιον Macrob. ὁ ὤν in Apocalypsi, πατήρ χαἰ ὑ/πατοϛ χρειόντων Homerice dici potest fortassis.παντοχράτωρ Naztanz. μητροπάτωρ Orph. quo significare voluit τήν ἐχ μή ὂντων γενεσιν vt Clemens ait. βασιλεὐϛ τῆϛ δόκηϛ χαἰ τῶν αἰώνων Nazanzeno. αῤxόϛ πάντων ἀγεννητοϛ Timaeo, αῤxιγενεθλοϛ ά πάντων Orph. χύριοϛ σαβαώθ, ἢγουν τῶν στρατιῶν Nazanzen. AL. Gott der Vatter B. Godt den Vader G. Dieu le Pere IT. Dio Padie ognipotente H. Dios el Padre

Deus Spiritus sanctus τό ἃγιον πνεύμα, πνεύμα χαἰ νούϛ xριστού Nazan. πνεύμα υἱοθεσίαϛ, ἀληθείαϛ, σοφίαϛ, συνέσεωϛ, βουλῆϛ, εὐσεβείαϛ, φόβουθεού, γνώσεωϛ, δάχτυλοϛ θεού Paulo et Nazanzeno. πηγή yυxῶν Amelio, ποίημαNumenio. AL. Gott heyliger Geist B. God den heylighen Gheest G. Dieu le saint Esprit IT. Dio lo santo Spirito H. Dios el santo Espirito

Natura Cicer. Senecae, nihil est aliud, quam numen Dei, et diuina ratio toti mundo eiusque partibus insita. parens, rerumque opifex Plinio, creatrix rerum Lucretio φύσιϛ. Hanc Gentiles variis nominibus, pro diuersis eius effectibus donarunt: nam etτύxη ά τνγxάνειν, veluti auctor omnium dicta est, quod vniuersa praestet et conficiat et εἰμαρμένη, ob implicatam causarum seriem, et ἀνάγχη, quasi necessitas, ob ineuitabilem eius atque in expugnabilem potentiam. Rursus μοῖρα, quod rebus aliud alij ingenium dispartia sit: ἂτροποϛ, quod eius immutailia sint opera: item πεπρωμένη, quia administratio eius certum ad finem tendat: πρόνοια deniqu,e quod eius prouidentia hominum vtalitati consulat, vt Nicephorus disserit pluchre. AL. Die natur B. De nature G. La nature IT. La natura H. La natura

Numen Virgil pro potestate diuina et voluntate eius. τό θεῖον. AL. Gottliche krafft, gewalt vnd wil B. Godtlijcke macht, cracht en wille, Gods moghentheyt G. La puissance et volonte de Dieu IT. La potentia et volonta d’Iddio H. La volundad y potentia o poderio de Dios

_________________

DE DIIS.

CAP. XV.


ANima Cicer yυxή, ἀπόσπασμα θεού secundum Stoicos, quomodo fere Horatius animum dixit diuinae particulam aurae, et Philon, τόν νούν αἰθερίου φύσεωϛ μοιρῶν. AL. Die seel B. De siele G. L’ame IT. L’anima H. La anima

Caelites Cicer caelicolae Virgil. superi Eidem, οὐρανίωνεϛ Homer. οὐρανίδαι Apollon. οὐρανοβάμονεϛ. AL. Die heiligen im Himmel B. De heylighen in den Hemel G. Les saints de paradis IT. Li santi H. Los antos del paradiso

Daemones, genij cum angelis ijdem, quos Ethnici existimabant geniturae cuiusque praefecta numina, quaee (vt. Ammianus inquit) editis in lucem hominibus, velut eorum actus rectura, salua fatali firmitate addi putabant. (quae multorum adhuc animis opinio insedit) δαίμονεϛ μυσταγωγοἰ τού βίου Menand. Genios autem dici a gignendo constat, siue genitos tuendi potestatem habere dicamus, siue quod nobiscum vna gignantur, sine quod in eorum tutela, vt quisque est genitus, viuat. Daemonum autem voce Lares Cicero comprehendit, alij etiam Manes et Lemures. Indigetesque: quemque larem familiarem nominat Cicer. genium familiarem dixit Marcel. ita daemones siue genij boni, quos vulgo vocant. AL. Die gutten Engelen B. De goede Enghelen G. Les bons anges IT. Li angeli buoni, che si conducono et guardano H. Los buenos angelos, que nos guardan

Sic genij mali et vltores, quos diabolos et daemonas vocamus. α(λάστοροϛ. AL. Die teuffel B. duyvelen G. Les diables IT. Li diauoli, et spiriti maligni H. Los malos espiritos

Deipara virgo, Dei genittix ἀειπαρθένοϛ, θεοτόμοϛ παρθένοϛ. Nazanz θεόσεπτοϛ χόρη. AL. Die mutter Gottes, Maria B. Maria, de moeder Gods G. Marie la mere de Dieu IT. La madre d’Iddio H. La madre de Dios

Dij communesVirgil. sunt Mars, Bellona, Victoria, quod vtrique parti fauere ac communes esse possint: quo spectat ille versus.

Inter vtrumque volat dubiis Victoria pennis

Dij vel diui maiorum gentium dici poterunt, quos sacrarum literarum testimonio constat caeli esse incolas.

Dij siue diui minorum gentium, vel adscriptitij quos posteritas caelestibus honoribus mactauit. παρεγγεγραμμένοι, μέτοιχοι.

Dij patrij Virgil. Cicer tutelares qui vrbium tutelae praeerant πατρῶ|οι Halicarn. qui perperam cum Penatibus eosdem confundit. Eiusmodi diuos patronos non aliena voce nuncupamus, peculiares singulis fere vrbius. custodes. Virg. dixit. B. Patroonen IT. Patroni H. Patronos y ayutadores

Diui Seruio, indigetes Virgil Lucano, ratione quadam (si adoptionem


veram cum absurda committere fas est, cum gentilitate nostram fidem) vocari possint, quos in album diuorum relatos, sanctorum nomine indigetamus: nimirum qui ex hominibus consortium caelitum meruere, quasi inter deos agentes, siue nullius egentes, si etymon vocis spectemus: quos genitales dixit Ennius illo versu:

Romulus in caelo cum Diis genitalibus aeuum

Degit

vbi Genitales dixisse videtur, quos γενεθλίουϛ Halicarn. vocat, cum penatibus eos confundens: qui non tam a genitura, quam a perpetuitate, hoc est γενεα=|, nominati videntur. Numa vero Pompilius indigetandi rati ne instituisse videtur, cuius indigetamenta (hoc est ἀποθεώσειϛ, vt ego interpretor) Arnob. lib. 2. memorat. AL. Heiligen so canoniziert B. Heylighen G. Les saints IT. Li santi canonizati H. Los santos canonizados

Empusa Spectrum, quod infelicibus se ingerit, vno pede ingrediens, et multifariam formam immutans. Hecatae dicatum, ἔμπουσα.

Fatum Virgil Immobilis et immutabilis rerum feries, a fando, per antiphrasin, quod non sit fas illud effart, ne diis quidem, μοῖρα, εἰμαρμένη, πεπρωμένον AL. Schieckung, heissung vnnd verhecknutz Gottes, nothzwang vnd volg oder ordnung Gottes B. Gods ordinancie ende schickinghe. G. L’ordonnance diuine IT. Fato, la volonta d’iddio H. El hado, que es la volundad de Dios

Lamiae mulieres putabantur oculis exemptilibus esse, seu daemonum imaginariae species, ludibriaque, quae blanditiis, illectos iuuenes formosos, muliebri assumpta forma, vorare atque in exitium trahere credebantur. Apuleius eas puerorum terriculamenta facit. Philostratus in Apollonio cum Empusis et Laruis easdem facit ex aliorum opinione. λαμίαι. AL. Nachtmummel. Nicephoro etiam Gilo vocatur nocturnum foeminae phantasma B. Alfken

Lares etiam praestites dicti, quod tuerentur scilicet, ac conseruando tuta omnia praestarent, dicebantur et hostilij, quod hostes auertere erederentur. Itaque non priuatis modo aedificiis, sed et vrbinum custodiae praeesse put abantur.

Laruae Plauto, vmbrae Horat. Mortuorum animae. AL. Boldergeist, rumpeygeist, nachtgeist, zunszler B. Nachtgheest G. Espric de nuict, loupsgaroux IT. Spiriti di notte H. Phantasma que paresce de noche

Lemures nocturni Horat nigri persio, Spiritus noctu infesti, vt vulgus existimat. AL. Nachtgeister, nachtfraw, zunszler, gespenst B. Bytebouwen, bommeleers, nachtgheesten, Weerwolven G. Gobelins, loupsgaroux, esprits de nuict IT. Li spiriti che caminano de notte, fatasie che paiono di notte H. Fantasmas que parecen de noche

Lemures Varr Porphyrioni vmbrae vagantes hominum ante diem mortuorum, quasi Remures dicti a Remo, cuius vmbrae fratrem Romulum inquietabant. atque ita sentiunt Martianus et Apuleius. AL. Die todten, die geister der abgestorbnen seelenB. Gheesten, sielen, dooden G. Les esprits et ames des trespassez IT. I spiriti, le anime de e morti H. Las animas de los muertos

Maniae Deformeslaruae, quas pueris plorantibus minitari solent nutrices.

Penates, Vigril siue a penu, id est rebus victui necessariis, siue quod penitus insident, vnde et penetrales dicti, Ciceront teste: siue quasi penes nos nati. habebantur ab Ethnicis diui, qui domi colebantur, qui etiam Lares. ἑρχεῖοι, ἐφέστιοι, ἐτήσιοι, etμειλίxιοι. Haliarnasseo teste, nam in caeteris haud dubie caecutit. AL. Hauszgotter B. Huysgodekens, woutermannekens G. Dieux domestiques et familiers IT. Li dei domestichi, et familiari, i penati H. Los dioses de cada vna casa

Spectrum Cicer Simulacrum seu imago oculis se representans, vel vere, vel corrupta imaginatione. φαντασία, φάσμα. visum Cicer. nimirum species, quam sopiti aut etiam vigiles videmur videre. AL. Gespenst, ein gesicht das fut augen schwebt B. Visioen G. Phantosme, vision IT. Simulachro, visione H. Imagen

Spiritus aetherei mentes aetheriae angeli ἂγγελοι, ἀγγελιχαἰ δυνάμειϛ Nazianz. Mosen istud nomen accommode dedisse iis, quos Graeci ἣρωαϛ et δαίμοναϛ, quasi δαήμοναϛ, hoc est scientes et catos, vocant, scribit Philo Iudaeus. AL. Die englen B. Enghels, de enghelen G. Les anges IT. Li angeli H. Los angelos

Striges inauspicatas volucres esse aiebant veteres infantiumque in cunis sanguinem exugere, sie dictae, quod stridere noctesolent, teste Ouidio. σύρνια νυχτίφοιτα. Eodem nomine maleficas foeminas intelligunt, quas Sextus Pompeius volaticas appellat.

Terriculamentum, terriculum Liuio, terricula seu Spectrum terrificum terrorem incutiens, φόβχτρον. ἑχαταῖον, Hecataeum Apollonio, quod ab Hecate siue Proserpina immitti crederetur. δείχουλον, μυρμολύχαιον, μορμώ. AL. Schreckelin B. Vreeslijck ghesicht IT. Spauentacchio H. El espantaio

___________________

DE ECCLESIASTICIS.

CAP. XVI.


ACerra Cicer Thuris repositoriu, siue arcula. θυμιατήριον. AL. Weyhrauch faszlin B. Wieroock cas ken G. Cassette a L’encens IT. Cassette del encenso H. Nauezilla del encensio

Adytum Virg Locus templi secretior, quo praeter sacerdotem nulli aditus patet ἂδυτον. AL. Sacristey B. Sacristie G. Sacristie IT. Sacristia H. Sacristia

Aedicula, sacellum sacrarium Cicer ἱερόν, μέγαρον Eustath. λεωχόριον. AL. Capell, Kirchlin B. Capelle, Kercxken G. Chapelle IT. Capella, Chisetta H. Capella

Aeramentum Plin campanum aes Statio, Ex aere fusum opus campana vulgo xάλχωμα, η)xεῖον. AL. Glock B. Clocke G. Cloche IT. Campana H. Campana

Ambitus templi, maceries περιῤῥαντήριον Aeschin. περίβολοϛ, ἕρχοϛ Harpocrat. AL. Der creutzgang B. De muer van ’tKerckhof, den omganck

Aqua lustralis Ouid περιῤῥαινόμενον ὑ/δωρ. AL. Weihwasser B. Wywater G. Eau benoiste IT. Aqua benedetta H. Agua santa

Aquiminarium amula Vas lustrale, deportandae aquae religionis expiationisque ergo deputatum, ὑδρεῖον, περιῤῥαντήριον Suidae, αῤδάνιον Hesychio. AL. Weihwasser fasz B. Wywater vat G. Benoistier

Ara est quaeuis, in qua ἀράν, id est votum, concipimus. altate, ab altitudine, quasi alta ara. βωμόϛ, βῆμα, θυμιατήριον θυσιαστήριον θεῖον Dyonisio. AL. Ein altar B. Een outaer G. Autel IT. Altare H. Ara, altar

Arca Lucano et Horat. pro capulo, sed quo plebeium funus offerebatur. AL. Todtenbaum B. Ghemeen bare

Asylum Cicer Liuio, Templum aut locus sacer, quo perfugis tutus erat receptus, vnde nefas erat deripere aliquem. ἂσυλον, φύκιμον, χρησφήγετον. AL. Freyheit B. Vryheyt, t’vrye, plaetse, kerckhof G. Lieu de franchise IT. Liberta, luogo de franchiggia H. Lugar preuilegiado para los malhechores

Baptisma, baptismus Lauacrum regenerationis ἀλεκίχαχον ὑ/δωρ Nonno. ἀφθαρσίαϛ ἔνδυμα Nazianzen. χαθάρσιον ὑ/δωρ Eidem, λουτρόν παλιγγενεσίαϛ Eidem AL. Der tauff B. Doopsel G. Baptesime IT. Battesmo

Baptisterium Locus in quo abluti aqua sacra renascimur, et genitalis vnde auxilio labe detersa, pectus expiatur, vt Cypriani verbis vtamr. βαπτιστήριον Dionysio. AL. Ein tuaffstein, oder badstande B. De vonte, aliis fonte G. Les fonts IT. Il fonte, il battisterio H. La fuente

Capulus, vtna feralis Tacito θήμη AL. Todtkast B. Dootkiste, oft de kiste daermen den dooden inne leyt

Cenotaphium Lamprid tumulus honorius Suet. bustum inane Stat. tumulus inanis Virgil. Monumentum memoriae dicatum, in quod corpus illatum non est, veletiam quod in funere erigitur. χενοτάφιον, χενήριον. AL. Ehrengrab B. Staetgraf G. Sepulcre qui sert de monstre IT. Sepoltura d’honore H. Sepultura vana

Cippus Lapis sepulcro qui imponitur, et sepulti memoriam testatur, Cornutus simpliciter sepulcrilapidem exponit Mensa Cicer. lib. Delegibus vocatur, nimirum quadratus lapis in mensae formam sepulero imponi solitus. τράπεζα Plutarcho. AL. Creutz, oder stein auff eim grab B. De sarck oft steen vanden graue G. La pierre du sepulcre IT. Il sasso de la sepolutura H. La piedra de la sepultura

Apud Antiquos qui mortua corpora cremabant, Pyra primoloco extruebatur, quae erat lignorum congeries ad cremandum funerale cadauer. πύρη. Rogus, cum iam ardere coeperitfunus: Bustum, iam exustum, aut certe semiustum, vt Seruio placet.

Circumferre aqua non autem aquam, Virg. Verbum sacrorum proprium, pro lustrali aqua aspergere coetum. περιῤῥαίνειν Sozomeno, περιαγνίζειν Luciano, περιχαθαίρειν. AL. Das weihwasser geben B. D’wywater geven oft omdragen G. Porter L’eau beniste

Coemiterium polyandrium Sepulcrorum locus. sepulcretum Catullo, χοιμητήριον, πολυάνδριον, ταφαί Aristoph. AL. Kirchhof, Gottsacker B. Kerckhof G. Cemetiere, latre IT. Cemitterio H. Cementerio de muertos

Colossus Pliuio, Augusta et humana maior statua. χόλοσσοϛ. AL. Grosses bild B. Groot beelt G. Statue de hauteur enorme IT. Colosso H. Ymagen muy alta y grande

Crotalum Virgil ἀπό τού χροτού, a crepitu dictum, crepitaculum Colum. Fabio. Architae crepitaculum, quod ligneum fuit, vnde πυκινέη πλαταγή et εὐχρόταλοϛ Ipigrammatario dicitur, pueritiae olim dicatum instrumentum, qui vsus etiam hodie durat alioqui excubiis quoque solennis. χρόταλον, πλαταγή. crepitacillum. Lucretio diminutiui


forma. AL. Klapff, weldstechklapffen B. Clappe, cleppe, ratele G. Cercerelle, clacquette IT. Nacara H. Chapa, tarrena, sonaia. vide Sistrum. Posset etiam cum Fabio puerile crepitaculum nominari, quod infantibus in manum datur, nolula tinniens inclusa, quod Germam proprie Trincklin, Belgae alij Rinckele, alij klater nominamus: Hispani Castillejo

Cymbalum Cicer Instrumentum areum, concauum, tinnulum, matris Deorum sacris vsurpatum. χύμβαλον. AL. Cymbel B. Cymbel G. Cymbale IT. Cembalo

Delubrum etiam simulacrum ligneum, a delibrando, κόανον. AL. Ein holtzin bild B. Een houten beelde G. Figure ou image de bois

Ecclesia est coetus Christi fidelium ἐχχλησία. AL. Ein versamlung der Christnen B. Een vergaderinge van Christenen, een Christelijcke ghemeynte G. Vn assemblee, Eglise IT. La chiesa H. Yglesia

Epitaphium Cicer Inscriptio sepuleri. ἐπιτάφιον, εντάφιον. AL. Grabschrifft B. Epitaphye, d’opschrift van een graf G. L’epitaphe IT. Epitaphio H. Epitaphio de la sepultura

Ferculum pompae Cicer Sueton. Gestamen quod in pompa solemni circum gestari solebat. AL. He ligthumb vnd satch, so man tregt in einer procesz B. Heylichdom dat in de processie ghedtaghen wordt

Funeralia, murmut ferale Claudiano mortualia nonnullis, iusta funebria liuio. νεχύσια, νεχυία, θεῖα νόμιμα. AL. Ceremonien in eines begrabnusz B. Vigile, quasi dicas Vigilias mortuorum G. Funerailles IT. Vigilie H. Las vigilias

Funus Terent. ita dictum a funibus, qui incensi mortuis praeferebantur, exequiae Cicer. inferiae Virg. solennia funerum Tacito, iusta exequiarum Cicer. ἐχφορά, ἐχηομιδή, χρέρισμα, ενάγισμα, αἱμαχουρία Pindar. xύτλον Apollonio, ὂσια, xοαί. AL. Begrbanusz, bestattung, nachfolgung der leich, seelampt B. Begrauinghe, uytvaert G. Exeques, funerailles IT. Exequie H. Mortuorio, exequias

Glebam in os iniicere, apud Cicer iniicere terram apud eundem. Solenne erat funerantum verbum: quod in nostris sunerandi ritibus sacrificus obit, cum ter infundit terram xούν ἐπαμήσασθαι, xῶμαέπιβάλλειν, γαῖαν ἐπιμοιρεῖσθαι Phocylidi, xυτήν γαῖαν ἐπιxεύειν Hem. ἐπιβάλλειν γῆν Aeltano. ταρxύσαι Tarrhaeo. Cicero etiam os terrae reiectum obtegere. AL. Erd auff den todten werffen B. Graf toeworpen, aerde op ’tlijck worpen

Hermae Cicer Statuae truncae Mercurij, quas sepulcris imposuisse antiquos ostendit. ἑρμαί.

Hermae Iuuen. Statuae quadratae plerumque, solo capite insignitae a Mercurij figura dictae. ἑρμαί, Sic Hermathena apud Ciccer. signum in vna basi communia Mercurij palaestrae, et Mineruae gymnasiorum praesidis ora praeferens. ἑρμαθήνα.

Hierotheca ἱεροθήμη. B. Ciborye

Icunculae Sueton imagunculae, Signa quae fidiculis et neruis occultis gradiuntur. νευρόσπαστα, δαιδάλου ἀγάλματα Platoni.

Inferiae, piaculum Virg piaculare sacrum Liuio: cuiusmodi nostra religio missam pro defunctis tndigitat. α(γνευτήριον. AL. Seelmesz B. Sielmisse G. Messe pour les trespassez IT. Misse per i morti H. Missas por los muertos

Inferias annua religione alicui instituere Suetonio. qui ritus fere in nostra religione inueterauit, quando mortuum in memoriam anniuersariam referimus, aut sacrum anniuersarium defunctis instituimus. AL. Iahrliche seelmessen, vnd kirchendienst B. Iaerlijcksche sielmissen, oft wtvaert insetten G. Anniuersaires

Labarum Vexillum sacrum. λάβαρον. AL. Fann B. Vane, kerckvane G. Banniere de l’Eglise IT. Labaro H. Bandera de la Yglesia

Labellum Cicer Lapis in parui labri speciem concauus, quem tumulis antiquitas imponebat. πύελοϛ.

Lararium Lampridio Sacrarium domesticum. ἑστία ἐφἐστιον. AL. Hausz oder ein heimische capell B. Huyscapelle, oft een casse vt sit repositorium diuorum tutelarium vniuscuiusque familiae.

Libaeum λοιβεῖον, λοιβάσιον. Vasculum in sacris dicebatur, quo oleum effundebatur. Quid obstat, quominus ad sacrorum nostrorum instrumentum eam vocem transferamus: ita vocitando vasculum, in quo sa: cratum oleum continetur. AL. Das faszlin mit dem heiligen oel B. ’Theylich oly bus ken

Lituus inflexum a summo bacillum antistitum vocari potest, vt olim augurum. AL. Bischoffs stab B. Bisschops staf, oft krootse

Ludi Cicer num. plus. Spectacula publica, quae interim dum pompa producitur, exhiberi solebant, vel statis fertis, ἀγῶνεϛ, πανηγύρειϛ. AL. Schawspill B. Speelen, toonen G. Ieux publics IT. Spettacoli, iuoghi publichi H. Iuegos

Lustrica, aspergillum, aspersorium περιῤῥαντήριον Theodor. AL. Weihwasser pensel, oder wedel B. Quispel G. L’asperget ou guepillon IT. Aspergolo H. Rociadero

Manducus Plauto. Laruata facies olim in pompa circumduci solita, pando ore et dentium crepitantium serie horribilis, ad submouendam obstantium turbam comparata. AL. Der poppel B. Een bitebau, oft den bommelaer G. Loup garou

Mangmentaria fana Arnobio, Vasa sacra, quibus magmenta et sacra exta imposita, arae inferebantur. ἐφ’ οἱ=ϛ ἀνατιθέμενα τά σπλάγxνα τῶ| βωμῶ| προϛ φέρονται.

Monasterium, coenobium ἀσχητήριον, χοινόβιον, φροντιστήριον Nazianz. σεμνεῖον χαἰ μοναστήριον Phtloni, εν ω(=| μενού μενοι τά τού σεμνού βίου μυστήρια τελούνται, Philoni vt placuit. ἀγνευτήριον. AL. Kloster B. Clooster, quasi claustrum, conuent G. Monastere, conuent IT. Cenobio, monasterio, conuento H. Monesterio

Mysteria Cicer arcana sacra, seclusa Latini vocant, teste Festo, quod prophani, ab illorum inspectione secluderentur, μυστήρια, ita dicta, quod δεῖ ταύτα μύσανταϛ ἔνδον τηρεῖν, quod occlusis foribus peragantur: vel παρά τό μύειν τό στόμα. quod non sint euulganda. AL. Heeylige geheymnusz B. Mysteryen, verholen Godtlijcke saken G. Mysteres IT. Mysterio H. Mysterio

Nola, tintinnabulum Iuuenali η)xεῖον, χάδων. AL. Glocklin, schellen, trincklin B. Clocxken, schelle, belle, rinckele G. Sonette, sonaille IT. Campanella H. Esquilla

Oscilla Minuta sigilla cerea aut paleacea in effigiem humanam arte assimulata, teste Macrobio. cuiusmodi de templorum tholis suspenduntur. ἀγαλμάτια, εἰχόνια Plutarcho. AL. Wachssene bilder B. Wassen beeldekens G. Petites images

Oscilla pro imagunculis quae infantibus puerisque ad lusum praebentur. AL. Docken B. Poppe

Parentalia Cicer. Epulum quod in parentum aut propinquorum funere ex hibebatur. τά νομιζόμενα, εναγίσματα, xοαἰ, xύτλα.

Pendigo Arnobio. Velamen quo amiciuntur simulacra. παράρτημα, θεχῶοϛ, quasi θεού xῶοϛ Suidae.

Pompa Cicer. Solennis apparatus in speciem triumphi, cum ludis et longo omnis generis hominum ordine, quam processionem nominamus. πομπή, πανήγυριϛ. AL. Hochzeitliche zurustung, vmbzug der leuten vnd allerley schawspill B. Ommeganck G. Pompe IT. Pompa H. Pompa

Preces horariae εὐxολόγια Suidae. AL. Gebettbuchlin B. Ghetyden G. Des heures IT. Le hore H. las horas

Pulpitum Sueton suggestum Cicer. ἀνάβαθρον. AL. Cantzel gestul B. Preeckstoel, predickstoel G. Chaire de prescheur IT. Pulpito H. Pulpito predicatorio, pergolo, cadrega para predicar

Rituales libri Cicer libri sacri. ἱερατιχοἰ θεσμοἰ, ἱεραἰ χαἰ ἀγγράφοι δέλτοι Dionysio. AL. Die Bibel, das alt vnd neuw Testament, Missal, Meszbucher B. Den Bybel, d’oude ende nieuwe Testament, Missalen, ende Misboecken G. Messels, la Bible et le nouueau Testament IT. Missali, la Biblia, il nuouo Testamento H. Los Missales, la Bibliay el nueuo Testamento

Sacerdotium Liuio, pro sacerdotis prouentu. AL. Pfrund B. Prebende, beneficie G. Prebende, benefice IT. Beneficio, prebenda H. Beneficio

Sacerdotium gentile vel gentilitium, auitum Tacito, quod hodie nuncupant Beneficium iuris patronatus.

Sacrarium θυσιαστήριον, ἂδυτον. AL. Heiligthumbs haufz B. Santuarye, ’tSacraments huys ken, ’tHeylichdoms huy G. Sanctuaire IT. Sanctuario H. Sanctuario

Sacrum Cicer res diuina Liuio, λειτουργία, οἰχονομία Epiphan. AL. Gottes dienst, Mesz B. Misse, Godsdienst G. Messe IT. Missa, diuino officio H. Missa

Sacrum gentile, familiae solenne apud Liuium, quod familia aliqua priuatim obseruat. ἰδιάζουσα θυσία. AL. Ein capelmesz B. Een officie, oft capelmisse

Sacrum opertaneum Plinio, a quo prophani excluduntur. τελετή, μυστήριον. ita dici non male fortassis poterit, quod secretum missae vulgus nominat.

Sacrum publicu, vel populare quod publico sumptis ciuitas vniuersa colit. δημόσιοϛ θυσία, ἱερουργία δημοσία Eunap. AL. Hochzeit B. Hoochtijt, hooghe Misse G. Feste double, Messe solennelle IT. Festa grande o generale

Sandapila Mart capulum Plaut. Libitina Horat. feretrum Virgil. Orciniana sponda Martiali, lectus Stygius Eidem φέρετρον Isaeo, νεχροδόχοϛ χλιντήρ Epigr. σχίμπουϛ Nazianz. AL. Todtenbar, todtenbaum B. Bare G. Sarcueil, biere IT. Bara H. Andas de muerto

Sepulcrum, sepultura Sulpicio, monumentum Fabio, tumulus Virgil. bustum Cicer. lib. de de legib. μνημεῖον, τάφοϛ, ἢριον, μνῆμα, τύμβοϛ, xῶμα, σορόϛ. AL. Grab B. Graf G. Sepulcre IT. Sepulcro, seppltura H. Sepultura

Sepulcrum familiare Caio, quod peculiare sibi fmailiaeque aliquis construit. AL. Eigne begrabnusz B. Eygen graf G. Son propre sepulcre IT. Sepoltura per se et per suoi H. Sepultura por si y por los sujos

Sepulcrum haereditarium quod sibi haeredibusque constituit quispiam. AL. Erblich grab B. Erfgraf G. Sepulture hereditaire


IT. Sepoltura hereditaria H. Sepultura por todos de su casa

Monumentis inscribi solebat, quod pedes haberet in fronte, quot in agrum: vbi in agrum significat in longum, in fronte vero in latitudine.

Sgillaria Suet. Paruae imagunculae statuaeve cubitales, palmeresve. εἰχόνια, ἀγαλμάτια. AL. Gegossene bilder, docken bilder B. Gegoten beeldekens, poppen beelden

Signa quae praeferuntur in pompa collegiis opificum. σημεῖα, ἐπίσημα. AL. Die leuchter von jedem handwerck B. De keersse van d’ambachten oft guldstocken

Simpulum (quod truncata voce Pulum vocat Belgica9 Vasculum, quo vinum in sacris affunditur. Graeci σπονδεῖον nuncupant. B. Een pul, aliis ampue

Sphaerulae praecatoriae Erasmo. AL. Paternoster B. Paternoster G. Paternostre IT. Rosario H. Rosario

Statua, sculptile, signum, icon Plinio, simulachurum, imago ἂγαλμα, ὑ/λη νεχρά τεxνίτου xειρἰ μεμορφωμένη Clementi, εἴδωλον λιθόκεστον [λῖθόκεστον] Sybillae, κόανον Clement. διά τό ἀποκέεσθαι τῆϛ ὑ/ληϛ. ita namque lego in Protreptico pro ἀπάκεσθαι. κόανον, ἂγαλμα, εἴδοϛ, εἱ/δωλον, βρέταϛ, ἀνδρίαϛ ἕδοϛ Plutarcho. AL. Bild, bildnusz B. Beelde G. Image IT. Statua, imagine H. Estatua, ymagem

Signa autem statuae sunt humano modo minores.

Statua parilis quae repraesentat vndecunque viri modum. εἲδοϛ, εἴχελον.

Stela, columella Cicer. Parua columna in sepulcro excitari solita. στήλη, στηλἰϛ, λίθινον ἐπίθημα Platoni. B. Colomne oft cruys op ’tgraf Vernaculo more in crucis speciem speulcris imponi solent ligneae saxeaeve stelae.

Subsellia templorum fori Liuio. ἑδώλια, βάθρα. AL. Die stul B. ’Tghestoelte G. Les sieges de l’Eglise IT. Le seggia H. Las catedras para assentarse

Suggestus Cicer suggestum Varr. Editior locus, vnde ad populum sit concio. βῆμα AL. Cantzel, gestul B. Predickstoel, ghestoelte G. Pulpite IT. Pergamo, pergolo H. Cadahalso

Suppedaneum quod simulacrorum pedibus substernitur. ὑπόθημα Pausaniae, ὑποπόδιον. Athenienses et Cois xελονίδα vocarunt, teste Sexto Emperico, θρανίον Atticis, Pausan. teste, ἐδώλιον. AL. Fuszstyle B. De voet van een beelt

Supplicatio Case supplicium Sallust. πρόσοδοϛ, ἱχετήριοϛ θυσία Iuliano. AL. Gemeyne procesz, oder procession, creutzgang B. Ommeganck, processie generale G. Supplication, procession generale IT. Supplicatione o processione generale H. Procession

Supplicatio ad puluinaria Cicer ad lectisternia Liui, quando lecti in templis diis gentilium sternebantur. διασχευή Athen. sic vocari potest supplicatio quae fit vulgo in die parasceues. AL. Procesz, oder vmbgang, vmb ablasz B. Omganck om affaet G. Procession pour indulgences IT. Processione che si fa per impetrar le indulgentie H. Procession por tomar indulgencias

Synaxis, communio sacrosancta σύνακιϛ, quasi confractio, ab ἂγνυμι, frango. ἀ πόῤῥητοϛ τελετή Synes. ἱερά χαἰ φριχώδηϛ μυσταγωγία Chrysostom. ἱερόν μυστήριον Eidem. B. Communie G. Communion

Templum aedes, fanum, delubrum, proprie autem fanum est, locus qui templo effatus, et a Pontificum collegio consecratus numini, et in quo publice Deus colitur, vt Delubrum quasi Deorum labrum et conceptaculum ναόϛ, νεω\ϛ, ἱερόν, τέμενοϛ, σηχόϛ, ἀνάχτορον, εὐτήριοϛ οἱχοϛ Sozomeno, θεῶν ἕδοϛ Isocrati. AL. Tempel, kirchen B. Kercke, tempel G. Temple IT. Tempio H. Templo

Thensa Cicer. Vehiculum in quo simulcra portabantur. ἱερόν ζεύγοϛ. AL. Ein baar dar auff man heiligthumb vnnd bilbern tregt B. Een berrye om beelden op te draghen G. Ciuiere a porter images

Thuribulum Cicer. quo thura adolentur θυίσχη in lib. Reg. ἐxάριον, πυρίη Herod. Weyhrauchfasz, rauchfasz. B. Wieroockvat G. Encensoir IT. Turibolo H. Encensario

Triton Vitru. bractea, quae summis turrium metis imponitur, ventorum index, a Tritonis marini specie: quamquam et alia specie videntur, gallorum praesertim. AL. Der han B. Den hane, weerhane G. Le cocq IT. Il gallo, giriolo a circumactu in modum gyri. H. El gallo

Tus citra aspirationem scribit Charisius, a tundendo dictum: Iul. Modestus a θύειν, quasi θύοϛ, deducit. λίβανοϛ. AL. Weyrauch B. Wieroock G. Ensens IT. Incenso H. Encienso, encensio

Vrna pro vase aut theca in qua mortuorum cineres condebantur. δροίτη Aesch. πυύλοϛ, θήμη, ληνόϛ, τύμβοϛ. B. Tumbe

DE ELEMENTIS ET AD EA

spectantibus.

CAP. XVII.

AEr Cic. inane Lucr. ἀήρ, ἢρη φερέσβιοϛ, Empedocli. caelum. Virgil. Lucret. AL. Luft B. De Locht G. L’air IT. L’aere H. El ayre elemento

Africus Agel Libs, Libonotus. λίy. qui a solstitio hiberno flat. AL. Sudwest. Wind B. Suydtwesten Wint G. Souest IT. Garbin, o Lebeche H. Viento del occidente, inuernal

Aqua ὑ/δωρ, βέδυ Orph. γρούνωμα βρούειον Empedocil. AL. Wasser B. Water G. Eau, eaue ou aigue Natbonensibus IT. Acqua H. Agua

Aqua caduca Frontino quae e lacu abundat, aut e castellis effluit, vel e fistularum hiaturis. AL. Rohrwasser B. Sotewater G. Eaue coulante des conduits IT. Acqua delle aque dotti ch’abonda H. Agua que caye de los atanores gastados

Aqua iugis Cic. Perennis Eid. perpetuo manans, neque deficiens vnquam. ποτάμιον ὑ/δωρ. AL. Das stets rint oder lauft B. Looende Water, dat stracx loopt, Riuierwater G. Eaue de riuiere IT. Aqua di fiume H. Agua del rio

Aqua pluuia Cic. quae de coelo cadit. caelestis Horat. pluuialis Ouid. aqua imbri collecta Cic. ῥεύμα Empedocli, ὂμβριον ὑ/δωρ. cuius tres differentias statuit Hippocrates: θερινόν siue ω(ραῖον, aestiuam aquam: βροντιαῖον, quam tonitrua demiserunt: et λαιλαπῶδεϛ, quam procellae effuderunt. AL. Regenwasser B. Reghenwater G. Eaue de pluyes IT. Pioua, acqua della pioggia H. Auga Illuuia que vienne del cielo

Aqua puteana plin. putealis Colum. ὑ/δωρ φρεατιαῖον Aphrodisaeo. AL. Brunnenwasser, Sodwasser B. Putwater G. Eaue de puis IT. Acqua di pozzo H. Auga de poco

Aqua saliens Cic. quam tubuli sistulaeve reddunt. ὑ/δωρ χρουνιζόμενον, χρουναίοϛ δρόσοϛ Euripidi. AL. Springend oder Rorwasser B. Springen. de Water G. Eaue sortant des tuyaux IT. Acqua di canone H. Agua del atanor

Aqua stagnans Plin. reses Varr. λεμναῖον, τεναγῶδεϛ. AL. Still Wasser B. Stil Water, staende Water, een Water dat niet en loopt, Meerwater G. Eaue d’estang, eaue croupie, qui ne court point IT. Acqua morta, aqua di stagno H. Aqua muerta, agua represada, agua di estanque

Aqua viua quae pluuiae opponitur, quam fontes effundunt. ὑ/δωρ πηγαῖον. AL. Wasser das gerad auffwalt B. Opwellende oft Fonteyn water G. Eaue de fontaine IT. Acqua di fontana H. Agua de fuente, agu biua

Aquilo, Boreas Virg. qui ab ortu solstitiali flat: quem Caeciam in lib. De mundo Aristolceles parum sibi constans nominat. qui ferme sudum inuehit caelum, vnde αἰθρηγενέτηϛ merito dictus ab Homero. βορέηϛ. AL. Der Nordoostwind B. Den Noordtoosten wint G. Bize, ou vent de bize, nort, ou vent de north IT. Tramontana H. Northe, tramontana

Aura Virgil. quasi ἀπό τῆϛ ἕω ῥέουσα. proprie matutinus, et ab aurora surgens ventulus, αὐ/ρα. AL. Ein sanfter Luft B. Coelte, een Coel Windeken G. Petit vent doux IT. Aura, vento piaceuole H. Viento Liuiano

Auster Virg. ab hauriendo. Notus Virgil. ἀπό τῆϛ νοτίδοϛ, ab humore pluuio dictus νότοϛ. AL. Sudwind Regenwind B. Zuydenwint G. Vent d’auton, vent de midy, vent morin, pluau, Austre, Su, ou Sud IT. Ostro, vento meridionale H. Viento meridional

Bulla Varr. Vesicula aquae superstans, πομφόλυκ. AL. Wasserblatter, Guttern B. Belleken, Bobbelken G. Bouteille ou bouillon IT. Ampolla H. Burbauia, ampolla

aecias Ventus inter Caurum et Septentrionem flans, χαιχίαϛ, θρασχίαϛ. AL. Nordwindt zum Westen B. Noordenwint ten Westen G. Northouest IT. Maestre, o maestro, vento maestrale H. Viento maestro, viento maestral

Caurus Virg Cours Argestes, Iapix. Virg. qui ab occasu aestiuo flat. ἀργέστηϛ, ὀλυμπίαϛ Arist. ἀπό τῆϛ θερινῆϛ δύσεωϛ πνέων ἂνεμοϛ Diodoro Sicul. AL. Nordwestwind B. Noordtwesten wint G. Northest, vent d’aual IT. Grego, vento gregale H. Gallego

Caligo Cicer ὂρφνη, σχοτόμαινα Nazianz. ἀήρ apud Hippocratem, teste Erotiano. σχοτία, ὀμίxλη, σχότοϛ, ἀxλὐϛ, γνόφοϛ, ζόφοϛ. AL. Finsternuss, Dunckel B. Duysterheyt, Donckernisse G. Obscurite, tenebrosite IT. Buyo, obscurita H. Escuridad

Chaos Ouid Lactantio, Confusion atque congeries rerum omnium, et informis materia, quam poetae inuexerunt, ex ea exstitisse omnia fabulantes. xάοϛ Orpheo. AL. Ein vermischung aller Dingen B. Een confusie, een vermenginge van alle Dingen AL. Confusion vniuerselle de toutes choses IT. Confusione de tutte quante le cose H. Mescla o confusion de todas las cosas


Coelum Varr. per oe, quasi χοῖλον, a conue xitate. vel per aerectius, a caelatura siderum quorum babet impressa signa. οὐρανόϛ, πόλοϛ. AL. Himmel B. Hemel G. Ciel IT. Cielo H. Cielo

Caelum dubium Virg. vbt dubitatur de caeli euentu sereni an turbidi. μικαίθριον Theoph. μικαιθρία Hippocr. AL. Vngewisser Luft B. Onghestadich Weder, onghewis Weder G. Temps incertain IT. Tempo inconstante H. Tiempo que esta assi y assi

Caelum nubilosum vel turbidum, caeli perturbatio Cic. ἐπινέφελον Aristot συννέφεια Theoph. ἐπίνεyιϛ. AL. Bos Wetter B. Boos Weder G. Mauuais temps IT. Catiuo o mal tempo, tempo bruto H. Mal tiempo

Cometes vel cometa Luc. Cic. crinita stella Cic. Plin. horrens crine sanguineo, et comarum modo in vertice hispida, Plin. stella comans Ouid. χομήτηϛ Aristoteli. AL. Comet B. Comete G. Comete IT. Cometa

Elementa Cicer genitalia corpora Lucret quod ex iis omnia genita et producta sint. prima corpora Lucretio. στοxεῖα, ῥιζώματα Empedocli, velutiradices et rerum foutes. τετραχτυϛ Pythagorae, quasi rerum quaternio. AL. Clementem, der anfang eines jeden Dings B. Elementen G. Les elemens, les commencements de toutes choses IT. Li elementi H. Los primeros principios de qualquiere cosa

Eurus Nonio, quasi ἀπό τῆϛ ἕω ῥέων, id est, ab Oriente fluens, vel quod ab auris matutinus procreatus, vt Vitruuius vult. subsolanus. ἀπηλιώτηϛ. ventus qui ab aequinoctiali perflat. AL. Der Ostwind B. Osten wint G. Vent solaire, ou vent d’amont, Est IT. Vento de leuante, vento orientale H. Viento del oriente, verdadero

Flamma Cicer. φλω\κ, αἲθοϛ Tarrhae. AL. Flamm B. Vlamme G. Flambe IT. Flamma H. Llama

Fulgetrum Plin. et fulgetra, fulgur Luceret. quam coruscationem vocant. ἀστραπή, στιλβουδω\ν, λαμπιδών. AL. Blits, Werterleucht B. Wederlicht G. L’esclair IT. Lampo H. Relampago

Fulmen Virg trisulcum telum poetis, et trisulcus ignis. Ouid Sulphur sacrum Iuuenalis pro fulmine dixit. βέλοϛ διόϛ Pindaro, χεραυνόϛ, χεραυνία μάστικ Lycophr. πρηστήρ, χεραύνιοϛ pigramm πτεροφόρον διόϛ βέλοϛ, Aristoph. AL. Der Strall B. Blixem G. Foudre IT. Il fulmine H. El rayo del cielo

Fulminum tria genera suidas et Grammatici Graeci enumerant: quorum primum sit σχηττόϛ, quod vi magna in terram impingitur siue χαταβάτηϛ: alteru ἀργήϛ quod afflat et insuscat: tertium yολόειϛ, quod ictu perimit, de quibus locupletius in nostris fAnimaduersorum libris annotauimus.

Gelicidium Colum πάγοϛ. AL. Gefroren wasser B. Ysel, ijseling G. Gelee IT. Grandicello H. La cayda del yelo o elada

Gelu Virg. χρύοϛ. AL. Frost B. Vorst G. Glace, gelee H. Yelo o elada

Glacies Plinio. παγετόϛ, χρύσταλλοϛ, πάγοϛ χρυόειϛ Epigram. AL. Eiss B. Ys G. Glace IT. Ghiaccio H. Yelo, elada

Grando Virgil. xαλάζα. AL. Hagel B. Hagel G. Greesse IT. Tempesta, grandine H. Granizo, pedrisco

Halso Senecae, corona et circulus siderum, Plin sed praecipue lunae, ἃλωϛ Aristot. AL. Kreiss vinb den Mon B. Den rinck van de Mane G. Cercle autour de la lune IT. Cerchio attorno alla luna H. Corona de luna

Ignes missiles qui per triumphum aut publico in gaudio funduntur. B. Fusseyen G. Fusees

Ignis, aether Cicer. αἰθήρ, ἀπό τού αἰθειν, ἢ ἀεἰ θέειν, πύρ, αἲθοϛ Apollonio, ζεὐϛ ἀργήϛ Empedocli. sic enim apud Plutarchum lib. De plac. philos. 1. legendum ex Laertio, pro αἰθήρ. AL. Das element des Feuwrs B. T’vier, het element des viers G. L’element du feu IT. Il fuoco elemento H. El fuego elemento

Ignis speculatorius vel specularis potius φρυχτωρία, λυxνοχαυτία, Cephisodor. λυxναyία, πυρχαῖ/α, πυρσουρίϛ Suid. φρυχτόϛ, εὐφεγγιήϛ δαλόϛ Tryphidoro. AL. Hoher warten fenrer B. Vierboten vier G. Le feu de l’eschaugette IT. Il. fuoco del faro H. Lumbre del faron

Imber Cicer. Agmen aquarum e concretis effusum nubibus, vt Apuleius inquit. ὂμβροϛ. quamquam Aristoteles ὑετόν accipiat ita pro pluuia contorta, wet maiora stillicidia effundente, ac iugi tenore ad terram delata, vt ὂμβροϛ generis locum obtineat. δάχρυον διόϛ Orpheus pro imbri dixit. AL. Schlagregen B. Slachregen, dichte Regen G. Pluye espesse IT. Pioua spessa H. Lluuia espessa

Iris Virg arquus Nonio, arcus caelestis. ἴριϛ Aristot. AL. Der Regenboghe G. L’arc du ciel IT. L’arco celeste H. Arco de las nuues

Iubar, splendor, fulgor ignis σέλαϛ πυρόϛ αἰθομένοιο Homero, ἀμαρυγή Apollonio, μαρμαρυγή Homero λαμπηδῶν, ὂστλικ Apoll. φέγγοϛ. AL. Schein oder glants des Fewers B. Schijn oft glans des Viers G. Lueur et resplendisseur du feu IT. Splendore del fuoco H. Claridad del fuego

Iubar Virg pro Lucifero, quod in modum iubarum radios diffundat, solis ortum praeueniens, qui et Veneris stella, et hesperus, sed vesperi a solis occasu dicitur, φωσφόροϛ, ἀφροδίτηϛ ἀστήρ, ἢ χατ’ ενίουϛ ἣραϛ. lucifer Cicer. AL. Der Morgenstern, oder Tagstern B. De Morgensterre, oft Dachsterre G. L’estoile du iour IT. Lucifero H. Eluzero del alua

Luna Virg. μήνη, quod nunquam eodem vultu constet. σελήνη, quod iubar suum reparet, παρά τό σέλαϛ νεούν: πάνδια Vlpiano. παρά τό πάντοτε ἰἐναι: γοργόνιον Orpheo, a facie in ea apparente. AL. Der Mon B. De Mane G. La lune IT. La luna H. La luna

Luna corniculata, curuata in cornua Pli. μηνοειδήϛ, πρωτοφαήϛ Tryphiodoro, cum sexaginta partes a sole abest. AL. Der spitzige Mon B. Scharpe Mane, gespirste Mane G. Lune cornue IT. Luna cornuta H. Luna cuernuda

Luna diuidua, dimidiata aequis partibus diuisa, cum discessit nonaginta partes. διάτομοϛ, διxότομοϛ. AL. Halber Mon B. Half volle Mane G. Lune a demy pleine IT. it Mezzal luna H. Media luna

Luna gibbosa dimidiato orbe maior, cum centum viginti partes abest ἀμφίχυρτοϛ Martiano et Macrobio. qua specie visitur et post plenilunium.

Luna intermestris vel intermenstrua Plin. interlunium. Eid. lunae silentium, luna silens Plin. lunae coitus Eid. Lunae et solis concursus Celso, luna tacita Virg. intermenstruum Varr. synodica Firmico, luna noua. Cic. vulgo. coniunctio lunae. σύνοδοϛ, φθίσιϛ τῆϛ σελήνηϛ Aristoteli. AL. Der new Mon, das new, angehend new B. De nieuwe Mane G. Conionction de la lune IT. Congiontione della luna H. Luna nueua

Luna plena Caes. plenilunium Plin. e diametro soli opposita, quando centum octoginta partes abest. πανσέληνον. AL. Wadel, voller Mon B. Volle Mane G. Pleine lune IT. Plenilunio H. Luna Ilena

Lunae defectus Plin lunae labor Virg. deliquium Plin. eclipsis Eid. obscuratio lunae Fabio. ἔχλειyιϛ σεληνιαχή, γνοφυμηνία Mosi σχότωσιϛ τῆϛ σελήνηϛ. AL. Finsternuss oder erloschung des Monts B. Eclipsis van de Mane G. Eclipse de la lune

Lux Ouid Lumen Virgil. φῶϛ, φάοϛ, φόωϛ poetice, φέγγοϛ. AL. Liecht B. Licht G. Lumiere IT. Lume, luce H. Lumbre, luz

Malacia Case tranquillitas maris, pellacia Lucretio. Subdola cum placide ridet pellacia ponti.γαλήνη, μαλαχία. AL. Windstille auff dem Meer, Bonesse B. Calme, stilte in Zee G. Calme, temps calme, tranquillite de mer, bonasse IT. Calmo, bonazza H. Calma, bonanca

Nebula Plin Expiratio roscida, nuberarior, aquae non genitrix. ὀμίxλα Aristot. AL. Nebel B. Mist, Neuel G. Brouee, brouillard, bruine IT. Nebbia H. Niebla

Nimbus Virgil Praeceps imber. ῥαγδ αῖοϛ ὑετό, Pausaniae. AL. Platzregen, Schlegregen B. Slachregen, Plasregen, quasi lacunas faciens plunia, Heydroppen G. Guillee, giboulee, ondee de pluye IT. Nembo H. Nuuada de lluuia

Nix Virgil. xιών. AL. Schnee B. Snee, Sneeu G. Neige IT. Neue H. Nieue

Nubes Cic nubilum Virg. νέφοϛ Aristoph. νεφέλη. crassamentum exhalationum, aquae gignendae foecundam vim babens. AL. Wolck B. Wolcke G. Nuee IT. Nube, nuuolo, nuueletta pro nubecula H. Nublado

Planeta Cic errans stella Eid. et erratica. πλανήτηϛ. Pythagorei planetas περσεφόνηϛ χύναϛ. dixere, teste Clemente. AL. Planet, Schweifstern B. Planete G. Planete IT. Pianeta H. Planeta

Pluuia Virg. ὑετόϛ AL. Reghen B. Regen G. Pluye IT. Pioua, pioggia H. Lluuia

Procella Virgil. Vis venti cum pluuia mari fere imminens, a procellendo, id est concutiendo, omnia θύελλα, ζάλη, χλύδων, σάλοϛ, ἐριώλη Apollonio. ἐχνεφίαϛ. AL. Sturmwind, braussender Wind B. Storm G. Orage, tormente de mer, tempeste de vents IT. Tempesta de venti, fortuna di mare H. Fortuna en mar, tempestad de vientos

Pruina Virgil Matutini temporis gelu, a perurendo dicta. πάxνη. AL. Reyff B. Rij, Rijpe G. Gelee IT. Rugiada, brina Petr H. Yelo que quema

Psecas, pluuia tenuis Virg. yαχάϛ. Sophocli yεχάϛ. AL. Staubregen, Sprutzeten B. Stofreghen G. Pluye menue IT. Grangiuola H. Lluuezita, Iluuia perquenna

Ros Virgil δρὀσοϛ ἐέρση, ἔρση. AL. Twa B. Douwe G. Rosee IT. Rore H. Rocio

Septentrio, Aparctias qui a polo per meridianum spirat. ἀπαρχτίαϛ. AL. Nortwind, von Mittnacht, Beisswind, Schind dem Hengst, quod frigore vrat excorietque iumenta B. Noordemvint G. Vent de bize IT. Noort, vento di bisa H. Cierco que corre del northe

Serenitas Cic. serena tempestas Suet. serenum caelum. Nebulae opponitur. αἰθρία, αἴθρη, αἴθρινοϛ ἀήρ. αἴθρη ἀνέφελοϛ Hom. λευχή αἴγλη Eid. εὐδία, εὐμερία, ἀνόμιxλοϛ ἀήρ Aristot. AL. Gut Wtter, schon vnd hubsch Wetter B. Schoon Weder G. Beau temps, serain IT. Bel tempo, cielo sereno H. Sereno, serenidad, claridad

Sidera Plin. Signa compluribus stellis constantia: mundoque affixa. ἂστρα. ὂργανα xρόνου Platoni in Timaeo, quod eorum ortum aut occasum vertentis anni facies sequatur. AL. Gestirnn B. Ghesterte G. Astre, signe au ciel IT. Astro


Sidera errantia Plin. ab incessu sic dicta, quum nulla minus illis errent. stellae errantes Cic. sidera palantia. Lucret. planetae πλανῆται, Plato, πλανητεϛ et ἂταχτοι Theoni. AL. Planet, Sweiffstern B. Planeten G. Planetes IT. Pianete

Sol Virgil titan poetice. ἣλιοϛ, η)έλιοϛ Hom. νέοϛ, θεόϛ Orpheo, φοῖβοϛ, ω(=ροϛ Aegypt. πλῆχτρον Cloanthi, quod oriens radiis suis mundum quasi feriat. xρυσέα βῶλοϛ Eurip. ad imitationem Anaxagorae praeceptoris, qui solem μύδρον, velut ignitum lapidem dixerat. AL. Die Sonn B. De sonne G. Le soleil IT. Il sole H. El sol

Stella Cic sidus Eidem haec singularis est, nec aliis admista. ἀστήρ, ἂστρον Homero. AL. Stern B. Sterre G. Estolie IT. Stella H. Estrella

Stilia Mart ὑδατίϛ Suidae, σταλαγμόϛ, σταγω\ν, στράγκ, gutta Plin. destillans gutta comunctim Plinio dicitur. AL. Tropff, Wassertropff B. Drop, Droppel G. Goutte IT. Gotta, gioccio, ghiozza H. Gota que cae destillando

Stillicidum Cic. Stillae de tecto cadentes ῥανίϛ Gal. AL. Trauff, dachtrauf B. Huysedrop, een Dackdroppinghe G. Esgout qui chet d’enhaut, degout IT. Gioccia del tetto H. Gota del techo

Stiria Virg. Gutta gelu concreta, de tecto pendala, ac guttatim augescens, σταλαγμόϛ. AL. Gefrorner Troff, Eysszapff, Kengel B. Yskekele, Tuckele, Ysdroppe G. Goute gelee IT. Gotta gelada, o giacciata H. Cerrion, gota de agua gelada

Sudum Cicer. Serenum postpluuias quafi subudum, vt Seruio videtur. aliis quasi sine vdo dictum magis placet. quomodo ἀνυδρία. Hippocrati dicitur, et ἀβροxία Theoph. AL. Huypsch Wetter B. Droghe ende claer Weder G. Beau et cler temps IT. Tempo bello et chiaro H. Tiempo muy lindo et claro

Tempestas Plin hiems Virg. cum largus imber admista fere grandine profunditur. xειμω\ν, ἐκώστηϛ ἂνεμοϛ, ἐκαίσιοϛ ἂνεμοϛ. Xenoph. AL. Vngewitter B. Onweder, tempest, buye G. Tempeste IT. Tempesta H. Tempestad

Templum Varr. praipso caelo: alioqui aeris regio certis per augures finibus circumscripta apud Liuium. auguratum templum. Cic. AL. Ein vmkreiss durch die Augures bezeiehnet B. Een rinck door de Augures beteeckent G. Vn circle designe par les augures IT. Cerchio dinotato pelli auguri H. Parte del ayre tomada por los augurios

Tenebrae Virgilio σχότοϛ. AL. Dunckel, Finsternuss B. Doncker G. Tenebres IT. Teneble, tenebre H. Tinieblas

Terra tellus de hac paulo inferius, inter Terrae et aquarum vocab. quod elementum ab Empedocle ἀῖδονοεύϛ dicitur poetice.

Terrae motus Plin. terrae quassatio Senecae. σεισμόϛ, σεισμόϛ γῆϛ. AL. Erdbildem B. Aertbeuinghe G. Tremblement de terre IT. Terremoto H. Terremoto

Terrae motuum genera Ammianus receset: παλματίαϛ, qui moles immanes propellunt sursum: xισματίαϛ, qui obliqui montes vrbesque complanant, xασματίαϛ qui voragine subita absorbent terrarum partes: et μυχητίαϛ, qui mugitu quodam terrae visera quatiunt.

Tonitrus Cic. tonitruum Plin. tonitru Senecae, caeli ruina Virg. βροντή. AL. Tonder B. Donder G. Tonnerre IT. Tueno o tono H. Trueno

Tranquillitas Plin. Iun. cum venti posuere, vt Virgil. inquit. cum nulla a ventis aeris, turbatio est, νηνεμία, εὐδία Aristot. ἀπνοία Theophr. AL. Windstille, Stille B. Stilte, Luy oft Laf Weder G. Tranquillite IT. Tranquillitas H. Tranquillidad

Turbo Luceret. Ventus e depressa nube contortus. στρόβιλοϛ Arist. et λαίλαy Aristot. τύφων. χαταιγιδώδηϛ ἂνεμοϛ, αἰγἰϛ, χαταιγἰϛ, τύφωϛ et τυφών, quasi τύπων, quod corpora etiam solida rumpat σίφων, quod siphonis modo aquam sorbeat.ἀνεμοσούριϛ Alexandrinis, quod cycladi vesti muliebri similis sit, Olympiodoro teste. AL. Windwirbel B. Weruelwint, weers hooft, draeyende Wint G. Tourbillon de vent IT. Turbine H. Toruellino, viento remolinado

Ventus Plinio, aeris fluxus. ita enim apud Plin. lib. 2. legendum, vbi male fluctus, quomodo ab Arnobio fluor aeris, et a Plutarcho ῥύσιϛ ἀέροϛ dicitur. flabrum Virg. flamen Ouid. spiritus Colum. ἂνεμοϛ, πνοή, πνεύμα, ῥιπή ἀνέμου Triphiodor. AL. Windt B. Wint, Wapinge G. Vent IT. Vento H. Viento

Ventus altanus Seruio dicitur, qui ex alto siue pelago surigt. G. Vent de mer IT. Vento de mar H. Viento de la mar

Ventus ferens secundus Cic. ἴχμενοϛ Homero, φορόϛ ἂνεμοϛ Ammonio, πνευστιχόϛ οὐ=ροϛ Theocrito. siue πευστιχόϛ, vt alij legunt, quo nauigare licet. ἐπίφορον πνεύμα Pausan. οὐ/ριον πνεύμα Luciano. ἀνέμου ταxυπείθηϛ ῥιπή Tryphiodor. AL. Nachwind, gutt Wind B. Vootwint, goeden Wint G. Vent prospere, vent en poupe IT. Vento prospero, vento in poppa H. Viento en popa quod a puppi sequatur, quemadmodum aduersus ventus, qui a prora incumbit, Viento en prota. Huc spectat, quod οὐριοδ ρομεῖν, ἐπουρίζειν Aristot. ἐπουριάζειν Lucianus dixerunt, pro vento secundo aut ferente currere. AL. Mit dem Nachwind dahin fahren B. Voor Wint seylen G. Nauiguer prosperement IT. Hauer vento en poppa H. Nauegar con viento en popa

Vis maior Dig. Plin. calamitosa tempestas Vlpiao θεού βία Vlp. ἡ ἀπό τού δαίμονοϛ αἰτία Theophr. vis diuina. AL. ngewitter, vngestummes Wetter B. Storm, Stormweder, stinckende Storm, oft onweder G. Tempeste du ciel IT. La tempesta del aite H. La tempestad del aire

Per tempestates apparere solent nautis Dioscuri quos Arnobius ignes siue fulgores marions nominat: Plinius geminas esse stellas ait nautis salutares, et prosperi cursus praenuntias, vnde ἀρωγοναύται διόσχουροι, velut opitulatores nautarum us Epigram dicuntur. B. Vrede Vier IT. Sant elmo

Vmbra Cicer σχία, εἴδολον Bacchylidi. AL. Schatten B. Schaduwe G. Ombre IT. Ombra H. Sombra

Vulturnus Euronotus Agellio, quia brumali solstitio flat. AL. Der Sudostwind B. Suydtoosten Wint G. Vuesth, Syroth IT. Siroco H. Suesthe. Siroco

Zephyrus Virgil Fauonius Eid. qui Subsolano aduersus spicat ζέφυροϛ. AL. Der Westwind B. Westenwint G. Vent d’embas, ou d’aual, Ouest, vent d’ouest IT. Vento di ponente, occidentale H. Viento occidental.

____________________


DE FLVVIIS ET FONTIBVS.

CAP. XVIII.


ABOVA Italie fluuius in Larium lacum instuens Adda.

Abubus Maximus Britanniae iuuius Ptol. Humbre.

Achardeus Strab Vardanus Ptolom. Sarmatiae. Asiaticae stuis. Copa.

Achelous ἀxελῶοϛ Aetoliae fluuius ab accolis propter eximiam aquae claritatem dictus Aspropotamus. Aspropotamo, vel Aspri.

Acheron ἀxερῶν Brutiorum fluuius. Sauto en Calabria, aliis Chiersino vide in Cersinus.

Acitis Plin. Strab. Acyris. Magnae Graeciae flu. Acri en Calabria.

Acis Siciliae flus. Freddo.

Acithius Siciliae flu in tractu Orientali. Birgi.

Acragas Flu. Siciliae in tractu meridionali Polybio. Drago.

Adranus German. fluutus Tacito. Sunt qui Roram putant sed male. Fluu. in Cattos influensthodie dictus Eder, qui in amnem Adan exit.

Aeminius Lusitaniae flu. Minno.

Aenas Epiri flu αἰναϛ. Vagiussa.

Aenus flu. In.

Aesacus Rhetiae primae fluu. αἴσαχοϛ. Isach.

Aesis Vmbriae fus. in Piceno. Sino, o siume sino en la marea Anconitana.

Alabi Siciliae fluis. Cantari.

Albis Germaniae clariss. flamen, Sueuos, hoc est Saxones, a Cheruscis dividens, teste Vibio Sequestro. ἀλβήῖοϛ Dioni. Elf, Elbe German. Labe Bobemis.

Albula ab albo aquae colore, Tyberis, Thybris. θυμβρίϛ. Teuere. Nobiliss. Italiae flu. qui Romam perlabitur.

Albula vel Albulates Plin. in Pelignis fluis. Liberata vel Librata in Abruzzo.

Alestes Melae Hispan. fluu. et Celandus. Cauado.

Alex Italiae flu. Strab. qui et Carinus vel Caecinus Plin. in magna Graecia. Alesso in Calabria.

Aliacmon Graeciae flu. Pelacus.

Allia Fluuius qui Tyberino amni miscetur, Vmbriae in Sabinis flu. Rio de mosso, quasi mortuorum riuus, forte propter stragem Romanorum ab Annibale perpetratam, vel Caminate.

Alma Antonino, Aucte Volaterrano, Thusciae flu. Arbia.

Alphaeus Flidis flu. ἀλφεῖοϛ Rofita, vel Rophea secundum Sophianum. Alabo Alphonso Adriano.

Alphaeus Siciliae flu. cuius os appellatur L’occhio della Zilica, Oculus Zilicae, vbi emergit ad Syracusastat alter fluuius, qui illic in portum influit, vice versa hodie Alphaes duitur.

Alsa Venetiae flus. Aquileiam praeterfluens. Ansa.

Aluta Alutius, Hungariaefluu. in Danubium fluens. Aluata. Olt, et Alt.

Amasia Tacito, Amasius, Germaniae flu. qui Embdanae ciuitati nomen dat. Ems.

Amasenus Volscorum in Latio fl. Abbatia, vel Amaseno.

Ambra Rhetiaeflu. Amber.

Amenanus Amenes Pind. Siciliae fluuius, versus Orientem. Iudicello.

Ana vel Anas. Hispan. flu. Lusitaniam a Baetica diuidens. Guadiana.

Anapus Thucid. Siciliae fluuius Alpheo.

Amaxua Carnorum Venetae ditionis fluu. Brenta Castaldo, Piaue Leandro.

Anemo Plin. et Antonino, Flaminiae flu. apud Boios. Lamone.

________________________________________


Anio vel Anien, in agro Tyburtino flu. Tenerone.

Anitia Flu. Lombardiae Caspadanae, qui et Nitia, Lensa.

Anus Portugalliae flu. Auia.

Apresa Plin. Flu. Viae Aemviae in Flaminia. Plusa.

Arabon Pannoniae flu. Raba

Araris vel Arar G. Narbonens. flu. Saone, Sona

Araurius Narbonens. G. fluu. Rauraris. Ptolom. et Straboni. Aude

Araxes Armeniae fluu: Abon. Plin. ἀράκηϛ. Arath.

Ariminum Flu. in Flaminia. H. Marechia

Arius Afiae flu. Pulimalon.

Arnus Hetrur. fluu. Florentiam perlabens. Arno.

Arsia Histriae flu. Arsa.

Arsus Thraciae flu. Chiaurlic.

Asama Afric. flu. Omirabi.

Asarath Afric. flu. Sessis.

Asines Plin. vel Asmatus, Sicil. fluu. Acesines Thucyd. Onobala Appiano Falconara.

Asius Scmnonum flu. in Italia. Esino.

Astaboras Afric. flu. Taccasij.

Atax G. Narb. flu. Aude

Aternus Fluuius in Pelignis. Pescara.

Athesinus Flu. elacu in Apenino profluens. Thosa.

Athesis Fluu. Rhetiae e Tridentinis Alpibus nascens. Etsch Germanis dicitur, Italis Ades, et Ladice.

At hiso Lombard. Transpad. fluuius Tosa.

Athyras Trac. flu. Athyra.

Atrianus Venet. flu. Ptol. Ades.

Aturius G. flu. Dou

Atys Sicil. fluis, Meridiem versus. Carabi.

Aufidus Fluu. IT. Cannas praeterlabensin Apuleia Peucetia αὐφιδόϛ Strab. Lofanto in terra de Barri.

Auserus et Auxeris Plinio, qui et Esaris Strab. Boactus Ptol. Ital flu. prope Lucam in Thuscia. Serchio.

Axiaces Mysiae superioris fluutus. Solina.

Axius Macedoniae fluutus, siue Bulgariae, in sinum Thermaicum influens, ἀκειόϛ, βαρδάριον Cedreuus nominat, quod nomen adhuc seruat. Vardari.

Axona Gal. flu in extremis Rhemorum finibus. Disne.

Axufenus IT. slu. in regno Neapolitano. Baldino

Bacchilio Ilutin Vicentinis. Bacchillone.

Baetis qui et Tarteslus, Hiepan. Baeticae nomen muituans flu. Guadalquibir.

Baetulon Melae, Hispan. Terraconensis flu. Becon.

Bagiada Afri. flu. Megrada vel alij. Mardoch.

Bagrada Persiae fluu. Bintmir, vel Budmir.

Barbesua Hispan. Baet. flu. iuxta Calpen. Guadioro.

Batis Sicil. Septentrionalis flu. Iatis.

Bautisus Asiae flu. Quiam.

Belon Hispan. Baet. flu Trafalgar, altis Rio Varnator.

Bernicus Ehetiae flu. Bernitz.

Bubo Fluu. in Marucinis in regno Neapolitano. Pescara.

Cacyparis Thucid. Siciliae fluis. Cassihuli.

Captasia Alterum Padi ostium Plin. Magnauaccha.

Caput Eridani Vnum ex ostiis Padi in Romanaiola Coderea, Codera.

Carbonaria Ostium et portus Padi fluminis. Fornaci.

Carcemius Afric. flu. Mina.

Carinus Magnae Graec. seu Calabriae superioris fluuius. Caecinus Plinio. Alesso fiume.

Cataractus Cet. flu. Anapadore.

Celae Virg. Plin. et Claudiano, Hymerae Ptol. fluuius Sicil. Salsi.

Cetetanus Hetrur. flu. Plin. Eri.

Ceritus qui et Minio Virgil. Hetrur. fluu. Ceres, Mignone.

Gersinus qui et Acherontus, Brutiorum flu. Santo fiume.

Cesanus Vmbrorum in Picennis fluu. Cesano.

Chaboras Asiae flu. Guilap.

Chabrus Hungar. flu. in Danubium influens. Morauia.

Chalusus Fluu. Germaniae, apud Lubecam vrbem in Balticum mare se exonerans, Drauenna.

Chronus Lithuaniae fluu in Venedico mari aquas suas euomens. Germanis Memel, Niemen Slauonice, aliis Pergel. Prussiae fluuius prope Montem Regalem in mare effluens.

Chrysius Hungariae flu. Die Krayss.

Chrysoras Fluuius Damascum praeterfluens. Adegele.

Chrysos Siciliae flu. Dutaino.

Chyda Siciliae fluu. Rosinarini.

Circidius Corsicae flu. Ptol. Pianella et Bauano.

Cisla Flu. Ponti Cappadocum Quisa.

Clanes Strab. Corinthiae flu. Glan.

Clanius Fluu. Campaniae felicis. Glanio fiume.

Clanius vel Glanius, qui et Liris, Fluuius Minturnarum in Calabria. Garigliano.

Clarus Fons, Angliae. Shirburne, Clodianus Flu. Hispan. Tarracon. Fluuian.

Clusini fontes Hor. ad Clusiam vrbem. Bagni de S. Cassiano.

Corcoras Hungariae flu. Der Gurck.

Crathis Calabriae fluuius, in Brutiis. Gratii.

Crimnisus Thucyd. et Plut. Pluuius Siciliae. S. Bartholomeo.

Crustuminum Flu. rapax Lucano, ob velocitatem, Ariminum praeterlabens in Flaminia. Conca.

Cryssius Hispan. fluu. Guadajaro.

Cusa Ptol. Africae flu. Omirabi.

Cusus Hungariae fluu. Kheres.

Cyane Syracusorum fons. La piscina de Cyrino.

Cyrus Ptol. Albaniae flu. in Caspium mare se exonerans. Elcur, aliis Gori.

Danubius Ister ἴστροϛ. Donaw.

Darus Pannoniae inferioris fluuius. Mora.

Digentia Horat. Riuulus in Sabinis. Riuo o rio del sole.

Dranus Fluuius Hungariae. Dra.

Drilon Dalmatiae fluu. e Scardo monte profluens, et apud Taururum Danubto miscetur. Lodrino, Drinno.

Druentum Praecutinorum in Ital. flu. Tronto.

Druentus G. Narbon. fluuius, La Durence

Dubis vel Dubius, Galliae Narb. fluu. in Ararim influens. Douze, vel le doulx.

Duria riparia Salassorum flu. Dorietta.

Durius Lusitaniae flu. Duero.

Ecalidus Hetruriae amnis. Caldano.

Echedorus Macedoniae flu. qui inxta Thessalonicam in mare Aegaeum se exonerat. ἐxέδωροϛ. Galico.

Egelidus Thusciae flu. Freddano.

Flauer Galliae fluu. Allier.

Ellus Alsatiae fluu. qui nomen regioni mutuatur. Elsess.

Elorus Siciliae flu. ἐλωροϛ. Abiso, Labiso.

Enisus Siciliae flu. Nisi.

Entella Ptol. Liguriae flu. qui et Labonia lauagna.

Eretenus Aeliano, Venetae ditionis flu. Rerone

Eridanus fluuiorum rex Virgil. Maximus Italiae flu. qui et Padus. ἠρίδανοϛ.

Erigon Macedoniae amnis in Thermaicum sinum influens. Vistrirza.

Erines Thucy. vel Erineus, Orini Ptol. Siciliae flu. Noti. cuius ostium Miranda dicitur.

Esaris vide Auserus.

Esarus Magnae Graeciae flu. Hylias Thucyd. vt creditor. Esaro.

Eustaberus Hispan. flu. Segurario.

Euphrates Nobilissimus Asiae flu. εὐφράτηϛ. Apherat. Parath. Hebraeis.

Eurotas Laconiae flu. ad quem Spartana iuuentus se exercebat. εὐρώταϛ. Basilopotamo.

Fabaris Flu. qui Sabinos perlabitur, teste Seruio. Farfaro.

Feritor Plin. Liguriae flu. Bisagno.

Formio Fori Iulij flu. Rifano.

Formio Histriae flu. Alben.

Frigidus flu. Carinthiae, ad cuius ripam sita est Goricia. Wipach.

Gabellus Lombardiae Cispadanae flu. Sechia.

Gabrus Daciae flu. vide Axius. Vardar.

Galesus Italia flu in regno Neapolitano. Bagrada.

Gallus Flu. Corsicae. Tarla.

Ganges Indiae nobiliss. flumen γάγγηϛ. Ganga aliis Canten.

Garumna Galliae flu. Carona.

Gir Africae, flu. Nigir.

Glanis Thusciae flu. Chiana.

Guralus Plin. Germaniae flu. extremae versus Bastarnas, qui Anactiorium siue Conigbergam proeterlabens, V Venedico sinut infunditur, quem inscite cum Viadro cundem facit, vt Irenicus et Celtescum Sueuo. Hodie vocatur. Al.

Halyacmon flu. Aliacmon, Graeciae flu. Pelecas Sophiano. Asanibaba Turcis.

Hebrus Thraciae flu. ἕβροϛ, Marissa Pellonio. Mariza. Nebrissensis ait vocari Ibar.

Helicon Siciliae flu. Oliuerio.

Helium Plin. Ostium Rheni. Die vieling.

Heluinus Plin. Martinus Strab. et Ptol. Samnitum flu. Piomba.

Hierasus Flu. Moldauiae Pruth.

Himera Siciliae flu. Gelae Virgil. et Plin. Salsi.

Hippatis Pind. Hippanis aliis, Ypari Ptol. Siciliae flu. Camerini.

Hippatin qui et Pantagium, Siciliae flu. Porcari.

Hossa Thusciae flu. Marta.

Hylia Thucid. aliis Esarus, Magnae Graeciae flu. Esaro.

Hypanis Vig. et Herod. Sarmatiae flu. Bog.

Hypsa Flu. Siciliae Bilici.

Hyrminus Siciliae fluu. Mauli.

Iaxartes Flu. Asiae, quem Arrianus Tanaim vocat. Plinius Sylin vocari a Sythis, ait Chesel.

Iberus Hispan flu. ἴβηροϛ. qui aequo spatio inter Pyrenaeos et Idubedam montes defluit. Ebro.


Inachus Flu. Peloponnesi. Planizza.

Indus Asiaeflu. celeberrimus. Indu. Plinius scribit Sandum ab incolis vocari.

Iomanes Asiae flu. Diamuna.

Isapis Strab. Lucano, Flaminiae siue Gall. Cisalpinae flu. in suu Anconitano. Sauio.

Isar et Tisara Fluu. Galliae Narbon. Lysette.

Isaurus Praecutinorum flu. in Italia. Foglia.

Isburnus Siciliae flu. Mayhasoli.

Iuuantius Flu. Praecutinorum, Tordino.

Iuuauius Flu. Boariae. Saltz.

Lamber Flu. Lombardiae Transpadanae. Lambro.

Lartes Antonino, Thusciae flu. Marta.

Larus Thusciae flu. Larone.

Laus qui et Talaus, tucaniae flu. Cocco fiume.

Ledum Gail. Narbon. flu. qui Monpessulum actabitur. Lez.

Lemanis alus Linienus, Albionis insulae flu. Rotler.

Lethe siue Limia, Hispan. flu. Lima aliis, Guadalere.

Licus Rhetiae flu. Lech.

Ligeris G. Lugdunensis flu. Loire

Liquentia Plin. Flu. Carnorum diuidens Marchiam Treuisanam a Foro Iulij. Liuensa.

Liris vide Clanius.

Lix Africae flu. Lusso.

Locanus Magnae Graec. flu. in Calabria, Sagra olim, Sagriano.

Locra Corsicae insulae flu. Ptolom. Talabo.

Logia Ptol. Flu. Albionis. Lhygnuy.

Lupia Tacito. λουπίαϛ Strab. German. fluuius. Lippe, de quo quam diuerse senserint Germani lege Batauiam nostram.

Lycus Siciliae flu. Diodoro. Platani.

Lycus Asiae flu Neocaesaream praetersluens, Chelit.

Macra Flu. Liguriam a Thuscia diuidens. Magra.

Macrinus qui et Albula flu. Libratoro.

Maeander Phrygiae flu. tortuosus μαιάνδροϛ Pallazzia.

Malua Africae flu. Mululo.

Manda Asiae flu. Menan.

Marysus Daciae flu. Maros Hungarice. Merich Germanice.

Massalia cretae flu. Masano.

Massa Africae flu. Sus.

Matrinus Apuliae fluu. Heluinus. Plinio. Piomba en Abrusso.

Matrona G. flu. Belgas a Ceitis dictinguens. Matne

Meandrus Cariae flu in Asia minori. Palazzia.

Medoacus maior, Flu. Venetae regionis. Plin. La Brenta.

Medonacus minor Patauinorum flu. vide in Bacc. Bacchillone.

Meduna Brutiorum flu. Mesuna.

Melo Flu. apud Brixiam Catul. Mela.

Melphis Hirpinorum in Samnitibus flu. Melfa.

Merula Flu. Liguriae. Meira.

metaurus Piceni flu. Metro, et Mertemo.

Metaurus Brutiorum fluu. Seminara in Calabria.

Metautus Vmbriae flu. in Elamininiam decurrens, iuxta quem Asdruhalcum copiis casus occubuit.

Millea Flu. Siciliae. S. Iuliano.

Mincius Flu. Lombard. Transpadan, qui Mantuam perlabitur. Menzo, Mencio.

Minio Virgil Thusciae flu. qui et Ceres et Ceritus, Mognone.

Minius Hispan. fluu. Minno.

Misa Piceni fluu. Marrotto.

Moenus Germaniae fluuius Francofordiam praeterlabens. Meyn. Meno,

Monalus Sicil. flu. Pollina.

Morgus Plin. Fluu. IT. in Padum desinens in Salassis. Orco.

Mosa Flu. ex Vogeso nascens, qui Rheno in Batauis miscetur. Macs.

Mosella Ausonio, Obrincas Ptol. qui ad Confluentes Rheno miscetur. Mosella.

Mothycamis Flu. Sicil. Cycli.

Mulucha Mauritaniae fluuius. Mulelacha. Arabice.

Munda qui Muliadas Strab. Hispan fluu. Mondego rio.

Nat Vmbriae flu. in Sabinis. Negra.

Naron Dalmatiae flu. Narenza, vel Narenta.

Nasabath Africae fluu. Soffagia.

Nataronus Campan. flu. Arona.

Natiso Venet. flu. in foro Iulij. Natisone, aliis Lisonzo.

Nauportus Plin. Strab. IT. flis. qui et Labatus. Quieto

Naus vel Naua. Flu. apud Bingium in Rhenum excurrens. Nae.

Nebis Fluu. Callaicorum in Hispan. Neue.

Nessus Thraciae flu. ex Haemo nascens. Turcis Charaseu, quasi nigerfluu. dicitur.

Nesto Sophiano, aliis Nissana.

Nicastus Fons Coaeinsulae. Appodimia.

Nicer vel Nicrus, Necarus. Germ. fluu. Necker. Necaro.

Nicia Italiae flu. in Padum influens. Lenza.

Niger Africae flu. Gambra Iouio. Rio de Senega.

Nilus antea Melo hodie dicitur Abbahuis, quasi amnium pater νεῖλοϛ. aliis Giou, Hebraeis Phison. Nubis Castellae fluu. in Hispan. Catrion.

Nymphaeus Plinio, Fluuius Latij, qui Stura Straboni. Stora.

Oanus Plind. Sicil, fluu. Frascolari.

Oaxes Virg. Cretae fluu.

Obrincus vide in Mosella.

Ochis Amniculus Albionis insulae. Oukey Anglice.

Oenis Austriae flu. Inn.

Ollius Plinio, Fl. IT. in Padum defluens. Oglio, Oio.

Oretus Sicil. fluu. apud Panormum. vulgo Mitalla.

Orge quae et Sulga Fons in Gall. Narbon. La Sorgue.

Orobis G. Narbon. flu. Orb.

Orontes Flu. Phoenis. ὀρόντηϛ. Farfar, Tarfaro.

Osa Hetruriae fluuius, nascens e lacu Vulsinio. Marta.

Padus qui et Eridanus, Fluuioruut rex Virgilio dictus ἠρίδανοϛ. Paw. German. Po. Ital.

Pantagias Claud. et Silio, quem dicit facilem superari gurgite paruo. Siciliae flu. Porcari.

Panticapes Flu. Scyth. Herodoto. Pizepetz in Lithuania.

Pantomatrium Fluuius Cretae. Milo potamo.

Panysus Messenij agrifluu. Tiffous.

Pegnesus Noricifluu. Pegnirz.

Pelia Thusc. flu. Paglia.

Peneus Thessal flu. qui per Tempe amoena defluens, Magnesiam a Macedonia dirimit. Salampria.

Pharybus Macedon. flu. Nizimo.

Philistina fossa exseptem ostiis Padi vnum, quae Plinius septem maria vocat. Fossona.

Phiternus Fluu. Iapygiae in Apulia Daunia. Tifernus, Plin. Fortoro.

Phrudis Ptolom. G. fluuius. Some Somona

Phtuth Flu. in Africa, Tensist.

Pisoraca Hispan. fluu. in Castella veteri. Pisuerga.

Porcifera Flu. Liguriae. Porzeuera.

Rha Sarmatiae Asiaticae flu. maximus, qui in Caspium mare culouitur. Volga Rhutenis, Eden Tartaris, Arabice Thamay.

Rauraris G. Narbon. fluuius. Aude, vel Erhaud

Rhenus Boiorum in Flaminia flu. qui Bononiam perlabitur Reno.

Rhenus Nobilissimum Germ. flumen. ῥῆνοϛ et ἴβηρ. Nonno. Rhein. Rheno.

Rhodanus G. fluu. Rhosne

Rhotanum Ptol. Corsicae fluu. Tauignani.

Rhymnus Flu. Asiae in Caspium mare se exonerans. Iaick.

Romatinus Flu. Carnorum. Venetie ditionis Plin. Limino.

Rubicon IT. Fluu. ad. Ariminum, Runcone, aliis Pissetello

Rubricatum Melae Hispan. citerioris fluuius, prope Barcinonem. Lobregat.

Rubricatus Africae fluu. Ladog.

Rutuba Ligur. flu. Rotta.

Sabaria Flu. Valeriae siue Istriae qui Poulo infra Petouiam, Romanorum hibernis claram in Drauum influit. Mura, vel Muera. Muer.

Sabatus Anton. Samnius Flora, Hirpinorum in Samnitibus flu. Fiume di Beneuento.

Sabis G. flu. Namurcum praeterfluens. Sambre B. flu. Namurcum praeterfluens. Sambre

Sabriana AN. flu. Ptol. Sauarne

Sabrina, Rothostathybius Britan. flu. Seuern.

Saduca H. flu. Floriano videtur esse Guadalquivirejo. Rio verde

Sagra Calabriae flu. qui et Locanus. Sagriano.

Salduba H. Baet. flu. Guadalqui virejo

Salia vel Sanga H. flu. inter Astures Saia

Salsum H. Baet. fl. Guadaioz

Samabrina H. flu. Somme

Sambroca H. flu. Sambucha

Samosus Transyluaniae flu. Samisch. Germanice, Zamos Hungarice.

Sangarius Bithyniae flu. σαγγάριοϛ. Sangari.

Sangona vide Arat.

Sapis G. Cisalpinae flu. Albs en Marca d’Ancona

Sarnus Campan. felicis flu. Sarno.

Sarnus Flu. Piceni. Scafaro.

Sarus Magnae Graec, flu. Sangro vel Sangnino.

Sauus Pannon. flu. Saw vel Sou.

Scaldis Plin. et Caes. Tabuda Ptolem. Belgij flu. De Schelde. l’Escault. In Veromanduis originem sumit, prope Abbatiam Saucti Martini.

Scultenna Flu. Flam in. Plin. in Padum fluens Panato.

Selines Flu. Sicil. Madinni.

Selinus Flu. Sicil. Salemi.

Sentinus Fluu. in Piceno Misa.

Sequana G. flu. Parisios interlabens, et infra Rhotomagum in Oceanum delabens. Seine B. flu. Parisios interlabens, et infra Rhotomagum in Oceanum delabens. Seine

Serabis H. flu. Zinira. aliis Segura

Serpetis Africae flu. Miron.

Serus A siae fluu. Coromaran.


Sessites Plin. flu. IT. in Padum decurrens Sensa,

Siga Africae flu. Tesine.

Sitaris Brutiorum flu. Cochile, aliis Seli en Basilicata.

Singilis Baet. flu. Xenilrio, siue Guadaxenil.

Siris Magnae Graec. flu. Sino.

Sobanus Asiae flu. Sian. qui et Menan.

Socius Sicil. flu. Caltabellotta.

Solis fons Philostrato et Melae, apud Ammonis templum in Libya, Cancaron de Mahoma.

Somona G. flu. Somme B. flu. Somme

Sontius Carnorum in Ital. flu. Li Sonzo.

Sperchius Macedon. flu. σπιρxεῖοϛ. Agriomela.

Spieticum Padi ostium. Primeto.

Strymon Thraciae flu. hodie Marmario, et secundum Lazium Ischar, Stromona Sophiano.

Stura flu. in agro Laurente. Stora.

Subur Africae flu. Subu.

Subus Mauritan. flu.. Sus.

Subus H. Tarraconensis flu. Besos

Sucro Plin. H. citerioris fluu. Xucar

Sueuus Geran. flu. Plin. Viadrus aliis dictus, et corrupta voce Odera. quod ex Oderbergo monte cognomine fontes trahat. Oder.

Suenus Tacit. German. flu. Spre Willichio.

Suinum Plin. Piceni flu. Salino en Abruzzo, vel Alinello.

Suinus Flu. Samnitum. Salmo.

Shcoris H. citerioris flu. in Catalonia. Segre

Symaethus Sicil. flu. Marcelino.

Tagus H. flu. aurifluus. Taio

Talaus Lucaniae flu. alias Laus. Coeco en Basilicata.

Tamarus Britan. flu. Tone.

Tamnada Melae, Mauritaniae fluuius. Bedia.

Tanais Flu. Scythiae, qui Europam ab Asia diuidit. olim Sitys. Plin. teste Don o Tana.

Tanarus IT. flu. in Lombard. Cispadanas in Padum decurrens Plin. Tanaro.

Tanetum Fl. Lomb. Cispa. Tanedo.

Taniticum Nili Aegypti fluuij ostium. Calixene.

Tartessus vide Betis.

Tarus IT. flu. in Padum desinens in Lombard. Cispad. Tarro

Taurominius Flu. Siciliae, Vibio Sequestro teste. Fiume de cantara.

Teneas Strab. Flu. Tyberim influens. Tinea o Topino.

Teria Sicil. fluu. Iaretta, vel Fiume de Iarerta.

Thamesis Britan. nobilissimum flumen Londinum regiam vrbem praeter Labens. Teems, Tamesi.

Thermae Stidianae in Thuscia, Bagni Sabatini.

Thermae Stygianae. Bagni Ceretani.

Tholobi H. flu. prope Barcionem. Tardera

Thormis H. flu. Tormez

Tiberis vide Albula.

Ticinus Fluu.IT. Papiam praeterfluens. Tesino

Tifernus Plin. IT. flu. Fortoro in Puglia

Tigris Rapidissimus Armeniae fluuius τιγρίϛ. Hebraeis Hidekel. Tegil, Sit. Ant. Pineto.

Tiliauentum maius Fori Iulij flumen, Tagliamento.

Tiliauentum minus Fori Iulij flumen. Stella.

Timauus Fons in Foro Iul. Timauo.

Timauus Virg. Fori Iulij fluu. Sunt qui Brechtam dictum esse volunt, sed male Timauo.

Tinna vel Tenea Vmbriae flu. Topino.

Tisara G. Narbon. flu. Lysere

Tissus et Tyssus, qui et Patissus Plinio et Tybiscus Ptolom. Hungar. flu. Teissa.

Titius Histriae flu. cercha, aliis Variccha.

Titius Flu. Liburniae siue Illyridis. Cercha vel Chercha.

Tobius Flu. Albtonis insulae, Tovvy.

Togisonus Plinio, Venetae regionis flu. Scioco.

Tricarius Flu. Corsicae. Grosso.

Trinius Flu. prope Tifernum in Samnitibus. Trenoi.

Truentum Fluuius regni Neapolitani terminus Tronto.

Trunonus Fluu. Samnitum, qui et Vomanus Plin. Vomano.

Tungrorum fons a Plinio celebratus, hodie Iserborn vocatur.

Tuola Ptol. Corsicae flu. Golo.

Turia H. flu. Guadalauiat rio

Turrus Plin. Fluu. in Foro Iulij. Turro.

Tyras Europae flu. Nester.

Vacca vel Vacua Fluu. Lusitaniae. Vega.

Vaga Flu. Ang. in Limonio monte oriens. Gouvvy, aliis Gvvy.

Valialis Rhenus prope Neomagum cognominatur. Wael.

Valdanus Hungar. flu. Valpo.

Varanius Plin. Flu. Carnorum Venetae ditionis. Caloro.

Vardanus vide Achardeus.

Varus Flu. Galliae et Italiae terminus. Varo

Vatrenus Plin. Flu. Flaminiae. Santerno.

Vedra Flu. Angliam a Scotia diuidens. Tueda. Vsens Campan. flu. Fanto.

Viadrus Germ. flu. Odera.

Vidrus Ger. inser. flu. Swrtewater, a nigrore paludum, e quibus decurrit.

Vistula vel Istula Wixel.

Visurgis Vesaris Sidonio. βίσουργιϛ. Germ. flu. Die Weser, Variana clade nobilis, teste Paterculo. Itargus Ouid. οὐισουργόϛ Dioni.

Vitis Plin. Flamin. flu. Montone.

Vmbro Thusc. flu. Vmbrone.

Volerius Corsicae flu. Rigi, aliis Fiuminale.

Vomaus vide Trunonus.

Vulturnus Flu. in Neapolitano regno. Voltorno.

Xanthus Asiae flu. Sirbis.

______________________________

DE FRVMENTIS ET LEGVMINIBVS.

CAP. XIX.

ACVS aceris, Purgamentum frumenti palea. Porro acus Plinio diciur, cum per je spica pinsitur, palea vero, vbi cum spicula teritur in area. σχύβαλον AL. Sprewer, Kleyen B. Caf Paille G. Paille. Ir. Paglia H. Grancas y ahechaduras de trigo

Alica zea deglubita. xόνδροϛ. B. Gort

Amylon ἂμυλον AL. Amlung B. Ameldonck G. Amydum. Ir. Amido H. Amydon, leche de trigo

Aracus ἂραχοϛ, ἂραxοϛ Galeno. B. Crock G. Vesseron, serre

Arista ἀνθέρικ ἀθύρ, quasi cornu spicae, et acus exilis ac longa e gluma exstans. AL. Das Haaram Korn oder are B. Baerdeken van de Adere G. La barbe de l’espi. Ir. La spica H. La raspa de la espiga

Athera ἀθήρα, ῥόφημα, ω(/ϛπερ πολτάριον ὑγρόν. Sorbitiuncula pulticulae liquidae similis ex zeae tenuissimo polline. AL. Muss B. Moes, suypen

Auena βρῶμοϛ ἀχρόσπελοϛ Dioscorid. σιφώνιον. AL. Habern B. Hauer G. Auoine IT. Auena, vena H. Auena

Byne βύνη Aetio. Hordeum madefactum, quod germinauit, deinde cum ligulis enatis torretur, vt Cornarius annotat. AL. Malts B. Mont

Cicer ἐρέβινθοϛ AL. Kichererbs Zizererbs, Kichern B. Ciceren G. Cices IT. Ceci H. Garuancos

Cicer arietinum. ἐρέβινθοϛ χριόϛ AL. Zesern erwissen B. Cicers G. Pois cices

Conchis Martiali, Iuuenali, Faba cum corticibus suis eliua. AL. Bonen die man vngerhelt kocher B. Ongepeelde boone gecoockt G. Febues bouillies auec l’escorce IT. Faue bollite con le sue guscie H. Haua cozida con su cortesa

Culmus Frumenti calamus, stipula χάλαμοϛ, χαλάμη. Culmum esse ipsum calamum: stipulam vero folium, quo vestitur calamus, voluit Seruius. AL. Halm, kornhalm, stengel, Stupffel B. Stoppel G. Chaulme, chalmeau de ble IT. Gamba del frumento H. La cana

Eruilia ω)=xροϛ AL. Erweissen B. Erritten G. Pois IT. Arabeia Tradentinis, rauiglione, pisarelli Venet H. Arueja

Eruum ὂροβοϛ. AL. Ein gemuss, vie Wicken, da sman den Viche zu Futter saher B. Ernen G. Ers. IT. Eruo, mocho H. Yeruos

Faba χύαμοϛ AL. Bonen B. Bone G. Febue IT. Faua, baccieli Italis dicuntur fabae virides et recentes H. Haua

Etsi doctissimus Rembertus approbare nitatur, phaselum veterum, φάσηλον, esse vulgarem fabam, aegre tamen persuaderi possum, cognitionem leguminis tantoperc in vsu mortalium semper habiti, ita prorsus abolitam atque ex animis hominum crasam, vt nunc demum velut rediuiuam ab inferis, aliam nomenclaturam reuocare necessum sit. itaque bona eius venia cum maxima doctorum turba receptam vbique temporum praerogatiua vocem seruabimus, dum omnium consensu veritas obtinuerit.

Faba fresa Plin. quae confracta est. ἐρεγμόϛ AL. Gerehlte Bonen B. Gestooten oft ghecapte ost gemalen bonen

Fabae hilum Nigrum in summa faba. AL. T’swart van de bone G. Lenoir de la febue IT. Il nero della faua H. El negro de la haua

Fabae oculus ὂμμα Aristot. Vmbilicus fabae, vbi bifores fabarum valuae committuntur. ὂμμα, ἢ τό δίθυρον τῶν χυάμων συνῆπται.

Fabae scapus fabalis stipula Ouid. χαυλόϛ τού χυάμου AL. Bonenstengel Bonenhalm B. Bonnstroo, bonenstangel

Fabae tunica concha fabae Scribonio, valuulus Columell. operculamentum. λέποϛ, λεμμα, πέσχοϛ Nicand. θήχη Aristot. λόβοϛ, λέβηριϛ Hesychio, χέλυφοϛ Apollonio B. De hawe, bowe, de peele G. La gonsse

Fabalia Plin. fabago Cat. fabaginum acus. χυρύβια. Quisquiliae et purgamentum fabarum. B. T’caf vande bonen

Fagopyrum Pabuli genus, quod a similitudine, quam cum sagina glande habet, vernacula lingua vocat Boeckweit, quasi faginum frumentum,


meliore ratione, quam si etymon vocis referas ad hirci pabulum, itaque laudo vocem fagopyrum, improbo tragotrophon. AL. Hey delkoren B. Boeckweyt

Far zea, adot, halicarnasseus lib. 2. τού φαῤῥόϛ, ὁ\ χαλούμεν ἡμεῖϛ ζέαν. AL. Spelts, Sant Peters Korn, Einkorn, Blicken, Dinckel B. Speelte G. Speltre, de l’espeautre IT. Spelta pirra, pirra, farra, alga apud Insubres H. Spelta

Farina simila Celso. μυλήφατοϛ πυρόϛ Apollon. ἂλφιτον, quae sicrassior sit χρίμνον, sitenuior, ἂλευρον vocatur. AL. Mehl B. Meel G. Farine IT. Farina H. Harina

Farinam depsere subigere δεyεῖν Hom. AL. Mohlkneten, wurcken B. T’meel kneden, wercken G. Pestrir et amollir la paste IT. Gramolar la pasta H. Souar la harina

Farrago Quod ex pluribus satis pabuli causa datur iumentis. AL. Gemischet Furter B. Mistelluyn G. Dragee a cheuaux IT. Comistione de biaua H. Herren de centeno

Festuca et festucago. αἰγίλωy AL. Lulch, Dort B. Drauick G. Auron

Festuca χάρφοϛ AL. Strohalm B. Veese, Veesken G. Festu IT. Ramuscello, festuca H. Palillo

Flos pollen Farina a furfuribus expurgatissima, quaniquam Plinius inter haec nonnihil discriminis statuat, et Celsus pollinem impuriorem farinam intelligat. παιπάλη, γῆρυϛ AL. Simmelmel, feinestmel B. Fijnmeel, Fijn bloemen meel, Donst Brabantis G. La fleur de la farine IT. Fior di farina H. harina sotil y muy aputgada

Frit Var. Quod in summa spica matura minus est quam granum.

Fruges Quidquid e terrae prouentu in alimonia cedit, Cereales fructus. ὂμπνοι, ὂμπνιοϛ σπόροϛ Nonno. AL. Allerley Frucht der Erden B. Alderley vruchten G. Toute forte de fruit IT. Ogni sorte de frutti H. Las frurtas de la tierra

Frumentum Adoreum semen Colum. semen Cereale. σῖτοϛ, χαρπόϛ δημητριαχόϛ [δημητρῖαχόϛ], xιλόϛ, ὂμπνη Lycoph. ὂμπνιοϛ σπόροϛ Nonno. AL. Allerley Korn das aren hat B. Koren G. Fourment IT. Ogni sorte di biaua H. Los panes quelquezieredes

Furfur Farinae recrementum crassius. χυρίβτον, πήτυρον AL. Grusch, Kleyen B. Semel, Gruys G. Du son brau IT. Semola, crusca H. Saluado, somas

Gluma Varro. Folliculus grani, seu inuoluerum seminum in frugibus, vtriculus Plin. ἔλυτρον. Dioscorid. AL. Kornhuilse B. Korenhuysken G. La paille qui couure le grain IT. La guscia del fromento H. Hollejo del grano

Granum Varr. Quod intimum est solidum. uouuos. AL. Kern B. Grein, grein Karens G. Grain IT. Granum H. Granum

Hordeum χριθή AL. Geersten B. Gerste G. Orge IT. Orzo H. Ceuada

Legumen aliud est coctile, aliud refractarium et contumax, quod ἀτέραμνον et χεράσβολον Plutarchus et Nazianzenus nominant.

Legumen legumentum quod vellendo legatur, non secetur, xέδροy Theophr. ὂσπριον ἔλλοβον Theophr. βέλεχοϛ Aristoph. AL. Hulschenfrucht, Gemuss B. Vrucht diemen metter hant leest G. Legume IT. Legume H. Legumbre

Lens lenticula. φαχή, φαχόϛ AL. Linsen B. Linsen G. Lentille IT. Lenticchia H. Lentejas

Lolium αἱ/ρα, ζιζάνιον, θύαροϛ AL. Lulch, rouwetsen, twalch, trespe B. Ontcruyt, harick, dronckaert G. Yuraye, yutoie, gasse, leuille IT. Loglio H. Yojo

Lomentum Farina fabacea. λείωμα ἐρέγμινον ἂλευρον. AL. Bonen Mehl B. Bonen meel G. Farine de febues IT. Farina di faue H. Harina de las hauas

Lupinus θέρμοϛ AL. Feigbonen, Weickbonen, Wolffaschbonen B. Lupijnen G. Lupins IT. Lupini H. Altramuz

Messis ἂμητοϛ AL. Geschnitten Korn B. Ghemayer Koren G. La moisson IT. Messe H. Miesse

Milium χέγxροϛ, χεγxρίϛ Straboni. πασπάλη Hippocr. AL. Hierse B. Cheers G. Miller IT. Miglio H. Mijo

Milium Indicum Plin. lib. 18. cap. 7. quod Turicicum, aut Sarracenicum triticum nuncupamus, praegrandibus culminis, quas φόβαϛ vocant, idem forte fuerit, quod a Theophrasto πυρόϛ ὁ χαμοχαίαϛ, a cresstudine perticis longuriisque (χάμαχαϛGraeci dicunt) aemula vocitatur. AL. Turckisch Korn B. Turcksche tarwe G. Ble Satazin

Olyra Arinca Plinio. ὂλυρα B. Amelkoren Typha. τύφη. AL. Welsch weiten B. Roomschetarwe

Omelysis apud medicos veterinarios, aequalis farinae miscella bordeaceae, seminis lini et foenigraeci, Pelagonio testante: at Plinio ex medicorum placitis, farina hordeacea cruda ad discrimen polentae, quae torritur aut frigitur. ω)μήλυσιϛ, et ω)μιή λύσιϛ et χριθίνη ἀμήλυσιϛ.

Oryza ὀρύζα AL. Reiss, Reiss B. Rijs G. Ris IT. Riso H. Arros

Panicum a paniculis semen continentibas. melfrugum. Diocli dictum ἔλυμοϛ μελίνη AL. Butsweiss, Heydel B. Panickoren G. Paniz IT. Panico H. Panizo Panicum exoticum vel peregrinum panicum loculare, Ruellius vocat aloculorum, quibus semen includitur multitudine.AL. Welscher Hierss, sourgo somen G. Forment batbu, ble barbu IT. Sorgo, sagina Hetruscis, melica et melega Insubribus

Phalaris φάλαριϛ B. Spaensch saet, saet van Canarien

Phaseolus dolichus. φασίολοϛ Poll. λόβοϛ Gal. δόλιxοϛ. Aeginetae. AL. Welsche Bouen B. Roomsche boonkens G. Facioles IT. Fagiuoli H. Frisoles

Pisum ἔτνοϛ πίσον, λέχιθοϛ AL. Erbs, Welsche Erbis B. Roomsche erwitten, stockeerten, climmende certen

Polenta ἂλφιτον Hippocr. Farina tosti hordei frictive. AL. Gerost gersten Mehl B. Getoost ende ghedroochr geersten Meel G. Griorte seiche IT. Polenta che si fa de farina d’orzo H. Poleada

Pollen est et volatica farina, molendini parietes dealbans AL. staubmel B. Stuyfineel G. Fole farine IT. Farina chese disperde H. Harirra que buela

Secale Plin. farrago, quod pecori forraginis vice detur. βρίζα. Galeno, vt putatur.AL. Rocken B. Rogghe G. Seigle, segle IT. Segala H. Sentena

Seges ἂροτοϛ, λήῖον Fruges cereales nondum demessae AL. Saar noch nit abgeschnitten B. Staende Saet G. Fle encore debout IT. Segete H. La miesse

Seges pro terra subacta et sata Varroni, ἂροτοϛ, γῆ ἠροτριασμένη AL. Ein gesäter Acker, Saat B. Gesaeyt Lant, Saet G. Terre semee. Ir. Terra lauorata, et seminata H. Tierra sambrada

Semen sementis. σπέρμα, σπορά, σπέραδοϛ Nicandro, σπερμεῖον, et σπείρημα Eidem. AL. Samen, Saat B. Saer G. Semence. Ir. Seme H. Semiente

Siliqua Folliculus Colum. concha, valuulus, a valuis simili operculatura, non autem a vallo, vt Nebrissensis putat Theca generaliter quae vestiuntur legumina. λόβοϛ χωρυχίϛ Theophr. θήχη Aristoteli.

Similago simila. σεμίδαλιϛ. Media inter florem et farinam pars, ex qua crassiores furfures excreti sunt. AL. Zartweiss Mel, Semelmeel B. Bloeme, Terwen meel, de donst vaden, Meele G. Semoule. Ir. Amito, amido H. Semola acemite

Smilax hortensis σμίλακ χηπαῖα AL. Welschbonen, Welscherbs B. Roomsche bonen G. Febues peintes, faseoles IT. Fagiuolo Turchescho H. Feyones

Spica Cicero. Quod culmus extulit, continctque granum, glumam, et aristam. στάxυϛ AL. Aer, Kornare B. Adere G. Epi de ble IT. Spica H. Espiga

Spica mutila aut (vt passim vulgati codices babent) mutica Varr. quae caret arista. στάxυϛ χόλοβοϛ.

Stramentum Varr. stramen. Quod terrae haeret, et postea subsecatur. χάρφοϛ AL. Stro. B. Stroo, stroy Flandris G. Estrain foarre IT. Paglia H. Paja de cama

Triticum πυρόϛ AL. Weissen, Weitsen B. Terwe G. Fourment IT. Grano H. Trigo

Triticum robum tobus Colum. pondere et nitore praestans, quale nos Zelandicum nominamus H. Trigo ruuion

Triticum silig ineum siligo Colum. tritici vitium. Eid. quod pondere desicit, praecipue in panc σιλίγνιϛ, στρυγίϛ Hipp. vel τρυγίϛ. AL. Rocken, oder Weitsen B. Winter terwe, quasi hibernum triticum H. Nebriss. exponit. Trigo candial

Triticum trimestre Setaneum Colum. πυρόϛ τρίμηνοϛ, ἢ σητάνιαϛ. B. Someterwe H. Trigo trimesino

Vagina Ciceroni, Stipulae exordium: herba in qua delitescit culmus cum arista prius quam exoriatur, Varroni. σίτου ἐχβολή, ἕχφυσιϛ τῆϛ xλόηϛ, χάλυκ apud Thucyd. qui ait ἀσταxύων ἐχ τῶν χαλύχων γένεσιν G. Le tayau

Vicia βίχιον Afianis, ἀραχόϛ aut χύαμοϛ Atticis AL. Wicken, Kornwicken, Rosswicken B. Vitsen, wicken G. Visses, vesce IT. Vezza H. Elarueja

Vruncus Quod in infima spica ad culmum stramenti est minus quam granum.

Vtriculus Plin. Quod furfure melius est. et simila deterius, vulgo Farinae venter, cretuta Pallad. exta tritici. Tenutus farinae recrementum. ἂλευρον. AL. Grob Mel. B. Grone bloeme G. Redondage IT. Farina grossa H. Harina grossa

CAP. XX.
DE FRVTICIBVS.

CAPPARIS inturis. χάππαριϛ AL. Cappers B. Capres G. Capres IT. Cappari H. Alcapparta

Erica brya siluestris Plin. ἐρείμη τετράλικ Theoph. offic. genistella. AL. Heyden B. Heyde G. Bruyere, briere IT. Erica H. Breco, queiro

Genista AL. Pfrimmen, Pfinstenblumen. Ginstern B. Brem G. Genest IT. Genesta H. Genestra, hiniesta, retama


Glycytrhiza Scythica, radix dulcis Celso χλυχύῤῥιζα σχυθιχή Teophr. γλυχύφυτον Dioscorid. ἂδιyον, quod sitim restinguat, γλυχήρατον, γλυχεῖα absolute Gal. et Theophr. γλυχύμη Hippocr. γλυχύῤῥιζον Actuario. Scythica autem, quod eius esis famem Scythae in plures dies extrahant. AL. Susskolts, Leckrits B. Soet hout G. Recilisse, regalisse, liquilice IT. Regolitio H. Regaliza

Hippoglossum ἰππόγλωσσον ἐπίγλωσσον, ἐπιφυλλόχαρπον. Barbaris vuularia, Bonifacia lingua Pagana, bislingua. AL. Zäpflinkrant [perhaps: Zäpflinkraut] Hancblat. Aussenblat, Zungenblat B. Keelcruyt, tongenblat, tapkens cruyt G. Herbeaux langues IT. Lingua pagana, bonifacia H. Lingua de canallo

Iasme nonnullis apiaria, zambachum Arabibus, Leucoij species fruticantis. B. Iasmijn G. Iassemin IT. Gelsimino

Cnouis anonis, offic. remora aratri, aresta bouis, acutella. ὂνωνιϛ. AL. Stallkraut, Haw hechel, Ochssenbrech B. Staleruyr, pragwortel G. Bugraues, burgrundes IT. Bognacho H. Gatillos, gatinos

Rhamnus Plin. ῥάμνοϛ. AL. Falbaum B. Neprun, bourgespine IT. Rhamno, matruca H. Scambrones

Rubus Frutex hamotis spinis, sentis, morus vaticaca. βάτοϛ AL. Brombeere B. Bramen, braembesyen haghe G. Ronce IT. Rono H. Carca

Rubus Idaeus βάτοϛ ἰδαῖοϛ B. Hinnenbraemen G. Framboisier

Sabina βράθυ AL. Seuenbaum, seuenpalmen B. Seuenboom G. Sauenier IT. Sabina H. Yeruafabina

Spartum σπάρτον σπαρτίον, λύγεια. B. Spacensche brem IT. Genesta Spagnuola H. Esparto

Vitex salix Amerina offic. agnus castus. ἂγνοϛ, λύγοϛ. AL. Schaafmule, Abrahamsbaum, Kunschbaum IT. Vitice, agno casto H. Gatillo casto, pimiento, sauz gatillo.

______________________________

DE GEMMIS.

CAP. XXI.


ACHATHES Plin. ab Achate cognomine fluuio Siciliae, vt testatur cum Theophrasto Plin. AL. Achat B. Agat G. Agathe IT. Agata H. Azauache

Adamas Plin. ab indomita vi nomen habet duritia inenarrabili. victriceq. ignium natura, ἀδάμαϛ AL. Demant, Demut B. Diament G. Diament IT. Diamente H. Diamente

Aetites Plin. Lapillus qui in aquilarum nidis reperiri solet, vel a colore. auis, vel a virtute, qua citra illius praesentiam parere aquila negatur. ἀετίτηϛ AL. Adlerstein B. Adeler steen, Plinius scribit aliquos hunc lapidem gagaten dixisse, quod et Seruius annotat, cum sint diuersi

Amethystus Plinio, Violacei coloris gemma, nomen habens a vini colore, quem prius quam degustet, in violam de sinit, vt Plinij verbis dica: nam hallucinari eos ostendit Plutarchus, qui gemmae nomen datum putant a praesidio profligandae temulentiae, eum Theophrastus οἰνωπόν τῆ xρόα| esse dicit, vineo colore, vt αἱμαλέην ἀμέθυστον Tryphiod. quod diluti cruoris colorem referat. Dionysius. Afer ὑπηρέμα πορφυρέουσαν, quod leniter purpureum colorem affectet. AL. Amethist B. Amethist G. Amathyste IT. Amethysto H. Amethysto

Bacca Virg. margarita Cic. vnio Plin. μαργαρίτηϛ Theophr. χίναιδοϛ Arrian. ἰνδιχόϛ λίθοϛ, ἐρυθραῖοϛ λίθοϛ, Luciano, Erythraeus lapillus Statio. quod a rubro mari peteretur baccha conchea Virg. in Culice. AL. Peerlin B. Peerle G. Perle IT. Perla H. Perla, o aliosat gruesso

Beryllus Plin. Solino. cum smaragdo naturae communis putatur, colore surdo, qui sigurae sexangulae repercussu extitatur ab artificum ingeniis, Tryphiodorus caeruleum illi celorem dat, γλαυχήν βήρυλλον vocas: Marbodeus quoque violacei coloris aut caerulei, in genere beryllorum excellere ostendit illo versu:

Eximios violae similes lymphaeve marinae. ita namque e manuscripto vetusto codice legendus ille versus, vbi hactenus in excusis, oleo pro violae, fuit. AL. Beryll B. Berille IT. Acqua marina, eo quod caeruleas maris vndas imitetus B. Berillo

Carbunculus Plinio, a similitudine prunarum nomen sortitus, tametsi ignes non sentiat ἀπύροτοϛ propterea a nonullis dictus, et ἀνθραχήτηϛ. AL. Karfunckelstein B. Carbunckel G. Escarboucle IT. Carbuncolo H. Caruoncol

Carbunculus amethystizon pyropus Ouidio, abigneo flammeove rubore πυρωπόϛ, ἂνθρακ ἀμεθυστίζον. AL. Rubin B. Robijn G. Rubis IT. Rubbino H. Rubbi

Carbunculus candidus qui extremo visum nubilum quid praefert. B. Ballays

Carbunculus carchedonicus vel Garamanticus, qui granatus a pomi punici colore nominatur. AL. Grauat B. Granaet G. Granat IT. Granato H. Granado Chrysolitus Plin. aureo colore tranflucens. non male a Propertio flauus propterea dictus, quem hodie gemmarum mangones Hyacinthum falso nominant. xρυσόλιθοϛ. AL. Hiacynth B. Yacinth G. Hyacinthe IT. Hyacintho H. Iacinto

Cyaneus lapis Coloris caerulei lapis est in aurariis aerariisque metallis inuentus, quem Lazuli lapidem officinae vocant. IT. Azuro oltramarino vt Atmenius lapis, qui inuenturarus est H. Verdazuro, quasi viride caeruleum

Cyanus Plin. Colore caeruleo gemna. χύανοϛ. AL. Saphyr B. Saphyr G. Sapphir IT. Saphiro H. Cafir

Cyanus mas qui saturo magis caeli colore est. B. Blaeuwe saphier

Cylindrus Iuuenali, elenchus Plinio, Margarita oblonga, ouali figura. χύλινδροϛ. AL. Langlechte Perlin B. Langachtige peerle G. Perle longuette IT. Perla longhetta H. Perla rolliza y prolongada

Gemma Virgil. lapillus preriosus Curtio τίμιοϛ λίθοϛ, τιμαλφήϛ λίθοϛ Aristoph. schol. et πολύτιμοϛ. AL. Edelgestin B. Edel gesteente, costelijcken steen G. Pierre precieuse IT. Petra pretiosa H. Piedra pretiosa

Hyacinthus Plinio, alius est ab eo quem nostra secula nominant: nam dilutiore etiam fulgore violacei coloris ab Amethysto vincitur. ὑάχινθοϛ Luciano. AL. Behemischer, oder Meissnischer Amethyst B. Een Beemschen oft Meischnischen amathist

Iaspis Plinio, viridi colore est. ἰάσπιϛ AL. Iaspis B. Iaspis G. Iaspis IT. Iaspide

Iaspis aerizusa eranus siue eranos, aliis. ἰάσπιϛ ἀερίζουσα, θυίτηϛ Dios. Galeno. AL. Turckis B. Turkoyse G. Turquoise IT. Turchesa, o Turchina H. Turquesa

Iaspis Grammatias Plinio lib. 37. cap. 9. quae transuersa linea alba praecingitur. ἰάσπιϛ γραμματίαϛ.

Lychnis Plin, vel lychnites Gemma, cuius lucis vigor flagrantia lucernarum excitatur cocci rubore suffusus. λυxνίτηϛ AL. Gelachter Rubin iudicio doctissimi Georgij Agricolae, qui in hac cognitione primas facile meretur B. Gheelachtige robijn

Onychium Theophrasto, Lapillus e fusco et albo compositis constans, ad ectypas scalpturas quaesitus, vitandis periculis valere creditus ὀνύxιον Theophrast. λευχῶ| χαἰ φαιῶ| παράλληλον. Hanc crediderim esse onychen Arabicam Plinio dictam, quam nigram esse ait candida zona praecinctam AL. Onichel B. Onijckel IT. Onicolo Hallucinari enim illos Lexicorum chapsados autumo, qui Onychen Gallice Cornaline, et Nebrissensem, qui Cornariam reddit. Onix autem candorem praefert vnguis humani similitudine, vnde illi nomen.

Est et hoc in genere, quem Chalcedonium vulgo nuncupamus. AL. Chalcedonius B. Cassedonie, oft chalcedonie

Sapphirus Plinio, quem syrtiten etiam Marbodeus nominat: a Syrtibus natalibus etus eo versus qui in excusis codicibus abest:

Hic et Syrtites lapis a plaerisque vocatur

Quod circa Syrtes Lybicis permistus arenis

Fluctibus expulsus feruente freto reperitur

Lapis caerulei coloris a Cyano mare non multum differens, vnde et χυανῆν σάπφειρον Dionysius Afeream vocat, quamuis et ad viride declinat, qualis proprie πρασῖτιϛ nominatur, et vt xρυσῖτιϛ quam xρυσῆν Dionysius. AL. Gold, vnnd blaw Sapphir B. Sapphier G. Sapphir IT. Sapphiro H. Sapphir

Sardius Plinio, qui impensius nigret, mas est: qui rubet magis, Sarda est, foemina Theophrasto habita. AL. Corneol B. Corneol G. Cornaline IT. Corneolo H. Cornarina

Sardonyx Mixtum habet e Sarda et Onyche nomen, Arabicam Sardonychen excellere testatur Plinius, Candore circuli in ipsis vmbonibus nitente, ac nigerrimi coloris substrato: nam Armenica pallidam praefert zonam.

Smaragdus Plin. Virore oculos satians gemma, vnde ab Horatio viridis lapis vocatur, quem ex Iaspide fieri arbitratur Theophrast. σμάραγδοϛ a σμαραγεῖν, id est, a nitore, qualis in vndis relucet. AL. Schmaragd B. Smaragd, ematraude G. Esmeraude IT. Smeralde H. Esmaralda

Topazius Plinio. τόπαζον vel τοπάζιον Eustath. γλαυχιό μντα λίθον χαθαροῖο τοπάζου dixit Dionysius Afer. Hunc aureum de se iubar fundere ait Eustathius, qui densioribus tenebris elucescat magis. AL. Topass B. Topaes G. Topasse IT. Topatio Petrarchae et Danti H. Topazio

Tympanum Plinio. margarita hinc rotunda, inde plana.

Vnio exaluminatus Plin, qui colore pellucidus et praestans est. Videtur autem exluminatum dixisse, qui tristitiam illam aluminis exuerit. AL. Heyter schone Perlin B. Hupsche schoone peerle G. Fort belle perle IT. Perla chiara et bella H. Perla muy clara y hermosa


________________________________________


DE GENERIBVS AVIVM.

CAP. XXII.


AVES altiles Plinio, fartiles Eidem, quae sginantur, et turundis farciuntur vt pinguescant σιτευτά σιτιστά, ὀρνίθων θρέμματα Platoni, βοσχαδίαι ὂρνειϛ Nicand. AL. Gemeste Vogel B. Voghels diemen mest, cropt, vult, oft vel maeckt G. Oiseaux de graisse, mises en mue pour les engraisser IT. Vccelli chi s’ingrassano, et tengonsi in cabbia per grassarli H. Aues por engordar

Aues cortales siue cohortales Col. eaedem sunt cum altilibus: vel verte quibus intra cortem caueam ve inclusus minus libera euagandi potestas est ὂρνειϛ χατοιχίδιοι Aphrodisaeo ἣμεροι. AL. In Kestenen oder im Hausshoof erzogene Vogel B. Vogelen in een keuie, hock, oft hoender Kouwe gesloten G. Oiseaux enclos ou en cage, poulallier IT. Vccelli di caggia, o di corte, o serratinel pollaio H. Aues del coral o de jaula

Aues ferae Plaut. siluestres, nec dum circuratae AL. Wildvogel B. Wildevogelen

Aues fissipedes xιζόπυδεϛ Aristot. AL. Vogel so gespaltene vnnd zertheilte Fusshaben B. Vogheis met geclouen voeten oft claeuwen G. Qui ont les pieds fendus IT. Ch’hanno e piedi o vngie fessi H. Que tienen las patas apartadas

Aues inferae Seruio quae natura petunt volatu terrae vicinam aeris regionem, vt hirvndines. AL. Gar nider fliegende Vogelen die by der eerden vliegen G. Oiseaux qui volent presque en terre IT. Vccelli chi si delettano di volar basso H. Aues que de su natural buellan per baxo

Aues palm ipedes Plin. solidipedes aliis στεγανόποδεϛ Aristot. AL. Breit, slach vnnd ganssfussige bogel B. Plat en breetvoetige voghels, gelijtck een gans G. Oiseaux qui ont les pieds plats comme vne oye IT. Vccelli con e piedi larghi d’hoca o paparo H. Aues que tienen las patas de anada AN. Holefeared byrdes

Aues praepetes Virgil. augurales, quaesuperiorem aeris regionem tenent, testimonio Seruij οἰωνοί. B. Hoochvliegende vogelen G. Oiseaux qui volent au ciel IT. Vccelli qui volano insino al cielo H. Aues que buelan arriba

Auicula ὂρνεον, ὀρνίθιον, ὀρνιθάριον, ὀρνεοπέτειηον Aristoph. Vogelin. B. Vogelken G. Oiselet IT. Vccelletto, augelletto, vscigniuolo Boccatio H. Auezillo AN. Lkttelbyrd

Auicula in plumis ἂπτεροϛ ὂρνιϛ AL. Ein nacketes Vogelin, so noch one Federn ist B. Een voghelten dat cael ofe bloot is, ende sonder pluymen G. Oiseau sans plumes IT. Vccelletto senza piume H. Aue sin plumas

Auicula inuolucris ἂπτερον AL. Das nicht fleucht B. Dat noch niet vlugge en is G. Oiselet qui ne vole point IT. Vccelletto chi non vola H. Aue que no buela

Auicula volucris πτουνόν πτερόεν. AL. Gfugel, dat schon fleucht B. Een vogelken dat vlagghe is G. Oiselet volant IT. Vccelletto volante H. Auezilla que buela

Auis ales, ab alarum magnitudine pecus volatile Col. οἰωνόϛ, ὂρνικ, ὂρνιϛ, ὂρνεον, ἀεροπόρον Philoni, χινώπετον, διά τό χινεῖ σθαι, πετώμενον Dionysio, Eustath. AL. Vogel B. Vogel G. Oiseau IT. Vccello, augello H. Aue AN. Byrde, fouule

Oscines aues Plin, ω)|διχά ὂρνεα. AL. Singende Vogel B. Singhende vog helen. Oscines dictae, quasi ore canentes, quarum e voce futurorum praesagi captabant veteres G. Oifeaux chantants IT. Vecelli cantatrici H. Aues cantaderes AN. Syngyng byrdes

Pullus ὀρνιθόπαιϛ, ὀρνιθοφυήϛ παῖϛ. AL. Innges Hunlin B. Kiecken, oft Kiecxken G. Poussin IT. Pullo, polastro H. Pollo

CAP. XXIII.
GENERA NAVIS.

ACATIVM Plin. ea nauigij species est, quam vernacula lingua Botam vocamusse Plinij verbis lib. 9. vbi indicat acatium esse carinatum, prora rostrata, puppi inflexa: quae omnia in nostrate bota innenias, ab aliis diuersa, nam carina aluum compingit, prora in rostrum assurgit, et puppis incuruatur molliter inflexa: ἀχάτιον. B. Een boot

Biremis Cic. quae a puppe malum versus binis agitur remis, a malo ad proram vno tantum διήρηϛ, δίχροτον Suidae, quod vtrinque a prora et puppi impellatur remis, dicroton etiam Hirtio dicitur ἡμιόλιον Hesychio, et ἡμιολία, quod sesqui altero pleno remigio agatur. IT. Fusta

Celox Plauto, Nauigij genus breuis atque agilis. χεληϛ Polybio. μελήτιον. Thucid.

Classis procincta Agellio, ad pugnam parata. ἐκοπλισμένοϛ, εἰϛ προβολήν χαταστάϛ στόλοϛ. AL. Ein hauffen Schiff zeugs zum Krieg zugerust B. Een vloete van oorloch schepen die al ghereet is G. Vne armee preparee a la guerre IT. L’armada preparata H. La armada fornecida y apparejada

Corbita Plauto, Nauis oneraria grandis et tarda, cuius malus corbem praeferebat in summo fastigio, vt etiamnum hodie vsus obtinuit, siquidem quod in summo malo imponitur, Corbem malim, quam cum Erasmo Galeam vocare, non vnam ob causam. AL. Ein Lastschist B. Een meersschip, oft een schip met een meerse. Corbem enim meerse nominamus G. Nauire qui sert a transporter marchandise IT. Naue di gabia H. Naue para lleuar mercadetia

Cymba Est et haec piscatoria nauis: sed conuexioribus lateribus, (siquidem χύμβη dicta est παρά τό χυφόν, ω(ϛ περιφερήϛ) tametsi eandem cum lembo faciat Isiodorus α(λιευτιχόν πλοῖον, α(λιάϛ Plutar. χύμβη. Oriam exponit et Nonius talem. AL. Ein Fischers Schifflin B. Een visschers boot, een buysse, een pinck

Dromas dromon Isidor. a celeritate cursus δρομάϛ. Aristoph interpr. Poll. AL. Eins chnell Schiff B. Een karreueel, ost boeyer G. Vne carauelle IT. Carauella

Hippago Festo, Nauis qua equi vehuntur. ἱππαγωγόϛ Demosth. ἱππηγόϛ Polyb. ἱππαγωγόν πλοῖον Herod. Ein Schiff da man die Pferdt mit hin verb fuhret. B. Een schuyte, oft schip om peerden mede te voeren G. Nauire pour mener cheuaux IT. Batello per condumi caualli H. La tafuera

Lembus Virgil. lenunculus Sallustio, Nauigium piscatorium. λέμβοϛ. AL. Weidling, kleins Schifflin B. Een schuyte, oft visschers schuyce G. Nacelle a pescher IT. Nauicella di piscatore H. El leno

Libunica triremis formam praeferebat: sed praedatoria magis, incredibi. lisque celeritatis, Suidas λῖβυρνιχή Plut. πλοῖον πεντηριχόν Polyb. λιβυρνίϛ [λῖβυρνίϛ] . AL. Iagschifflin B. Een fuste, oft iachte G. Fuste legiere IT. Fusta o bergantino H. Fuesta

Linter Virgil. Caes. alueus Liuio. μονόκυλον. AL. Ein weidling B. Een iolleken G. Vne nasselle IT. Gondolina H. Canoa

Nauicula nauigiolum Liuio. πλοιάριον. AL. Schifflin B. Scheepken G. Nacelle, petite nauire IT. Nauicella H. Nauezica, o naue chica

Nauis actuaria Cic. nauigium actuarium Caes. πρόπλουϛ, ἐπαχτρίϛ, aliis etiam χωτήρηϛ ἰστόπουϛ, quae simul et remis et velis vtitur, vt Isidorus ait. AL. Ein Ruderschiff B. Een roeyschip, een veerboot, een barsie G. Barcque de passage IT. Naue che porta passaggieri H. Barca de passaje

Nauis constrata Cic. tecta Liuio cui opponitur aperta apud Cicer. ναύϛ χατάφραχτοϛ Polybio. AL. Gedecht Schiff B. Ouerdeckt schip, Schip met een ouerloop G. Bateau couuert IT. Batello serrato o cuoperto H. Naue cubierta

Nauis longa Caesar. triremis. μαχρόν πλοῖον Polybio, τριήρηϛ, ναύϛ μαχρά Appiano. AL. Galeye B. Galeye G. Galere IT. Galera H. Galera

Nauis militaris στρατιωτίϛ Thucyd. ὁπλιταγωγόϛ. Eid. qua transportavi vehique solent milites. AL. Schiff darinn man die Kriegsleut vber fuhret B. Een schip om knechten met oft inne te voeren G. Nauire pour transporter soudars IT. Naue per transfretare soldati H. Naue para Ileuar los soldados

Nauis oneraria Cic. grauis Caes. frumentaria Eid. σιταγωγόϛ ὁλχάϛ Thucyd. φορτηγόϛ, Polybio σιτηγόϛ ναύϛ Diodoro φορτηγιχόν πλοῖον, στρογγύλον, φοινιχιχόν σχάφοϛ Aristoph. γαύλοϛ Herodoto σχευοφόροϛ Appiano AL. Nauen, Lastschiff B. Hulcke, een coopvaerders schip G. Nauire marchande IT. Batello, hulca H. Naue de mercadaria

Nauis oraria Plin. Nauicula qua oram litoris legimus. qualis actuariola Cic. quam eandem esse puto cum Horia, quae per aspiratam a Nonio scribitur. εὐ/ποροϛ πλάτη Euripidi. AL. Ein schifflin damit man nun am Bord oder Gestad dess Wassers ruedert B. Een boot om bystrande te roeyen G. Nacelle pour ramer au bord de l’eaue IT. Nauicella per nauigar lungo alla riua H. Naue chica por passearse

Nauis praedatoria Liuio piratica Quintil. paro Liaio, myoparo, et piraticus myoparo Cic. λη|στριχόν, πλοῖον πειρατιχή ναύϛ, λη|στρἰϛ, μυοπαρὼν, ἐπαχτοχέλιϛ Etymolog. AL. Raub, oder Iagschiff B. Een Zeeroouers schip, een iachte, een barsie, bergantijo, oft een barcke G. Barque, bateau de coursaire, brigantin IT. Bergantino, corsaro H. Naue de cossario

Nauis praesidiaria φυλαχίϛ Diodoro φρουρίϛ. AL. Ein Zusatsschiff, ein Kriegschiff B. Een oorlooch schip G. Nauire de guerre IT. Naue di guerra H. Naue de guerta

Nauis praetoria ναυαρxἰϛ στρατηγίϛ Diod. AL. Dess Obersten Schiff B. Het ammiraels schip G. Le bateau de l’Amiral IT. La naue del ammiraglio, o del capitano generale

Nauis rostrata Liu. ναύϛ xαλχέμβολοϛ Appiano, xαλχήρηϛ Pluthar. ἐμβολάϛ ἔxουσα Xenoph. AL. Geschnabelk Schiff B. Een schip met een snuyte voeren G. Nauire begue IT. Naue con ponta H. Naue fornecida para encontrar

Nauis speculatoria catascopium Cic. exploratoria nauicula χατασχοπιχόν [χατασχοπῖχόν] πλοῖον Plutarch. AL. Ein Speheschifflin B. Een


lootsmants boot, een verspiers schip, een fuste, oft bergantijn G. Vn brigantin, vne fuste IT. Vn bergantino, vna fusta, o fregata H. Vn bergantin, vna fuesta

Nauis vectoria Vlpiano ἐπιβάϛ, ἐπιβατηγόϛ. in Pandect. AL. Ein Fahrschist B. Een heu, een vracht, ost veerschip G. Barque, ou basteau de passage IT. Naue de passagieri H. Barca de passaje

Phaselus vel vt alij, faselus, nauigium velox et oblongum, teste Acrone. φάσηλοϛ. Ttraboni videtur ex Horatio et Virgilio phaselus non absimilis fuisse lembo, aut oriae, quippe qua circumuehi sua rura solebant ditiores, vt agitatu facili eadem et fragili. AL. Ein Batketkle B. Een schuytken oft bacxken G. Vne barquette IT. Barca, gondola, Venetis H. Barquilla

Ponto Caes. πορθμεῖον, πόριον Diodoro, Nauigij genus quo omnes traiiciuntur loco pontium. AL. Ein Vberfahrt, schiff B. Een ponte, oft veerschuyte G. Bac a passer la riuiere, ponton IT. Pontone, naue o barca di passat il fiume H. Ponton, y barca de passar el rio

Pristis Nauigium oblongum et angustum, a marinarum pristium forma. πρίστιϛ. AL. Ein langes vnd enges Schifflin B. Een beytel, een Wtersche schuyte, een damlooper, een barsie

Ratis schedia Vlp. xεδιά AL. Ein floss B. Een vloot, oft sater G. Vn raseau IT. Zartera H. La balsa de maderos trauados

Ratis scirpea Plauto, pro congerie scirporum in oblongum fasciculum colligatorum, cui pro fulcimento pueritia, quae natare discit. innititur, vt facilius natare ac mouere manus discat. AL. Ein Bintsen buschlin B. Een bobber, een bussel biesen G. Vn faisseau de ioncs, ou nasselle de ioncs. IT. Vn fasciculo di ionchi, o nauicella di gionchi H. Nauezilla de iuncos

Scapha nauicula quae onerariis subsernit. barca Isidoro σχάφοϛ σχαφίδιον, ἐφόλχιον, eo quod nauis eam attrahat asseclam πορθμίϛ. AL. Ein kleins Schifflin B. Een boot, lichter, een schuytken G. Esquif IT. Scipho, copano H. Scife

__________________________________

DE GENERIBVS PISCIVM.

CAP. XXIV.


CARTILAGINEI pisces Plin. σελάxη, σελαxώδη, xονδράχανθα Aristoli, in quibus ossium vicem explet cartilago: vt Raia.

Cetacei pisces Magni quie semine, non ouo, gignunt perfectum animal. ώδεα.

Crustati pisces Plin. crustis intecti Eidem, Mollitesta operculati, μαλαχόϛ ραχα Aristot. AL. Weich oder lind geschalter Fisch B. De gheschilde oft gescholpte Visschen G. Poisson d’escaille molle IT. Pesci di scaglie mollesine, o tenere H. Pesces de teja muella, y blanda al tocar

Molles pisces Plinio, laeues malim vocare: quibus cutis non squammea, non aspera aut testea, sed laeuis est et glabra, vt homini: ita enim Galeni verba interpretor lib. 3. De facult, aliment, cum sint tamen durae carnis, vt saepia: atque ita μαλαχόνexpono. μαλάχια Aristot. μαλαχόδερμα. AL. Glatter Fisch one Schupen B. Glatte Visch sonder Schubben G. Poissons glissans, sans escaille IT. Pesci politi senza scaglie H. Pesces polidos, sin escama

Piscem desquammare λεπίζειν AL. Den fisch scharpffen B. Den Visch schrabben, oft die Schelffen afdoen G. Escailler le poisson H. Escamar o quitar las escamas

Piscem exdorsuare Plau. ῥαxίσαι. AL. Den Fisch spalten, auffschlagen oder thun B. Den Visch opdoen, oft clieuen, oft spouwen G. Effondrer le poisson IT. Spallare il pesce H. Quebrar el espinazo del pesce

Piscem exenterare ἐκεντερίζειν, εντερεύειν Athenaeo. AL. Dem Fisch das Eingeweid aussnemen B. Den Visch schoon maken, opdoen, breken, ontweyen G. Euentrer le poisson IT. Suentrar le pesce, o cauargliene le interiora H. Sacar las tripas del pesce

Pisciculi minuti Terent. λεπτή γρύτη Tarentino, ἑyητοί Menand. quasi elixatiles, qui minores sint quam vt torreri in sartagine aut assaridebeant. AL. Grut G. Poissons menus, menuise

Pisciculus ἰxθύδιον AL. Fischlin, Fischle B. Visken G. Poissonnet IT. Pesce picciolo H. Pequenno pesce

Piscis ἰxθὐϛ ἔλλοy, ἔλλοϛ Sophtcli μαυδόϛ Callim. AL. Fisch B. Visch G. Poisson IT. Pesce H. Pescado AN. Fisch

Piscis fluuialis vel fluuiatilis, ἰxθὐϛ ποτάμιοϛ. AL. Fisch der sich in rinnendem Wasser auffenthalt B. Rinier visch G. Poisson de riuiere IT. Pesce di riuera, fluuiale o di fiume H. Pesce o pascado de rio

Piscis lacustris ἰxθὐϛ λιμναῖοϛ. AL. Seefisch B. Visch die hem in Wyers oft andere staende Wateren houdt G. Poissons d’estangs IT. Pesce di lago H. Pesce de lago

Piscis maridus Pelagius. ἰxθὐϛ θαλάττιοϛ. AL. Meerfisch B. Zeevisch G. Poisson de mer IT. Pesce marino H. Pesce marino

Salsamenta Terentio, pisces muria durati Fabio lib. 8. Pisces muria conditia ταρίxη, τά ταριxηρά. AL. Ein gesaltsener Fisch, wie der, Lacl vnnd Thonhering B. Ghesouten Visch, ghelijck den Abberdaen, oft Peeckelharinck G. Poisson sale IT. Pesci ensalati H. Pesce salado

Salsamento macerare Terent. ταριxη| διαίνειν, ἢ δεyεῖν. AL. Gesaltsene Fisch wassern, weichen, trempen, ins wasser legen B. Ghesouten Visch weycken, oft te weycke leggen G. Destremper et dessaler IT. Macerar o addolcire nell’ aqua li salami H. Remojar la saladura

Testacei pisces testae, Pisces duro operimento instrati, ὁστραχόδερμα Aristot. ὂστρεια Galeno σχληρόδερμα Aristot. λιθόῤῥινα Empedocli, ὀστραχόρινα Oppiano ὀστράμηρα, ὂστραχα. AL. Schalfisch, der sich in der harten Schalen helt B. Visschen met harde Schellen, oft Schelpen G. Poissons a coquilles IT. Pesci de scaligo duro H. Pesces que biuen en teja dura

Turbinati pisces στρομβώδη Aristot. στρομβοειδῆ, qui in latum a mucrone fastigiantur, vt buccinum. AL. Kinckhornlin B. Kinckhoornen, Hulcken G. Poisson qui se tient en coquille sabotee IT. Pesci di testo puntuto H. Pesces que tien suteja en figura de trompo

_________________

DE HERBIS.

CAP. XXV.

ABROTONVM semina ἀβρότονον θῆλυ. Qui ex Plinio hanc Chamaecy parissum nominant, ne illa toto caelo errant, cum Pliniana illa, herba sit, haec Dioscoride teste, arborescat: et comantes auri fulgore corymbi hanc facile, quae sit, prodant. AL. Cypres B. Cypres G. Du cypres, garderobe IT. Cypresso, santolina

Abrotonum mas ἀβρότονον ἂῤῥεν, θῆλυ φθόριον. Dioscorid. xολοποιόν, ἡράχλειον, γλυχὐϛ ἂγμον Dioscorid. AL. Stabwurts, Gertwurts, Garthaglen, Schosswurts, Kuttelkraut, Affrusch B. Auerons, auerruyt G. Auronne, garderobbe, auroesne IT. Abrotone H. Arotono, herba lombriguera a necandis lumbricis

Absinthium ἀyίνθιον, ἀπίνθιον Comicis, ab insigni amatore quo bibentes illud auersantur. βαθύπιχρον, βαρύπιχρον. AL. Wermuth, Elts B. Alsem, Alsene G. Aluine, absinte IT. Assenzo, assentio H. Alosna, asentios

Absinthium seriphium vel marinum, vulgo lumbricorum semen ἑλμινθοβοτάνη, ἀyίνθιον θαλάττιον ἢ σέριφον. AL. Wurmsamen B. Wormcruyt G. Barbotine, la mort aux vers IT. Assenzo, o absinthio marino H. Alozna marina

Acanthus herpacantha topiaria, officinis branca vrsina, et marmoraria. ἂχανθοϛ, μελάμφυλλον ἐρπάχανθα, παιδέρωϛ. AL. Beernkapen, Beernklauw B. Berenclaeuwe G. Branche vrsine IT. Brancha orsina H. Yerua giguante, branqua vrsina

Aconitum Hecaties Ouid. offic. cappa vel cuculus monachi λυχοχτόνον ἐχατηίϛ. AL. Isenhut, blaw Solfswurts B. Monicx capkens G. Tere IT. Aconito H. Yerua mattalouos, yerua de balestreros, centella

Adiantum cincinnalis, terrae supercillium, capillus Veneris Apeleio et capillaris. ἀδίαντον χαλλήτριxον πολύτριxον. AL. Frauwen haar B. Vrouwen hayr G. Capil Venere IT. Capel Venere H. Culantrillo de pozo

Hiuius species est, vel certe assimilis, officinarum Capillus Veneris, aliis Ruta muraria dicta, quod in parietinis crescal. AL. Steinrauten, Mauwrrauten B. Steentuyte G. Rue de muraille

Agrostis gramen. ἂγρωστιϛ. AL. Grass B. Lot oft knopgras G. Dent a chien IT. Gramigna H. Grama, gramena

Alcea bismalua siluestris, herba Simeonis. ἀλχέα. AL. Sigmars Kraut, Sigmundswurts, Hochleuchten Fellryss, Lowenzahn B. Sigmaers cruyt G. Guimauue sauuage IT. Vngarica, malua seluatica, buon vischio H. Malua de Vngria, malua montesina

Alga vlua Illa maris est, haec stagnorum. phucus marinus Plinio, φὑ/μοϛ θαλάττιον χαἰ λιμναῖον. AL. Meergrass B. Wier G. Algue IT. Aliga H. Oua, o yerua de la mar

Allium σχόροδον, a foetoris grauitate, quasi σχῶρ ὂδωδοϛ, potius quam τό σχαιόν ῥόδον vt Etymolog. habet. γηβόσχον. AL. Knoblauch B. Loock G. Aux, ail IT. Aglo H. Ayos

Aloe ἀλόη, τραγόχεροϛ, a similitudine cornuum hircinorum, ἀμφίβιον, quod et terrae matri adhaerens, et inde exempta, deque trabibus suspensa, in aere vitam tamen tuetur diutissime. AL. Alepatic, bitter Aloes B. Aloe G. Aloes, perroquer IT. Aloe H. Cauilla, yerua de acibar, yerua babosa

Alopecurus ἀλωπέχουροϛ Theophr. quasi vulpicandam dixeris. B. Vossesteert G. Queue de renard

Alsine officinis morsus gallinae quod nomen Anagallidi magis proprium est. ἀλσίνη. AL. Vogelkraut, Hunerbiss, Hunerdarm B. Muyr G. Mauron IT. Centone, pauerina, quod anserculis (pullos auserum paueros vocitant) expetitur

Althaea hibiscus Virg. officinis bismalua, et maluaniscus. ἀλθαία,

________________________________________

παρά τό ἀλθαίνειν, medendi argumento. ἰβίσχοϛ, ἀναδενδρομαλάxε Gal. δενδρομαλάxη Aetio, ἀρισταλθαία. AL. Ibisch, Heilwurts B. Witten huenst G. Guimauues IT. Maluauisco H. Yerua cannamera marmaie

Amaracus samsucus. σάμyυxον Galeno, ἀμάραχον Aeginetae. AL. Meyron, Meyran B. Margeleine G. Mariolanie, marone IT. Maiorana, persa Hetruscis H. Amoradux, axedrea, maiorana

Amaranthus purpureus Virg. et Pli. vulgo flos amoris ἀμαράντοϛ. AL. Sammetblum, Tausentschon, flor amor, Rotekolblin G. Passeuelours IT. Fior velluto Hetruscis, fior di grana

Ambubeia Horat. aphace Theoph. ἀφάχη Theoph. lib. 7. ca. 11. ea herba planissime praesentatur, quae vulgo dens leonis, rostrum porcinum, caput monachi, et dens caninus vocitatur, quam maturrime florere, celeriter senescere et in pappos abire scribit. neque tamen abhorreo interim ab eorum sententia, qui ἱεράχιον ἠ=ττον, id est, minus hieracium, hoc siluestris intybi genus nuncupant. AL. Pfaffen rhotlin, Pfaffenblat, Korlkraut, Sawblumen B. Canckerbloeme, peerdebloeme G. Pissenlit

Amomum rosa Hierosolymitana, seu beatae Mariae Scaligeri iudicio. at Geneserus aspalathum censet esse rosam Hierechuntis siue Hierosolymitanam , vt Amomum sit piper hortense ab holitorum gente dictum.

Ampeloprassum Vineale porrum. ἀμπελόπρασσον. AL. Wildt lauch, hunds Knoblauch B. Wild loock G. Porreau de chien IT. Porro seluatico, porrandello H. Puerros de las vinas

Anagallis corchorus Plin. officinis morsus gallinae. ἀνάγαλλιϛ, ἀλσίνη, νυχτέριϛ. AL. Gauchheyl B. Guychelheyl G. Morgeline IT. Anagallide H. Muruges

Huius species est purpureo flore Corallia Aeginetae χοραλλία dicta, vt opinor, quod corallium flos, rubore mentiatur. AL. Gauchheyl mit rothen Blumen B. Roode guychheyl G. Morgeline rouge

Anchusa ἂγxουσα, vulgo buglossum, vel lingua bouis. AL. Ochssenzung B. Ossentonge, buglus G. Orcanette IT. Anchusa H. Soagen

Anemone flos Adonidis: natum enim fabulatur Nicander, ex interfecti Adonidis cruore flos inodorus est. ἀνεμώνη, vnde quibusdam venti herba dicta φαινίϛ apud Lacones, testante Sosinio. AL. Kuchenschell, Hackelkraut exponit Gesnerus G. Coquelourde, ou passefleur IT. Anemone H. Ampollade flor chiquita

Anethum ἂνηθον. AL. Dyllen, hockraut B. Dille G. Anet IT. Aneto H. Eneldo

Anisum ἂνισον. AL. Anyss B. Anijs G. Anis IT. Aniso H. Anis, matalahuga, yerua dolce

Anthriscum Plinio vel ἐνθουσιχόν, enthusicum Theoph. ἀνθρίσχοϛ. Holitorij generis herba, quam Morillonus eandem putauit, aliique non indocti viri, cum ea quam Chaerephyllum Columella dixit. AL. Kerbelkraut, Korblinkraut B. Keruel G. Cerfueil

Anthirrinum anagallis siluestris. ἀντίῤῥινον, ἀντίῤῥινον Herbariis Germanis Orant, Sterckraut, Streichkraut. B. Calfs muyle, calfa nuese, orant G. Muron violet, l’oeil du gat

Aparine officinis aspergula φιλάνθρωποϛ, ἀπαρίνη, ὀμφαλόχαρποϛ, φιλίστιον Hippocrati, quod laciniis vestium adhaerere soleat asperitate sua. AL. Klebkraut B. Tongecruyt, cleefcruyt G. Grateron, rieble IT. Speronella H. Presera

Apex stamen Plin. Quod veluti filumentum e calycis sinu prosilit. χρόμη. AL. Die Fademle im mitten der Blumen

Apiastrum citrago, quod citreum malum redoleat. melissophyllum Plin. melitena, amellum. μελίφυλλον, μελισσόφυλλον, μελίτταινα. AL. Melissen, Immenblat, quasi apum folium, Pfaffenkraut, Mutterkraut, Hertskraut, Frauwenkraut B. Melisse, consilie de grein G. Melisse, pom cirade IT. Melissa, cedronella H. Torongil, yerua cidrera, yerua auegera

Apium σέλινον AL. Peterlin, Petersilien B. Peterselie G. Persil IT. Petrosello, apio domestico H. Perexiil

Apium grande hipposelinum, equapium, olusatrum, petroselinum Alexandrinum Dodonaeus esse iudicat, Matthiolus vero vulgari leuisticum, cui sententiae faueo. ἱπποσέλινον. AL. Liebstockel B. Lauas, lanetse Brabantis

Apium palustre paludapium ἐλεοσέλινον, ὑδροσέλινον AL. Eppsich, Eppich, Hepfen B. Ionckvrou merck, eppe G. Persil de l’eau IT. Apio palustre H. Perexil de agua

Argemone inguinaria Plinio, vulgo agrimonia siluestris, anserina, argentina, potentill. ἀργεμόνη ἑτέρα. Fuere qui θάλιχτρον esse putarunt. AL. Genserich, Grensing B. Siluercruyt, blick Hollandis G. Argentine, bec d’oye IT. Argentina

Aristolochia longa ἀριστολοxία ἢ δαχτυλῖτιϛ. AL. Lange Osterlucey B. Ostruyts G. Aristologie IT. Aristologia H. Astronomia

Aristolochia rotunda terrae malum. ἀριστολοxία στρογγύλη, μηλοχάρπον, xαμαίμηλον Diosc. AL. Ronde Osterlucey B. Ronde ostruyts

Aristolochia sarmentitia Scrib. clematites Diosc. χληματῖτιϛ officinis aristologia longa, nonnullis herba Saracenica. Sarasijncruyt Brab. G. Sarasine

Arte misia ab Artemisio Mausoli vxore adoptata. artemisia tenuifolia Ruellio ἀρτε μισία λσπτόφυλλοϛ, παρθένιϛ. Boyfuss, Bucken, S. Fohanns Gurtel. B. Byuoet, sint lans cruyt G. Armoise, l’herbe de S. Iehan. IT. Artemisia H. Artemisia

Arum serpentaria minor officinis, pes vituli, barba Aaron, sacerdotis virile. ἂρον AL. Teutschen Ingber, quod gingiberis in modum admorsa radix linguam incendat. Pfaffen pint B. Papencullekens, calsfsvoet, Aron G. Vit de chien, pied de veau, vit de prestre IT. Aro, gigaro H. Yaro

Arundinis cartilago Plin. vocari videtur, quod in geniculo minus durum porosuisque est.

Arudinum oculi vel bulbi. Plin. lib. 17. Radices quibus seruntur alhae. B. Rietspieren, spieren Hollandis

Arundinum tegulo domum operire Plin. AL. Ein Hauss mit Rhoren decken B. Huys met riet decken G. Couurir la maison de roseau IT. Coprir la casa con canne H. Cubrir la casa con canas

Arundo canna, calamus. χάλαμοϛ. AL. Rhor B. Riet G. Canne, roseau IT. Canna H. Cannas

Asarum vulgago Marcrob. nardus rustica, ἂσαρον. AL. Haselwurts B. Haselwortel, mansoren, asara G. Cabaret IT. Asaro, baccara H. Asara bacar

Asparagus corruda. ἀσπάραγοϛ, ὂρμενοϛ Atticis ὁρμίνιον. AL. Spargen B. Sparagus, coralcruyt G. Esparge IT. Esparago H. Esparagos

Asparagus Primum germen herbarum quod edendo est, ὂρμενοϛ, ἀσπάραγοϛ, ἐχχεχαυλιχόϛ. AL. Die, erste iunge vnd zarte Schosslin am Kraut B. Teer oft ionghe spruy tken van bet cruyt G. La premiere tige de l’herbe IT. La cima, como de couli H. Tallo de la yerua

Aspargi radix satiui, spongia peculiariter vocatur a Plinio et Columella, AL. Spargenwurts

Asparagus siluestris corrudago Gazae, ἀσπάραγοϛ τητραῖοϛ ἢ μυαχάνθινοϛ Gal. Aeginetae, μυάχαθοϛ Dioscorid. ἀσπαραγίαϛ Theophr. AL. Wildspargen B. Wilde sgaragus G. Esparge sauuage

Asphodelus hustula regia albucum officinis, affodillus ἀσφόδελοϛ. cuius flos cum scapo nominatur ἀνθεριχόϛ, albucum Plinio. AL. Affodillwurts B. Affodillen G. Des asphodilles IT. Amphodillo H. Gamonito

Asplenum vulgo in offic. Ceterach. ἂσπληνον, σχολπένδριον ἐμιόνιον πτέρικ. AL. Steinfarn, Miltskraut B. Steenvaren G. Ceterach IT. Aspleno, scolopendria, herba indorata H. Doradilla

Aster Atticus Amellus flos, vt putant, sed falso reclamat enim foliorum paucitas, quorum tamen in amello copiosam syluam prodit Virg. et stellatus vertex, cuius ille nullum facit indicium, non omissur as tam celebrem notam in tam accurata floris praeter morem descriptione. inguinalis nonnullis. ἀστήρ ἀττιχόϛ, βουβώνιον, ἀλίβιον. AL. Megerkraut, Sternkraut, Bruchkraut, Schartenkraut, Wegstrew B. Sterrecruyt G. Aspergoute menue

Asyla Plin. ferus oculus Romanis. Anagallidis species in colore dissidens ἀσύλα. AL. Hunerdarm, Huner serb, gauchheil, vogelkraut G. Morgeline

Atractylis hirsuta offic. carduus benedictus. ἀτραχτυλἰϛ λασία, AL. Cardenbenedict B. Cardo benedictus G. Chardon benoit, saffran bastard H. El cardo huso

Atriplex atriplexum, aureum olus. xρυσολάxανον, ἀτράφακιϛ, παρά τό α(δρῶϛ αὐ/κεσθαι. AL. Molten, Milten, Scheissmilt B. Milde G. Arroches, follette, ab insipido gustu. bonnes dames IT. Atriplice H. Armoles armuelles

Auricula muris μιόϛ ω)τίϛ. AL. Wildt Mangold B. Muys oore G. Oreille de rat IT. Orechia di topo H. Oreya de raton

Ballote cantherinum marrubium, vlceraria, marrubiastrum, marrubium nigrum, offic. prassium foetidum βαλλωτή, μελαμπράσσιον. AL. Schwarts Andorn B. Swarte andoren, oft malrueute G. Marrubin noire, ou puante IT. Marrobio bastardo H. Marrojo negro

Bellis Plin. bellius flos. vulgo consolida minor, herba margarita. βέλλιϛ quasi βιολλίϛ, quod bibernis frigoribus indomitus rediuiuus quasi vi in auras erumpat. AL. Masslieben B. Matelieuen, kersowe Brabantis G. Pasquettes, marguerites IT. Fiore di primauera, primo fiore Hetruscis

Beta σεύτλον, τεύτλον, τευτλίϛ. AL. Mangold B. Biete G. Bete, poree IT. Bietola H. Acelga

Betonica Pauli βεττονιχή Aeginetae vulgo vetonica dicta. AL. Ehrenpteiss, Grundkeil, quasi panaces dicas B. Eerenprijs

Betonica siue (vt aij scribere malunt) vettonica (quippe a Vettonibus Hispaniae populi dicta( altilis siue coronaria. βεττονιχή στεφανοματιχή. AL. Nagelin, Nagelblumen Grassblumen B. Ginoffelen, angiers G. Oeillets

Betonica superba AL. Mutwille, Hochmut B. Plyumkens, eleyne ginoffelkens

Betonica veltonica, Antonio Musae. serratula. yυxοτρόφον, χέστρον, ἱερά βοτάνη Scribonio. AL. Betonien B. Betonie G. Betonie IT. Betonica H. Betonica

Blitum βλίτον. AL. Maier B. Maier G. Portette ronge, du blit


IT. Blito H. Bledo

Botrys ambrosia nonnullis teste Plinio. offic. quercula. βότρυϛ. AL. Krottenktaut, quasi bufonum herbam, quod folia infertora circa caulem, bufonis residentis speciem repraesentent AL. Rabenkraut B. Druyfcruyt G. Pyment IT. Botri

Brassica vulgo caulis brassica satiua χράμβη, κυλοχράμβη Pelagonio.

AL. Kol B. Kool G. Cloux IT. Cauli, cauolo H. Verca, colhos

Brassica Apiana Plin. sabellica Eid. crispa Plin. οὐλή Nicand. οὐλόφυλλοϛ Theophr. σελινοειδήϛ Catoni σελινοσία Athenaeo σελινάϛ Plin. AL. Krauser Kol B. Shecronckelde oft ghehalckelde kool G. Choux crespuz

Brassica capitata tritiana, imperialis. χραμβή χεφαλωτή. hanc suspicor esse quam Nicander γαστέρα nominat a tumidi ventris figura. AL. Kappis Kraut B. Cabuys kole, sluytkole G. Choux cabus IT. Cabuzzo

Brassica Cumana laeuis, rubra. λεῖα, λειόφυλλοϛ, χαυλέδηϛ, ἐλεάϛ. AL. Breitter rother Kol B. oroote roodekool, flore G. Choux rouges

Brassica lacuturria Pl. B. Sauoysche kole G. Choux de Sauoye

Brassica marina θαλασσοχράμβη, χραμβή θαλαττία. vulgo in officinis soldanella. AL. Meerkol IT. Soldano, soldanelle

Brassica Pompeiana Plin. Cypria Remberto. B. Bloemekole G. Choux floris IT. Cauliflores

Britannica Plin. Herba Batauiae peculiaris, praecipui aduersus stomacaccen et scelotyrben vsus, quibus malis dentes excidunt, compagesque genuum soluunturiquam Frisios monstrasse Romanis milit ibus tradit, sic dictam, vt putat quod confines Oceano Britanniae velut propinquae eius nomen deducauerint. in quo linguae imperitia falsum puto, quum vocis originem referendam existimem ad Britten, ita dicuntur cespites’e quibus aggerum moles aduersus maris impetum surgunt, in quibus copiose prouenit hodie cochleariam indigitamus, quod in oblongis foliis, nigrisque extremitas in cochlearij formam rotundetur Hollandi inde Lepelcruyt, et lepebladen appellant. Non desunt qui telephij nomine eam designari malunt.

Buglossum offic. borago, corrago Lucanis olim dicta, quod cordis affectibus opituletur, Apuleio teste βούγλωσσον εὐφρόσυνον, νηπενθέϛ. AL. Borresch B. Bruynagie, boragie, bernaeds G. Borrache IT. Boragine H. Borraja

Bulbus Radix rotunda tunicata. βόλβοϛ. AL. Kolbwrst B. Ronde wortel G. Racine ronde IT. Qualsiuoglia radice rotunda H. Qualquiera raiz redonda, como de cebollas

Bulbus esculentus βολβόϛ ἐδώδιμοϛ. AL. Esclauch B. Schaloengie G. Eschalotte, oignonnette, appetitus, porrette IT. Scalogni

Butomum βούτομον, χαλαμάγρωστιϛ Dioscorid. B. Rietgars H. Ionc de cabas

Bryonia vitis, alba, ampeloleuce, colubrina. βρυωνία, ἂμπτελοϛ λευχή, yίλωθρον. cuius haccam Scribonius vuam Taminiam vocat, quam in vepribus ruberrinam crescere ait, vt inde statuere liceat vitem Taminiam et Tamum etiam Romana voce herbam istam vocatam fuisse quae apud Plinium corrupta est in Tanum ὀφιοσταφυλή Dioscor. quod in ea stabulentur angues, yίλαθρον a depilandis coriis quam vim obtinent eius acini, χαρχίνωθρον et χλῆμα Nicandri et scholiastae. AL. Schmertswurts, Hundskurbs, Meuffeiskurbs, Stickwurts, wilder Zirwen, Scheisswurts, Teuffeiskirsen, Rasswurts, Zanniben, Romische Ruben B. Bryonie, alffpape Brabantis quartelsbeyen Hollandis, quod acinis coturnices vescantur, schaepentel. Frisiis, a similitudine simi ouilli, quem acini referunt G. Couleuree, feu ardant, colubrine, vigne blanche IT. Vite bianca, zuoca seluatica H. Mueze blanca, anorca

Bryonia nigra vitis nigra, hanc ego nauteam Festi esse puto, cui nigra attribuit grana, coriariis in vsu ad depsenda piliisque spolianda coria. βρυωνία μέλαινα, xειρώνιοϛ ἂμπελοϛ, ἂμπελοϛ μέλαινα. AL. Schwarts Stickwurts B. Swarte bryonie IT. Vite nera H. Nuezo negra congorea G. Tan, coleuuree noite

Calamintha mentastrum Apul. et Plin. offic. calamentum: cuius tres censetur species. ea quam officinae calamentum montanum vocant. B. Calament G. Calament IT. Calamento, Altera γλήxων ἂγριοϛ Latinis pulegium agreste. AL. Kleic Bachmuns, wilder Poleye B. Wildespotye G. Pouillot sauuage. Tertia quae Nepeta proprie Latinis, officinis nepita AL. Katsenkraut, Katsenmunts B. Kattecruyt, nippe G. Herbe au chat IT. Nipotella H. Laneuada

Calamiorum multiplex est genus: est enim Calamus fistularis Plinio συριγγίαϛ totus concauus, fistulis vtilissimus: calamus tibialis Plin. αὐλητιχόϛ, continuo foramine peruius. Est et Calamus fruticosus, δόνακ, flumineus, exilis, et nisi in aquaticis haud nascens, qui et χύπριοϛ χάλαμοϛ. Est et Calamus vallaris, siue scpicularis φραγμίτηϛ gracilis, maceriis expetitus. calamus spado Plinio. εὐνουxίαϛ Theophrast. qui exiquam atque adeo nullam habet paniculae comam. Est et Sagittarius Plinio. ναστόϛ. toto internodio concretus, sagittis quaesitus olim. Addatur huc Calamus Indicus, siue arundo Indica Plin. cuius nunc, vt olim, in templis vsus fuit ad cereos lychnuchorum inflammandos. B. Kerckriet, Spaenschriet. Denique calamus calamus qui chartis seruis, quem scriptorium dicimusἐϛ βιβλιογραφίαν ἐπιτήδειοϛ. AL. Ein Schreibfeder B. Een penne, een schrijfveder G. vne plume a escrire IT. Penna Petr H. Plume

Caltha Virg. officinis Calendula. nonnullis verrucaria. χάλθη. AL. Ringelblumen B. Goutbloeme G. Soulcie quasi solsie, hoc est solsequium, quod flos Calthae solis cursum sequatur.

Calyx Plin. Folliculus siue inuolucrum floris, priusquam dehiscat, praecipue rosae, χαλύκ. Dioscor. AL. Rosenknopff, der Knopft an Blumen B. De knoop van de bloeme G. Le bouton d’vne fleur IT. Bottone o boccolo del fiore H. Bellota

Cameraria cucurbita Plinio, quod cameras vmbra operiat etiam, nonnullis perticalis hoc nomine censetur et ventricosa et anguina.

Canabis siue cannabis, χάναβιϛ, xοινοστρόφον, ἀστήριον, a foliorum figura. AL. Hanff B. Kennep, kemp G. Chanure IT. Canabe H. Canhamo

Carex ὀκύϛ. Plin. Iunci genus acuti et durissimi simile Sparto, non autem Asparago, vt perperam scriptum est in Lexicis, quae Calepini nomine in manibus habentur. helmum Hollandi vocamus, Heylem, Solent autem in carectis latere ac stabulari lepores.

Cantabrica sunt qui aquilegiam seu aquilinam vulgo nuncupatamita vocitent: in caule iunceo flosculus oblongis velut calathis, a Plinio descriptam cantabricam malunt alij ad betonicam altilem transferre: nolim ego rem controuersam priuati iuris facere. Si tamen statuendum erit aliquid, aquilinam Chelidoniorum generi asserendam potius duxerim, quorum folia mentitur, et ortum quoque ne dicam etiam vires. Interim dum sub iudice lis indecisa haeret, lituarem hona pace dicere eam liceat quaeso, a litui specie, quam flores suau iter reflexi referunt, adfabre cauo intus spatio quamque e veteribus monetis petere quiuis possit. est enim nobilior vulgatiorque flos, quam vt nomine solum barbaro censeatur. AL. Agley B. Akeleye G. Ancolye IT. Aquilegia

Capillamentum Plin. Folium angustum in capilli modum, quale est croci. τρίxωσιϛ.

Capsicum Actuario, si liquastrum Plin. vt creditur. χάyιχον. piper Indicum. AL. Indianischer Pfeffer B. Bresijlsche peper, peper wr oft van Indien G. Poiure d’Inde

Caput allij est, caput cum nucleis suis. δαιτίϛ Galeno teste. vt allij coma cum capite. μόλυζα Hippocrat. μώλυζα Psello. at ipsi nuclei, quos spicas Latini vocant. ἂγλιθεϛ Dioscoridi sunt. AL. Ein Ehet vom Knoblauch B. Cluyfken loocks, een bolleken loocks G. Gousses d’ail IT. Spiga d’aglio H. Diente o espigo del aio

Cardui fructus siue caput vocatur nonnullis σφόνδυλοϛ et σχαλίαϛ Theophr. vel vt Athaeneus ex eo citat, ἀσχάληρον, et περιχάρπιον Theophr. veriore, lectione quam περιχάρδιον in Athenaeo scriptum est. Cardui vero scapus, cui caput insistit, seorsimπτίρνικ Theophrasto dicitur.

Carduus altilis cinara strobilus χάχτοϛ Theoph. et Athen. χίναρα, χύναροϛ ἂχανθα Sophoc. σχόλυμοϛ ἣμεροϛ. AL. Welsch Distel, Artischock, Strobildorn B. Artischock G. Artichaut, carchiofe IT. Cardo de comer, artichocas

Cassuta angina, vel podagra lini, officinis cuscuta. χασσύταϛ, λινοδ έρη Theophrast. quam linanginam non male dixeris. AL. Filtskraut, Flashsseiden, Todtern B. Schorft, wrange, viltcruyt G. Goute de lin

Caulis Stipes herbae, vnde folia frondesque seu ramusculi emicant. χαυλόϛ. AL. Kraut, Stengel, Stortsel B. Steel, stapel, struyck, stangel, stock G. La tiege, ou tige IT. Il gambo delle herbe H. El tallo de la yerua

Centaurium maius μενταύριον μέγα, xειρώνιον, ab inuentore Chirone Centauro, πελεθρονιάϛ, a monte Thessaliae Chironi habitato falso, pro Rapentico habitum a multis. B. Groote santorie IT. Centaurea maggiore H. Cintoria

Centaurium minus fel terrae selbrifuga, propter amaritudinem summam. χεντ σπριον τό μιχρόν ἢ λεπτόν, χένταυρίϛ Theophr. λιμνήσιον, λιμναῖον Diosc. λιβάδιον Plin. quod propter fontes nascitur. AL. Tausent guldenkraut, Erdtgal, Biberkraut, Fieberkraut B. Cleene centorle, centauriaen G. Chantepoulet, fiel de terre, centaure IT. Biondella Hetrur quod crispandis dealbandisque foeminarum capillis e lixiuio expetatur, centaurea minore. H. Hiel de la tierra

Centunculus Scribonio gnaphalium, γναφάλιον, γναφαλίϛ. Scribonio, quasi tomentitia herba, italis pharmacopoeis cotonaria propterea dicta. AL. Ruhrkraut, Rohr B. Root melisoen cruyt

Cepa Cepe χρόμμυον, διότι τάϛ χόραϛ μύειν ποιεῖ, teste Athenaeo, quod odoris grauitate nictare nos faciat. AL. Zwibel B. Aiuyn G. Oignon IT. Cipolla H. Cebolla

Cepaea nonnullis, anagallis aquatica, becabunga. χηπαία, ἀνάγαλλιϛ ἔνυδροϛ, quod putant nonnulli, quod nomen Sio datur in Dioscoridi adiectis. AL. Wasserpungen, Bachpungen, Pungen, Beeckeboon Hollandis waterpungen. Brab. G. Berle IT. Gorgolestro apud Hetruscos

Chamaedrys trissago, quereula, serratula. xαμαίδρυϛ, xαμαίρωy, λινόδρυϛ. AL. Gamanderle, Bathengel B. Gamanderlijn G. Garmandree, chesnette IT. Querciola Hetrusc. calamandrina Insubribus H. Chamedreos


Chamaeleo albus xαμαιλέον ὁ λευχόϛ. carlina officinis. AL. Eberwurts G. Carline IT. Carlina H. Cardo pinto

Chamaemelum anthemis. xαμαίμηλον, ἀνθεμἰϛ, λευχάνθεμιϛ AL. Camillen B. Camillen bloemen, camemille G. Camomille IT. Camomilla H. Manganilla

Chamaepitys aiuga vel abiga Plin. thus terrae Eid. cucurbitularis Latine, officinis Iua arthetica vel muscata. xαμαιπίτυϛ, quasi pumula pinus. B. Veld cypres, hoe langer hoe lieuer G. Iue muscate ou artheticque IT. Iua chamepitio H. Pinillo, yua artetica

Chelidonium maius hirundinatia. xελιδόνιον μέγα. AL. Schele wurts Chelkraut, Scaewalbenkraut, Goldtwurts B. Schelcruyt, goutwortel, groote gouwe G. Esclere, chelidoine, felongne IT. Celidonia H. Yerua de las golundrinas, celiduena

Chelidonium minus offic. apium haemorrhoidarum, scrofularia minor, ficaria. AL. Psaffenhodlin, Feigwartsen, klein Schelwurts, Meyenkraut, Blutkraut B. Speencruyt G. Bassinet, couillons de prestre, esclere petite IT. Chelidonia minore, fauoscello H. Scrofularia menor

Choudrilla condrilla Plin. χονδρίλη, xονδ ρίλλη. B. Chondrilla G. Letteron IT. Chondrilla H. Litugas, lechugas. Species est siluestris endiuiae, assimilis ambubeiae: imo illam in hunc ordinem referunt

Chrysanthemum Chamaemelum luteum. xρυσάνθεμον. B. Roomsche camillen, vt autumant quidam minus bene AL. Genssblum S. Iohans blum. B. Vokelaer, hontrosen, geele gansbloemen

Cicuta xώνειον. AL. Schierling Ziegerkraut, Wuterich, Windscherling, Wutserling B. Scheerlinck, dulle keruel, pijpcruyt Holland G. Cigue IT. Cicuta H. Ceguta

Citago pseudo melanthium, ἂνθεμον, yευδομελάνθιον. AL. Kaden, Koren rose B. Regelbloemen, korenrose G. Yuraie

Clematis Daphnoides Dioscorid. vincaperuinca Plin. qui etiam chamaedaphnen eandem Graecis vocari ait. χληματἰϛ δαφνοειδήϛ alij peruinca scribunt . AL. Ingrun, Singrun B. Vincoorte, maechden palm. ingroen G. Lisseron, peruenche IT. Prouenca H. Peruinqua

Cnicus hortensis crocus, crocus Sarracenus, offic. certamus. χνῆμοϛ. AL. Wilder Saffran B. Wild saffraen G. Saffran bastard et sauuage IT. Zaffrano Sarracinesco H. Cartamo, alacor, semiente de papagayos

Colchicum μολxιχόν, ἐφήμερον. offic. her modactylus, bulbus agrestis nonnullis. AL. Zeitloss, Hundshoden, Herbstblum B. Hermodactilen G. Mort au chien

Colocynthis cucurbita siluatica. χολόμυνθιϛ, σιχυωνία. Aegin. AL. Coloquint, wilder Kurbs B. Appel, coloquint G. Courge sauuage, coloquinte IT. Coloquintida H. Coloquintida IT. Calabaza filuestre

Consiligo Plin. pulmonaria Vegetij, ellebori nigri species Hierocli, veratrum adulterium nonnullis pomelea officin. yευδοελλέβοροϛ. AL. Christwurts B. Viercruyt, wrangecruyt G. Pommelee, patte de lyon

Conuoluolus Plin. vitealis officinis volubilis media. μαλαχέχισσοϛ Cassiano Basso, liliastrum nonnullis. AL. Schwarts Winde, mittel Winde B. Swarte winde. Italiae huius flores vocantur Campanelle, a nolarum specie

Corona corolle. στέφανοϛ, στεφάνωμα Sophocli. AL. Krants B. Krans G. Chapeau de fleurs

Corona collaris ὑποθυμίϛ Plutarcho quod θυμόν, id est ollum circumdaret, non ab odore thymi, vt vir quidem doctissimus autumat. AL. Halss krants B. Een hoet

Corona pactilis Plin. quae pangitur insertis floribus. στεφάναμω πηχτόν. AL. Krants zusammen geheft B. Een ghespeten oft te samen gemaeckten krans

Corona sutilis Plinio, quae consuitur filis flores constringentibus . στεφάνωμα ῥαπτόν. B. Hoetgen, hoeyken

Coronopus χορονόπουϛ. AL. Krahenfuss, Hanenfuss, Wetsel B. Vogels nest G. Capriole IT. Herba stella H. Guiabelha

Crenae Incisurae in extrema ora folij. γλυφίδεϛ. AL. Krinnen, Kerben B. Keruen G. Grens IT. Tagliature H. Rayas o cortaduras

Crithmum crithamus. χρίθμον. Dioseor. offic. creta marina, baticula. AL. Meerfenchel, Bacillen B. Creta marina G. Fenoil marin, bacil, senpierre IT. Fenochio marino Hetruscis herba di santo Pietro Romae H. Perexil de la mar

Cucumis cucumer, cucumis satiuus. σίχυϛ, σίχυοϛ Aristoph. AL. Cucumeren B. Concommer G. Concumbre IT. Cocomero, cedruolo, quasi Citrullus H. Cogombro, cohombro

Cucumis asininus erraticus, siluestris. anguinus vulgo σίχυϛ ἂγριοϛ. AL. Esels Cucumer B. Wilde concommer G. Concombre saunage IT. Cocomero seluatico H. Cohombrillo omargo

Cucurbita anguina Plin. oblonga. AL. Lang Kurbs B. Langhe cawoerde G. Courge longue IT. Zucca

Cucurbita ventricosa χολοχύνθη [χολοχυ+/νθη] ἐδώδιμοϛ AL. Kurbs B. Groote cawoerde G. Courge IT. Cucurbita H. Calabaca

Cuminum satiuum. χύμινον ἣμερον. AL. Romische Kummel B. Cumijn G. Comin IT. Cumino H. Cominos Cuminum siluestre, consolida regalis vulgo, χύμινον ἂγριον ἕτερον Diosc. AL. Ritterspor B. Ridderspore GAL. Cornuette.

Cyanus, offic. baptisocula, blaueolus, flos Zachariæ. χύανοϛ. AL. Kornblumen B. Coorenbloemen, rogghenbloemen GAL. Bluet, blaueole. ITAL. Fior campese, battisuocere

Cyclaminus, orbicularis, tuber vel rapum terrae, offic. artanita, panis porcinus, rapum porcinum. χυχλάμινοϛ, ἰxθυόθηρον. AL. Schweinbrot, erd, apffel, fawbrot, erdwurtz B. Verckens broot, eerdet-appel GAL. Pain de porceau ITAL. Pan porcino, ciclamino H. Pan de puerco

Cymae Plin. cymata Colum. Coliculi delicatiores tenerioresque scaporum. χυήματα, quasi nouelli partus. AL. Zarten schoszlin der krautern B. Nieuwe schootkens oft spruytkens GAL. Les cimes oules tendrons des herbes ITAL. Le cime H. La cima o elbreton redoio de la verca

Cynanthemis χυνανθεμἰϛ, χυνοβοτάνη. offic. cotyla vel cotula foetida. AL. Krottendill, hundsdill, hundsblum B. Paddebloemen

Cynoglossa χυνόγλωσσοϛ. AL. Hundszung B. Honds-tonghe GAL. Langue de chien ITAL. Lingua di cane H. Viuiebla

Cyperus Babylonius Vulgaris galanga. χύπειροϛ βαβυλώνιοϛ. AL. Galgenwurtz B. Galigaen GAL. Galingal ITAL. Galenga

Cyperus iuncus quadratus Celso, iuncus angulosus Plin. & triangulus, offic. cyperus ἐρυσίσχηπτρον, χύπειροϛ. AL. Wilder galgan B. Wilde galigaen GAL. Souchet ITAL. Cipero H. Iuncia auellanda, iuncia de olor

Daphnoides δαφνοειδέϛ Dioscorid. εὐπέταλον, a comae elegantispecie. στέφανον ἀλεκάνδρου alij dixerunt: eandem fortasse nati esse cumlauro Alexandrina, vbi causam reddidi. πελασγόν Plin. πέπλιον Dioscorid. officinis laureola, cuius gustatu accenditur os & guttur. AL. Zyland B. Kellerhals GAL. Laureole ITAL. Laureola H. Laureola

Daucus oreoselinum δαύχοϛ. AL. Vogelnest B. Croonkens cruyt sunt qui Hispanis dictam bisnagam putant, qua dentes repurgant.

Dictamnum pulegium Martis, offic. hortense gingiber, diptamus. δίχταμνοϛ, δορχίϛ Aetio. AL. Wilderpoley GAL. Dictam, ou gingembre de iardin ITAL. Ditamo H. Ditamo yerua

Dipsacus labrum vel lauacrum Veneris. offic. carduus fullonum, carduus Virg. virga pastoris. δίyαχοϛ, ὀνοχάρδιον, χνέωρον. AL. Kartendistel, bubenstrel, weberkarten, kartenkraut B. Volders kaerden, kaerden GAL. Chardon a foullon, chardon a carder, verge a bergier ITAL. Cardo H. Cardencha, cardo penteador

Dracunculus officinis serpentaria maior. δραχόντιον, δραηοντία μεγάλη. AL. Schlangenkraut, drachenwurtz B. Speerwortel, slanghencruyt GAL. Serpentine, serpentaine ITAL. Drachonte H. Dragoncia

Dracunculus hortensis dracunculus acetariorum. B. Dragon

Echium alcibiacum, viperina, nonnullis serpentaria, ἔxιον, a viqua pollet aduersus virus viperinum, vel quod semen ferat viperinis capitibus simile. ἀλχιβιάδιον, δωριάϛ Aeginetae. quae vox apud Dioscor. deprauata est in ἀρίδαν, ἐxίδνιον Apuleto, etθηριόριζον, e superiore ratione. AL. Wilde ochssezung B. Wilde buglos GAL. Bulgosse sauuage ITAL. Anchusa H. Yerua de la biuora, soagem

Equiselis equisetum, salix equina, hippuris. ἱ/ππουριϛ, σαλπίγγιον Cassiano basso, ἀνάβασιϛ, a scansili cannarum ordine. AL. Roszwadel, katzenschwantz, schafthew, roszschwantz, pferdschwantz, katzenhelm, katzenkraut, taubendreck B. Cattesteert GAL. Queue de cheual, prela ITAL. Coda di cauallo Prima eius species Italice ab asperitate vocatur asprella, altera vero sceuola. H. Coda o rabo de mula, ciennudillos, ab insinitis geniculis

Erigeron senecio, vulgo cruciata. ἠριγέρων. AL. Creutzwurtz, grindkraut B. Cruyswortel, crusette GAL. Senesson ITAL. Cardoncello, spellicciosa H. Bonuaron betro

Eruca εὐ/ζωμον. B. Rockel, rackette GAL. Roquette ITAL. Rucketta H. Oruga

Eryngium capitulum Martis, centum capita, offic. Iringus. ἠρίγγιον. AL. Brachdistel, manstrew, ellendt, wallendistel B. Cruysdistel, sonder eynde, meer-wortele Flandris GAL. Paincault, ou chardon testu ITAL. Rinzo, iringo, eringio H. Cardo corredor, quasi carduus longe lateque prorepens

Erysimum irio. ἐρύσιμον. AL. Hederich, wilder senff B. Witte mostaert GAL. Velar de la tortelle ITAL. Irrione H. Rinchoan

Eupatorium εὐπατώριον, ἡπατῖτιϛ, ἡπατώριον. inuolucrum maius, offic. agrimonia, concordia, marmorella. AL. Bruckwurtz, odermenig, agrimonien B. Agrimonie, levercruyt GAL. Eupatoire, aigrimoine ITAL. Agrimonia H. La agrimonia

Euphrasia ocularia. εὐφροσύνη, ὀφθαλμιχή. AL. Augentrost B. Ooghentroost GAL. Eufraise

Fasciulus manualis Plin. quem vulgus medicorum manipulum vocitat δράχοϛ, δράγμα. AL. Ein handtvoll B. Hantvol GAL. Poignee ITAL. Mapulo H. Manojo de yeruas


Fibrae Plin. capillamenta Colum. ἴνεϛ. Minutissimae & extremae radiculae. AL. Beywurtzeln, die faselen an der wurtzeln B. De haerkens van de wortelen GAL. Filets des racines ITAL. Il filo de la radice H. Hebra

Filix quasi minus felix aruis, antiphrastice, Capro teste. πτέριϛ, θηλύπτεριϛ, βλῆxνον Theocrit. schol. βλῆτροϛ Nicandro. δασύχλωνον, πολύῤῥιζον, ἑρμού βαῖ/ϛ. Filicem fruticosam veteres agnoscunt, & produnt talem nomina, ita vt nostratis (quae vnica recta insistit radice, eaque aquilam passis alis volantem exprimente) cognitionem habuisse non videamur. Porro inter filicis nomina apud Dioscorid. φιλισφανάρια est, quae Foenaria, vel vt ego malim, Veneria verti potest AL. Waldfahrn B. Varen GAL. Feuchiere ITAL. Felce H. Delecho

Flos flosculus, ἂνθοϛ, ἂνθη Theophr. ἂωτον. AL. Blum, blust, bluhe B. Bloeme, blossem, bloemken, bloetsel GAL. Fleur ITAL. Il fiore H. La flor

Foeni meta AL. Hewschochen, hewstock, ein schochen B. Hoop opt cas oft rock hoys GAL. Monceaj ou tas de foin ITAL. Mucchio di feno, bica Dan. & Ariost H. Monton de heno

Foeni striga Varroni, Ordo demessi foeni, ita vt stratus falce in pascuis iacet. AL. Hew hauszlen ordentlich gestelt B. Een swad oft reck hoys naer malcander GAL. Monceaux de foin par ordre ITAL. Cumuli di feno per ordine H. Montones de heno el vno tras del otro

Foeniculum μάραθρον. AL. Fenchel B. Venckel GAL. Femoil ITAL. Fenocchio H. Hinojo, finicho

Foenum a fatu quo fructisicat quotannis. xόρτοϛ. AL. Hew B. Hoy GAL. Foin ITAL. Fieno H. Heno

Foenum cordum serotinum. AL. Embd B. Tlaetste oft spadich hoy GAL. Foin d'arriere saison, foin tardif ITAL. Feno che vientuora della stagione

Foenum furcillis versare Varr. AL. Das hew mit gabeln vmbkehren B. Het hoy omkeeren metter gaffel GAL. Tourner le foin auec les fourches ITAL. Volgere il feno con la forcella o forcina H. Trastonnar el heno con la horca de dos gaios o puntas

Foenum Graecum Silicia Plin. silicula Varr. τῆλιϛ, βούχεραϛ, αἰγόχεραϛ, χάφοϛ. AL. Fenigrec, bockshorn, kuhorn B. Fenigrieck GAL. Fenegrec, fenegrey ITAL. Fiengreco H. Alfornas, alholuas

Foenum in foenisicij cumulum addere vel in pyramides exstruere. AL. Ein burde hew machen B. Hoy aen rocken setten, oft hoopkens maecken, thoy tassen GAL. Combler le foin, amasser le foin en vn tas ITAL. Far monte difeno H. Hazer monton de heno

Foenum mucidum Vegetio. AL. Faul vnd schimlechtig hew B. Vunstich hoy GAL. Foin moisi ITAL. Feno che sa di moffo H. Heno mohiento o mohoso

Foenum trastellis eradere Varr. AL. Hew mit rechen auffkratzen B. Swelen, metter egghen uyt scherren GAL. Racler le foin auec le rasteau ITAL. Rader il feno col tastello H. Raer el heno con el rastro

Foenum subsecare Varroni, falce demetere. ἀμα=|ν. AL. Hew schneiden B. Hoy maeyen oft snyden GAL. Faucher, scier ou couper du foin ITAL. Segar o tagliar il feno H. Cortare el heno

Fragrum τρίφυλλοϛ μορομενήϛ. AL. Erdtbeernkraut B. Eerdtbesyen cruyt GAL. Fraisier

Fumus terrae fumaria, χαπνόϛ. quod delachrymationem oculis inunctus pariat vt fumus. χαπνίον, xελιδόνιον Aetio. AL. Erdrauch, taubenkropff, katzentorbel B. Grysecom, duyvenkervel, eerdtroock GAL. Fumeterre ITAL. Fumo terra H. Paolilla

Fungus cuius species est Boletus, solus innocuus. μυχηϛ, hic βωλίτηϛ. AL. Pfifferling B. Stoeltgen, campernoelye, duyvels broot, paddestoel. Holl. GAL. Champignon, potiron ITAL. Fungo H. Homgos cogomelos

Galium γάλιον, quod vim coaguli habet incogendo lacte. AL. Megerkraut, Walstro, vnser frawen bethstro B. Walstroo GAL. Petit muguet ITAL. Galio H. Coaja leche

Geniculum Plin. articulus Ciceron. Nodus quidam herbarum in caule ἂρθον. AL. Knopff, gleich B. Knoopken, knot GAL. Le neud ITAL. Il nodo delle herbe H. El nudo de la yerua

Gentiana γεντιανή, a Gentio Illyriorum Rege inuentore. νάρχη. aloe Gallica Apuleio, ab insigni amaroe. AL. Entzian, bitterwurtz, creutzwurtz B. Gantian GAL. Gentienne ITAL. Gentiana H. Gentiana

Geranium vehinastrum. γεράνιον. AL. Gruinaria nonnullis, rostruncioniae, & acus pastoris AL. Storckenschnabel B. Oyevaers beck, cranen beck GAL. Esquille a bergier, pied de colomb, herbe Robert ITAL. Geranio, rostro di grua o di cicogna H. Pico de ciguenna, aguja pampillos

Geum Plinio, caryophillata vulgo dicta ab odorata caryophyllorum ad modum radice. Barbaris Auancia, sanamunda, oculus leporis, benedicta. AL. Benedicten kraut B. Naghelcruyt GAL. Herbe benoite, galiot, salmonde

Gingidium γιγγίδιον. ITAL. Bisacuto Rom H. Visnaga Adstipulor hic magis Remberto herbario doctissimo, quam iis qui Cerefolio nomen istud attribuerunt.

Gladiolus Apuleio, genitalis, segetalis nonnullis, quod inter segetes crescat, cuius flores Italis Monacuccie dicuntur. κιφίον, φάσγανον Theophr. μαxαιρώνιον, ἀναχτέριον. AL. Klein blaw schwertel. GAL. Glaieul.

Granum Gnidium χόχχοϛ γνίδιοϛ, πυρόϛ ἂxνη. Fructus Thymeleae, quam Arabes & officinæ mezereon nuncupant. ITAL. Pede montano, quasi montanum pipier, quod gustatu linguam accendat.

Granum tinctorium, vel infectorium. χόχχοϛ βαφιχή, ὑ/σγχ pausaniae. AL. Scharlachbeere. GAL. Graine d’escarlate, vermillon. ITAL. Grana de tintori H. Grana in grano, grana para tennir

Halicacabus vesicaria Plin. offic. alkekengi. άλιχάχαβοϛ, φύσαλιϛ, στρύxνον, χύστιον Hesychio. solanum vesicarium. AL. Iuden kirschen, boberellen, rot nachtschatt B. Criecken over zee, winterkerssen. GAL. Des coquerets, coullebobes, alquequanges, baguenaudes. ITAL. Alquaquengi. H. Bexiga de perro

Hedera terrestris hedera pluuiatica corona terrae. γῆϛ στέφανοϛ, xαμαίχισσον, xαμαιλεύμη, χίσσοϛ ἂχαρποϛ, vel ἐπίγειοϛ. Chamaecissos Plin. σιλινῖτιϛ. AL. Gundelraben B. Onderhave GAL. Lierre terrestre

Hedypnois Plin. intybus siluestris, folijlatioris, ἡ δυπνοίϛ. AL. Geel wegwart B. Gheele cicorye GAL. Cicoree iaune

Helenium quod ex Helenae lachrymis extitisse putatur. Inula, terminalium, offic. enula campana. ἐλένιον, μηδιχή, φλόμοϛ ἰδαῖοϛ, νεχ τάριον, βούγλωσσον χλεώνιον. AL. Alantwurtz B. alant, alantwortel GAL. Enule, campane, aulnee ITAL. Lella, enola, enoa H. Ala, enula campana

Heliotropium herba solaris Celso. ἡλιοτρόπιον, σμοπιούρον, σχορπίου οὐρά ἡλιόπουϛ, quod solis cursum sequatur, officinis Hetruriae verrucaria, a tollendis affrictu verrucis: aliis herba cancri, quod aduersus carcinomata praesens sit. AL. Sonnen wirbel B. Somerwendet, canckercruyt GAL. Tornesol, herbe au chancre ITAL. Chirasole H. Tornasol

Helxine perdicium. muralium vel muralis herba Celso. vrceolaeis Apuleio & Hortriago, vitrearia, parietaria Aurelio Victori, ἑλκίνη, ἀμελκίνη Diosc. περδίμιον, quod perdices ea praecipue vescantur: σιδηρῖτιϛ in Hippiatricis, παρθένιον etiam Celso & Galeno, & Nicand. schol. AL. Maurkraut, Sant peters kraut, Tag vnnd nacht B. Parietarie, glaescruyt GAL. Paritoire ITAL. Parietaria, vitriola H. Yerua de vidrio, yerua del muro, alba haquilla de rio

Helxine cissampelos Galen. χαλαχόχισσοϛ. Cassiano. AL. Winden, Zaunclocken B. Winde ITAL. Viluechio minore H. Campanella yerua

Hemerocallis ἡμεροχαλλίϛ Dioscor. AL. Heidnisch gilgen, Heidnisch blum, goldwurtz B. Lelykens van Caluarien GAL. Lis iaune ou sauuage ITAL. Giglio seluatico H. Lirio amarillo

Herba gramen poetis, pro quauis herba. ποά, βοτάνη. AL. Kraut B. Cruyt GAL. Herbe ITAL. Herba H. Yerua

Herba voluntaria Plinio, quae sponte citrasementem nascitur, cui satiua opponitur. AL. Kraut so von jhm selbst wachst B. Cruyt dat van selfs spruyt ende groeyende is GAL. Herbe qui croist de par soy sans estre semee ou plantee ITAL. herba che nasce da sistesso H. Yerua que nace sin sembrarla

Hermodactylus χολxιχόν, ἐφήμερον, Bulbus agrestis. AL. Zeitlosen B. Hermodictilen GAL. Mort au chien

Hieracium accipitrina Apuleio, & lactuca siluatica. ἱεράχιον, σενxίτηϛ, θρίδακ ἀγρία Apuleio, & πιχρίϛ. AL. Habichkraut B. Hauicks cruyt

Holus vel olus, Quaecunque herba esculenta, ab olla nomen sortita, quod in cibum veniat. λάxανον. AL. Gartenkraut, kochkraut, eszkraut B. Backcruyt, salaet, warmoes cruyt, moescruyt GAL. Toute sorte d’herbe pour manger ITAL. Ogn’ herba buona da mangiare H. Ortaliza

Horminium satiuum saluia Romana, geminalis agrestis, galli centrum. officinis gallitricum. ὂρμινον μηπαῖον. Sunt qui ἀλεχτορόλοφον vocant. AL. Scharlach B. Scharley GAL. Oruale, saulge transmarine

Hyacinthus ὑάχινθοϛ, χοϛ μοσάνδαλοϛ Pausaniae. AL. Mertzenblumen B. Pacinten blaenwe meyebloemkens GAL. Vaciet, ou oignon de chien ITAL. Hiacintho, cipola canina H. Los mayos flores

Hydropiper Persicariae illud genus est aquaticum, quod sine maculis vocitamus piper aquaticum. ὑδροπίπερι. Sunt qui πολύχαρπον aut πολύδριτον Hippocrati dici volunt. AL. Pfawenkraut, wasserpfeffer, muckenkraut B. Waterpeper GAL. Curaige, rassel ITAL. Pepe aquatico H. Yerua pexiguera sin manchas

Hypericum offic. perforata, a foraminibus quibus pertusa ridentur


folia: fuga daemonum. ὑπεριχόν χόριον. AL. Sant Iohans kraut, harthaw B. Sint Ians cruyt GAL. Mille pertuis ITAL. Perforata, hyperico H. Coraconillo

Hyoscyamus altercum Scribonio, Apollinaris, fabulum, Iouis faba, faba suilla, herba calicularis Apuleio, faba Iupina, symphoniaca Apuleio, mania, officinis iusquiamus: ὑοσχύαμοϛ, διοσχύαμοϛ, ἐμμανε\ϛ, διθυράμβιον, τυφώνιον Zoroast. πυθώνιον, a furore & insania quam conciliat: ὑπνωτιχόν. AL. Bilsenkraut, bilsen, bilsamen, sawbonen, schlafkraut, dolkraut B. Bilsen, malcruyt GAL. Hannebane, endormie, iusquiame, mort aux oyes, febue de porc ITAL. Iusquiamo disturbio H. Veleno

Hyssopus ὑ/σσωποϛ. AL. Kloster hyssop B. Hyssope GAL. Hyssope ITAL. Hysopo H. Hyssopo

Iberis lepidium. ιβηρἰϛ, χαρδαμαντιχή, ἀγριοχάρδαμον, quasi nasturcium siluestre. AL. Steinkressig, wilder kresz, gauchblum GAL. Passerage, chasserage, nositort sauuage ITAL. Lepidio, iberide H. Nasturcio montesino

Internodium Colum. Interuallum inter hina genicula. φάλανγκ. AL. Der halm zwischen zweyen gleichen B. ’Tknoopken tusschen d’een ende d’ander steel vant cruyt GAL. L’entredeux des neuds ITAL. Spatio tra l’vno & l’altro nodo H. El canuto entre dos nudos

Intubum vel cichorium siluestre. πιχρἰϛ, χιxώριον. nonnullis ambubeia. AL. Wegweisz, wegwart B. Wilde cicorye GAL. Cicoree sauuage ITAL. Cicorea seluatica

Inturis Latine, capparis. χάππαριϛ. AL. Kappers B. Cappers GAL. Capres ITAL. Cappari H. Alcaparra

Intybus intybum, seris, intubus satiuus vel hortensis. σέριϛ. intubum satiuum, latifolium, vulgo endiuia, scariola offic. AL. Scariol B. Witte endyuie GAL. Scariole ITAL. Cicorea H. Cicoria, almiron

Iris ἴριϛ, θαυμαστόϛ, οὐρανία, ab admir anda caelestis arcus millecoloris imitatione. ἀστραγαλῖτηϛ Galeno, radix Illyrica, sic enim lego apud Dioscor. pro μάριχα, lubrico errore in Scriptura A, quod geminatum sit M. AL. Blaw silgen, blaw schwertel, violwurtz, Himmelschwertel B. Lisch over zee GAL. Flambe, glayeul ITAL. Giglio azurro o celeste, irios H. Lirio cardeno

Iris lutea pfeudoacorus. yευδοάχοροϛ. AL. Gheel oder gelbschwertel, drachenwurtz B. Gheele lisch, bocksboonen GAL. Glais, glaieul, flambe bastarde

Isatis glastum Plin. hodie guadum & pastillum. ἰσάτιϛ. AL. Weydt B. Weede, pastel GAL. Guede, pastel de Languedoc ITAL. Guado H. Pastel

Iuncus scirpus, xοῖνοϛ. AL. Bintz B. Biese GAL. Ionc ITAL. Gionco H. Iunco

Iuncus acutus ex marinis & oxyschanis, quorum triplex est genus: is qui proprie acutus, vel mas & sterilis, ὀκὐϛ est a Plinio dictus: haud ambigo quin sit quem caricem Seruius intelligit, frequens maritimis in locis, tumulisque arenariis Oceano oppositis, qui ex semetipso, cacumine in terram depacto nascitur, vt Plinius fatetur. Hellem Holland. ITAL. Giunco marino H. Iunco marino

Iuncus holoschoenus mollis & carnosus. ὁλόxοινοϛ. B. Martebiesen hic ad vtilia vtilissimus est, fertque fructum ouorum cohaerentium modo.

Iuncus laeuis mariscus Plin. xοῖνοϛ λεῖα. B. Merchbiesen, bobbel Holland. Bobbert.

Iuncus odoratus ἡ xοῖνοϛ offic. squinanthum, quasi xοίνου ἂνθοϛ, vulgus pastum siue pabulum camelorum nominat. AL. Kammelhew GAL. Squinanthum ITAL. Gionco odorato, squinantho H. Paya de la mequa, paya de camelos

Iuncus triangulus vide in Cyperus.

Lactuca crispa cappadox Plin. θρίδακ οὐ/λη. AL. Krauser lattich B. Ghecrolde oft ghecronckelde latuwe GAL. Laictue crespue ITAL. Lactuca crespa H. Lechuga crespa

Lactuca sessilis laconica Plinio, betica, Colum. capitata aliis, θρίδακ siue θριδαχίνη πλατύχαυλοϛ Theophr. ἂστυλιϛ Athenaeo, εὐνούxιον Pythag. generis vocabulum vtrumque, quod Veneris vim retundat & emasculet quodammodo esu suo lactuca. AL. grosser latrich B. Crop latuwe, gesloten latuwe, cropsalaet GAL. Lactue testue H. Lechuga parada por el suelo

Lagopus λαγώπουϛ Diosc. λαγώπυροϛ Hippocr. pes leporis, leporina herba, quod eius capitula referant pedem leporis, quae in furfurum tandem speciem abeunt: trifolium humile aliis. AL. Katzenklee, quasi trifolium felium, & Hasenpforlin, Hasenpfatle B. Hasenpootkens GAL. Pied de lieure, herbe de la Trinite

Lanugo Mollis fructuum lana, vt cydoniorum. ἴουλοϛ. AL. Die woll an fruchten B. De wolle van de vruchten GAL. La mousse des fruits

Lapathum λάπαθον ἣμερον, παρά τό πάσσειν, ab inaniendo ventre: rumex satiuus, offic. lapathium, hippolapathum Galeno, quidam rhabarbarum monachorum. ἱππολάπαθον. AL. Heidnisch lendenkraut B. Patientie GAL. Patience, lampe apud Allobroges ITAL. Lapatio, rombice H. Labaca

Lapathum acutum oxylapathum, rumex acutus. (Rumex autem nominis originem refert adrumam, quod eius succus velut eruma sugatur.) ὀκυλάπαθον. AL. Mengelwurtz, grindwurtz, striefwurtz, zetterwurtz. B. Peerdick, patich. GAL. Pareille herbe aux teigneux.

Lappa κάνθιον, quòd ruffet capillos. xοιραδόλεθρον, quod strumas aboleat. AL. Spiletzkletten, bettler leusz, quod mendicorum vestibus adhaereat pediculi in morem B. Cleyne clissen. GAL. gleteron grapellas. ITAL. Lappola minore H. Lappa menor, amor de hortelano, quasi hortulani amores

Lauandula, hirculus nonnullis, saliunca Plinio, vt Scaligero videtur. spica, spica nardi. B. Lauender, spijck. GAL. Lauende.

Laser Gallicum, laserpitium Gallicum. λάσαρον γαλατιχόν in Hippiatricis : eam esse herbam reor, quam ostrutium herbariorum vulgus nuncupat. AL. Meisterwurtz B. Meesterwortel GAL. Austrice. Ruellius Angelicam putat vulgo ita dictam. AL. Brustwurtz, heiligen geists wurtzel B. Angelica. GAL. Angelicque.

Lathyris, offic. cataputia minor. λάθυριϛ. AL. Springkraut, springkorner, treibkorner B. Sporie, spurgie, springcruyt. GAL. Espurge. ITAL. Cataputia minore H. Tartago, hiquera del insierno, hoc est, ficus Acherontica, vt Nebrissensi placuit, quum Ricino id debeatur nominis.

Laurus Alexandrina, Idaea, hippoglottion Plinio, vel hypoglottion potius ex Dioscoride: Daphnitis Plin. lib. 15. cap. vlt. pro quo vetustissimus Codex quem habui, nunc apud doctissimum medicum Becanum pro deposito seruatur, Danaen pro Daphnitin legit : cuius ego sidem approbo, non ex Dioscoride modo, sed & ex Stephano, qui de vrbibus scripsit, cuius verba mox adscribam. δάφνη ἀλεκάνδρεια, & ἀλεκάνδρεια βοτάνη (non autem βοτά) Stephano: item ἀλεκάνδρα, in Alexandri Macedonis gratiam, qui eius ramulis coronamenti loco in certaminibus vsus fuerit. δανάη , velin Danaes memoriam, vel quod foeneret tanquam δάνοϛ quodpiam in foliis fructum. Rursus χαρπόφυλλον Plin. vel φυλλόχαρπον cum Stephano: cuius codex deprauatus habet φυλλόχαπον. item ὑπογλώττιον Dioscor. ὑπελατόν Plin. ἰδαῖα vtrique: ὑδραγαγόν Dioscorid. Praeterea xαμαιδάφνη Stephano: adde & ἐπιφυλλόχαρπον ex Theophrasto & Stephano, apud quem ἐπιφυλλάχανθον perperam scribitur, nisi fortassis affinitate herbarum deceptus ille, putarit hanc cum Hippoglosso eandem esse, quae in foliis aculeatis ceu linguas execuntes habet, ac proinde ἐπιφυλλάχανθον, eam scripserit. Porro Stephani haec sunt verba, a me integritati suae restituta : ἔστι χαἰ ἀλεκάνδρεια βοτάνη χαἰ φυτόν, παῤ ἂλλοιϛ δὶ ἀλεκάνδρα, ἔξ ἦϛ ἐστέφετο ἀλέκανδροϛ εν τοῖϛ ἀγῶσι, τινὶϛ δεὶ δανάην αὐτήν χαλούσιν, οἱ δὶ xαμαιδά φνην, οἱ δὶ ἐπιφυλλόχαρπον ἢ φυλλόχαρπον. Porro sunt qui hanc etiam victoriolam hodie nominant: nec desunt qui cum Hippoglosso bonifaciam reddunt, de qua suo loco. GAL. Laurier Alexandrin, ou d’Alexandrie.

LemniscusFasciola coloria e corona dependens. λημνίσχοϛ. AL. Die faselen oder bendel die an den krantzen haughen B. De bindelen die aen de croonen hanghen GAL. Rubens ou bendes de chapeaux de fleurs ITAL. Fiocchi, nappe H. Las vendas o vandas de las guirnaldas

Lenticula palustris φαχόϛ τελματώδηϛ. AL. Wasserlinsen B. Croest GAL. Lentille de mer ITAL. Zen, lente di palude H. Lenteja de la agua

Libanotis offic. foeniculus porcinus. nomen habet ab odore thureo, quod λιβανωτίϛ sonat. AL. Beerwurtz B. Beerwortel

Libanotis coronaria rosmarinus, salutaris herba. ληβανωτἰϛ στεφανωματιχή. AL. Roszmarin B. Rosemarijn GAL. Rosmarin ITAL. Rosmarino H. Romero

Lichen offic. hepatica. λειxήν. AL. Brunnenleberkraut, steinleberkraut B. Leuercruyt GAL. Hepaticque, porcorau ITAL. Hepatica, figadella

Lilium rosa Iunonia. λείριον, ἀφροδίτηϛ xάρμα Nicandro, σούσον, χρινάνθεμον. AL. Gilgen B. Lelye GAL. Lis ITAL. Lilio, giglio H. Lirio blanco, azucena

Lilium rubens purpureum Ouid. hyacinthus Eidem. lib. 10. Metamorphos. χρῖνον, χρῖνον ἐρυθόν ἢ πορφυρούν, χρινάνθεμον, χρινόῤῥοδον, non cynorrhodon, apud Plin. lib. 21. c. 5. vti Cornarius legendum admonuit. AL. Roth gold gilgen B. Roode Lelye GAL. Lisiaune

Limonium beta siluestris Plin. terrae tintinnabulum, offic. pyrola, palustribus in locis nascens copiose: apud nos herba betae assimilis, chirurgis expetita. λειμώνιον. AL. Holtzmangolt, wintergrun B. Pyrola, wintergroen GAL. Pirole

Lini stupa a stipando. AL. Werck, stoppe Flandris B. Werck, stoppe Flandris GAL. Estoupe ITAL. Stoppa di lino H. Estoppa de lino

Linum Plinio dicitur, quicquid textrinae aptum, siue contusae herbae, siue frutices arboresque subministrant, vti non male iudicat Rondiletius. λίνον. AL. Flachs B. Vlas GAL. Lin ITAL. Lino H. Lino

Linum factum Vlpiano. AL. Flachs der nun geschwungen vnnd gehechelt ist B. Gheheeckelt vlas

Lithospermon milium solis offic. cauda pecorina nonnullis vocatur. λιθόσπερμον, γοργόνιον, διόσπυροϛ Theopr. AL. Meerhirsch B. Peerlen cruyt, steensaet GAL. Gremil, herbe aux perles H. Mijo de sol


Luculamentum Camera quaedam seclusa & distincta in seminum vasculis, vti videre est in capitulis papauerum. θήμη Aristot.

Lotus satiua λωτόϛ ἣμεροϛ. vulgo trifolium odoratum. AL. Siebengezeyt B. Seven ghetijdtcruyt GAL. Trissle odoriferant

Lupus salictarius offic. lupulus, βρύον. AL. Hopffen B. Hoppe GAL. Houblon ITAL. Bruscandola, quasi bryon scansile, vt putant nonnulli H. Humbrezillos, cuerpo d’hombre

Lychnidum generi adscribenda est citra omnem controuersiam ea, quam Digitalem herbariorum vulgus nominat: itaque communi nomine censebitur Lychnis λυxνἰϛ, θρυαλλίϛ. Digitalis, campanula siluestris. AL. Fingerhut, fingerkraut B. Vingherhoete a digitabulispecie

Lychnis coronaria Sunt qui Iouis florem vocant. λυxνἰϛ στεφανωματιχή, διόϛ ἂνθοϛ. AL. Mergenroszlin, Marienrosen B. Christus ooghen Haec eadem est cum Rosa Graeca Plinij, de qua diximus in Rosa canina inter frutices.

Lychnis syluestris λυxνἰϛ αγρία. AL. Widerstosz, gildweych B. Ienetrekens

Lysimachium salicaria. λυσιμάxιον, λύτρον. Diosc. AL. Weiderich, gelb oder geel weiderich B. Partijcke, wederick GAL. Pellebosse, cornelle, soucie d’eau, socie aquaticque

Malua maior vel hortensis. μολόχη, moloche Colum. melope Plinio, sed non sine vitio, vt reor. μαλάxη μηπευτή, διάδεσμα Zoroastri. ἂνθεμα Pythag. nonnullis οὐρά μυόϛ, id est, muris cauda. AL. Ehrnrosen, herbstrosen, grosz bappelen B. Winter-roosen GAL. Rose d’outre mer, maulue de iardins

Malua siluestris μαλάxη ἀxρἰα. AL. Bappel, kaszlinkraut, paplenkraut B. Papelmaluwe, kees kens cruyt GAL. Malue ITAL. Malua H. Malua

Manipulus foeni Plin. ἀγχάλη xόρτοου, α(γχαλίϛ. AL. Ein buschle hews B. Een arm vol hoys, greep hoys, een bussel hoys GAL. Vne poignee, vne iauelle, vn boteau de foin ITAL. Maniplo o branchata di feno H. Manojo de heno

Mandragoras μανδραγόραϛ, ἀνθρωπόμορφοϛ Pythagorae, ἀντίμηλον, a fructu malo simili: μιρχαία, a venesicij amatorij suspicione, propter famosam Ciecen. μώριον. AL. Alraun B. Mandragora GAL. Mandegloire, mandragore ITAL. Mandragora H. Mandracola

Marrubium prassium. λινοστρόφον, πράσιον, φυλλοφαρἰϛ, χαμηλοπόδιον. AL. Marobel, andorn, lungenkraut B. Malroue, Maltrueuie, witte andoren GAL. Du marrubium ITAL. Marrobio H. Marrujo, marrubio

Medica Varr. Trifolij genus pecori pabulum. μηδιχή Dioscor. AL. Gulden steinklee H. Mielguas

Melanthium nigelle, gith, officin. nigella Romana. μελάνθιον. AL. Romischer Coriander, schabab, schwartz kumel B. Nardus GAL. Nielle, nigelle, poiurette, a piperis sapore ITAL. Nigella H. Axenuz, neguilla

Melilotus fertula campana Plin. officinis corona Regia, pratellum. μελίλωτοϛ. AL. Steinklee B. Malloet GAL. Melilot ITAL. Melioloto H. Corona de Rey

Mentha μἱνθη, ἡδύοσμοϛ. AL. Muntz B. Munt, ment, cruysmunt, bruynheylighe GAL. Mente ITAL. Menta H. Yerua buena

Menthastrum ἡδύοσμοϛ ἂγριοϛ. AL. Roszmuntz, quasi caballina mentha: fischmuntz B. Roode watermuntz GAL. Mente sauuage, pouliot sauuage ITAL. Menta seluatica H. El mastranto

Merourialis λινόζωστιϛ, ἐρμού πόα, ἢ βοτάνιον, παρθένιον, φήλλον Theophr. AL. Bengelkraut, scheiszkraut, Mercuriuskraut, kuwurtz B. Mercuriael, bingelcruyt GAL. Mercuriale ITAL. Mercurella H. Mercuriale

Merges Virgil. χώμυϛ, δέσμη. Manipulus spicarum. AL. Korngarb B. Schoof, koorenschoof, koorengherwe, bussel-koorens GAL. Vn fais de fourment ITAL. Fascio di fromento H. Manojo de trigo

Meum anetum siluestre vel tortuosum. μεῖον. AL. Barwurtz, hertzwurtz ITAL. Meo H. Punillo

Muscus marinus βρύον θαλάσσιον. AL. Meermoosz B. Zeemoes GAL. Coralline ITAL. Corallina H. Malhorquiana yerua

Myrrhis vulgo cicutaria, quod foliorum hirsutiae repraesentet cicutam, μύῤῥίϛ. AL. Wilde kerffel B. Wilde keruel GAL. Cicutaire, persil d’asne

Napus βουνίαϛ. AL. Steckruben B. Parijssche’rapen ’steeckrapeo GAL. Nauet ITAL. Napo H. Nabicas, nabo luengo o delgado

Narcissus bulbus vomitorius. νάρχισσοϛ παρά τό ναρχώδειϛ, βαρύτηταϛ ἐμποιεῖν Plutarch. quod caput grauet: a narce, non a fabuloso Narcisso dictus: Plinio, βολβόϛ ἐμετιχόϛ. λείριον Theoph. & Tarrhaeo, εὐμενίδων στεφάνωμα Euphorioni, & Soph. schol. AL. Narcissenroszlin B. Narcissen GAL. Narcisse ITAL. Narcisso

Narcissus lauteus pseudonarcissus. AL. Vchtblumen, hornungblumen, zeitlosen B. Sporckelbloemen, gheele tydel osen

Nardus Plin. nardus Assyria Hor. offic. spica nardi. νάρδοϛ. AL. Spicken nardi, nardus B. Spica nardi H. Hazum bar, espiga sil Nasturtium a narium tormento Plin. χάρδαμον. AL. Kressig, gartenkresz B. Kersse, Tuynkersse Hollandis GAL. Cresson de iardin, alenois, nasitort ITAL. Nasturtio, agresto H. Nastuerco, malpica

Neruus Quod prælongum filamentum & continuum folia perreptat, vt in plantgine. AL. Ader, oder seitte B. De zeen, oft zenue GAL. Le norf ITAL. Neruo H. Nieruo

Nucleus Plinio, pro bulbo & segmine capitis allij, spica Col. ἀγλιθεϛ γέλγιθεϛ, σχελλίδεϛ Aeginetæ. AL. Knoblauch zehen B. Keerne oft kærle van loock GAL. Le cerneau des aulx ITAL. Sphigherto d’aglio H. Dientillo del aio

Nympha Inuolucrum, seu calyx floris. modice dehiscens, seseque aperiens, νύμφη.

Nymphæa claua Herculis, offic. nenuphar. νυμφαία, ῥόπαλον ἡράχλειον, μαδωναίϛ apud Boeotios teste Theophr. at flos ipse peculiari nomine dotatus, βλέφαρον Dioscoridi vocatur. AL. Seeblum, haarwurtz B. Plompen GAL. Nenufar iaune & blanc ITAL. Taiero, traierazzo d’acqua, ab orbis mensarij sorma H. Nenufar, higo del rio, escuderte del rio, golfano, gelphano Lusitanis

Olus coctiuum vel concisum. λάxανον ἐφθόν. AL. Grun muesz B. Warmoes GAL. Potage, soupe verde, delior Eburonib ITAL. Minestra d’herbe, come di cauli, spinazzi, etc H. Comida de ortaliza

Ophioglosson lingua serpentina, lingua & lingulaca Plinij existimatur esse nonnullis: offic. lancea Christi. ὀφιόγλωσσον. AL. Naterkunglin B. Ons Heeren speercruyt GAL. Langue de serpent, herbe sans cousture ITAL. Lucciola, lingua serpentina

Orchis, priapiscus Apuleio, leporina nonnullis, officin. satyrion. ὂρxιϛ, χυνοσόρxιϛ. AL. Knabenkraut B. Kullekens cruyt GAL. Couillon de chien, Satyrion ITAL. Testicoli de cane H. Cojon de perro

Origanum heracleoticum ὀρίγανοϛ ἡραχλεωτιχή. offic. origanum Hispanicum, nonnullis cunila. πάναχτοϛ. AL. Wogelmut, dosten, costentz B. Grove margeleyne Holl. grove marioleyne Brab GAL. Mariolaine bastarde, origon ITAL. Origano H. Oregano

Orobanche quæ Latine scandulaca esse videtur, ascandendo, quod vt scandula alia aliam superscandit, ita hæc frumenta scandendo obstrangulat. ὀροβάγxη. eruangina. ὀσπρολέων quasi leguminum leo, λεοντοβότανοϛ B. Smeercruyt GAL. Tigne

Oxalis rumex, offic. acetosa. ὂκαλιϛ. AL. Sawrampffer B. Zurick, surckel GAL. vinette, ozeille, salette ITAL. Herba brusca H. Azedrilla, romaza

Oxalis minuta vulgo acetosella. AL. Klien sawrampffer B. Schæpsurckele, schape zurick Hollandis, veldt surckele GAL. Petite salette

Oxys trifolium acetosum, offic. panis cuculi & alleluya. ὀεὐϛ, ὀκυτρίφυλλον. AL. Guckgauchklee, hasenampffer, roszampffer, sawrer klee, buchlee, buchampffer, buchbrot B. cockoucks broot, alleluha GAL. Pain a coquu

Pæonia casta Diosc. aglaophotis Apuleio. παιωνία, πεντόροβοϛ Galeno, γλυχυσίδη Theoph. quod acinos non absimiles mali punici præserat, est enim σίδη malum punicum. σεληνόγονον, διxομήνιον, σελήνιον, quod corniculatæ lunæ speciem referant seminum inuolucra. ἐφιαλτία Aetio. quod ephialtem siue incubum curet. AL. Gichtwurtz, peonien, beningenkraut, pfingstrosen, quod sub Pentecostes ferias exoriantur flores: Konningsblum, quasi Regius flos B. Peonie GAL. Penoesne, piuoine ITAL. Peconia H. Rosa montes, rosa albardera

Panicula Plin. Lanosa coma, qualis arundinum, phoba Plin. ἀνθέλη, φόβη, quasi coma seu iuba arundinacea. B. riedtpluyme H. Enea

Papauer satiuum μήχων χηπαῖοϛ, χυνεχεφάλαιον Hesych. AL. Olmag, magsamen, magle B. Mancop, heul, eulsætcruyt Brab GAL. Pauot ITAL. Papauero domestico H. Dormidera

Papaueris caput χωδεία proprio nomine dicitur, vt folium eius, πλαταγώνιον, teste Theocriti scholiaste.

Papauer erraticum fluidum. μήχων ῤοια=ϛ. eo quod deciduum ac defluum protinus florem amittat. papaueralis. multi hanc anemonem vocare non dubitant. AL. Klapperrosen, glatzen, wildmæn, wilder magsamen B. Clapperroosen, wilden hauel GAL. Cocquelicoc, pouctu ITAL. Papauero seluatico H. Hamapola, pappoulla

Papauer corniculatum μήχων χερατῖτιϛ Diosc. fabulum marinum Latine dici ait Dioscorides. AL. Gall olmagen, gehornter magsamen B. Gheelen heul GAL. Pauot cornu ITAL. Papauero cornuto H. Dormidera marina

Pappus Plin. lanugo e floribus veterascentibus decidua & volatica. πάπποϛ, γέρειον Arato, Nicandro γέρων Athenæo. xαῖτα Theocrito. AL. Wolle der Krauter, die sich last abblasen B. Stuyfken, monickhoofrken GAL. La fleur que le vent souffle

Peucedanum stataria herba, pinastellum, foeniculus porcinus vulgo. πευχέδανον. AL. Schwebelwurtz, sewfenchel, haar-


strang BEL. Verckens venckel, solffet wortel GAL. Quene de porc

Parthenium solis oculus Latinis officinis matricaria, amaracus. ἀμάραχοϛ Aeginetæ, παρθένιον, xρυσόχαλιϛ. AL. Mutterkraut, meidblumen B. Mater, Moedercruzt GAL. Matricaire, marone, cotula foetida ITAL. Brusaculo H. Magaca.

Parthenium mas Hanc volunt esse quæ officinis athanasia & tanacetum nuncupatur. AL. Reinfarn B. Rienvaren, wormcruyt GAL. Athanasie

Pastinaca cara radix σταφυλῖνοϛ ἣμεροϛ, φίλτρον, χάροϛ, Athenæo. AL. Pastinachen, pasteney, ruble B. Pinsternaceke, Pastinæcken, tamme moren GAL. Pastenades ITAL. Pastinaca H. Sanahoria blanca

Pastinaca erratica Plin. σταφυλῖνοϛ. AL. Wild pasteney, vogelnist B. Croonkens cruyt, Vogels nest. GAL. Pastenade sauuage, des panets.

Pastinacæ radices Italis Macheroni dicuntur: nam macheroni cibus est epasta & caseo confectus.

Pentaphyllum quinquefolium. πενταπετέϛ Theoph. πεντάφυλλον. AL. Funffinger Kraut, weiszfunff B. Vloycruyt GAL. Cinquefueille ITAL. Cinque foglio H. Cingo en rama

Peplus officin. esula rotunda. πέπλοϛ. AL. Teuffelsmilch B. Duyvels-melck GAL. Reueillematin de vignes at quam officinæ vocant Esulam simpliciter, Pityusa Dioscoridi est.

Pepon πέπων, σιχυοπέπων Galen. B. Groote Pepoen at melopepon. μηλοπέπων, a mali rotunda specie, μηλοπέπων σπερματιαϛ Polluc. AL. Melon, melaun, pfeben B. Meloen GAL. Pepon, melon ITAL. Melone, pepone H. Pepon, o melon

Pericarpium folliculus Col. Siliqua. Virgil. Theca & inuolucrum seminis quodcunque. περιχάρπιον, λέποϛ, λέμμα, πέσχοϛ Nicandro. λόβοϛ Eidem. AL. Heutle, hulschen, Kifle B. Peele, puele, ’thuysken dært sæt inne is GAL. L’estuy ou gousse des grains ITAL. Folliculo H. Hollejo

Periclymenus offic. caprifolium siluæ mater Scribonio, volucrum maius, lilium inter spinas, barbaris matrisilua. περιχλύμενον, σπλήνιον, χληματῖτιϛ, χαλυχάνθεμον. AL. Geiszblat, speckgilgen, zeunling, waldgilgen, gilgen confort B. Gheyten blat, memmekens cruyt, caprifolie GAL. Cheure fueille, vincibosse ITAL. Matresilua H. Madreselua

Personacea personata, arcium, lappa maior offic. bardiana. προσώπιον, ἂρχειον. AL. Gros Kletten B. Groote clissen GAL. Gleteron, bardane petite, gletteron ITAL. Lappola magiore H. Bardana

Petasites πετασίτηϛ, a prægrandi ad petasi modum folio. AL. Pestilentzkraut B. Dockebladeren, pestilentie wortel GAL. Bardane grande

Phu vulgo Valeriana φού. Dioscorid. nardus rustica, marinella, genicularis, herba benedicta. AL. Gros baldrian, Dennmarc B. Tamme valeriane, sint Ioris cruyt, speercruyt, quod primo erumpentia folia mucronem hastæ referant GAL. Valeriane ITAL. Valeriana H. Yerua benedicta

Phyllitis lingua ceruina vulgo, offic. scolopendria. φυλλίτιϛ. AL. Hirschzungen B. Hertstonge GAL. Langue de cerf H. Lengua ceruina

Piperitis siliquastrum iuxta Ruellij sententiam, quam nec refello nec approbo: esset costus hortensis nobis dictus. πιπερῖτιϛ. AL. Frawenkraut, Heidnisch mundkraut B. Cost GAL. Herbe du coque ou de la poiurette ITAL. herba di gallo H. Pimiento o pebre de Hispania

Plantago maior αῤνὀγλωσσοϛ μείζων, ὂρτυκ Theophr. ἑπτάπλευροϛ Plin. προβάτειον στελέφουροϛ. AL. Gros wegerich, ballenkraut B. Weechbree, Weechbladen GAL. Plantain ITAL. Plantagine H. Llanten yerua

Plantago minor arnoglossa, offic. lanceola quinqueneruia. αῤνόγλωσσοϛ πεντάνευροϛ. AL. Spitzig, wegericht B. Hontsribbe, cleyn wechbree GAL. Lanceola

Polygonaton offic. sigillum Salomonis. πολυγένατον. AL. Weiszwurtz B. Salomons segel GAL. Ginuliere, geniculiere, quasi geniculata ITAL. Ginocchierto, frassinella Hetrusc H. Frassinella

Polygonum proserpinaca, seminalis, vulgo centinodia, corrigiola, & sanguinaria. πολύγονον AL. Wegerich, weggrasz B. Wech-gras, cruepel-gras, verckens gras, Duysentknoop GAL. Corrigiole, renouee ITAL. Corregiola H. Corriola

Polypodium filicula. πολυπόδιον. AL. Baumfarn, dorszwurtz, engelfust B. Eyckenvaren, boomvaren GAL. Polypode ITAL. Polypodio H. Polypodio

Porrum capitatum aricinum. πράσον μεφάλωτον. AL. Lauch B. Loock GAL. Porreau ITAL. Porro capitato, praso H. Puerro

Porrum sectile Iuuen. sectiuum Col. Tarentinum. γηθυλλἰϛ, γήθυον. AL. Spaltlauch, stucklauch B. Stockloock Porro capitatum & sectiuum genere non differunt, sed mangonio: capitatum autem e sectiuo siue longo fieri substrata tegula in transplantatione, resectis prius foliis annotat doctissimus in suis commentariis Matthiolus, schoenoprassum. noprassum xοινόπρασον. AL. Schnitlauch, Prisslauch B. Biest, Biesloock, a iuncis qui vice foliorum illi sunt. GAL. Petit porreau, porrette, ciuette.

Portulaca quod portulas foliroum similitudine imitetur. ἀνδράxνη, χιxληβῶτιϛ, quod χίxλαι, id est turdi ea vescantur, Hesychio. AL. Grensel, Burgel, Burtzel, Portzelkraut B. Porceleyne GAL. Pourpier, pourchaille porcelaine ITAL. Porcellana, portulaca, procacchia H. Verdolaga, baldrogas

Potamogeton fontinalis, folio betæ. ποταμογείτων, σταxυῖ/τηϛ. AL. Samkraut, Seehaldenkraut B. Fonteyne cruyt GAL. Epsi d’eau

Psyllium yύλλιον. pulicaris herba. AL. Flohkraut B. Vloycruyt GAL. Herbe a puces ITAL. Psillo H. Zargatona

Ptarmica sternumentaria, pyrethrum siluestre, tanacetum aquaticum vulgariter. AL. Wasser oder spitze Reynfarn GAL. Herbe a esternuer ITAL. Oliuella

Pulegium γληxών. AL. Poley, Hertzpoley B. Poley GAL. Pulege, pouliot ITAL. Pulegio H. Polejo

Pyrethrum saliuaris. πύρεθρον, πυρίτηϛ, πυρωτόν. AL. Bertram B. Piretrum GAL. Piretre, pied d’Alexandre ITAL. Pelitre H. Piretro

Raunculus strumea, a medendo strumæ sardonia herba, scelerata Apul. officinis pes corui. βατράxιον, βατραxιϛ, σαρδῶα, σαρδῶον, σθέλινον Epigram. AL. Hannenfuss, gleissblumen B. Hannenvoet GAL. Bacinet ITAL. Pie coruino, ranunculo H. Yerua belida

Ranunculus vocatur etiam herba, quam polyanthemon. πολυάνθεμον Plinius vocat. AL. Schmaltzblum B. Borerbloeme

Raphanis radicula. ῥαφανίϛ. AL. Rattich B. Radiis GAL. Raue, raifort ITAL. Kaphano, radice H. Rauanl, & rauanillo

Rapum γογγύλη ἣμεροϛ AL. Ruben B. Rape GAL. Raue, naueau rond ITAL. Rapo H. Nabo

Rapum siluestre rapunculus. AL. Rapuntzle B. Reponcel GAL. Raponce ITAL. Raponzolo H. Ruyponces

Reticulum Cic. nodulus, pastillus odoratorius Horatio. ἀμμάτιον. cic. Reticulum ad nareis apponebat plenum rosæ.

Rhecomo rhacoma Plin. rha, rheon, rhaponticum, Plin. rhabarbarum ῥά, ῥέον. AL. Rhabarbaren B. Rabarber

Ricinus Plin. offic. kerua vel cerua, palma Christi, cataputia maior, regium granum Mesuæo, χίχι, χρότων σιλλοηύπριον Herod. πενταδάχτυλον. AL. Creutzbaum, Wundelbaum, Zeckenkorner B. Palma Christi, Mollencruyt, Wonderboom, Cruytsboom GAL. Palme de Crist, palme Dieu ITAL. Mirasole, girasole, fagiuolo Turchesco H. Figuera del infierno velut auernalis ficus.

Rubia erythrodanum officin. rubia tinctorum ἐρυθρόδανον σχύρον Nicandro. AL. Farberrot, Rote B. Crappe, Mee GAL. Garance ITAL. Rubbia H. Rubia

Saluia ἐλελίσφαχοϛ. AL. Salbey B. Sauie, Salie GAL. Sauge ITAL. Saluia H. Saluay, saluia

Satureia thymbra, cunila. Colum. thymbram vult esse siluestrem cunilam, vet satiuam & hortensem Satureiam. Plinius quoque eo distinguit solum, quod Satreia vocetur in condimentario genere, vt palato gratior, alioqui eadem cum thymbra. θύμβρα. AL. Kunel, Saturey, Zwibelhyssop, Gartenhyssop B. Euele, Satureye, Hoffkun, Lochekoel GAL. Satrea, sauareie, sarriette ITAL. Saturegia, peuerella, conila, thymbra, sauoreggia, conille Hetruscis H. Segurella, axedrea

Scandix σχάνδικ. volunt eam esse, quæ Romanis acula, nostrate lingua Nælde Keruel, quasi chærephyllum aciculatum, dicitur, cum tamen Plinius cum Theophrasto scadicen eadem, & tragopogona nominari dicat, foliaque illi croco similia tribuat, & in caule breui calycem magnum, cuius in fastigio canam barba, vnde illi nomen.

Scapus Plin. Caulis rectus in columnæ modum. Thyrsus Plin. θύρσοϛ Dios. χαύλοϛ AL. Gerader Stengel B. Rechte steel van cruyt GAL. La tige droite ITAL. Il gambo diritto H. Tallo o astil de la verua

Scilla σχίλλα, xῖνοϛ eadem Plutarcho dicitur & Etymologi auctori, vnde Pericles xινοχέφαλοϛ dictus conuitio fuit, quod capite prægrandi Scillam reforret. AL. Meerzwibel B. Zeeayuyn GAL. Charpentaire, sciboulle, oignon marin ITAL. Scilla H. Cebolla albatrana

Scolopendrium caleifraga Scribonio, σχολοπένδριον, ἂσπληνοϛ, ἡμιόνιον, πτέρικ. offic. ceterach. AL. Miltzkraut, Steinfaren B. Steenvaren GAL. Ceterach ITAL. Ceteraco H. Doradilla

Scordium trixago vel trissago palustris. σχόρδιον πλευρῖτιϛ. AL. Lachen Knoblauch, Wasserbattenig B. Waterloock GAL. Chamaraz ITAL. Scordio H. Scordio

Sedum maius vitalis Apuleio. Iouis caulis, semper viuum, hypogesson, quod in suggrundis fere nascatur, sesuuium Opilio, quod in tegulis domuum seri solebat ob vim sedandorum fulminum, officin. barba Iouis. ἀεἰζῶον, στέργηθρον, ζωόφθαλμον, ἀμέριμνον, ἀειθαλὶϛ, ἀμβρόσιον, ἠρογενητόν xρυσόσπερμον, αἰώνιον, πρωειγονον, ὑπόγεισσον. AL. Gross Hausswurtz, gross Donderbeer B. Huysloock, Donderbært, quasi Tonantis barba GAL. Ioubarde ITAL. Semperuiuo maggiore, orechiaria, a similitudine quam cum auribus habet H. Sempreuiua,. yerua puntera

Sedum minus cauda muris. ἀείζωον μιχρόν, ἠριθαλὶϛ, γεισῖτιϛ,


πετροφυὶϛ, τριθαλὶϛ, χεραυνία, quod fulminibus aduersari crederetur. Hanc esse quam digitellum nominat Plinium, suspicor, a digituli similitudine. AL. Kleine Donderbeer B. Cleyne Donderbært GAL. Triguemadame ITAL. Pignola, a similitudine quam cum nucleis pineis gerit

Sedum tertium illecebra, portulaca siluestris, telephium. ἀνδράxνη ἀγρία, τηλέφιον. AL. Maurpfeffer, Katzentrublin B. Muerpeper GAL. Pain d’oiseau

Semem γόνοϛ, σπέρμα, γενεά. AL. Saamen B. Sæt GAL. Semence ITAL. Seme H. Simiente

Serpillum matris animula. ἔρπυλλον. AL. Hunerkole, Hunerklee, Costentz, Quendel B. Wilde Thijm, Quendel, onser Vrouwen Bedtstroo GAL. Serpolet ITAL. Serpillo H. Serpollio, serpam

Sertum Virgil. strophium Plin. στεφάνωμα. AL. Krantz Mayen, Schaple B. Kransken GAL. Chapeau de fleurs ITAL. Ghirlauda H. Guirnalda

Seruia Plin. Sertum e sloribus, pastillus e floribus fartus. στέφανοϛ ἔλιχτοϛ. AL. Ein Meyle von Blumen B. Een tuylken Brab. een houpeelken Flandris, aliis ruycker van bloemen. GAL. Vn bouquet ITAL. Mazzo di fiori, mazo Venetis H. Emboltorio de flores

Sicilire pratum Falcibus consectari, quæ foeniscæ præterierunt. Varr. Plin. AL. Die Wisen oder Matten schropffen B. T’stopsel vant verlaten gras afmæyen GAL. Refaucher le pre ITAL. Tornar a segare il prato H. Segar la segonda vez el prado

Sinapis σίναπι, παρά τό σίνειν τοὐϛ ω)=παϛ. AL. Senff B. Mostært GAL. Moustarde, seneue ITAL. Senape H. Mostaza

Sinus alarum cauum, Canus anfractus caulis, vnde ramuli exiliunt, exoriunturque. χολπόϛ, μαxάλη. AL. Die Krunme der Schossln B. T’hol der spruyten

Siser Plinij, haud dubie subalbidum Carotarum genus est, es iis quas iuri carnium incoquere, patrio more solemus, quidquid alij obloquantur id quod decet atque euincit præcipue neruus, mediam qui radicem perrepit, amariusculus, vtcunque ab aliis negatus, in quem millies incidisse memini, quod eo radicum genere (quas a patria mea, cui vicinus ager præstantissimas fundit, Hornanas cum ambitu quodam, vt maiores delicatioresque natio nostra expetit) auidissime vescar. Est autem is neruus durior incoctiliorque & amarore quodam ingratus, fibris quibusdam in ceteram carnem excurrentibus consertus, exemptilis a reliqua carne. Non tamen ignoro totum genus haud distingui illo neruo, quod mangonio fortassis hortulanorum acceptum ferendum est, qui nonnullas herbas, spinas exuere, alias etiam tunica nudatas prodire docuerunt. σίσαρον. AL. Geele Ruben B. Poten, Peen, Wortelen, Hoornsche Wortelen GAL. Pastenade iaune

Siser alterum σίσαρον. AL. Gierlin zam Rapuntzel B. Suuckerwortelkens, Serillen GAL. Cheruy, gyroles ITAL. Sisaro H. chirimas

Sisymbrium officin. balsamita, aliis menta crispa. σισύμβριον. AL. Krausen Balsam B. Gecrulde Baltem

Sisymbrium aquaticum nasturtium aquaticum. χαρδαμίνη. AL. Brunkressen, Wasserkressen B. Waterkersse GAL. Cresson ITAL. Cressione

Sium lauer σίον AL. Wasser Eppig B. Watereppe GAL. Berle ITAL. Gorgolestro H. Rabacas

Similax læuis offic. volubilis, campanula, funis atborum σμίλακ, ἢ μίλακ λεῖα. scandulaca Festo Pompeio, quod scandat herbas, easque necet. coniugulum catoni. AL. Windenkraut, Weisslocken, Klocken blumen B. Winde, Wrange GAL. Liset, liseron ITAL. Viluchio maggiore H. La campanellao corriola maior

Smilax aspera hedera cilissa Theoph. interpreti Gazæ. volubilis pungens vel acuta. σμίλακ τραxεῖα. AL. Scharpffe Winden B. Steeckende Winde GAL. Liset picquant ITAL. Hedera spinosa, rouo ceruino Hetruscis H. Biguorda

Smyrnium σμύρνιον. B. Peterselye van Macedonien GAL. Macerone ITAL. Apio Macedonico

Solanum strychnis. offic. vua lupina, & solatrum, morella, vua vulpis στρύxνοϛ χηπαῖοϛ, τρύxνοϛ εὐήπατον. Theoph. AL. Nachtschatt B. Nachtscade GAL. Morelle ITAL. solatro H. Yerua mora

Solanum letale offic. mortale μανδραγόραϛ Theophr. AL. Dolkraut B. Dulle besyen, Dulcruyt

Sonehus cicerbita, lactucella offic. taxaracon, lactula leporina Apul. nonnullis palatium leporis. σόγxοϛ. AL. Wilder Hasenkol, Gans Distel B. Conynencruyt, Daudistel, Gansendistel, Melckweye GAL. Laiteron, palais au lieure ITAL. Soncho, cicerbita H. Sarraja

Sparganium gladiolus palustris. σπαργάνιον, κιφίδιον. B. Waterlisch, Candelærs

Sphacelus στφάχελοϛ Theophr. saluia agrestis, Ambrosiana officin. AL. Wilde Salbey B. Wilde Sauie

Sphondylium rutinalis Latine, offic. Angelica putatur, & S. Spititus radix. Sunt qui angelicam, Panaces Herculeum esse existiment. σπονδύλιον. AL. Angelica GAL. angelicque Matthiolus, vei herbariæ columen, eam quam vulgus Brancam vrsinam appellat esse sphondylium annotat AL. Teutscher Berenklaw Spina alba ἂχανθα λευχή, ἀγριοχίναρα, δοναχῖτιϛ. spina regia. offic. carduus beatæ Mariæ, Arabibus bedeguar. AL. Frauwendistel, Mariendistel B. Onser Brouwen Distel. GAL. Chardon nostre dame, artichaut sauuage.

Staphysagria, vua siluestris. pituitaria, pedicularia Scribon. herba pedicularis Colum. ἀσταφἰϛ ἢ σαφισαγρία, φθειροχτόνον. AL. Speichelkraut, Leusskraut, Leusssamen, Bissmuntz B. Luysecruyt. GAL. Staphisagrie, herbe aux poux. ITAL. Staphisagria, stapusaria, semensa de frati H. Fabaraz, paparraz, hauarraz

Stratiotes Diosc. vulgare millefolium, supercilium Veneris. στρατιώτηϛ xιλιόφυλλοϛ. AL. Garb Schafgarb, Schafriip, Tausentblat B. Gerwe GAL. Millefueille

Symphonia gomphæna. B. Papegacyen cruyt, a colorum varietate, gelosye GAL. Genesie, gelesie

Symphytum insuta rustica, & alus Gallicus Scribonio, quæ lectio reponenda est apud Aurelianum lib. 5. Tardarum passcap. 2. pro ar Gallicum, confirma maior, solidago, consolida maior. offic. σύμφυτον. AL. Walwurtz, Schmerwurtz, Schantzwurtz, Vein wellen B. Wælwortel GAL. Consire, oreille d’asne ITAL. Consolida maggiore H. Suolda vel consuelda maior

Tages Apul. flos Indicus. Suntqui Artemisiam monoclonon eam faciunt. τάγηϛ Tunetanus flos. B. Tuenis bloeme

Tarchon draco hortensis ταρxόν Simeoni Zetho. B. Dragon GAL. Dragon ITAL. Dragoncello

Teutlomalache Ruellio, quod vulgo spinachium, forte a scmine spinis aculeatis non absmili, τευτλομαλάxη. AL. Binetsch, Spinat B. Spinasie GAL. Espinars ITAL. Spinazzo. Venetis

Thalictrum θαλιχτρον, quasi θάλλορ ἱχτέρου: enest quam officinæ sophiam indigetant, ictero præsentaneam semine. AL. Welsamen B. Fyecruyt Melisoen cruyt

Thlaspi nasturtium tectorium. θλάσπι AL. Bisemkraut GAL. Seneue sauuage H. Pangueso

Thlaspi alterum raphanus maior. πρσιχονάπυ, θλάσπι ἕτερον. AL. Merrattich B. Mirredick GAL. Grand raifort

Thymus θύμοϛ. AL. Romischer oder Welscher Quendel B. Thijm GAL. Mariolaine d’Angleterre ITAL. Thimo H. Tomilho, salsero

Tithymallus lactuca marina Celso, τιθύμαλλοϛ. AL. Wolfsmilch B. Wolfsmelck GAL. Herbe au laict ITAL. Tithimallo H. Lechetrezna

Tragacantha τραγάχανθα. AL. Dragant B. Dragant H. Alquetira

Trichomanes fidicula capillaris, offr. polytrichon. τριxομανέϛ AL. Roter Seeinbrech Widertod B. Wederdoot, root Steenbreck GAL. Dupolytrichon ITAL. Politricho H. Politricho

Trifolium acutum Colum. Veget. odoratum, bituminosum. ἀσφάλτιον Colum. μηνιανθὶϛ, χνίχων, ὀκυτρἰφυλλον, quod confragesis locis nasci Vegetius ait, odoris grauis: & bitumini similis, vnde a Græcis ἀσφάλτιον, a Latinis propter siguram, acutum trifolium nuncupatur, longis & hirsutis foliis virens, caule quam praten se robustiore: quæ verba hic auctor ex Columella descripsit, nam quod ibi additur. Simonianum vitiatum est, pro Siler montanum: Estque idem cum Scribonij

Oxytriphylio quod grauem emittere odorem testatur, foliis lanuginosis & in extremo quasi aculeatis.

Trifolium pratense τρίφυλλον, τριπέτηλον Callimacho, μηδιχή πόα Aristoph interpr. AL. Klee B. Clauer GAL. Treffle ITAL. Trifoglio H. Treuol

Tussilago, populago offic, vngula caballina, farfara, filius ante patrem βήxιον, ἀφυλλανθέϛ. Theophrasto vocariexistimo, quasi sine folio florens, ev quod flos præuertat foliorum prouentum. xαμαιλεύχη, velut pumila populus. AL. Rosshuff, Brantlattich B. Hoefbladen, Peertselæuwe, Brantlauwe, sint Quirijns Cruyt GAL. Patte a cheual ITAL. Vnghia di cauallo H. Vnna de asno

Typha sceptrum morionis τύρη, AL. Narrenkolben, Liessknospen B. Lieschdoden Donsen, Dullen, Polsen GAL. Masses, rouseau ITAL. Mazza sorda, quod huius lanugo auribus incidens surditatem pariat H. Bohordo, iunco amacorocado

Veratrum album elleborus albus. ἐλλέβοροϛ λευχόϛ. AL. Welsch Niesswurts B. Niescruyt, witte Niesswortel GAL. Viraire, veratre, ellebore blanc ITAL. Elleboro binaco H. Yerua de balestre, verde gambro blanco

Veratrum nigrum Melampodium, a Melampode, qui Proeti filias hac radice ab insania liberauit, vnde & Proetium quoque dicitur. ἐλλέβοροϛ μέλαϛ, μελαμπόδιον, μελανόριζον, προίτιον, ἔχτομον Hippocr ἔντομον Plinio. AL. Schwarts Niesswurtz, Christwurtz B. Niescruyt GAL. Viraire noir ITAL. Elleboro nero H. Verdegambro negro

Verbasculum articularis, offic. herba paralysis, primula veris. φλόμοϛ, ἀρθριτιχή. AL. Schuisselblumen, Handschluchblumen B. Sluetelbloemen, Hofbloemen GAL. Coquu

Verbascum Jucumbra: Lucernalis herba, candela regia, candelaria. offic. tapsus barbatus, φλόμοϛ AL. Wullkraut, Konigskertz, Brenkrant, Himmelkraut, Kersenkraut B. Wollecruyt, Wolblat, Tortsencruyt GAL. Bouillon ITAL. Tasso barbasso H. Vetbasco o gordolobo


Verbena Sacra omnis herba, & lustrales ramuli, qui vel religionis ergo adhibebantur, vel ad ornatum aris circumdabantur, cuiusmodi myrtus apud Menandrum, olea, laurus.

Vertex & Radix, quære in Arbore.

Verbenaca eincinnalis, sagmen. περιστερεὼν, ἀριστερεών. Plut. AL. Eiserich, Eisenhart, Eisenkraut B. Yserhars, Verbene, Ysecruyt GAL. Veruaine ITAL. Vermina cola, herbena H. La grama yerua, verbena

Viburnum Virgil esse puto eam Clematidis speciem, quam seruatc nominis vestigio Gallid, Viorne nuncupat, sic dictam a viendo id est ligendo: Germani Waldreben, & Lijnen: Brabanti quoque Lijnen. ITAL. Viorno frutice H. Vngueneco de vimbres

Vila alba λευχοίον B. Vilieren, Stock vilieren, Damaschbloeme ITAL. Viola bianca H. Violeta blanca

Viola calathiana Plin. autumnalis. AL. Lungenbloeme B. Duysentschoone, bleu Lelykens

Vila flammea flammula Gazæ, offic. herba clauellata, herba Trinitatis. φλόκ Theoph. φλόγιον. AL. Freysam, Dreyfaltigkeit Bulm B. Penseen GAL. Penseos

Viola lutea Plin. offic. keiri, hesperis. AL. Geele Nagelin, Nagelblumen B. Gheele Violetten, Steenviolieren Brabantis GAL. Giroffle iaune

Viola nigra purpurea ἴον πορφυρούν AL. Mertzen Fillen, blaw Veihel B. Violetten, Meertsche Violettekens GAL. Violette de Mars, & de Caresme ITAL. Viola porporea, & mammola H. Violeta

Vmbella muscarium Plin. a similitudine muscarij, quo muscæ fugantur, vocatur fastigium pluribus longioribusque pediculis in orbem circumactum, quale in foeniculaceo caule. σχιάδιον Diosc. AL. Ein dolder von Blumen, blumen Wadel B. De croon van cruyt

Vmbilicus Veneris acetabulum, herba coxendicum Plin. scatuncellus Barbaris. χοτυληδὼν, χυμβάλιον, σχυτάλιον. B. Nauelcruyt GAL. Escudetres ITAL. Ombilico di Venerc

Vrtica χνίδη, ἀχαλήφη. AL. Nessel B. Netelen GAL. Ortie ITAL. Ortica H. Hortiga

Vrtica labeo, lamium, vrtica mortua vel iners. AL. Todnessel, Taubnessel B. Doue Netel GAL. Ortie morte ITAL. Ortica morta o sorda H. Hortiga muerta

Xyris iris agrestis, offic. spatula foetida. κυρίϛ AL. Welschswertel, Wandtleusskraut B. Stinckende Liesch, Wand oft Weegluyscruyt GAL. Glayeul puant

DE HOMINE.

CAP. XXVI.

ADolescens νεανίαϛ, μείρακ, μειράχιον, νεανίσχοϛ. AL. Iunger oderjungling B. Iongelinck, ioncxken GAL. Vn iouuenceau ITAL. Adolescente H. Moco

Agrippa pedibus prius ex vtero editis enatus puer ἀργίππαϛ Plutarcho.

Alumnus μαιατιχόϛ, τρόφιμοϛ. AL. Ein erzognes Kind B. En kind wt liefden besteet ende opgeuoet, d’welck yemant om Gods wille houdt GAL. Nourrisson ITAL. Nutrito in casa o fuora pet piacere, o carita, alieno H. Criado

Ancus adunco brachio puer, nec exporrectu facili.

Anus vetula γραύϛ, πρεσβύτιϛ, γραῖα, ἀφήλικ, χόχυα Epigram.AL. Ein altes weib B. Een oudt wijf GAL. Vielle femme ITAL. Vecchiarella. vecchia, vecchiazza H. Vicja

Cæso Plin. e materno vtero cæsus. Exectus matre perempta, Virgil. Casar. AL. Auss seiner Mutter leib geschnitten B. Wtiyns moeders Lyfs gesneden GAL. Taille hors du ventre de sa mere ITAL. Preso & nato dopo la madre esser aperta & tagliata H. Cortado y tomado fueta del cuerpo de su madre

Concubina Cic. honestiore voce quam amica, quod illa extra criminis notam habebatur: hæc meretricio more quæstum corpore faciebat σύγχοιτοϛ. AL. Beyschlafferin, Bulerin B. Concubine, byslæpster, bælken GAL. Concubine ITAL. Concubina H. Manceba de soltero, abaraganada, concubina

Cordus qui tarde nascitur. AL. Ein langsam gebornes Kindt B. Een Kint dat spade gheboren wort GAL. Netard ITAL. Nato tarde H. Parido tardimente

Decrepitus silicernium Terent. vel quodsilentibus, hoc est inferis mox cernendus sit, Donato teste, vel quod prono in terram capite silices spectet. Capularis senex Cæcilio, capulare cadauer Lucillio, Acheronticus senex Plauto, senex recoctus Catullo,πέμπελοϛ, χρονόληροϛ, ἐxατόγηρωϛ, τυμβογέρων, παρεκηυλημένοϛ ἀναιθητοϛ Erymol. βεχχεσέληνοϛ Aristophani. χρόνιπποϛ Aristoph. παρήλικ, ὑπέργηρωϛ, ἑφθόϛ γήρων, quasi Senex recoctus, quod apud Catullum est. AL. Ein gar alter mann, so den einen fussim grab hatr B. Een ouden rochlær, die met een stocxken gæt, ende het een been int graf heeft GAL. Le vieillard qui est sur le bord de sa fosse ITAL. Vecchiarello vicino a la morte H. Viejo muy viejo Ephebus Terent. Puber, vesticeps Agellio, qui generationi habilis ac maturus est, ἔφηβοϛ, ἀντίπαιϛ, ἠίθελοϛ, ἀφείμενοϛ γενειῶν, ω(ραῖοϛ γάμου. AL. Ein iungling vertreffend die viertzenhen jarn B. Een jonghelinck die den bært inde kele heeft, oft die ouer die veerthien jaren oudt is GAL. Qui passe quatorze ans ITAL. Chi trapassa e quat ordeci anni H. Moco que tiene mas de los quatorze annos

Femina femella, mulier. θῆλυϛ, γυνή, θηλύδριον, θηλυτέρη Homero. AL. Ein Weib oder Fraw B. Vrouwe, oft Wyf GAL. Femme, femelle ITAL. Femina, dona, moche H. Muger, hembra

Foetus etsi generice ad nascentia omnia extendatur, de homine tamen etiam effertur, τέμοϛ, χύθοϛ Callim. χύημα, χύοϛ Aristoph. γονή, γενημα, σχίναρ Nicandro, ἔμβρυον: quanquam hoc proprie de foetu adhuc in vtcro abstruso, maturiore tamen, quasi εντόϛ βρύον, vt & χύημα de imbecilliore & conceptui viciniore, Galeno teste. Vterum etiam Tacitus pro foetu ipso extulit. AL. Trag, zug, oder frucht Kindlin B. Dracht, vrucht, Kindeken GAL. Le fruit & portee de femme ITAL. Frutto, o parto H. Elfruto o lo que la hembra pare

Homo ab humo dictus. ἂνθρωποϛ, βροτόϛ, θνητόϛ AL. Der Menschl B. Mensche GAL. Vn homme ITAL. Huomo H. Hombre

Homuncio homunculus, homuius Cicer. ἀνθρωπάριον, ἀνδράριον, ἀνδρίσχοϛ, ἀνδρίον. Theocr. AL. Menschlin, Mennlin B. Menschken, Manneken GAL. Petit homme ITAL. Homunciolo, homiciuolo Boc. H. Hombre pequenno, hom brillo

Impuber inuestis, nondum pube vestitus, qui nondum decimiquarti anni limites attigit. ἂνηβοϛ, ἀγενειοϛ βούπαιϛ. AL. Ein jungling vnder halb die viertzehen jarn B. Een ongebærdt jongelinck GAL. Garconneau sans batbe ITAL. Sbarbato gartzone H. Moco sin barbas

Infans infantulus. βρέφοϛ, νήπιοϛ, βρέφοϛ νεογιλόν Theoc. νεογένεϛ θρέμμα παιδόϛ. Plat. νηπίαxοϛ. Hom. νηπύτιοϛ, βρεφύλλιον, παῖϛ ὑπαγχάλιοϛ Suid. νεογνόν & νεόγονον παιδίον, ῥάριον Etymologico. AL. Vnmundig kind, so noch nit reden kan B. Een kindt dat noch niet gespreecken en kan GAL. Petit enfant, qui ne scait encores parler ITAL. Bambo, bambino Boccatio, fanciullo, fantino Danti H. Ninno que no habla

Iuuenis νέοϛ, ὁ ἐν ἡλιχία| Demosth. ἔναχμοϛ, νεόγιλοϛ, ὑπηνητήϛ. AL. Ein junger man B. Een jonckman GAL. Ieune homme ITAL. Giouane, giouanetto H. Mancebo

Lucius Prima luce natus. AL. Einfruch geborner Knab B. Een Kint dat met den dageræt gehebooren wort GAL. Ne auec le soleil leuant ITAL. Nato alla aurora H. Nascido muy temperano, con el sol

Manius mane natus. AL. Ein morgenkind B. Dat smorghens ter werelt comt GAL. Ne du matin ITAL. Nato alla matina H. Nascido a la mannana

Mas masculus, ἂῤῥην, ἂροην. AL. Manlin B. Man, Manneken, Knechtken GAL. Masle ITAL. Maschio, zitto H. Macho

Matrona Cic. Vxor vsu, quæ cum viro in matrimonium coit, οἰμοδέσποινα AL. Ehrweib B. Matrone, eerlijcke vrouwe GAL. Femme d'honneur ITAL. Matrona AN. A matrone

Monstrum Terent. monstrosus foetus Lucano, pro foetu præter naturæ legem genito, τεραϛ, φύσεωϛ παρα(βασιϛ Aristot. AL. Ein Vnmensch, vngeschaffen vnnd vnnaturlich Tragt B. Monster, onnatuerlijcke vrucht GAL. Monstre ITAL. Monstro

Meretrix lupa Plaut. scortum, lupanar Catullo. prostibulum Plaut. diobolare scortum Plaut. quadrantatia Cæcilio, limax Varr. a limando, nisi velis dici a noto animali quod sub vesperam e latebris proreptat, & imbrem prænunciat, cuius in suo genere sitiens est meretrix. βλιτάϛ Pullus Veneris Plauto, vt παφίηϛ vοσσίϛ Epigram. ἑταῖρα πόρνη, xαμαιτύπη, χάσωριϛ, χασαλβάϛ, μάxλοϛ, φορβάϛ Soph. δῆμοϛ Archiloch. μύζουριϛ Eustath. πῶλοϛ ἀφροδίτηϛ Eubulo, χάπραινα Menan. βάσσαρα Lycoph.xαλχιδίτιϛ Eustath. περίπολοϛ χασαύρα, ἀνασεισίφαλοϛ Hipponacti. βορβορόπη AL. Ein Hur, oder Metz B. En hoere oft sack GAL. Putain, paillarde ITAL. Metetrice, porca, putana, paillarda, putta, putta sfacciata Petr H. Putta vellaca

Mulier foecunda γύνη γόνιμοϛ, εὐ/φοροϛ ἐπίτεχνοϛ Hipp. AL. Ein fruchtbare Fraw B. Vruchtbare Vrouwe GAL. Femme fertile ITAL. Dona fecunda & fertile H. Muger que pario mucho hijos & hijas

Mulier foeta grauida, prægnans Cic. vterum ferens. χυμάϛ, ἔγχυοϛ, ἐγχύμων, χύουσα, χυωφορούσα, ἐπίφοροϛ Xenoph. ὑπεyηρεσμένη, παιδούσα Callim. ἐπίτεκ & ἐπίτομοϛ, sed proprie partui propinqua. AL. Ein schwangere Fraw, ein tragendes oder eins Kind grossgehendes Weib B. Een swangere oft beuruchte, sware van Kindt dragende oft begorde Vrouwe GAL. Femme grosse d'enfant ITAL. Donna grauida o pregna H. Muger prenada.

Mulier sterilis infoecunda ἂγονοϛ, ἂτοχοϛ, ἂχυθοϛ Callimacho. AL. Ein vnfruchtbares Weib B. Onvruchtbare Vrouwe GAL. Femme sterile ITAL. Dona sterile, & che non partorisce H. Macherta

Nutricius τρόφοϛ, τροφεὐϛ, τρὀφιμοϛ AL. Auffenthalter, Erzeuger B. Minnevader, de cost geuer GAL. Nourrissier.


IT. Nutritore H. Amo

Nutrix τιθήνη, τιτθή, θηλάστρια, θηλαμών Lycoph μαῖα, τρόφοϛ, χουροτρόφοϛ AL. Die Seugamm B. De minne, memme, suechster, oft voester GAL. La nourrice ITAL. Nutrice ouernena H. Ama que cria

Nympha non ita pridem viro coniuncta. noua nupta Terent. νύμφη, νεήγαμοϛ, νεωστἰ γαμηθεῖσα. AL. Ein junge Fravv B. De jonge, oft de nieu ghehoudes GAL. La nouuellement mariee ITAL. Dona pocofamaritata H. Muger a poco casada

Obstetrix adsestrix Afranio, quod adsideret foetæ mulieri, ἀναγέτρια & ἀναγέτριϛ Hesych. μαιεύτρια, μαῖα Eustath. λοxία, ὀμφαλοτόμοϛ Poll. quod infantium vmbilicos præsecet. AL. Ein Hebam B. De vroevrouwe GAL. La sage femme ITAL. Obstetrice H. Partera

Opiter Puer cui superstes est auus mortuo patre.

Pellex quæ se maritis vxoratis miscet puella. succuba Ouid. pallaca Sueton. παλλαχή, μοιxαλίϛ. AL. Schnur, Balg, Kebssweib B. Eens gehouden Mans hoere GAL. Concubine d'vn homme marie ITAL. Bagascia Boccatio H. Manceba de casado, abarraganada de casado

Proculus patre peregre absente editus in lucem, velpatre iam sene & ætate procul prægresso natus. τηλυγέτηϛ proprie Hom. & τηλύγετοϛ, quasi ὁ τηλού γονῆϛ ὤν, ἐν γεροντιχῆ| ἡλιχία| σπαρείϛ.

Puella pupa, virguncula. παιδίσχη, χοράσιον, χόρη, χεριον. AL. Meidlin, Tochterlin B. Meysken oft dochterken GAL. Fillette ITAL. Fantina, zitella, tosa, bambolina, verginella H. Moca, mochacha

Puellus LUcil, puerulus Cic. pusio Cic. pupus Varroni. παιδίον, παιδάριον, παιδίσχοϛ Athenæo. παιδισχάριον. AL. Kindlin oder Kna'blin B. Kindeken oft knechtken GAL. Petit enfant ITAL. Putrino, fanciulino, garzonetto H. Mochacho

Puer a puritate. παῖϛ, χούροϛ. AL. Kind B. Kind GAL. Enfant, garcon ITAL. Putto, bambolino, fauciullo, toso, garzone H. Moco

Puer anniculus Varr. vnum natus annum. παῖϛ ἔτεοϛ αὐ τοετήϛ. AL. Ein jarig Kind B. Een Kindt van een jær GAL. Enfant d'vn an ITAL. Bambino d'vn anno H. Mochacho de vn anno

Puer abortiuus foetus abortiuus Suet. abortus Cicer. Exterricinius Festo huius generis est, quasi matre exterrita ante tempus natus. ἠλιτόμηνον Græci dicunt ἔχτρωμα, ἔχβολον Eurip. χύρμα ἀνεμιαῖον, ἂμβλωμα. AL. Ein Missgeburt, ein vnvoltragenes Kind B. Misdracht, Misbært, Misbore GAL. Auorton, ne auant terme ITAL. Nato innanzi al prefisso termine, creatura andata in male H. Criatura mal parida

Puer collactaneus qui pariter mammam suxit. σύντροφοϛ. AL. An einer Brust gesogen B. Dat eene Borst ghesogen heeft GAL. Enfant nourri de la mesme terre ou nourrice ITAL. Bambino allettato de la medesima mamma, o ensieme & di compagnia H. Ninno de la misma mama, o que iuntamente chupo la mama

Puer expositus proiectitius Plauto in publicum abiectus. ἔxθετοϛ, ἐχχείμενοϛ ποεῖϛ, Pausan, in Arcad. AL. Fundelkind B. Vondelinck GAL. Enfant expose ITAL. Bambino esposito o gittato alla ventura H. Enechada o deschada criatura

Puer lactens βρέφοϛ ἐπιμάστιον, νεογελέϛ Isæo, ἐπιμαστιδίον Polluci. AL. Seugend Kindlin B. Een suygende oft voester Kindt, soochlinck GAL. Enfant qui tette ITAL. Bambolo de la mamma o tetta H. Ninno que mama, mammon

Puer posthumus Cic. a morte patris natus. posthuma proles Virg. ὂyίγονοϛ. AL. Ein Kind nach seines Vatters tod geborn B. T'kint dat eerst gheboren wort nær zijns vaders doot GAL. L'enfant ne apres la mort de son pere ITAL. Figliuolo nato dopel padre morto H. Hijo nascido despues que su padre morio

Puer subditus Terent. subdititius Quintil. subditiuus Cæcilio, suppositus Iuuenali, supposititius Varroni, ὑποβολιμαῖοϛ Alexidi, ὑ πόβτητοϛ, ἀντάλλαγοϛ Menandro. AL. Ein Wechselbalg B. Een Wisselinck GAL. Enfant suppose ITAL. Postiecio, colto in iscambio H. Postizo

Puerpera λόxοϛ, τοχάϛ Eurip. λεxώ, λοxεία, ἀρτιτόμοϛ [ἀῤτιτόμοϛ]. AL. Kindbetterin B. Een vrouwe die van Kinde inne ligt, oft inde kræm is. GAL. Femme accouchee, gisante ITAL. Puerpera, dona di parto H. Muger que pario

Virago mulier moribus & filo corporis ad virum proxime accedens, ἀντι. ἀνειρα, ἀνδριζομένη, ἀῤῥενωπόσ: ἀῤῥενιχή Luciano. AL. Mannin B. Een handige rassche vrouwe, oft helleueghe GAL. Femme vertueuse & qui fait actes d'homme ITAL. Vna viragine, o dona gagliarda, & che tiene dell'huomo H. Muger que representa varon

Virgo παρθένοϛ, ἂνανδροϛ Sophocli. AL. Magd, Jungfraw B. Mæcht, jonckvrou GAL. Vierge, pucelle ITAL. Damigella vergine, puncella, pulcella & pulzella Bocc. H. Donzella

Virgo desponsa μελλόγαμοϛ Soph. ἐπίγαμοϛ Halicarn. τάλιϛ Callim. AL. Ein verheissene, zugesagte vermahlte Iungraw, oder Braut B. Verloofde mæcht, de bruyt GAL. L'espouse, vne vierge vouee a quelqu'vn, ou promise ITAL. La sposa, & nouiza Venetis H. Donzella prometida y desposada

Virgo exoleta ætatis prouectioris vitio vsui coniugij inepta & conceptioni inhabilis. παρηβηχεῖα, ἀμφήλικ. AL. Ein alte Iungfraw B. Een Lubcecksche mæcht, een oude ionckvrouwe GAL. Vieille vierge ITAL. Viergine gia vecchia H. Donzella vieja

Virgo immatura Suet. acerba Var. ὂμφακ. AL. Ein zarts Jungfrauwlein B. Een teer meysken GAL. Pucelle tresieune a marier ITAL. Virgine troppo letiosa & delicata Florent H. Donzella ninna, o pequenna para ser casada

Virgo nubilis Cic. viripotens Plaut. tempestiua Agell. matura viro Agell. tempestiua vino. Hor. matura thoro Stat. ἀχμαία, ω(ραῖα γάμου, ἐπίγαμοϛ Demosth. πρόϛ ἂνδρα ἐχπετήσιμοϛ, ἠῖ/θεοϛ Eustath. μογιζομένη AL. Ein mannbare oder zeitige vnnd volerwachsene Magd B. Een houbare, manbare, hylickbare mæcht oft vrijster GAL. Fille mariable, preste a marier ITAL. Fanciula da marito H. Donzella casadera

Virgo sororians Plaut. Fest. cui primum in tumorem attollere se incipiunt mammæ χυαμίζουσα Aristoph. AL. Ein junge Magd so erstlich die Brusten erwachsen B. Een mæcht dien de borstkens eerst wassen GAL. Ieune fille, a qui premierement croissent les tettins ITAL. Donzella o verginella a cui incomminciano le prime mamelle H. Donzella a quien commiencan las mamas

Senecio senex somnolentus iam affecta ætate, νύσταλοϛ, νυσταλογερόντιον. AL. Ein alter alber oder narr B. Een versuften ouden grieck GAL. Vn vieil reueur ITAL. Vn rechio matto H. El vielleco, o nescio

Senex γέρων, γηραιόϛ, πρεσβύτηϛ. AL. Ein alter man B. Een oude man GAL. Vieillard ITAL. Vecchio, veglio Petrarchæ H. Viejo.

DE INFAMIBVS.

CAP. XXVII.

ABACTOR Paulo, abigeus Vlpiano, qui pecoa abigit furtim? pascuis stabilisve, ἀπελάτηϛ. AL. Viehdieb B. Koedief, Peerden dief GAL. Larron de bestail ITAL. Ladrone o rubatore de bestie H. Ladron de bestias

Adulator Cicer. assentator Eid. palpo & palpator Plauto. χόλακ. AL. Ein Fuchssswentzer, oder Schmeichler, Halssstreichler, Flatthierer, Liebkoser, Federleser B. Een Vleyer, Pluymstrijcker, oft Vlæybacker GAL. Flatteur, flagorneur, amadoueur, patelin papelard ITAL. Adulatore H. Halaguenno, lisongero

Adulter Cicer. moechus Plauto, subsessor alieni matrimonij Val. Max μοιxόϛ, ἔφεδροϛ, ὁ τάϛ εὐνάϛ ὑποχλεπτόμενοϛ Sophoc. Domesticus hostis pudicitiæ. AL. Ein Ehebrecher B. Ouerspeelder, oft echtbreecker GAL. Adultere, paillard, ribaud marie ITAL. Adultero H. Adultero de casada

Aeruscator Agellio qui mendaciis, fallaciisque captat quæstum, qui malis artibus corradit pecuniam. AL. Der allenthalben Gelt auffnimpt, ein Lieger vnd Trieger B. Een truggelær GAL. Vn pipeur, vn abuseur de gents, vn afftonteur ITAL. Affrontatore, che busca denari con grand' astutia H. Affrentador, que busca dineros por todas partes

Aleator cic. aleo Festo. χυβευτήϛ, τρημαστίχτηϛ Hesych. a punctis, quibus distinguitur alea τρηματίαϛ Eustath. σχιραφιώτηϛ, σχιραφευτήϛ. AL. Ein Wurffelspieler B. Ein dobbelær, oft tuyscher GAL. Ioueur ordinaire ITAL. Chi giuoca alli daddi H. Iuegador con dados

Aleator improbus & præuaricator βαμολόxοϛ Suidæ, & χόβαλοϛ, quasi ὁ χοῶν χαἰ δεινόϛ περἰ τό βάλλειν ἢ τοι παίζειν τοῖϛ πέσσοιϛ. AL. Vnrechter Spieler B. Botter ITAL. Barro. Vide infra in Circumscriptor

Ardelio Mart. Homo inquies. πολυπράγμων. AL. Hans in allen Gassen B. Een albedrijf, albeschick, tantefeere, onrust, roervinck, albedille, rumoermeester GAL. Fretillon, tant d'affaire, qui de tout se mesle ITAL. Huomo inquieto che vorrebbe far d'ogni cosa H. Hombre ligero, sin holgauca

Aretalogus Suet Garrulus virtutis ostentator. ἀρεταλόγοϛ, μομποῤῥήμων, πομπαστήϛ, χεμπολήχυθοϛ Aristoph. AL. Ein Schwatzer, Rhumer der Tugend B. Ein swetser, oft bolderær GAL. Grand menteur, ou vanteur ITAL. Auantatore, cianciatore, cicatatore H. Hablador vano Hacratione ab ἀρετή sit Aretalogus: an potius ὁ ἀρετά λέγων qui fabularum acromatumque narratione grata auribus obrepit. AL. Ein Brillenreisser B. Een schooncoutere, een schoonpræt GAL. Vn beau & doux parleur ITAL. Che racconta delle nouelle, & baie. H. Componedor de nouelas fingidas

Blataro vaniloquus. χοπρολόγοϛ a balando fortassis, tametsi Varro lib. 3 pro flagrionibus sumpsisse videatur AL. Ein vnnutzer Schwatzer B. Een sabberær, taterær, labberær GAL. Lauguard, babillard ITAL. Lenguto, baboino H. Que dize mucho, pero quasi toda menteria

Barathro qui in gulæ barathrum absumit patrimonium. gurges & vorago patrimonij Cic. decoctor Eid. nepos Horat. Plin. lurco. Suet. asotus Cicer. euersor Caio Iur. quod eucrtat & dilapidet


patrimonium heluo Cic. quod intemperanter bona sua comedit atque eluit. Verrij testimonio. conturbator macelli Mart. popino Suet. HOrat. prodigus Cicer. φυράτηϛ, ἂσωτοϛ, xρεωχόποϛ. AL. Ein Schlemmer, Prasser, ein Zechbruder B. Een doorbrenger, een slampamper, een banckboeue, een slemmer, een brasser, een dopmæcker GAL. Prodigue, saffranier, fol despendenr de biens, geurmand, garganton ITAL. Prodigo, mangiatore de suoi beni, buon compagno H. Prodigo, gastador

Blatero Agellio, a blaterando, siue, quod idem est, blatiendo. lingulaca Plauto, linguax Agell. locutuleius Eid. Aius locutius Bud futilis, Terent. στώμυλοϛ, ἀδολέxηϛ, ἀxαλίνωτοϛ, ἀθυρόγλωσσοϛ Eurip. ἀπύλωτον ἔxων στόμα Aristoph. φλυαρόϛ, ἀχριτόμυθοϛ Homer. χόπιϛ, στομοδόχοϛ, χόβαλοϛ, βαττολόγοϛ, δημοχόποϛ, ἀπεραντολόγοϛ, λαλόϛ, ἀμετροεπήϛ Hom, φλόναφοϛ. AL. Schwetzmaul, Krumschnabel, Bluderer B. Langetonge clapper, wt ende in clapper GAL. Cacqueteur, babillard, baguenaudier, bauard ITAL. Ciarlatore, cianciatore, cicacalatore H. Hablador grande, de vanidad

Calumniator cicer. qui falsum crimen intentat. συχοφάντηϛ, διαβολόϛ. Ein lesteret. B. Lasterær GAL. Calomniateur ITAL. Calumniatore H. Falso accusador

Catillo siue catilio Festo, liguritor, ἀπό τού λιγυρού, quod cum fastidio suauiores escas delibet. cupes Plaut. catianum palatum prouerbij specie. λιxνόϛ, τένθηϛ Athenæo, ὑγρόϛ AL. Schleckmaul Schlemmer B. Leckerbeetken, slocker, schortellecker, een leckeren boeue, leckplateel Flandris GAL. Lecheplat, friand, friole, frigalet, lecheur de plat, gourmand ITAL. Goloso. vide infra in Gluto H. Goloso. vide infra in Gluto

Carnifex Cic. tortot Cic. Horat. δημόχοινοϛ Isocrati, ἀνδραγxόϛ Suidæ, δήμιοϛ, βασανιστήϛ. AL. Nachrichter, Hencker, Scholderer B. Beul, scherprichter, hangman GAL. Tollart, eo quod e viuis tollat, bourreau ITAL. Carnifice, boia H. Verdugo, sayon

Circulator Celso, qui populo ricatim circumiens verborum fumos vendit. vide supra in Medicus circumforaneus

Circumscriptor Cicer. qui quauis ratione perfraudem priuat & emungit aliquem rebus suis. ἀπατεὼν, χόβαλοϛ. AL. Ein Bescheisser in allerley wegen B. Een bybrenger, een loos mensche, botter. GAL. Trompeur surpreneur. ITAL. Vccellatore, ingannatore H. Engannador

Conflator figurati æris Theod. AL. Geltbrecher, Muntzschmeltzer B. Geltbreecker, muntsmelter GAL. Fondeur de monnoye ITAL. Che gietta della moneda H. Que haze la moneda

Coprophorus qui exonerat latrinas fæcibus. χοπροφόροϛ, χοπραγωγόϛ. AL. Scheissheuser Raumer, oder Feger B. Beersteecker, cen bruytleyder GAL. Nettoyeur de retraits ITAL. Che monda li necessari H. Que purga y alimpa las priuadas o necessarias

Curruca Iuuen. qui natos e moecha vxore liberos pro suis legit imisque educat, ad modum currucæ auiculæ, quæ pro suis enutrit cuculi pullo. AL. Ein Cornut, een Becfotuth B. Een hannen, Ian ligt achter, een goede Ian vær, die de hoornen draget GAL. Iean, coquu ITAL. Cornuto, becco, che porte le corna H. Cuernudo, que træ los cuernos

Delator Cicer. quadruplatot Eid. sycophanta Plauto. συχοφάντηϛ, συχαστήϛ, λωβητήρ ἐνδειχτήϛ, ἐργολάβοϛ φιλεγηλήμων. AL. Ambringer, Verrether, Anklager, Kalthans B. Aenbrenger, beclapper, schuymer, ouerdragher GAL. Delateus, accuseur, mouschard, mousche ITAL. Delatore, accusatore, mosca H. Accusador malsin. Proprie tamen Quadruplator erat, teste Asconio, qui grauioribus vsuris foenerantes accusabat, & poena lege constituta in quadruplum condemnari curabat

Depeculator Cicer. quipublicum aliquid furto tollit, συλητήϛ AL. Rauber B. Roouer, blawesacksdief GAL. Pilleur

Directarij Vlpiano, qui in aliena coenacula furandi animo & malefico se dirigunt: quamquam in vulgatis codicibus etiam dioetarij ijdem nominentur, a dioetis, id est, coenaculis, sed prior lectio probatur mihi magis. τοιxοβάται possunt & ἐπεισπηδηταί dici, ab insultu. & θυρεπαvοίχται voce Lærtiana, quasi effractores forium. AL. Ein Steiger B. Huysenbeclimmers, winckelbreeckers, dieuen by nachte GAL. Larrons de nuit ITAL. Ladri di notte H. Ladrones de noche

Ebriosus Cicer, bibax Agell. bibulus, potor Horat. μέθυσοϛ, οἰνόφλυκ, οἰνοχάγxλανοϛ, οἰνεπίπαϛ, οἰνόληπτοϛ. AL. Versoffener Mensch, ein Schlucker, ein grosser Sauffer, voller Zapff B. Bierbuys, dronckært, wijnsuyper GAL. Yurongne, subiect au vin, grand buueur, bon biberon ITAL. Imbriaco, gran beuitore H. Embriago, boracho

Effractor Digest. qui fores vi effringit rapiendi causa. θυρεπανοίχτηϛ, ἐπεισπηδητήϛ. AL. Hausssturmer, der die Thuren auff bricht, Einbrecher B. Inbreecker, deuren oploper GAL. Briseur d'huis. ITAL. Che rompe le porte per rubare H. Quebrantadore de puertas para hurtar

Emissarius Cicer. Calumniator submissus & subornatus, qui secreta indaget aliena. πευθήν AL. Ein Aussspeher, ein Suchhund B. Een vernemer, verclicker, oft wthælder GAL. Vne espie, ou escoute ITAL. Spia, che si manda qua & la H. Atalayador

Epicureus voluptarius homo Cicer. Epicuri de grege porcus Horatio, Phæax Horat. a Phæacum voluptaria vita. ἐπιχούρειοϛ, ἡδονιχόϛ Cebeti, ἡδυπαθήϛ Athenæo, ἀβροδίαιτοϛ, τρυφητήϛ, τρυφερόβιοϛ, ἀβροβιοϛ Dionysio φαίακ AL. Leckerbissen Fresser, der sich zur zeitlichen Wollust gar begibt B. Lammekens leuen, een wellust soeoker, die zijns herten genoechte soeckt, sachtleuen, gemackelijck leuen GAL. Voluptueux adonne aux plaisirs mondains, Rogier bon temps ITAL. Huomo dedito a piaceri, huomo voluptuoso H. El hombre que toma suplazer en su vida

Erro Vlpiano, πλανήτηϛ vagus Col. πλάνηϛ. AL. Bachant, Vagant, Landtstreicher B. Lantlooper GAL. Rodeur, courreur, vagabond ITAL. Vagabondo, romito H. El que anda veendo todas las tierras

Exoletus Cicer. Scortum masculum iam adultius ἔκωροϛ, velut ὁ παρηχμηχὼϛ χαἰ ἔκω τῆϛ ω(/ραϛ.

Exsul Cicer. extor is Liuio. φυγάϛ, ἔχδημοϛ, ἔκοροϛ, ἀπόδημοϛ. AL. Vandit, oder vertribner B. Een ballinck GAL. Banni ITAL. Bannito foruscito H. Desterrado, bandolero

Falsarius Sueton, qui scripta publicæ falsisicat. πλαστογράφοϛ Cyrillo, yευδογράφοϛ AL. Felscher der Schrifft, ein falscher Lehrer B. Verualscher der schriftueren GAL. Faulsaire ITAL. Falfario che falschifica la scrittura H. El que falsa le cscrittura

Fur Cicer. Lauernio, a Lauerna dea, cuius tutelæ permittebant se fures. trium literarum home Plauto, & dormitator, quod interdius dormiat, vt noctu ad furandum euigilet. sic ἡμεροχοιτόϛ Hesiod. φῶρ, χλέπτηϛ ἀρxίχλωy μονοβαίαϛ, quod solus absque arbitro eat. χικάληϛ Hesych. φηλήτηϛ. AL. Dieb B. Dief GAL. Larron ITAL. Ladrone H. Ladron

Furcifer Cicer. proprie seruus, qui ob maleficia furcam, cui alligatus erat, circum vicinam gestabat, vt flagitij manifetus fieret. τριπέδων Eustath. νωτόπληκ Pherecydi σταυροφόροϛ AL. Galgenschwenckel, Lotterbub, Galgenswerth, Bub, Vnflat B. Galgenstrick, galge, galghen æs, velut dignus qui in cruce pascat coruos deuchniet, onueriæt GAL. Vaultneant, pendart, pendereau ITAL. Furfante, poltrone impicato H. Galog enhorcado, vellacon

Ganeo Varr. accipitur & Nonio, vt idem sit qui popino Horat. cui vitæ modulus est culina vt Varronis verbis vtar τένθηϛ AL. Schlemmer De quo in Baratho supra. Sumitur & a Cicerone pro Scortatore, & qui lupas popularis libidinis nundinas frequentat. πόρ νοϛ, πορνοχόποϛ, πειώληϛ. AL. Hurer, Hurenwirt, Hurensuhrer B. Hoeriagher, Venus iancker, bordeelbrocke, hurenweert, bordelhouder GAL. Paillard bordelier ITAL. Bordelliere, bor dellaro, putaniere, fornicatore H. Putannero, el que anda a putas

Gluto Persio, manduco Plauto, manducus Eidem. mando Varr. cdax Cicer. tempestas, barathrumque macelli Horatio. λαιμαργόϛ, φαγόϛ, ἀδδηφάγοϛ, λαφύχτηϛ, λίxνοϛ, λιxνοτένθηϛ, βδελλολάρυγκ Cratino, στομόλεθροϛ λαρύστιοϛ Suidæ. γαστερόπληκEustath. ποντοφάγυγκ, γάστριϛ, λεβητοxάρων Cercidæ, quod sit alter veluti Charon eduliorum in lebetibus excoctorum. μεσσηγυδορποxέστηϛ Hipponacti, quod præ voracitate nimia cogatur sæpe alui onus excludere. δαιτῶν ἀπολυμαντήρ Hom. σίφωνHesych. γαστρόϛ ἀγρατήϛ Aeliæno, λιμβόϛ Moschopulo. AL. Ein grawsamer Fresser, Frasz, Schlemmer, Dempffer, Schlucker B. Een vræt, slocker, slemmer, demper, een drybuych GAL. Glouton, bauffreur, gourmand, glout, goulu, grand mascheur ou mangeur ITAL. Goloso, ch’ingiotisce molta voba, che mangia per tre H. Comilon, comedor, gloton, tragon, garganton

Hariolus Cicer. Terent. diuinus, Cic. μάντιϛ. AL. Warsager, Weissager B. Wærseggher GAL. Diuin ITAL. Indenino H. Adeuino

Homicida Fabio, percussor Cicer. φονεὐϛ, ἀνδραφόνοϛ, σφαγεὐϛ, ἀνδροχτονοϛ Hesych. χνηστήρ Eidem. AL. Todischleger, Mo der B. Dootslagher, moordenær GAL. Meurtrier, homicide ITAL. Homicida, vccisore, micidiale Petrar H. Homiziano que mata hombre

Impostor Vlpiano, ἀπατηλόϛ, φῆλοϛ, ἀπατεών, χαχούργοϛ, ἀνδραχάβαλεϛ, ἠ περοπεύϛ Hom. φένακ AL. Verfuhrer, Betrieger B. Een seurder een leurder, een beuselær GAL. Pipeur ITAL. Barro, ingannatore H. Enganador, burlador

Incendiarius Fab. ἐμπρηστήϛ AL. Brenner, Fewer eintleger B. Brantstichter, moortbrander GAL. Boutefeu ITAL. Incendiario, buta fuoco H. El que pone o echa huego

Incestus Plin. incestuosus, incestu pollutus. μιαρόϛ, εναγὼϛ, ἀποτρόπαιοϛ. qui necessaris sanguine iunctis, aut religioni operatus stuprum offert. AL. Der Blutschandt begangen hat B. Die met eene van zijn mæchschap te doene heeft ghehadt GAL. Pollu de paillardise auec vn de sa parente ITAL. Ch’ha vsato con qualchaduna di suo parentado H. Ayuntado con su parienta

Lamia λαμία Dion. Malefica mulier, quæ & volatica antiquitus dicebatur, teste Festo, & strix. στρἰκ, στρίγλοϛ Hesych. Lego autem versus


apud Festum corruptos hoc pacto.

σύρνια πομπεύου νυχτίνομα, στρίγγα ταλαόν.

ὂρνιν ἀνώννμον ἐκέλα ω)χυπόρονϛ ἐπἰ νῆαϛ. idest.

Syrnia noctiua ableges volucremque sinistram, Feralem striga veliuolis immitte carinis.s

AL. Hex B. Toueresse, heex, vandoyle GAL. Vaudoise, sorciere ITAL. Iannara, strea, striga, maga, fattureia H. Bruxa

Lapidator Cic. qui saxis aliquem impetit. λιθοβόχοϛ Thucyd. AL. Stelniger oder Steinwerffer B. Steenworper GAL. Rueur de pierres ITAL. Che tria a sassi H. Elque echa piedras

Latro Cic. grassator Plin. σίνιϛ, ληστήϛ, ὁδοιδόχοϛ Suidæ, ὁδουρὀϛ Soph. AL. Straszenrauber B. Strætschender, afsetter, snaphæn, strætroouer GAL. Larron, destrousseur de gens, assassin ITAL. Assassino, ladrone H. Ladron

Lena Vip. stupri sequestra Apul conciliatrix Plauto. μισθώτρια Lysiæ. μαυλίστρια πυγοστόλοϛ. AL. Hurenwirtin, Kuppelerin B. Goppelersse, hoerenweerdinne GAL. Maquerelle ITAL. Ruffiana H. La huespada de las putas, rofiana

Leno Horatio, stupri aibiter, productor, qui virgines conciliat ad stuprum μάστροποϛ, προαγαγόϛ, & προαγωγεύϛ, quiliberam personam ad quæstum exponit μαυλιστήϛ, πορνοβοσχόϛ. AL. Hurenwirth, Kuppler, Hurenfuhrer B. Hoerenweert, coppelær, roffiæn GAL. Maquereau, bordelier ITAL. Roffiano, polastriero Boccat. porta polastri Venet H. Alchuete de turpes amores

Lucifuga & lucifugus Senecæ & Apuleio, natura contrarius, qui luce dormit, noctu vigilat. vespertilio iuriscon isltis dicitur quod exacto iam diei curriculo sub noctem, vespertilionis in morem prorepat. λυxνόβιοϛ. AL. Der das Liecht fleucht vnd hasset B. Een nachtreaue, oft dachflaper GAL. Qui fuit ou hait la lumiere ITAL. Che fuye la luce, che dorme di giorno & di notte camina H. Elque anda de noche, y de dia dorme, o no se dexa veer

Mango Fab. plagiarius Cailistr. qui liberum hominem emit, rapit & rendit. σωματέμποροϛ AL. Menschendieb, Entfuhrer eins freygebornen Menschens, Kindeldieb B. Die kinderen steelen ende veruoreren, oft verleyden GAL. Larron & maquignon des enfans, ou serfs ITAL. Rubbatore & marcante de fanciulli, o schiaui H. P egonero que vende Christianos por esclauos. Hinc Plagiarum vocat Martialis furem suorumliberorum, quos tanquam liberos sibi vendicabas

Menticularius Festo. zonarius sector Plauto. crumeniseca nonnullis, qui in conferta turba marsupiis manum iniicit & aut secat aut inanit. βαλαχτιοτόμοϛ. AL. Taschenraumer, Benetel oder Seckel Dieb B. Borsesnijder GAL. Coupebourse coupeur de bourses ITAL. Tagliaborse H. Ladron cortabolsas. Vide Saccularius Mendicus Cit. πτωxόϛ, μολοβρόϛ Hom. ἀγυότηϛ, ἂxην Eustat: ἀλήτηϛ Epigr. ἀλήμων Epigr. AL. Better B. Een bedelær, oft goyman GAL. Belistre, mendiant ITAL. Mendico H. Mendigo

Meretrix Terent. scortum Cic ἀπό τού σχαίρειν id est, a crissando, teste Don. nonaria Persio, eo quod non nisi a nona hora scortis liceret prostare, ne onsuetæ exercitationes mane a iunentute omitterentur, vt Annæus Cornutus annotas Lupa Tertull. diobolare prostibulum Petronio, & Plauto. πόρνη, πορεύτρια Aristoph. ἑταῖρα, ἀφροδίτηϛ πῶλοϛ Ebulo. χασωρίν Hypponacti, χασαβάϛ βάσαρα Lycoph βορβορόπη Hipponacti χαμαιτύπη Menandro, σποδησιλαύρα, xαλχιδίτιϛ Suidæ, quod æreolo meteret AL. Ein Balg, ein offentliche Hur, ein geineine Metz, Gelthur B. Hoere, lichke vrouwe, een vrouwe die int leuen sit, een strætvercken GAL. Putain, paillarde ITAL. Putana, lupa Petr. putaffacciata Petr. ribalda H. Puta, Puta publica de burdel

Meritorius puer Cic. pathicus Iuuen cinædus Catul. atamitus Ciet præcisus Senecæ. χαπαπύγων, πόρνοϛ, μαλαχόϛ, λαχόπρωχτοϛ, νυσονίπττχϛ Hesych βάπαλοϛ Harpocrationi, χόναιδοϛ, αἰxρούργοϛ, yάλυκ Maximo Gram. a yάλη, ἢτοι αἰδοῖον, παxητίαϛ, χυσίαϛ Hesych. βαλανοβόροϛ, ἀσελγήϛ, λασιτόϛ Hesych. θεόδωροϛ Aristoph. ἱππόπορνοϛ ἑταιριχὼϛ [ἑταιρῖχὼϛ], θηλυδριάϛ ἐχτεθλχυμένοϛ, λαιχαστήϛ Aristoph. ITAL. Bardascia, bagascia, piuo, surbo H. Puto, vellaquillo

Monetæ adulterator Theodos. paracharacta Theod. cod. Monetæ falsæ reus. παραxαράχτηϛ, παράσηαμοϛ. AL. Der falsch Gelt muntzet B. Valsche munter, oft valsche muntslænder GAL. Faulsier de monoye, faulx monnoyeur ITAL. Che fa moneta falsa H. bate o haze monedas falsas

Morio Mart fatuus, qui principum in delitiis est μωρόϛ AL. Ein Hof Narr, Thor, naturlicher Narr B. Een dwæs, nar, sotte GAL. Fol ITAL. Matto, folle, pazzo, sciocchone, busone H. Loco bouo, bufon

Mulierarius Capitolino, muliero sus Cic. γυναιμανήϛ Hom θηλυμανήϛ, γυναιχοφίλαϛ Theoc. AL. Ein Frawen menn, Weibersuchtig B. Vrousieck, een vrouwen man GAL. Homme trop adonne aux femmes ITAL. Huomo che ama multo le donne H. Hombre que quiere bien a las mugeres

Nebulo Cicer. Terent. proprie qui nebulam mendaciis obtendit. tenebrio, semissis homo, vatinio apud Ciceronem, quisquiliæ Cic. nihili homo, lucifuga. τρικώληϛ Eustath τριοβολιμαῖοϛ Suid. vt trioboli homo Plauto, συρφετώδηϛ, ἐκίτηλοϛ, vt vappa Hor. ἀλιτήριοϛ, σιτόχουροϛ Menandro vt frugiperda, & fruges consumere natus Horat, ἀλάστωο Demosth. τρίσχατάρατοϛ, τρισχαταπτυστόϛ AL. Ein nichtiger mensch, ein Lotterbub, Lecker B. Een ghuyt, boeue, rabaut, scharluy, schudde, cockijn, fielt, netboeue, t’schuym van de boeuen GAL. Pendart, fourrage des corbeaux, coquin, garnement, trueant ITAL. Furbo, furfante, poltronello H. Vellacon, horcado

Nugator Plauto, gerro Terentio, qui meras fundit nugas. ἀδολεσxήϛ, λαπιστήϛ, χρούνοϛ xυτρολήραιοϛ Aristoph. περισσολόγοϛ. AL. Ein Schwetzer, ein Luguer, ein Mehrlenerzehier, Brillenressel B. Een beuselær, clappært, een leugenær, die de gansen can preecken, oft wat can wijs oft dienst mæcken GAL. Raconteur de fables de sornettes, gabeur, bailleur de bons tours, baueur. ITAL. Nugatore, che vende delle cianle, che da la baia, canta in banco H. Que desuaria en vanas palabras

Pædico pædicator, pæderastes, pullopremo, vel pullopremus. puerarius. παιδεραστήϛ, παιδέρωϛ Teleclidi, χαλοποδιώχτηϛ, πυγιστήϛ, παιδοφίληϛ.

Pantomimus Senecæ, qui fracto corporis motu, turpique gesticulatione quasuis actiones repræsentat, ab omnifaria imitatione indito nomine. παντομίμοϛ.

Parasitus Cicer. Terent. Gnatho Terent. assecla mensarum Cic. παράσιτοϛ, λοπαδαγxόνηϛ siue λοπαδάxνηϛ Eubolo, velut gurges & pernicies sartaginum. yωμοχόλακ Philemoni yωμοχόλαφοϛ Diphilo, quod offulas abliguriat. ηοσσοτράπεζοϛ Suidæ, quasi teredo mensarum. τράπεζολοιxόϛ & χνισσολοιxόϛ, quod nidorem e dapibus surgentem auidis faucibus hauriat. τραπεζοχόροϛ, ταγηνορνιθοτήραϛ Suidæ, χοιλιόδουλοϛ Athenæo, quod ventre metiatur felicitatem. ενθεσίδουλοϛ Athen. velut buccearum mancipium. συγχατανευσιφάγοϛ Crateti, quod ad nutum loquatur, vt mauducet. θυράπακ Eustatio, quod alienis foribus insidietur: χόλακ τραπέζηϛ Herodiano. AL. Ein Tellerschlecker, Schmarotzer, Suppenfresser B. Een pannelecker, een schuyfelær, smorotser, telioorlecker, die metten brootcant spreeckt, schuyfelschappraye GAL. Vn patelin, vn jacquet, qui suit les lopins ITAL. Parasito H. Truchan per cosa de comer

Parricida Cic. antiquis dicebatur, qu liberum hominem dolo sciens necarat. φονεὐϛ, μιαιφόνοϛ. AL. Todtschlager B. Moorder, dootslagher GAL. Meurtrier ITAL. Mecidiale, omicida H. Hombre que nata otro hombre

Accipitur & pro parenticida quo vocabulo Plautus vtitur, quiparentem aut necessarium occiderit. πατραλοίαϛ, ἀλάστωρ, πατρεφόντηϛ, πατροχτόνοϛ Sophocl. πάτροτύπτηϛ, Isæo, μητραλοίαϛ, μητροφόνοϛ Platoni, μητροφόντουϛ Soph. AL. Der Vatter oder Mutter todtet B. Die vader oft moeder doot oft nederslæt GAL. Qui a rue pere ou mere, ou quelqu’vn de ses parents ITAL. Ch’ha ammazzato o patre, o madre, o qualcaduno de suoi parenti H. El que mata o padre, o madre

Periurus ἐπίορχοϛ. AL. Meineidig, Eidbruchig B. Meyneedich, die einem eedt breckt ende valscht GAL. Pariure, qui a faulse son serment ITAL. Periuro, che da falso testimonio H. Periuro

Pirata Cicer. vnde archipirata apud Ciceronem pro principe piratarum. Prædo. Cic. πειράτηϛ. AL. Meerrauber, Schiffrauber B. Een zeeroouer GAL. Pirate, escumeur de mer ITAL. Pirata, corsaro H. Cossario, corsario, ladron en mar

præmiatores Nonio, Prædones, quibus quicquid ab hoste dicto rapitur in præmium cedit, quos nostra tempestas bellis famosa vocat Vrybuyters.

Proditor Cicer. προδότηϛ. AL. Verrether B. Verrader GAL. Traistre ITAL. Traditore H. Traidor

Pythonici spiritu fatidico correpti. πυθωνιχοἰ, πύθωνεϛ Plutarch. στερνομάντειϛ Sophocli, ἐγγαστριμύθοι Aristoph. ἐγγαστρῖται, εὐρυχλείται ARistoph. Ventriloqui, quod clauso ore per ventrem sermonem edere viderentur, Galeno teste. AL. Die ausz den Teuffel weiszsagen B. Beseten en dolle lieden die wærseggen door den duyuel GAL. Qui prophetisent ou deuinent par le diable qui est en eux ITAL. Chi prophetizano o indouinano per il diauolo decui sono inspiritati H. Enspiritados o demoniacos adeuinadores

Receptator Cic. & receptor, qui fures latronesque recipit, & eorum furta occultat. AL. Der Rauber vnd Morder auffenhelt vnnd beherberget B. Een heeler, ænhouder, een dieuen en schelmen weert GAL. Recelleur de larrons & meschants ITAL. Che loggia e ladroni & assassini H. Encubridor de hurtos

Redemptor causarum Vlpian. Quadruplator & alienæ litis interceptor.

Saccularij Vlpiano, qui malefica magicaque ratione credebantur crumenas incantare, occultisque artibus pecuniam interuertere, qua infamia laborat apud nos circumforanea ista semperque incertis sedibus


palabunda gens, quæ Aegyptiacam ementito nomine ses fert. AL. Seckeldieb. vide in Manticularius.

Saccularij Asconio sunt, qui publicam pecuniam inuolarunt abstuleruntque. peculatores. Cicer. τῶν δημοσίων χλέπται. AL. Kistenfeger B. Blæuwe sackmeeters, die de stadt beroouen, en hær metten gelde vande ghemeyne stadt besmetten GAL. Qui desrobent l’argent de la republique ITAL. Chi rubbano la republica H. Ladrones de las rentas del rey

Sacrilegus Cicer. ἱερόσυλοϛ, θυάρ πακ Hesychio. AL. Kirchen dieb, ein Kelch dieb B. En kelckdief, een kerckroouer GAL. Larron des choses sacrees ITAL. Sacrilego H. Ladron que hurta lo sagrado

Saga Cice. venesica Eidem. pharmaceutria, quæ sacris quibusdem aut amatorio poculo mentem amatoris peruertit. & Bustuaria, vt Græci τυμβάϛ, quod in monumentis versetur, & mortuorum cadauera mutilet. φαρμαχευτρία, φαρμαχἰϛ, θετταλίϛ. AL. Ein zauberin Hex, ein Wettermacherin B. Weetmæckster, een toneresse GAL. Vne sorciere, deuineresse ITAL. Incantatrice, striga H. Adeuinadera, bruxa

Samniones vel potius sanniones, a sanna, quiere distorto aliis illisdunt. βωμολόγοι, μωχοί. vel qui in scena dementant homines illudendo. AL. Die Narren beym Spiel, Brillenreisser, Possenreisser, so die Zuseher schier zu Narren machen, Speyvogel B. Spot oft speckvogels, lauuytgeuers, de sinnekens in een spel GAL. Mocqueurs, les fols au ieu ITAL. Scricciatori, li pazzi o mattinelle comedie, izani Ven H. Mofodores, escarnidores

Sannarum autem tria sunt genera: (vt id obiter hîc addatur) Ciconiam manu significare: quod fit, vgi quis infamem mediumve digitum ostentat, velut eiconiæ rostrum exprimens. B. Met vingeren wijsen, oft de guych na steecken Holland aut auriculas asini imitari B. Die esels ooren mæcken ofc setten, de toot setten, Holland, ant linguam sitientis canis æmulari B. De tonghe wttrecken, oft na steecken. quorum memlinit Persius prima Satyra

Scurra cicer. qui risum ab audientibus captat, nulla verecundia aut dignitatis habita ratione. xλευαστήϛ σχώπτηϛ, γελοιάστηϛ, Basilio. AL. Lotter, Speyvogel B. Een schamper, Spotvogel, oft specvogel GAL. Plaisant deuiseur, iaseur, bouffon ITAL. Butlatore, buffone. H. Borlador, truhan, que haze reer los que lo veen

Sicarius Cicero. subsessor, Seruio teste, qui in insidiis delitescit, vt incautos trucidet. carnifex Liuio. σίνιϛ ληστήϛ. latro Innenali. AL. Morder B. Moordenær GAL. Meurtrier, brigand, voleur ITAL. Assasino H. Que mata el otro segretamente

Sordidus Cic. cumini sector, χυμινοπριστήϛ, ῥυπαρόϛ, φειδόϛ θυμβρεπίδειπνοϛ Aristoph. συχοτραγίδηϛ Archilocho & Hipponac μυσάλμηϛ siue μυσάλμηϛ Eustath. χραδοφάγοϛ, χἰμβικ, λιμόϛ Eustath. λιμοχίμβικ, γλισxρόϛ, μυχόνιοϛ Cratino.φειδωλόϛ. AL. Karg, ein karger Mensch, Hundisch B. Honts, gorre, karich, nauwe siende GAL. Chiche ITAL. Sordido misero come vn pedocchio H. Auaricioso, mesquino

Sortilegus Cicer. qui ductis sortibus futura in vitas prædicendo, quæstum per mendacia factitat xρησμωδόϛ. AL. Ein Lachszner, Lesser, abontursager B. Een fortuynsegget, oft leser GAL. Qui endeuine les auentures des hommes par sort ITAL. Sortilego, ch’indouina par sorti le venture de gli huomini H. A deuino por suertes

Stigmatias Cic. literatus Plauto, inscriptus Plin. stigrnaticus Cic. rt alij legunt, stigmosus Plin. Iun. cui inusta est nota. notis compunctus Cic. στιγματίαϛ, στίγων, ῥαxίτηϛ Sophoc. AL. Mit einem Brandzeichen oder Brandmal gezeichner B. Gebrantteeckent GAL. Flatre ITAL. Seguato col fuoco H. Que tiene sennales quemados en la cara

Susurro μυθητήϛ, στασιαστήϛ, qui occultis sug gestionibus alicuius famam traducit. AL. ein Ohtenblaser B. Een insteecker, oorblaset, preutelær GAL. Maraut, barboteur ITAL. Incitatore, marmoratore, susurrono H. Mormorador

Testamentarius Cicer. Adulterator testameti. ῥαδιούγοϛ AL. Gemachfelscher, ein felscher der Erbgemachteo B. Verualscher van testamenten GAL. Faulsaire des testaments ITAL. Falsario de testamenti H. Albacca de testamento

Thraso miles glorio sus Plauto. χαπνοπώληϛ, ἀλάζων, θρασὐϛ, ῥαxιστήϛ. Theopompo, ἀρεταλόγοϛ, λαπίθηϛ Eustath αὐxηματίαϛ. AL. Ein Schnarcher, hoffertiger Kautz B. Een pocher, een snorcker, stuyter, stuytvos, pofblaser GAL. Vn vanteur, presomptueux ITAL. Presontuoso, ardito nel parlare H. Soldado presumidor, que dize las guerras de los Moros

Vecticularius Festo, qui vectibus alienos parietes furandi gratia moinur. effractor Paulo. τοιxορύχτηϛ, τοιxώρυxοϛ, τοιxοδιφήτωρ, θυρεπαvοίχτηϛ dici posset etiam vocabulo Lærtiano. AL. Een nachtdieb, oder hauszstutmer B. Een nachtdief, oft kneuelær GAL. Larron de nuit ITAL. Ladrone di notte H. Ladron de noche

Venalitius Cic. venalitiarius Vlp. qui seruitia venundat & compavat, ἀνδραποδιστήϛ, ἀνδραποδώνχϛ Aristoph. ἀνδραπο δοxάπηλοϛ. AL. Verkauffer leibeigner Leuten B. Slauencooper

Veneficus Cicer. τερθρεὐϛ, φαρμαχεὐϛ, φαρμαχόϛ, μάγοϛ Sophocli, χραδησίτηϛ. AL. Zauberet B. Touerær, touenær GAL. Sorcier, magicien ITAL. Venefico mago, magico, necromante H. Que haze hecizos

Veneficus Plinio, venenarius Suet. φαρμαχόϛ, φαρμαχοποιόϛ. AL.

Vergiffter der einen vergifft. B. Vergheuer, oft vergifter, hoc est, qui venena tum poculum ministrat GAL. Empoisonneur ITAL. Anuelenatore H. Que mara con yeruas, emponconero

Veterator Terent. Subdolus impostor, & astutia vetere extritus. πανούργοϛ, χρόνιπποϛ Aristoph. ἀνδραχόβαλοϛ Hesychio. χόβαλοϛ, χέρχωy Demosth. παιπάλημα χερχώπειον Synes. AL. Ein alter Schalck, alter Aff, arglistig geschwind B. Een oude ende doortrocken vos, een schalck, een leep oft loos vosken, cen arghe listige boeue, een groot practisijn GAL. Vieil routier, sin, cauteleux ITAL. Astuto, volpe vecchia, prattico, sotile H. Engannoso, inuiejecido en su arte

Virosa mulier Lucillio, libidinosa, pruriens, viri appetens φίλανδροϛ Plat. ἀνδρεράστρια Comico, μύχλοϛ, ὀxευτιχή, λάγνοϛ, μοιxεύτρια. Plat. AL. Ein geyle Frauw, Vppige, Vnkensche, Hitzige B. Een heete, ritsche teeue, oft man siecke vrouwe GAL. Femme impudicque, adonnee a paillardise ITAL. Donna calda di natura H. Muger que no puediera estar sin varon, o sin ser casada

Vitiligator Cat. concinnator litium Vlpiano. qui cauillis lites in longum trahit. xρατήρ διχῶν.

Vsurarius, vel rectius foenerator Cic. danista Plauto δανειστήϛ, τοχιστήϛ, τοχογλύφοϛ. xρεωστήϛ, xρηστήϛ Aristoph. ὀβολοστάτηϛ. AL. Ein Wucherer B. Woeckenær, oft lombært GAL. Vsurier ITAL. Vsurario, vsuriere H. Logrero, renouero

Vxorius Virgil. nimium obnoxius & deditus vxori γύνανδροϛ, μάλθων Suidæ. σαλμαχίϛ. qui velut Hercules Omphalæ, vxori obtemperat. παράθηλυϛ, διονύϛ Hesychio, ἂθηλοϛ ἂνανδροϛ βάχηλοϛ, γυναιχίαϛ, παρειμένοϛ. AL. Ein Hudler, der sich vom Weib lest meistern B. Ein wijffwl, Ian ligt achter, die voor woont als t'huys omgekeert is, dær t'wijf die broeck dræcht GAL. Qui se laisse gonuerner de sa femme, le bon homme ITAL. Pur troppo suggetto alla moglie, il buon huomo H. Elbon honbre, que se dexa acotar y regir de su muger

DE INSECTIS.

CAP. XXVIII.

APis μέλιττα, μέλισσα AL. Ein Ymme, Bynle B. Vye GAL. Mousche a miel ITAL. Ape H. Abeia AN. a Bye

Attelabus Plin. Locustarum minima pennis carens. Hyeronimus genimen locustarum pennis modicis reptantium potius quam volantium esse dicit. ἀττέλαβοϛ.

Cantharis Viridis scarabæi genus luteo aurei colore lucens. χανθαρίϛ AL. Coldkafer Meilandischer Kiffer B. Keuer, groene Vlieghe, Spænsche Vlieghe GAL. Cantharide ITAL. Cantarella verde H. Cubillo, abadejo

Cantharis rubea AL. Vnser frauwen Kule B. Vnser vrouwen Hænken

Cicada τέττικ, αἰθαλίων Theocrito, παρά τό αἴθεσθαι ὑπό τού ἡλίου AL. Gryllen B. Stapel GAL. Cigale ITAL. Cicala H. Ciguatregas

Cicindela Plin. lampyris Eid. Muscæ genus, vespere per arua lucens: cuius lucidus ille liquor in chartis fulco tractus a me aliquando ad ostentationem fuit, cum in Bononiensi agro rusticarer: noctilucam sunt qui vocitent. πυγολαμπἰϛ φάλαινα Nicandro,χυσολαμπίϛ Hesychio, λαμπυρίϛ. AL. Liecht oder Nachtmuck B. Een Licht oft Nachmugge GAL. Ver ou mousche luisante de nuit Itali Lucciolam alucendo nominant, & lucio. H. La luciernega

Crabro Plimio, Vespæ adsimilis est. ἀνθρήνη. AL. Hurrnuss, Horlitz B. Horsele GAL. Froilon ITAL. Calauron H. Tauarro

Culex Virg. Plin. Omnis vermiculus alatus. χώνωy, χορνῶπιϛ Hesychio. AL. Muggen, Snack B. Muesie GAL. Mouscheron ITAL. Zanzara H. Mosquito

Ephemera Aeliano, Vinarij culices, ἐφήμερα, ἡμερόβια, quod non vltra diem viuant.

Examen apum ἐσμόϛ, σμῆνοϛ. AL. Ein Ymbd, schwarm der Ymmen, oder Bynnengeschwarm B. Een hoop oft swerm Byen GAL. Vn ietton de mouches ITAL. Schiame, o schiera delle api H. Enxambre de abejas

Fucus Plin. Insectum aculeis carens, ape maius mellis operas depascens. fur Varroni χηφήν. AL. Ein tran, Hummel B. Holm, Bommel GAL. Bourdon, mousche guespe ITAL. Ape che non fa mele H. Zangano de la colmena

Gryllus Plin. Locustæ genus, cicadæ sumile, noctu stridens, retro ambulans. ἀxετή. AL. Muheim, Heimenmug, Haussheim, Feldheim B. Nachtcrekel GAL. Crignon, ou grillon des champs ITAL. Grillo H. Grillo

Insecta Animalia exanguia, ita ab incisuris dicta, quæ nunc ceruicum loco, nunc pectorum atque alui præcinctu (ita apud Plinium lego ex vetustissimi antigraphi side, vt sit idem quod διάτομα) membra separant,


tenui quandam fistula cohærentia. ἔντομα. AL. Vngeziffer, Vnziuer B. Beeskens sonder bloet, gekoruen H. Los animales cennidos

Locustæ Plin. Insectum infirmis pennis alatum, ac proinde altius non eisolans, sic dictum ab vredine locorum, quos attingit. ἀχρἰϛ, μάστακ. Nicandro, quod culta segetum depopuletur χόρνωy, & πάρνωy apud OEteos, μολουρίϛ Nicand. ἂχαρνοϛ.

Locustarum tria genera tradit Moses Hebræa lingua: Arben, saleam, & hagab, primum doctissimus quisque locustam vertit, alterum astacum, tertium bruchum. Græci plureis species agnoscunt, inter quas prima occurrit ἂπτεριϛ, Dioscoridi & Aeginetæ dicta, ovos aliis. a motus segnitie fortassis: & ῥιζαxόσχηϛ, ab hiatu forte oris patentiore, misi rectius scribendum sit ῥιζοxώσχηϛ. deinde μάντιϛ, quasi vatem dicas, quod vbicumque appareat, famem portendat, quæ viret, anterioribus pedibus oblongis sed exilibus, & segetes depascitur. Plura in Collectaneorum libris de his annotauimus. AL. Hewschreck, Inger B. Sprinckhæn GAL. Sauterelle, sautereau ITAL. Gaualetta H. Lagosta, gasanhote

Mordella Gazæ, orsodacna ὀρσοδάχνη Aristot, insectum quaternis pennis volucre, ore largo, & prope denticulato, pustulas puerorum appetens. B. Puystebijter, Kombout

Musca μυῖα, δάπτη Lycophroni. AL. Mug, Fliegen B. Vliege, Mugge GAL. Mousche ITAL. Mosca H. Mosca AN. a Flye

Muscæ pro muscis ἐπιβοσχίϛ Aristoteli.

OEstrum Virgil. asilus Eid. tabanus Plinio, vesparum genus armentis infestum. μύωy, οἲστροϛ Aristot. AL. Bram, Rossbram B. Koevlieghe, Brem GAL. Tahon ITAL. Tafano H. Tauano, moscarda

Papilio Plin. Vermiculus aut insectum potius alatum, alis prælargis, imbecillis, omnis generis colores ementiens, yύxη, σητοδοχἰϛ, yάλυκ. AL. Sommer voghle, Pfijfolter B. Capelleken, Vlindere, Botervlieghe, Pellario, Boterschijte Flandris GAL. Papillon ITAL. Farfalla H. Mariposa

Pyrallis Animalculum pennatum lucernarum luminibus aduolitans. πυραλλἰϛ, μύχηϛ Aristoph. Schol. quam hepiolum nominat Nebrissensis. B. Pelser, Schoenmaker

Pyrausta Animalculum volunt hoc esse alntum, muscæ magnitudine, ex igne proueniens. vnde πυρίγονοϛ & Aeliano dicitur.

Scarabæus Plinio, quem pilularium vocant nonnulli, quod e stercore equino pilulas voluat. χάνθαροϛ. qua voce Ruffinus pro Latina vtitu, apud D. Clementem, tametsi cantherium eius loco reponere maluerunt Germani. ἡλιοχάνθαροϛ Trallian. χοπριώνHippocr. a fimo in quo nascitur. AL. Mist oder Kaatkafer B. Peertsvliege, Schældijter, & scbælbote Flandris, Torre Hol GAL. Escarbot, charbot ITAL. Scarafagio scauarazzo H. Esca rauajo pelotero

Scarabeus Lucanicus vel taurus, cornutus est, quem idcirco ceruum volantem vulgo nuncupant. χάραβοϛ, AL. Schroter B. Vlieghende hert GAL. Cerf volant

Vaginipennes Bestiolæ quæ alas quasi vaginis quibusdam inclusas habent, qualis Scarabeus est. χουλεόπτερω vel χουλεόπτερα. Aristoteli.

Vespa Plin. Aculeatum insectum, quod vesperiputatur muscas venari in cibum. AL. Wespe AN. Wespe B. Wesp GAL. Vespe ITAL. Muscone H. Abispa, vespa

Vua apum Plin. quando examen apum dependet conglobatum pedibus inter se mutuo nexis.

DE INSVLIS.

CAP. XXIX.

ABantis vide Euboea.

Absorus Maris Illyrici insula, nunc Osero.

Acamanthida vide Cyprus.

Achilleia ἀxίλλειοϛ δρόμοϛ Arriano. Euxini ponti insula, quæ & Leuce, & μαχάρων νῆσοϛ Plin. vide Borysthenem, Sydonisi.

Acis quæ & Siphnus, Cycladum vna, σίφνοϛ. Siphano.

Aegates, Aegusa Maris Siculs insula. Mareramo, alijs placet esse Fauignanam.

Aegialia Ins. vicina Peloponneso. Cecerigo.

Aegimus Maris Africi insula. Lotophagitis Zerbi.

Aegina Oenopia αἴγινα, οἰνοπία, Ins. Peloponneso propinqua. Legina.

Aethalia Plin. Ligustici maris ins. αἰθαλία Palmosa.

Aethusa Africi maris insula. Limosa, aliis Fauiana.

Alanæ Insulæ Liuonici maris. Alant

Albania quæ quoque Britannia minor, & secunda dicta fuit, pars Albionis insulæ Septentrionalis, hodie Schotland.

Albion qui & Britannia, vel potius Prydania, Insula quæ hodie Anglia.

Amorgus Cycladum vna in mari Aegæo, ἂμογροϛ. Pancale, Psychia, & Carcesia Amurgo.

Anaphe Maris Aegæiseu Cretici ins. ἀνάφη. Namphio.

Andros vna Cycladum, ἂνδροϛ, in Aegæo mari. Andro.

Artemisium, Dianium Parua insul. maris Tyrrbeni. Monte di Christo.

Asteria Insul. vicina Cephaleniæ. Didascalio.

Astypalæa Cycladum vna in mari Agæo, Stampalia.

Atalanta Exigua insula propinqua Euboeæ e regione Opuntiorum. Talandi. Atlantis insula Plat. forte America.

Automate quæ & Hiera, e Cycladibus vna, αὐτομάτη. Suda.

Baleares vel Balearides insulæ, in mari mediterrane, quæ & Gymnesiæ, binæ sunt, vno nomine complexæ, & maiores & minores, illam Maioricam a re, hanc Minoricam vocant βαλεαρίδεϛ, γυμνεσία. Mallorca & Menorca.

Baraca ins. ad ostium Indij fluuij. Diu.

Barace Asiæ ins. Bazaim.

Barussæ insulæ quinque in mari Eoo. Mindanao, Cailon, Subut, cum aliis duabus Circium versus.

Batauia Germaniæ inferioris ad ostia Rheni portio. Hollant.

Bazacata Asiatica ins. Basse.

Belbina in sinu Argolico ins. e regione Athenarum. Blenda.

Besbicus Propontidos ins. Calomino. siue Calonio.

Bonæ fortunæ insula in mari Eoo. Burneo.

Borysthenes Steph. Ponti Euxini ins. Achillea, Leuce, Fidonisi.

Britannia Insula coniunctim Angliæ regno & Scotiæ censetur, alioqui discriminis ergô, illa maior, dicitur, olim etiam Albion, a rupium, quæ procul adnauigantibus albicant, candore. Engelant. Ingla terra. Ital. & Hispan. Hæc minior, vel secunda vocitatur quæ Caledonia veteribus putatur fuisse Schotlant. Escotia, Escoce. βρεττανία Straboni. ἀλουίωνοϛ νῆσοϛ.

Calauria χαλαυρία. ins. in sinu Argolico. Sidra.

Capreæ vel Caprea, insula maris Tyrrheni, vltra Surrentum Campaniæ vrbem. Crapi, aliis Campanella.

Carpathos Maris mediterranei insula prope Rhodon. Scarpanto.

Cartris Plin. Cimbrorum peninsula. Iutlandia. Iuitland.

Casos Carpathij maris ins. Casso.

Cassiterides insulæ circa Hispaniam. χαττιτέριδεϛ. Asores.

Cephalenia Ionij maris ins. Dulichium, Same, & Taphos. Cefalonia.

Cercinna Africi maris ins. Carchana, vel Querquenes.

Cerne Plin. Menuthias Ptol. χέρνη, Magadascar incolis, & Ysla de S. Lorenzo Hispanis.

Chios xῖοϛ Maris Aegæi ins. ferax mastiches optimæ, quæ & Etalia.

Chio vel Scio. Saches Turcice.

Chryse ins. Asiæ. Iapan.

Cios Aegæi maris ins. Zia.

Cicynethus insula, in sinu Pelasgico. Pontico.

Cituorum insula in Danubio. Schut Germanice. Cituatu Hungarice.

Claros Aegæi maris ins. Calamo.

Claudia ins. maris mediter. non longe a Creta insula. Gozo. ad quam D. Paulus appulit.

Claudos ins. vicina Creta. Antigos.

Clides insulæ adiacentes Cypro. χλεῖδεϛ. Capo bon Andrea.

Codanonia Melæ, ins. sinu Codani, quæ hodie Zelandia. Zcelandt. inter Daniæ insulas primaria.

Colinia vide Cyprus.

Colubraria quæ & Colubrina. ins. maris Balearici. Ophiusa. ὀφιούσα. hodie Frumentaria, Hispan. Formentera, aliis Dragonera, & Moncolubrer.

Corcyra, Phæacia, Schetia, Drepanum χερχύρα, φαιαχία, xερίη. Corfinium Cicer. ins. maris Ionis. Corfu.

Corcyra Statio, nigra dicta, Melitæis catulis ad feminarum delicias clara. χερχύρα μελαίνη, Cursola.

Cori Maris Eoi insula Nicouat.

Corsica, Cyrnus χύρνοϛ, θήρα. Ins. maris Ligustici. Corsega.

Cos χῶϛ, ὑδρούσα, Heradide Pontico teste. Nymphæa, Caris. μερόπη. Insula maris Myrtoi. Meropis, Lango.

Cossura Ins. prope Siciliam ad promontorium Lilybeum. Fauagnana.

Cosyre, Paconia Maris Africæ insul. Corsura, Pantalarea.

Creta, Curetis, Idæa, Aeria ἀερίη, ἰδαῖα, χρήτη, μαχάρων νῆσοϛ.Gnopia, ἑχατόμπολιϛ, a centum vrbibus, Hom. dicta, Iouis incunabulis, & 100. vrbibus olim famosa. Candia.

Cuniculariæ Plin. Insulæ vicinæ Corsicæ. H. Goneiras

Cyaneæ vide Symplegades.

Cyclades Insulæ numerosæ in mari Aegeo. Isole del arcipelago.

Cynthos vide Delus.

Cynethus Insula in sinu Pelasgico Pontico.

Cyprus, Aspelia, Aerosa Festo, quod in ea plurimum æris nascatur. χύστροϛ, χεραστία, σφηχία Lycophroni ἀμαθουσία Straboni, μηονίϛ Strab. ἀχαμαντίϛ Steph. χεραστίϛ. Macara, Colinia, Cryptus. Chittim Hebræis. Cypros, Cypro.

Cyrnus vide Corsica.

Cythera Ins. in sinu Laconico. πορφυρίϛ, & Sciothera. Cerigo.

Cycicus Propontidis insul. Marmora.

Delus Cycladum nobilissima. Scythias, Steph. δῆλοϛ, πηρπίλη. Asteria,

Chlamydia, Ortygia, Pelasgia. Sdiles

Demetrias vide Paros.

Deorum insulæ Ptol. Cicæ Plin. prope Hispaniam. Yslas de Bajona.

Dia Ins. Cretici maris, Cretæ vicina. Standia.

Diabate Ptol. Ins. prope Sardiniam. Asinaria.

Dianium vide Arthemisium.

Didyme ex. Aoliis vna, Saline, aliis Panare.

Diodori insula in ostio sinus Arabici. Babelmandel.

Diomedeæ Insulæ sinus Adriatici prope Apuliam. Trimerus Tacito. Theucria. Isola di Tremito, o S. Maria de Tremito.


Dioscutias Insamaris Indici Zocotora, vel Zacotra.

Dulichium vide Cephalenia.

Ebusus, Pityusa Ins. e regione Valentiæ in mari Balearico. Ibiza. Ayiuza, Yuica.

Echinades Ionij maris prope Peloponnesum insulæ. ἐxινάδεϛ. Cuzolari.

Egusa quæ & Aegate, Ins. prope Siciliam. Fanagnana.

Elaphusa Ericusa & cæteræ insulæ, Merlciæ insulæ.

Ellopia vide Euboea.

Emonia Scotiæ orientalis ins. Maid.

Enisipia Maris Libyci ins. Isola di colombi.

Ericusa, Ericodes ex Aeolis vna. Alcudi.

Ericusa Ins. propinqua Corcyræ in mari Ionio. Paxo. Pacsu.

Erithæa, insula Geryonis. Londobris in mari Atlantico. Berleuguas.

Erithræa vel Erythæa, Gades γάδειρα. Ins. in Herculco freto. Cotinusa Dionysio. Calyz.

Eropia vide Siphnos.

Erusa vide Tenos.

Erythinus Ins. Ponti Euxini prope Bithyniam Ptol. Farnasia.

Etalia vide Chios.

Euboea Aegæi maris ins. Boeotiæ vicina. εὐβοια, ἐλλοπία, ἀβαντίϛ Hesiodo, ab Abante Neptuni & Arethusæ filio. Steph. ἀβαντιάϛ Dionys. μαχρίϛ ὂxη. Nigroponte.

Eubonia vide Mania.

Euonymus Hanc septem Aoliis annumerat Solinus. Vulcanello. Nebrissensis dicit vocari Lustega.

Ficaria Ptol. Ins. vicina Sardiniæ. Serpentaria.

Gades Ins. H. ad Herculeum fretum. Caliz

Galathe Insul. Tuneti vicina. Goletta.

Gaulos, Innonis fanum Ins. exiguæ Melitæ viclina. Gozo.

Gisso Ins. maris Illyrici. Pago.

Glessaria Plin. Maris Balt. ins. Sudau.

Gorgades Ins. maris Atlantici. Yslas de cabo verde.

Gymnesiæ vide Baleares.

Helene, Cranæ xραναή. Ins. contra Sunium Atticæ promontorium. Macroniso.

Herculis insula vide Scombraria.

Hermea Ins. prope Sardiniam. Tolara, & Molara.

Hesperides insulæ vel Gorgades. Yslas de Cabo verde.

Hibernia ἴερνη Strab. Ins. supra Britanniam, Iuuerna, Melæ. ἰουβερνία Ptol. Irlandia.

Hicesia Ins. vicina Siciliæ. Panaria.

Hiera, Sacra, Therasia, Heratæa Insula Aeolia Siciliæ adiacens.

Chelbo Nebrissensis interpretatur Leuenzo, aliis Vulcania.

Hiera vide in Automate.

Hieracum Ins. propinqua Sardiniæ, Isola de S. Pietro.

Hyliessa vide Paros.

Hyrie quæ & Zacynthus. Zante.

Icaria, icaros ab Icari appulsu. Doliche, Ichthyusa ἰxθυούσα, a piscimm præstantia, teste Heraclide Pontico. ἴχαροϛ, δολίxη. Nicaria.

Ilua Ins. in mari supero, inexhaustis halybum generosa metallis. Elba.

Imbros Aegæi maris ins. Lembro.

Inarime Virgil. Maris Thyrrheni insul. ἀρίμη. Hom. Aenaria Plin. & Pithecusa Strab. Ischia.

Insulæ Aeoliæ numero septem. Merleias.

Insulæ fortunatæ hodie Canariæ. Canarias.

Ios Ins. Homeri sepultura nobiliss. ἴοϛ. e Cycladibus vna in mari Aegæo. Nio.

Issa Insula in sinu Illyrico maris Adriatici. Lissa.

Isthmos Thraciæ & Peloponnesi terræ angustus tractus inter bina maria. Hexameli.

Ithaca insula maris Ionij, vicina Cephaleniæ, Vlyssis patria. Compare.

Iulia Cæsarea ad Gaditanum fretum insida. Vsla de Columbi.

Iuuerna vide Hibernia.

Labadij Insuba in mari Eoo, forte Noua Guinea.

Lala vel Veneris insula Ptol. maris mediterranei, iuxta Marmaricam. Isola del Patriarcha.

Lamellum Ins. obiecta Liburno in mari Tyrrheno. Malora.

Latoa Ins. Libyci maris prope Cretam. Christiana.

Lemnus, Ins. maris Aegæi, Hypsiphyleia tellus Ouid. & Vulcania. χραναόν πέδον ἡφαίστοιο, λῆμνοϛ. officina dicta Cyclopum. Stalimene.

Leros Cycladum vna in mari Aegæo. Lero.

Lesbus, Egite λέσβοϛ, ἴσσα Lycophr. πελασγία Eustath. Metelina bodie iu mari Aegæo.

Leucas ins. inter Epirum & Cephaleniam. S. Maura.

Leucasia vide Samothracia.

Leuc e vide Achillea.

Limnos Ptol. insul. circa. Angliam. Bardesey. Anglice.

Lindis farna ins. Angl. propinqua, ad ostium Tuedæ fluuij. Hailigeilande.

Lipara ex Aeoliis insulis vna. Lipari.

Londobries Ptol. ins. Oceant prophe Lusitaniam. Erithyia Melæ. Barlinguas. Lopadusa Maris Africi ins. λοπαδούσα Steph. Lampidusa.

Lotoa Ionij maris ins. Guardiana.

Lotophagites, Meninx Plin. Mirnix Polybio, Africi maris ins. Gelues, alij volunt esse Zerbi, seu Gerbes.

Lysna ins. maris Adriatici. Liesena.

Macaron vide Achillea.

Macaros, & Macaronesus vide Creta.

Macris vide Euboea.

Mania quæ & Menauia, & Eubonia, ins. inter Albionem & Hiberniam. hodie Man Anglice.

Maniolæ insul. Oceani Eoi. Yslas de Pracel.

Meagrus ins. prope Neapolim. Castel del ouo.

Meconus ins. maris Aegæi, vna ex Cycladibus. Micole.

Megaris ins. adiacens Neapoli, Plin. Qui.

Melegene Ptol. Adriatici maris insul. Delmaticæ adiacens. Melena.

Melitusa Polyb. Melita. Sophiano.

Melito ins. naufragio D. Pauli nobilis & catellis: Melitæis feminarum delitiis: nuper etiam inani oppugnatione exercitus Turcici. μελίτη Malta.

Melos Zephyria Cycladum, vna inter Cretum & Sunium Achaiæ promontorium. μῆλοϛ Milo.

Meninx vide Lotophagites.

Menuthias insul. intertort Aethiopiæ adiacens, μηνουθιάϛ. Madagascar, vide Cerne.

Meroe Nili ins. μερόη. bedie Naulebabe, quasi optimorum portuum parens, dicitur, teste Iouio. Gueguere Castaldo, el Saba & Bed amare, Giraua.

Mesna Peninsula Gall. Narbon. Mese.

Molybodes insula Sardiniæ vicina, quæ & Plumbea. Isola di toro.

Mona ins. inter Britanniam & Hibermam, Druydum sedes, Anglisea ab Angelis vocatur.

Monalida Ptol. Eubonia Gildæ: Mania, & Menauia Bedæ Man Angl.

Myconus Prouerbiis celebris insula, ex Cycladibus vna in mari Aegæo. Micole.

Mylæ insul. circa cretam. Gniosa & Listo.

Nanigeris insul. Indici maris Ptolem. Zeilan.

Naxus Tautominium Solino. νάκοϛ. Taormina.

Naxus etiam Dia, ins. maris Aeg. διονυσιάϛ. Strongyle. στρογγύλη. Insul. vini ferax, vnde Bacchica Siatio Niosia.

Neritos insul. Epiri prope Zacynthum Leucadia Strab. νήριτοϛ. Leucada. S. Maura.

Neuris Propontidis insul. Marmora.

Nisyros in Cariæ ora insul. maris Myrtoi. νίσυροϛ. Nisaro.

Niuaria Vna ex Fortunatis insulis Plinio, Gomera.

Oche vide Euboea.

OEneæ insul. in Bletico mari sub Scandinauia. Oland.

OEnus insul.Pelopponnenso vicina. Sapientia.

Ophiusa vide Colubrina & Rhodus.

Orcades Insul. maris Septentrionalis prope Scotiam. Orane, Orknes.

Ortygia vide Delus.

Osteodes insula Aeoliarum. Li Pocelli.

Paconia insul. maris mediterranei. Pantalarea.

Pandataria insul. maris Tyrrheni in sinis Puteolano, Palmarola.

Paros Vna ex Cycladibus. Minoia Solin. Zacynthus. πάροϛ παχτία Nicand. δημήτριαϛ ὑρία μινώα Stephan. χαβαρνἰϛ, ὑλήεσσα Stephan. Pario.

Patthenope Ptol. Tyrrheni maris ins. Palmosa.

Patage Cycladum vna. Mergone.

Pathmos e Cycladibus vna, in mari Aegæo. palmosa.

Pelopponnensus Græc peuninsula. πέλοποϛ νῆσοϛ, ἂργοϛ ἀxαῖχόν Strab. & ἰάσιον, & ἱππιον, & ἱππόβοτον Eid. Apia pelasgia, Morea.

Peraneum ins. Lusit anica. persequera.

Phæacia Corcyra, Corfu.

Pharia ins. sinus Adriatici Lesena.

Phatmacusa, Maris Aegæi insula. Parmosa.

Pharos Aegyptiinsul. contra Alexandriam φάροϛ. Faro

Phoenicusa ex Aeoliis ins. Felicudi.

Piperina maris Indici insul. Qualpenea.

Pithecusæ Insulæ non procul a Neapoli, a sigulinis dictæ, non a sumiis. vide Inarime. Ischia.

Planasia Naris Tyrrheni ins. Sarduni.

Plemmyria ins. in Syracusano portu. Isola di S. Martiano.

Plotæ Insulæ maris Ionij, quæ Strophades dicuntur. Striuali.

Pluitala vna ex ins. Fortunatis Ptol. Isola del Ferro.

Plumbea vide Molybodes.

Plyægos ins. maris Aegæi. Policandro.

Porphyris vide Cythera.

Probatia Maris Siculi ins. Fauigna aliis Lauenso.

Prochyta in sinu puteolano ins. Procida.

Proeonnesus Propontidos insula. προχόννησοϛ Marmora.

Prote insul. ante Zacynthum Plinio. πρώτη. Pruodo.

Psychia vide Amorgus.


Ptychia insul. propinqua Corcyræ. πτυxία, Isla del guido.

Pythiusa vide Ebusus.

Rhene insul. Cycladum. Phermene, vel Fermenia.

Rhodus, Atabyria, Corymbia, Ophiusa όφιούσα Eust. ῥόδοϛ, τελxενήϛ Eidem. αἰθραῖα. Insul. maris mediterranei clarissima. Rhodo.

Sabadibæ Ptolem. Maris Aeoi insulæ, Cainam insula cum duobus adiacentibus.

Sacra insula Siciliæ vicina. Maretamo.

Salamis, Salamin ins. in Saronico sum Coluri.

Samos insul. maris Aegæi. Cyparissia. σάμοϛ, δρυούσα Heraclidi Pontico. παρθενία, χυπαρίσσια. Samo.

Samothracia, Leucosia Aegæi maris insul. Samandrach.

Sardinia ἰxνούσα. Crispo, a vestigij humani specie. σανδαλιώτιϛ. Timæo, σαρδώ. Sardegna, Sardenna.

Laso Sirab. Ins. inter Epirum & Brundusium. Saseno.

Scardona Insul. adiacens Liburniæ. Malconsejo.

Sciathos Parua insula maris Aegæi. Sciato.

Scombraria quæ & Herculis insula, prope Carthaginem nouam. Escombrera.

Scopelos Maris Aegæi insul. Scopulo.

Scopulus Ins. maris Ionij. S. Maura.

Scothera vide Cythera.

Scriphos Cycladum vna in mari Aegæo, Serfone.

Scyros Cycladum vna, σxύροϛ. Scyro.

Scythias vide Delos.

Segestica Insul. Sauo flu. circumflua. Zygea Hungar.

Sicilia, Sicania, Triquetra, Trinacria. σιχελία.

Sicinus Insulula maris Aegæi. Sicino.

Simiæ Insulæ maris Rhodij Strab. Simie.

Sindæ Aeoi maris insulæ. Celebres Gilolo, & Ambon.

Siphnus, Aenoa, Eropia σίφνοϛ. Exigua insula inter Sicladas Sifano.

Sphacteria, & Sphagia eadem cum OEno prope Poloponnesum, ante insul. Sapientia.

Stoechades Massiliensium insulæ tres in mari Gallico, Plin. Isles d'hyetres, ou d'or, Camargas.

Strophades, Plotæ στροφάδεϛ πλωταί Insula maris Iooij S riuali.

Strongyle vna ex Aeoliis. στρογγυλη. Stromboli.

Sybota Insulula inter Epirum & Corcyram. Synita.

Syene Nili insul. συήνη, Guagera,

Symplegades Insulæ ad Bosphorum Thracium, quæ & Cyaneæ συμπλήγαδεϛ, χυανέαι. Pauonare.

Syros insul. Cycladum vna Syra.

Syrtes insulæ Africi maris. σύρτειϛ Baxos de Berueria.

Taphus vide Cephalenia.

Taprobana Nobilissima maris Indici insula ταπρωβάνη, olim σιμουῖ/δου vνῆσοϛ, postea etiam σαλίχη Ptol. hodie Zamotra, Sinnatra, aliis Zeilan.

Tapsus vel Thapsus, Insul. Siciliæ adiacens Vir. Isola de gli magnesi.

Telos Cycladum vua. τῆλοϛ, in mari Carpathio. Episcopi.

Tenedos, Calydnæ λευχέφρυϛ Steph. & Heradidi, τένεδοϛ χαλύδναι Eustat. Insula in faucibus Hellesponti, Tenedo.

Tenos vna Cycladum, ὑδρούσα, ab aquarum abundantia. τῆνοϛ, ἐρούσα Demost. Tine.

Teredon Ins. quam Euphrates bicornis ambit hodie emporium Balzana. τερηδών

Thasos Insul. vna Cycladum in mari Aegæo θάσοϛ quæ & Thelasia Tasso.

Theganusa Plin. in sinu Laconico prope Peloponnesum ins. θχγανούσα Caurera vel Caura.

Therasia Stepha. Maris Aegæi ins. prope Cretam. Santorini.

Therasia quæ & ἰερά Græcis, vicina Siciliæ ins. Vulcania.

Thule Insularum nostri orbis pene postre ma. θούλη Islandia.

Tiquadra Ins. maris Balearici, Conejera, quasi cunicularia.

Tragurium Ins. cum oppido, Dalmatiæ adiacens. Trau.

Tricadiba Ins. maris Indici. Queilloa.

Trinesca Asiatici maris ins. Resiphe.

Trogylum Ionij maris ins. Gatonisi.

Vecta vel Vectis. Insula Britannici Oceani, wycht.

Vectia Maris illyrici ins. Ptol. Vegia.

Veneris insula adiacens Cyrenaica regioni. Ysla del Patriarcha.

Zacynthus, Hyrie ζάχυνθοϛ. Ins. maris Ionij Zante.

DE LACVBVS ET PALVDIBVS.

CAP. XXX.

ACRONIVS lacus Brigantinus Constantiensis. Bodensee. Lago de Constantia o de Bregentz.

Albanus lacus iuxta Albam in Latio. Lago del castel S. Gangolfo.

Anius lacus Puteolis vicinus. Lago sudatorio.

Aria Lacus Asiæ Ptol. Burgian. Arsyssa Armeniæ palus Giocho.

Asphaltites lacus Mare mortuum vel salsum.

Auernus lacus Prope Baias Campaniæ, partus Iulij. Lago di Tripergola.

Benacus Virgil. Lacus e quo nascitur Mincius in Lombardia Transpad. Lago di garda.

Bicis Palus quæ alterum latus Tauricæ Chersonesi contimet. La mer noire.

Bistonis Thraciæ lacus. Lac de Bouron Poru, vel Borun.

Boebeis βοιβηίϛ. Macedoniæ lacus, Ezero.

Charybdis Vorticosum mare ad Pelorum Siciliæ promum. Galofaro.

Cyminius lacus in Hetruria mediterraneus, qui & Elbij lacus olim. Lago di vico.

Coloe Palus Africæ. Barcena.

Eupilis Lacus insubrum, in quem exit Lembeus stunius in Gallia cisalpina. Lago de Pussiano.

Fucinus lacus in Italia, qui & Marsicus. Lago de rossillon.

Fundanus lacus in Campania. Lago di Fundi.

Herbesus lacus Solino, in Sicilia sulphureus. Gurgo.

Lacus Felicis in Austria Gemunder See.

Larius lacus, Comacenus apud Insubres. Lago di Como.

Lemannus Lacus in quem Rhodanus influit in Gallia Narb. Geneuersee. Lago de Lozanna, o de Geneua.

Lerna Pelus Pelopponesi, in qua Hydram interfecit Hercules. λέρνα. Phonea.

Linterna Palus Campaniæ felicis? Lago della patria.

Lucrinus lacus olim ostreorum captura nobilis in Campunia. mare mortuum.

Lugoum Strab. Palus in Carinthia. Zircknitzer See.

Lychites Palus Armeniæ Ptolom. Exsechia.

Lychnites Lacus Macedoniæ. Lago de Lochrida.

Lysimelia Palus Syracusis vicina. Pantanelli.

Mæoris palus Scythis Temerinda, Plinio teste. Goulfe o mar de Tanna, mar negro, Zabacco.

Mandurium Lacus Apuliæ Dauniæ. Andoria lago.

Marcotis palus, Maria Arapotes Plin. Lacus Aegypti incumbens a plaga meridionali. Buheira.

Mariane Ptol. Mediæ lacus. Lago de Bendemal.

Marinus lacus Strab. in Thuscia. Lago de Orbetello.

Martiana palus Asiæ lacus. Geluchalat.

Pantanus Lacus Apuliæ Dauniæ Plin. Lago de Lesina.

Pontina palus in Latio. Anfante palude. Erythræo Satyræ palus.

Prylis Plin. Thusciæ maritimus lacus. Lago de Castiglione, lago di Orbitello, aliis fangosa palude, Antonino Aprilis.

Regillus lacus Plin. in Latio. Lago di S. Prassede.

Sabata Strab. Lacus Hetruriæ. Sabastia stagna Sillio, Sabatinus lacus, olim lacus Tarquinij. Lago d'Anguillara, o Braxiano.

Scardonius lacus in Illyria. Lago de Pruchlian.

Sebinus lacus Plin. Lombard. Transpadana. Lago d'Iseo, Isco lago.

Sirbonis palus inter Aegyptum & Palæstinam. Golfo de Tenese.

Thrasimenus lacus Hetruriæ lacus. Lago de Perugia.

Vadimonis lacus Plin. in Thuscia. Lago di Bassauello.

Velinus lacus in Vmbria. Lago di terni Fabritio, aliis lago de pie di luco.

Verbanus in radicibus Alpium lacus Lombardiæ Transpad. Lago magiore.

Vigisonus lacus, in Patauino agro. Pieue di sciocco.

Vulsinius lacus in Hetruria. Lago di Bolsena.

DE LAPIDIBVS.

CAP. XXXI.

ALabastrites Plinio, qui ad vasa vnguentaria, seruandis diutissme incorruptis vnuentaria opportuna, olim excauabatur, nunc ad sigillaria opera. ἀλαβαστρίτηϛ. AL. Alabasterstein B. Albaster GAL. Alabastre ITAL. Alabastro H. Alabastro

Amiantus Plin. Lapis alummis scissili similis, e quo ellychma fiunt inextincta, dum superest oleum: quæ Gallis vocant, Menthe sans fin. texuntur inde & mantilia, quæ igni iniecta, absumptis sordibus nitidiora exeunt: atque inde illi nomen ἀμιάντου, velut impolluti. hinc & linum viuum Plimio vocatur, vt ἂσβεστον & ἀσβεστινόν λίνον Græcis dicitur & linum Caristium, & spartopolia ἀμίαντοϛ. polia Plin. πολιά, a canitiei similitudine: βοστρυxίτηϛ Zoroastræ, a cupillamentis in quæ secatur, itemμορσοειδήϛ, quod silamenta exilia & capillaria imitetur. AL. Federweisz, Erdflachs, quafilinum e terra erutum. & pliant, & Salamanderhaar Huius species est & magnetis sine mica. μαγνῆτιϛ. AL. Glimmer, a splendore. Katzensilber B. Kattensiluer, quod sonat Felium argentum

Assulæ Vitr. micæ, Petrarum fragmenta sunt, quæ in sculpendo desiliunt identidem. segmina secamenta Plin. λατύπαι, σχύροϛ λίθου ἀποπελέχυμα. AL. Schindlin, Spelten, Grutzlin, Abhaw,


Abschnitzling, Stick B. Bickels, bicksteenkens GAL. Retailles, rongunres ITAL. Schietine H. Pedazitos de piedras

Bitumen Plinio, Limus seu terra quædam tenax ac lenta, pici persimilis. ἂσφαλτοϛ. Iosepho. AL. Iudenleim B. Ioden lijm GAL. Limon glueux ITAL. Bitume H. Betun Iudiego

Centrum Plin. Duritia in marmore clauo similis. χέντρον. AL. Herter Ast im Marmelstein B. Herde weer int marber GAL. Neud on durillon dedans le marbre ITAL. Nodo del marmo H. Nudo en el marmol

Ceraunius lapis qui a fubmine distringitur. λίθοϛ χεραύνιοϛ. AL. Donnerstein B. Blixem oft donnersteen GAL. Pierre de tonnerre ITAL. Pedra del fulmine H. Piedra del rayo

Coagmentum Planto commissura, Arcta & compressa coniunctio, proprie lapidum σύστημα, συναφή, ἂρμη. AL. Zusammenfugung B. Vergaderinghe, vergærsel GAL. Iointure, attachement, lianison ITAL. Giontura H. Ajuntamiento

Compages Cic. compago Ouid. ἀλληλουxία, ἂρμη, ἀρμογή, συναρμογή [συ+ναρμογή], ἐπίζευκιϛ, proprie, in lignis dicitur. AL. Fuge, Verfamlung B. Voege, vergaderinge GAL. Assemblage, attachement, conionction ITAL. Congiontione, rassembramento, trauegione H. Trauazon

Coralium Plin. quamuis geminato 1. scribant alij. Lapis colore rubens, rotundus in morem tuberis, in maris nascens, calami Indici instar vt a Theophrasto proditum est, inter lapides & gemmas medij fortasse generis. χουράλλιον theophrast. gorgonia Plinio. γοργονίαϛ Metrodoro, (perperam enim in Solino Gorgias scriptum inuenias) a fabula Gorgonei capitis, visa omnia in lapides conusertentis, eo quod corallas alioqui mollis, ac vitilum modo lentus in mari duritiem assumat exemptus, δενδρῖτεϛetiam & λιθόδενδρον Dioscorid. quod fruticis modum carnulento tractu implens in mari, extractus lapidescat vel ad solum contactuminam retibus exceptum, aut scalpro præcisum Curalij nomen induere putatur, quod acri ferramtento præcisum sit, vti Plinius omninatur, nimirum χουράλιον, quasi τῆ| χουρα=| α(λωτόν, hoc est, præcifione raptum. Aliam, sed fabulosam nominis rationem adfert Eustathlus, quod e cruore, qui de Gorgonis capite distillarit, ortum duxerit, quasi ἐχ τῆϛ χόρηϛ α(λλόμενον. AL. Coral, Kotell, Kralen B. Coræl, cræl GAL. Coral ITAL. Corallo H. Corallo

Cos aquaria Plin. rotaria & gyratilis. θιγάνη. AL. Schleiffstein B. Slijpsteen GAL. Queue a l'eaue ITAL. Cote d'acqua H. Aguzadera con aqua

Cos cretica Plin olearis Eid. vel olearia, qua scalptores scalpra & cæla exterunt oleo humectari volens: qualis Saliu aria in tonstrinarum officinis. quæ saliua oris humectatur. AL. Olstein B. Olyesten GAL. Queue a l'huile ITAL. Coro a l'oglio H. Agazadera con azeyte

Cos Liuio, Lapis cuius in acuendo ferro vsus est, ἀχόνη, θιγάνη. AL. Wetz oder Schleiffstein B. Westeen GAL. queue ou pierre a aguiser ITAL. Cote H. Aguzadera

Coticula Plin. index Ouid. lib. 2. Metam. Lapis quo auri argentique experimentum fit. Heraclius lapis. Plin. & Lydius lapis. βάσανοϛ, λίθοϛ ἱεράχλεια & ἢ λύδου Theophr. lib. Delapid. xρυσῖτιϛ λίθοϛ, λυδία λίθοϛ. AL. Probierstein, probstein, Goldstein B. Goutsteen, toetsteen GAL. Pierre de touche ITAL. Pedra ditocco H. Eltoque

Crystallus vel Crystallum Plin. Lapis vehementia gelu frigorisque concretus χρύσταλλοϛ, quasi τῶ| χρύει στελλόμενον ὑ/δωρ quod sit aqua gelu contracta, conctaque: vel potins. χρύουϛ σταλαγμόϛ. AL. Crystall B. Cristæl GAL. Cristal ITAL. Cristallo H. Cristal

Ectypum Plin. Senecæ, Opus, ex ipsis typis efformatum. ἔχτυπον, ἐχσφράγισμα, ἔγμαγμα, ἐχμαγεῖον, ἐχτύπωμα, ἀπείχασμα AL. Abcontelfeytung B. Conterfeitsel GAL. Vn contrefait ITAL. Contrafattura H. Debuxo

Ferrumen Plin. quo consolidantur metalla. σιδήρομα, α(ρμογή, συναφή AL. Lotung, Lotmetall B. Soudeersel GAL. Souldure ITAL. Soldadura H. Atincadura, saldadura

Gagates Plin. vel gangitis, Lapis odore grauis: qui vstus sulphureum Plinio, vel bituminosum odorem Orpheo & Dioscoridi vomit. γαγγίτηϛ, ἐγγάγγιϛ πέτρα Nicandro. AL. Gagatstein, Agetstein, Bornstein, Bernstein B. Aghet GAL. Agathe H. Azauaje

Glarea Lucano. Colum. Terra scruposa, qualem litus & ripæ habent: vel certe calculi illi quibus riui abundant. τρόxαλοϛ, χάxληκ Thucydidi λάλλη Hesych. χόχλακ, χλαρόν. Hesychio. AL. Griesz B. Ront steenken, steenachtich sank, drijf sant GAL. Grauois, grauier ITAL. Arena piena di sassolini H. Cascaio arena con pedrezitas, arena con guijas

Cypsus vel gypsum Plinio, γύyοϛ Dioscor. σχιῤῥόϛ Suidæ. AL. Spartack apud Saxones, Gyps B. Plæstergips GAL. Plastre du gips ITAL. Gesso, gipso H. Yesso

Hæmatites Plin. non tam a sistendi sanguinis vi, quam quod aridi concretique faciem præ se ferat, vt Theophrasto placet, hic lapis vstus minij colorem imitatur. αἱματίτηϛ. AL. Blutstein B. Bloetsteen

Lapillus Plinio λιθάριον, λιθίσχοϛ λαῖ/γκ, xερμάδιον. Homer. AL. Steinlin B. Steenken GAL. Petite pierre ITAL. Sassetto, sassolino H. Piedra pequenna Lapis Cic. λίθοϛ λάα. AL. Stein B. Steen GAL. Pierre ITAL. Sasso, pedra H. Piedra

Lapis armenius colore riridis, cum cæruleo communicans, Plinio teste, facile friabilis, indicio Me, uæi, tamet si Stephanus, qui De vrbibus scripsit duritiem illi tantam tribuit, qua sigilla seulpi & coelari queant.

Lapis cyaneus, cæruleus stellatus quem officinæ lapidem Lazuli vocant, calore Veneto & cælesti. χύανον. AL. Berglaw, Lazur B. Lasuer GAL. Lazur ITAL. Lazuero H. Lazul

Lapis manalis Festo, a mamando, vnde fons emanat. AL. Ein Stein da Waffer auszsleut B. Een steen dær een fonteyne wt loopt GAL. Pierre de laquelle sort vne fontaine ITAL. Pedra donde esce qualche fontana H. Piedra que della sale la fuente

Lapis molaris quint. incusus Virg. in quo excusi sunt sulci, qui frumentum atterunt. μυλίτηϛ λίθοϛ Galen. μύλιοϛ λίθοϛ Procopio, ὂνοϛ ἀλέτηϛ Xenoph. μυλαχρἰϛ λάαϛ Alexandro Aetolo, πέτρα νισυρῆτιϛ Epig. ab insula Nisyra molaribus nobili.γυροδρόμοϛ λίθοϛ Epigr. AL. Mullstein B. Meulensteen GAL. Pierre de moulin ITAL. Sasso molare. H. Piedra de mucla para moler

Lapis operarius Plin. qui seruit opificum operis, vt cos AL. Ein Stein zum werck brauchlich B. Wercksteen GAL. Pierre qui duit a l'oeuure ITAL. Pedra necessaria a gl'artefici H. Piedra que tienen menester los labradores

Lapis Parius Virgil. pro candido marmore. λίθοϛ πάριοϛ, a Paro insula, candidi marmoris genitrice AL. Weisser Marmelstein B. Wit marbersteen GAL. Blanc matbre ITAL. Marmo bianco H. Marmol blanco

Lapis quadratus Vitr. λίθοϛ τετράγωνοϛ, τετράπλευροϛ, εν τομῆ| ἐγγώνιοϛ Thucyd. AL. Quaderstein, vierschrettiger oder vierecketer Stein. Viercantighe steen GAL. Pierre quarree ITAL. Pedra quadrata H. Piedra quadrada

Lapis rediuiuus Cic. veteranus, cuius in operiis olim vsus fuit. AL. Ein Stein der zu vorn mehr gebrauchtist worden B. Steen die noch meer is ghebesicht gheweest GAL. Pierre qui a este autrefois mise en oeuure ITAL. Pedra ch'altre volte e stata posta in opra H. Piedra que otra vez a sido in obra

Lencostictos Plin. porphyrites vocatur, candidis interuenientib. punctis distinctus. λευχόστιχτοϛ.

Magnes Cic. a Magneribus populis, apud quos effoditur, dictus vt Lucretio placet. siderites Plinio quod ferrum trahat, heracleos nonnullis. μαγνῆτιϛ ἡραχλεία Galeno, μάγνησσα Callimacho, ἡραχλεῶτιϛ Hesych. μάγνηϛ. Porphyrio. AL. Segelstein B. Zeylsteen GAL. Aimant ITAL. Pedra calamita H. Piedra ayman, el manebo de hierro

Marmor Plin. μάρμαροϛ AL. Marmelstein B. Marmer, marber, marmersteen GAL. Marbre ITAL. Marmo, marmorio H. Marmol, piedra marmobena

Naphtha plin. Bituminis liquidi genus, sine colamentum bituminis. περιήθηχα τῆϛ ἀσφάλτου; vt Dioscorides habet. Hoc nihil esse aliud, quam vocatum petrelæum sine petroleum contendunt, magnamque cum igni cognationem tribuunt auctores, νάφθαDioscorid. νάφθαϛ Plut. μηδείαϛ φάρμαχον Eid. & simpliciter φάρμαχον Suid. item μηδείαϛ ἔλαιον apud eundem, quod Medea pellicem inuncta naphthæ viru corona concremauerit. πετρέλαιον Nicolao Myrepso, μύρον τού άγίου βαρβάρου Eid. AL. Peterol B. Petrolye ITAL. Petroglio H. Petroleo

Ophites Plin. Marmoris genus maculosum, serpentum maculis non absimile. ὀφίτηϛ.

Porphyrites Plinio, Marmor rubens purpuræ in modum. πορφυρίτηϛ. marmor porphyreticum Suet. AL. Rot Marmelstein B. Porphyrsteen, rootmarber GAL. Marbre rougeastre ITAL. Porfido H. Marmol de porfido

Pumex Virg. lapis bibulus Eid. spongia etiam Vitruuio, quod spongiæ modo sistulosus sit. Lapis erosus spongiosus que, læuigandis corporibus ac libris oxpetitus χισσηρίϛ, quod veluti a vermiculis, qui χίεϛ dicuntur, sit exesus. ἀλχυόνιονTheophrasto vocari putant, quod e marina spunta coactus sit. AL. Bymstein, Pims, Krawstein quod plantæ pedum elotæ eo affcitentur B. Puynisteen GAL. Pierre ponce ITAL. Pumice H. Piedra esponja

Pyrites Plin. lapis ærarius, marchasita hodie, Japis luminis nonnullis quod ignem extritu reddat. πυροτόχοϛ λίθοϛ Epig. πυρίτηϛ. AL. Feuwerstein, Kupfferstein, Kupfferertz, Martistein B. Viersteen GAL. Pierte a feu ITAL. Marchasita H. Marquesita

Ramentum Plin. Tenue fragmentum marmoris, alteriusve rei. ramentam foem. gen. dixit Plautus in Rudente ῥίνημα περίyημα. AL. Abschabeten, Schnitzlin B. Afschæffel, afnijtsel, snipperinghe GAL. Raclure raboture ITAL. Tagliaature, pezzetti, stelle H. Pedaco de lo raydo

Sarcophagus Plinio, Asius lapis, e quo capuli & conditoria mortuorum fiebant antiquitus, absumentia impositorum corporum carnes, vnde illi nomen, vt testatur Dioscor. σαρχοφάγοϛ, ἂπιοϛ λίθοϛ. B. Een sarck GAL. Pietre de sepulture ITAL. Pedra che si merte sopra il sepolcro H. Piedra que cubre la sepultura

Saxum Virg. petra Plin. πέτρα. AL. Grosser Stein B. Grootesteen GAL. Caillou, pietre grande ITAL. Sasso H. Piedra


Saxum manuale Tacito, quod manum implet, manuque adiici potest xερμάδιον Homero. AL. Ein stein der die Hand fullt B. Een hantvollige steen GAL. Pierre qu'on peut empoigner ITAL. Pedra che si puo trarre con la mano H. Piedra que se puede tomor y Ileuat con vn punno

Saxum viuum Virg pro naturali. AL. Ein naturlicher Stein B. Een natuerlijcken steen, niet met handen gheleyt GAL. Pierre naturelle ITAL. Pedra viua H. Piedra biua

Scobs Horat. quod scobina dera ditur de metallis aut ligno. χόρημα, ῥίνισμα. AL. Feylstaub, abfeylten Staub B. Vijsel, schauelinge GAL. Limure ITAL. Limatura di metallo H. Limadura del metal

Scrupus Lapillus iter facienti molestus. λίθακ, λάῖκ, yηφίϛ. AL. Ein Steinlin dasz eim in die Scbuhe fellet B. Een scharp steeuken dat eenen in de schoenen comt GAL. Petite pietrette ITAL. Sassolino di montagna H. China, pedrezita

Segmenta Plin. Ramenta marmorum, idem quod assule & secamenta gemmarum ἀποχόμματα. AL. Abgehawen Stucklin B. Assnijtsel GAL. Retailles ITAL. Scagliole H. Tajadas Eiusmodi præsegmina in calanis, σχινδαλμοί dicuntur, in ligno xίδαχεϛ etxίδια Vitru. in coris μοσχύλματα, & σπατίλαι.

Sigilla plutealia Cic. Imagunculæp uteis tabulisve inclusæ AL. Bildle in Tafelin eingefast B. Beeldekens in tafereelen ingeset GAL. Petites images enlenees, faictes de bois, ou enchassces ITAL. Picciole imagini incassate H. Imagenitas encaxadas

Signa Cic. figilla Eid. Sculptilia fusiliaque opera. άγάλματα. AL. Bilden, bildnusseu B. Beelden, item medalien GAL. Images & medailles ITAL. Imagini & medaglie H. Estatuas y medallas

Silex Virg. xάλικ. Lapis durus, silentem intra se ignis laticem fouens. AL. Kijsz, Kijszlingstein, Hornstein, a duritie & colore cornu Beserzstein, quod eo paujantur sola. Fewerstein, quod ferramenti incussu ignis scintilias edat. Gassen stein, quod viæ ea sternuntur B. Kijselsteen, kesel GAL. Caillou ITAL. Silice H. Pedernal

Smiris Plin. Lapis quo vitrum sinditur σμίριϛ Gal. σμύριϛ. AL. Schmergel B. Ameril GAL. Ameril ITAL. Smeriglio H. Esmeril

Specularia Vlpiano & Martiali pro fenestris vitreis. Mart. Hibernis obiecta notis specularia puros. Admittunt soles, & sine fæce dies. σπεχλάρια. AL. Glasinfenster B. Glæsen vensters, proprie van spiegel glas GAL. Voirieres, fenestres de voirre ITAL. Fenestre di vetro, vitreate H. Ventanas de vidrio

Specularis lapis Plinio, qui in quantum libet exiles crustas potest sindi, translucidus, quo antiquitas vitrearum senestrarum loco vsa videtur. Idem & selenites, siue lunaris lapis: fortassis ab hebete in modum lunæ splendore. aphroselenus quoque & Arabicus lapis. nec defunt qui speculum asini nuncupant, & Mariæ glaciem σπεχλάριον, διαφανίϛ Galeno & Aetio, a splendore quem transmittit. σεληνίτηϛ, ἀφροσέληνοϛ, quasi in quem luna despament. Sunt quibus σφεγγίτηϛ a pellucido fulgore putatur esse. AL. Vnser Frawen Eysz Sperglasz. Spiegelsteen

Spongites Plinio, Lapis qui in spongiis inuenitur, tecolithus idem Plinio quoque dictus, quod vesicæ calculos comminuat. σπογγίτηϛ. AL. Schvvammen steinlein B. Steenkens van spontien GAL. Pierre d'esponge ITAL. Sassoletto di spongia H. Pedrezita de esponia

Succinum Plin. Lachryma vel resina arborum odoratarum pini & pinastri præsertim , cui rei indicio est odor similis, cum accenditur atteriturque electrum Ouid. glessum veteres dixere, a transtucida vitri in modum specie. ἢλεχτρον, xρυσοφόρον, πτερυγοφόρον ἃρπακ Plinio quod folia paleas, plumasque ad se rapiat, attritu concepta caloris vi Dicitur & λυγγούριον, hoc est lyncurium, vt vult Strabo lib. 4. velut e lyncis lotio natum, quod agresta terra obruit illud animal, quasi humano id vsui inuideat, in quo Theophrastus dissentire videtur, qui Lyncurium trahere admodum Electri non paleas modo, sed bracteas etiam metalli scribit in libr. De lapid. ita vt inter ea discrimen manifestum ponat: quin & Electrum lapidem esse in Liguria fossilem idem ait, sed quam vere, nescio. Vocatur & δάχρυον ἡλιάδων apud poetas, quasi lachrymæ Solis filiarum, quas exstillarint in morte Phæthontis fratris carabe officinis vocatur. Succini genus primum (quod soeminæ differentia insignit Theophrastus) flauius est & pellucidius, quod glessum & glastum Germani dixerunt: hodie Augstein, illis vocatur, & Bornstein. B. Amer, oft amber GAL. Ambre; ITAL. Ambra gialla, ambra di corona H. Esclarimente, ambar Alterum genus album & obscurum, quod sputium & bastardum vocit ant Germani

Tecolithus Plin. pyrene Eidem eureos eidem, diuersis nominibus a Plinio idem lapis ac diuersis per alphabeti seriem locis designatur, uisi me fallit opinio, quem nucleo oliuæ similem vbique tradit. Iudaicus lapis dioscorid. Phenicites Plin. vel quia in Phænicia frequens, vel potius, quia palmulæ assimilis. φοινιχίτηϛ, λίθοϛ ἰουδαῖχόϛ Dioscorid. τηχόλιθοϛ, a confringedo calculo πυπήνη, quasi oliuæ ossiculum, quod sansam Latini vocant, notus officinis lapidis Iudaici nomine.

Thracius lapis Gagatidis species est apud Nicandrum, quem aqua accendit oleum restinguit, nigricoloris, θρῆσσα λίθοϛ. AL. Schwartz Augstein, oder Birnstein B. Swart aghet

Tophus Plin. porus Eid. Lapis arenarius facile friabilis, alioqui asper et inæqualis: cuius generis est & Ostracires πῶροϛ τρητόϛ λίθοϛ εὐναστήρ Oppiano AL. Tofstein, Topstein, Taugstein B. Tuytssteen, morselsteen, tufsteen. GAL. Tuffeau. ITAL. Tofo H. Piedra arenisca

Toreuma Cic. Sallust. Opus celatum, tornoque factum. τόρευμα AL. Anszgestochene Arbeit, erhebt Bildverck, gereucht Werck B. Ghedræyt oft ghedrauen werck. GAL. Piece d'ouurage taillée. ITAL. Opera sculpita, o lauorata al torno H. Obra torneada o esculpida

Typus Cic. Imago egypso, ad cuius similitudinem & formam statuarius plastesve lapidem cædit, aut æs fundit. forma Plinio. τύποϛ. AL. Modelwerck, patron B. Voorbeelt, moolbeelt, patron, exemplær GAL. Modelle, patron ITAL. Modello, patrone H. Molde o forma

Typus & forma vocatur etiam matrix: qua nummi producuntur. τύποϛ AL. Stampffel, damit man muntzet B. de stempel GAL. La forme de la monnoye, ou la matrice ITAL. Il modello della moneta H. El molde del dinero

Vitrum Horat. ῠαλοϛ. AL. Glasz B. Glas GAL. Voirre ITAL. Vetro H. Vidrio

Vitrum hæmatinon Plin. lib. 36. cap. 26. Vitrum totum rubens, neque translucens. αἱμάτινοϛ ὑ/αλοϛ. AL. Gantz rolit Glasz B. Gantsch root glas GAL. Voirre tout rouge ITAL. Vetro entieramente rosso H. Vidrio mucho roxo

De leguminibus hîc agendum esset, nisi id capite decimo nono factum fuisset. Illud igitur adeundum.

DE LIBRIS ET AD LIBROS

PERTINENTIBVS.

CAP. XXXII.

ACROAMA Ciceroni festiua & lepida narratio. ἀρχρόαμα AL. Kurtzweilige Red B. Een genoechlijcke vertellinge GAL. Vn conte plaisant a ouir, quelque sornette ITAL. Qualche raggionamento dilecteuole H. Palabra bien criada, y donosa, habla para deleytarse

Acrostichis Cic. lib. 2. De diuinat. cum deinceps ex primis versuum li. teris aliquid connectitur: vt in quibusdam Ennianis. QV. ENNIVS. FECIT. sic enim ibi interpolandus est locus, pro, Quæ Enniusfecit. ἀχροστιxίϛ.

Acroteleutium ἀχροτελεύτιον, Synesio & Thucyd. extremus versus finis.

Aduersaria Cic. tabellæ tumultuæria opera perscriptæ, & lituris non carentes, quibus memoriam rerum adnotamus aduersa pagina, vnde nomen illis est: non autem quod ea aduertebant homines ad confirmandam memoriam, vti vir magni nominis existimat. quibus opponuntur. tabulæ a Cicerone, quod illa negligenter scribuntur: hæ cum diligentia & accurate conficiunt ur. AL. Sudelbuch B. Cladboeck, cladde GAL. Bordereaux, brouillarts ITAL. Protocolo

Aenigma obscura inuolueris quæstio. Scrupus Gellio, griphus. αἴνιγμα [αἴνῖγμα], γρίφοϛ. Athen. πρόβλημα παιδιxόν. AL. Ein Ratzel, oder schwere vnd dunckle Frag B. Rætselken, oft gerætsel GAL. Question obscure ou double ITAL. Dimanda obscura & difficile d'intenderla H. Que es cosa y cosa

Album dealbata tabella, in qua Prætores descripta habebant edicta & interdicta γραμματεῖον, λεύχωμα Poll. vulgo Matricula in scholis. ληκαρxιχόν γραμματεῖόν. AL. Register, oder Namenbuch B. T'blanck, een rolle GAL. Registre, marille ITAL. Registro H. Registro

Amphibrachys qui & Ianus, a gemina quasifronte, qua breues syllabæ mediam longam includunt. ἀμφίβραxυϛ. & Scolius, σχολιόϛ, a Scoliis carminibus.

Amphimacrus superiori contrarius, & Mensalis & Fescenninus, rereptus nuptialibus lasciuiis. Creticus, χρητιχόϛ, quo pede ἐπορxήματα constabant, Victori.

Anapæstus ἀνάπαιστοϛ, ab ἀναπαίειν, a repercussione, & Antydactilus, quod contrarius sit dactylo.

Annales Rerum gestarum plurium annorum consequens narratio teste Gellio: cui & chronici sunt libri. Chronica Plin. ὑπόμνημα. AL. Iarliche geschichken Buch B. Cronijcke, oft iærtijtboeck, dær ein van iær tot iær geschreuen wort watter geschiet GAL. Annales, chronicques ITAL. Annali, chronica H. Libros adonde se escriuen las cosas hechas o contegi das de anno en anno

Apocha acceptilatio Vlp. qua creditor testatur sibi satisfactum a debitore, ἀποxή. AL. Ein Quittantz, quitung, oder schtifftliche bekandtnusz desz Creditors B. Een quitantie GAL. Vne quitance ITAL. Quitanza H. Aluala de pago y fin y quito

Apographa index. liber Cic. in Verrem, quod repertorium & inuentarium Vlpianus dicit. ἀπογραφή, γραμματεῖον, γράμμα. AL. Ein Inuentarion, eine beschreibung von Haab vnd Guter


B. Een inuentaris van goeden GAL. Vn inuentaire ITAL. Inuentario H. Inuentario

Apographum Plinio, exemplar, exscriptum Cic. exemplum, tabulæ. ἀπόγραφον, ἀντίγραφον, ἀντίτυπον. AL. Ein Copey, Abschrift, Auszug B. Copie, exemplar, wtschrift GAL. Copie, double, extrait ITAL. Copia, exemplaio, estratto H. El deschada para labrar o pintar

Apologia Oratio purgatoria, & sui patrocinium instituens defensio ἀπολογία. AL. Entschuldigung, oder verantwortung B. Excusatie oft eenighe schrift datinne men hem verantwoordt, ontslæt, onkent, oft excuseert GAL. Excuse ou defense ITAL. Iscusatione, defensa H. Escriptura para se excusar y defender

Apologus Fabula tectorio ridiculæ narrationis tegens aliquid moribas vitæque vtile. αἲνοϛ Hesiod λόγοϛ μυθιχόϛ χαἰ αἰ σωπιχόϛ. Fabio. AL. Een Fabel oder Mahrlin B. Fabel ost cluchte GAL. Fable ITAL. Fauola H. Habla Lusitanis Fabla.

Apostoli Iurisconsultis sunt literæ siuc libelli amissorij, qui ab appellante ad eum qui de appellatione cogniturus est, emittuntur testandæ appellationis causa: quod veluti dimittatur causa ad eum qui appellatus est.

Argumentum periocha Cicer. περιοxή. AL. Ein kurtzer inhalt, oder begrifft desz weitleuffrigen Handels B. Cort begrypt vande gheheele materie GAL. Sommaire ou argument ITAL. Argumento substanza & substancia H. Argumento substanza & substancia

Atramentarium μελανδόxον, ἂγγοϛ μελανδόμον Epigram. AL. Dinntenfasz B. Inckpot GAL. Cornet a encre ITAL. Atramentaio H. El tintere de tinta

Atramentum fuligineum quo typographi in imprimendis libris vtuntur. AL. Buchdrucker Farb B. Boeck druckers swartsel GAL. Le noir ou l'encre des imprimeurs ITAL. Il nero ouer linchiostro de stampatori H. Tinta para imprimir libros o otro

Atramentum scriptorium Celso, librarium Vitruu. Cic. μέλαν χαλλιγραφιχόν Hippiatr. AL. Schreibdinnten B. Inckt GAL. Encre ITAL. Inchiostro H. Tinta para escriuir

Atramentum sutorium Plin. conitium. xάλχανθον. AL. Kupfferwasser, Schuster schwartze B. Coperose, schoenmakers swartsel GAL. Couperose, ou vitriol H. Capparosa

Atramentum tectorium pictoribus in vsu est. AL. Kynrusz, oder Maler swartze B. Schilders swartsel GAL. Le noir des peintres ITAL. Il nero de epittori H. La tinta de los pintores

Autographum Exemplar auctoris manuscriptum. αὐείγραφον. AL. Eigene Handtschrifft B. Eygen hant GAL. Escrit de sa main propre ITAL. Scritto di sua mano propria H. Escrittura de su propria mano

Bacchius βαxεῖοϛ. quod bacchantibus esset familiaris, Tripudians, Oenotrius Diomedi, ebreui & duabus longis.

Breuiarium Suet. Plin. breuis cicer. breue Vopisco. Epitome continens summam acceptam, aut debitorum nomina, aut simile quid ἐπιειμη. AL. Auszug, oder ein kurtzer Inhalt B. Een extract, vercorte copie, cort begryp GAL. Vn extrait, liure abrege ITAL. Maxime Romæ Breue, estratto H. Abbreuiacion

Bustrophe Victorino. βοστροφή. Scripturæ genus antiquis vsitatum, qui cum a læua incoeptum scripturæ versum ad dexteram perduxissent, inde a dextra regredientes ad sinistram sequentem versum exarabant, in modum versuræ sulci in agris.

Calamus calamus scriptorius Celso. χάλαμοϛ γραφίϛ. AL. Schreibfeder B. Schrijfueder, een penne oft schacht GAL. Vne plume ITAL. Penna da scriuere H. Canna o pluma para escriuir

Carmen cantio, cantilena. Cic. canticum Fab. ω)|δή, ἀ=|σμα. AL. Ein Lied oder Gesang B. Ghesang, liedeken, ghedichte, rijm GAL. Chanson, ou rime ITAL. Canto H. Cancion

Carmen pro poematio numeroso versibus constante. ἔποϛ μέτρον, ἔμμετροϛ λόγοϛ. AL. Gedicht oder Poeterey B. Veers, dicht, liedt, poetery GAL. Vers, carme poesit ITAL. Sonetto, canzon H. Obra compuesta en verso

Carmen amoebeum per vices respondens alternis pari numero & smilibus versibus. μέτρον ἀμοιβαῖον. Reciprocum siue alternum dici potest.

Carmen bucolicum pastorale, quod armentarij inter se canunt. ποιμενιχόν, βουχολιχόν, νόμιον Apollon. αἰπολιχόν. AL. Hirten gesang B. Koewachters oft schæpherders liedeken GAL. Chant pastoral ITAL. Sonetto pastorale H. Cancion de los pastores

Carmen Fescennium impudicis versibus personabat, socium Hymenæi vel quod e Fescennina vrbe translatum, vel quod sascinum redoleret. quo vocabulo pudenda corporis pars intelligitur. ἰωνιχόν, ὑγρόν, ἀνασεσυρμένον, αἰxρόν, αἰσxρολόγον. AL. Ein vnflatiges, vnkeusches, bubisch, oder hurisch lied B. Een vuyl ende onnuttig gesanck, oft hoeren Liedeken GAL. Chanson sale, vilaine, & impudique, ou de paillarde ITAL. Canzon sporca, vile, & di chiasse H. Cancion fea, turpe, y de puteria

Carmen Lyricum quod Strophe, Antistrophe, & Epodo constabat, quarum rationem Galenus & Victorinus hanc fere tradunt. Strophe erat cantus quem a dextra aram circumeuntes diis accinebant. Antistrophe, quem peracto priore orbe sinistrorsum reuertentes canebant. Epodos, quum ante aram in deorum conspectu consistentes, reliquum cantici obibant. Carmen nuptiale coniugiale Claudiano. γαμήλιον, & ἐπιθαλάμιον. sed hoc peracto connubio accinitur, vt Thalassio, siue hymenæus, ὑμέναιοϛ sub congressum: hicque vel castiore carmine obibatur, vel Fescennina licentia, insertis obscoenis vocibus. AL. Hochzeit liedt oder gesang B. Bruyloft liedeken GAL. Chanson nuptiale, ou quelque balade qu'on dit es nopces ITAL. Sonetto de le nozze H. Cancion de casados

Cento Ausonio, cum de variis locis diuersisque sensibus carminis structura quædam solidatur & coagmentatur. χέντρων, ῥαyω|δία. AL. Een geflicktes vnnd allenthalben zusammen geklaubtes gedicht B. Lapperye van ghedichten, oft geschuijmde rijm GAL. Rimaille, ou vers a demy desrobes, & ramasses deca & de la ITAL. Tacconi de versi, o poesia composta & rubata di qua & di la H. Pedazerias o pedazos de versos, Romances tomados de aqua & colla

Cerites tabulæ ceritem ceram vocat Horatius, tabulæ censoriæ in quas eorum nomina referebant qui ignominia notati erant, & suffragio indigni iudicati. δέλτοι εν αἱ=ϛ τάϛ ἐγγραφάϛ ἀποτίθενται.

Catalogus Matricula & elenchus propriorum nominum, χατάλογοϛ. AL. Ein namenbuch B. Een rolle, oft namen register GAL. Le role, ou registre des noms ITAL. Catalogo, o registro de nomi proprij H. Matricula de nombres proprios

Charta papyrus. xάρτηϛ. AL. Karten, papeir B. Cærte, papier GAL. Papier, carte ITAL. Carta Flor. paper. Lomb. H. Carta, papel AN. Papyr

Cartha Augusta Plin. nimia tenuitate epistolis dicata, ab Augusta nomen sortita. AL. Fein lind vnnd hubsch schreibpapier B. Fijn oft post papier GAL. Papier fin & delie ITAL. Carta fina, come Fabriana, Venetiana H. Carta muy linda, papel de Sennores

Charta bibula transmitteus literas, Plin. AL. Durchflussig papeir B. Doorslænde papier GAL. Papier qui passe ITAL. Carta schietta, o che passa H. Papel que se passa

Charta Claudiana Plin. regia, imperialis, macrocolum Plinio, a staturæ cubitalis magnitudine. μαχρόχωλον. AL. Gar grosz vnd dick papeir B. Regæl papier GAL. Papier royal, imperial ITAL. Carta reale, imperiale H. Papel grandaso, carta del rey

Charta dentata Cicer. literæ aculeatæ Cicer. quæ pungunt & mordent. χεντρωτόν γράμμα, δηχτιχόν. AL. Spitzige beissende, oder vbel stechende schrifft B. Spytich ende schimpende geschrift GAL. Escriture picquante ITAL. Scriptura pungente H. Letra puncadera

Charta emporetica vel emporeutica scripturæ inepta, quæ segestrium vice mercibus inuolucra præbet. ἐμποριχόϛ xάρτηϛ. AL. Grob vnd Kremer papeir B. Packpapier, Coopmans papier, cladtpapier GAL. Papier brouillard, qui sert pour enuelopper les merceries ou marchandises ITAL. Carta da straccio H. Papel de straca

Chatta pergamena, vel membrana apud Pergamum Asiæ celeberrimam vrbem inuento eius vsu. περγαμηνόϛ xάρτηϛ. Membrana etiam simpliciter, Plinio & Fabio. AL. Perment B. Perkement GAL. Parchemin ITAL. Carta pergamena, o pecorina, carta di pecora H. Pergamino

Charta pura Vlpian. non descripta. λευχόν xαρτίον. AL. Weisz, sauber, vnbesehriebenes papeir B. Wit, blanck, onbeschreven, oft schoon papier GAL. Papier blanc ITAL. Carta bianca H. Papel blanco, en quien no esta escritto nada

Charta virgo Martiali, ex qua nullum transcriptum est exemplar: quasi tunc pepererit charta, vbi ex ea desumptum sit exemplum iam inuulgatum. AL. Ein eintziges buch, desz gleichen man keines findet B. Een originæl, oft schrifte, dærmen geen copie af en heeft GAL. Escriture cachee, dont on ne trouune nul exemplaire ITAL. Scrittura d'archiuio, la quale non e ancora publicata H. Libro nueuo, y singular, sin hallar otro de aquella misma materia

Codex accepti & expensi Cicer. tabulæ accepti & expensi Cicer. codex rationarius, commentarius accepti & expensi. ἀναγραφή. AL. Ein rechenbuch desz so man empfahet vnd auszgibt B. Een rekenboeck, oft boeckhouder GAL. Conte de la recepte & despense ITAL. Libro di conto, giornale H. Libro de cuenta, libro de caxa, libro de rationes & acostamientos AN. A countyng boke

Godicilli Chartæ complicatæ & obsignatæ: vel ceratæ tabellæ, quarum vsus erat vbi festinato opus erat. γραμματεῖα, δέλτοι. AL. Schreibbuchlin oder tafel B. Schrijf-boecxkens oft tafelen. cedulle oft rolle

Codicilli Marcel. libelli quibus aliquis impeditus quo minus testamentum condat necessitate aliqua, elogij tamen vltimi voluntatem complet.

Codicilli Suetonio in claud. pro diplomatis & literis quib. honores mandantur.

Codicilli. tabulæ Quinct. tabulæ matrimoniales, δέλτοϛ ἐπιγάμιοϛ. Codicill, oder beyraths brieff. B. Houwelijcksche voorwærde in geschrifte GAL. Contract de mariage, conuention


matrimoniale ITAL. I patti ouero conuentioni matrimoniali H. Escriptura hecha sobre el casamiento

Codicillus Scriptura vltimæ voluntatis elogium continens. Elogium Cicero pro testamento morientis dixit. χοδίχελλοϛ Theophil. AL. Testament oder letzter wil B. Een testament oft leste wille GAL. Testament, ou codicille ITAL. Testamento H. Testamiento

Collectanea collectiua scripta, analecta Senecæ, scripta hinc inde excerpta & consarcinata in vnum ἀνάλεχτοϛ, συλλογή, ἐχλογαί. AL. Schrifft so ausz mehr buchern zusamen getragen ist B. By een gheræpte schriften GAL. Recueils, escritures amassees de plusieurs auteurs ITAL. Scriture raccolte horquinci horquindi H. Escritturas ayuntades y cogidas de muchos libros

Commentarius commentarium, in quo capita rerum describuntur. liber in quem vindemiolas quisque suas colligit, memoriæ subsidium: eorum quæ agimus promptuarium quoddam memoriæ, hoc est diarium & ephemeris nostrarum actionum.ὑπόμνημα, ὑπομνηματισμόϛ, ἀπομνημόνευμα. AL. Ein geschichtbuch, darinne die acta vnd allerley handlungen verfast, Auszzug, Kronick B. Blaffært, een Cronijcke GAL. La substance de quelque oeuure, memoire historicque ITAL. Commentario, estratto di qualche volume maggiore H. Vna minuta de la obra ITAL. inuentas etiam Chronica H. inuenias etiam Chronica

Comoedia poema stylo humili dramaticum, res in peditas læto exitu finiens. χωμω|δία. AL. Ein comedi oder spiel B. Comedie GAL. Comedie ITAL. Comedia H. Comedia

Coniectanea Libri quibus coniecturas nostras inserimus. στοxαστιχοἰ λόγοι.

Crena calami fissura calami. γλυφἰϛ τού χαλάμου. AL. Die auff oder zerspaltung der federn B. De splete van de penne GAL. Taille, coupure ou fente d'vne plume ITAL. Taglio, incisura o tagliatura de la penna H. Raya, o hendedura o corradura de la pluma

Cuculus Martiali, Inuolucrum charta ceum, quo institores & propolæ pulueres condunt. AL. Ein papeiten puluer hauszlin, oder scharnutzlin B. Coopmans oft pouder briefken, een peperhuysken, papieren horenken GAL. Vn cornet de papier ITAL. Scharnuzzolo H. Alcartaz, emboltorio de especias

Dactylus a dactylis Idæis, vel a positu nodorum digiti. Heroicus pes, & Politicus Diomedi.

Dialogus Sermo inter colloquentes disput antesque personas. διάλογοϛ. AL. Ein selbander gesprach, oder vnterrede vieler personen B. Een t'samencoutinghe, oft gespreeck van twee oft meer persoonen GAL. Dialogue, deuis entre deux ou plusieurs ITAL. Dialogo H. Dialogo

Diarium ephemeris Iuuenali, narratio cuiuslibet diei res gestas continens. ἡμερολογεῖον, ἐφημερίϛ. AL. Tagliches handelbuch B. Register van daghelijcksche gheschiedenissen, dagelijcx handel boeck GAL. Registre iournel, ou liure dont on scait tout ce qui se fait iournellement, iournal ITAL. Giornale H. Historia de dia en dia

Diploma Cicer. Principum literæ. δίπλωμα, δίπλωμα σεσημασμένον Plutarch. AL. Gewaltbrieff, Bull, vorschrifft entweder offner entweder versigleter brieff eines Fursten B. Bulle, gheweltbrief, opene oft besloten brief van eenen Landtsheere GAL. Lettres patentes de quelque Prince ou Seigneur, bulles ITAL. Lettere patente di qualche Prince o Signore H. Bolla

Diræ Carmen quo aliis sinistra imprecamur, dirasque vltrices in hostium caput euocamus. ἀραί. AL. Verfluchung oder bann B. Vervloeckinge, bannen ende schenden GAL. Execration ITAL. Abominatione, verso desperato H. Verso lleno de iniuria

Ecloga Poemation imitatitium, aliunde expressum. ἐχλογή. aut e lecta auctoribus collectaneum quoddam ac breuiarium excerptum.

Elenchus continet nuda rerum vocabula. Syllabus, index libri. ἔλεγxοϛ. AL. Ein tafel oder register B. Een tafel oft register GAL. Vne table ITAL. L'indice, tauola H. El registro

Euchiridium Libellus exiguus, quem manu versamus, quasi Manuale dicas. ἐγxειρίδιον. AL. Handtbuchlin B. Handtboecxken GAL. Manuel, ou liure qui se peut tenir ou porter en la main ITAL. Libro che si puo portar o tener en mano, manuale H. Libro manual, y lo que se puede tener en lo mano

Epigraphe index Cicer. inscriptio, titulus ἐπιγραφή. AL. Titel oder vberschrifft B. Opschrift, oft tvtel GAL. Titre, l'inscription ITAL. Titolo, o inscritione H. Titulo

Epistola aduentoria Martiali, quæ amico peregre aduentanti obuiam mittitur. AL. Willekumbrieff B. Willecoem brief GAL. Lettre gratulatoire ITAL. Lettera per congratularci ad vn amico de la sua arriuata H. Carta para escriuir a vn amigo, y dezirle de ser elben venido

Epistolarum fasciculus cicer. δεσμίδιον γραμμάτων. AL. Ein bundel oder hauff brieffe B. Een pacxken van brieven GAL. Vn pacquet de lettres ITAL. Vn fascio di lettere, o fardello H. Pequenna carta, o emboltorio de letras

Fabula narratio non vera, sed verisimilis, μύθοϛ. AL. Mahtle B. Fabel GAL. Fable. ITAL. Fauola, nouella H. Ficion, o nouella fingida

Fasti ἡμερολογεῖον. Liber in quo festorum ratio & series perscripta est ex annalibus eruta, vna cum rebus gestis in statos mensium dies incurrentibus. ἐφημερίϛ. AL. Kalender B. Kalendier GAL. Calendrier ITAL. Calendario H. Calendario

Graphiaria Suetonio, vel pennaria theca, graphiarium Martiali, & theca calamaria. θήμη χαλάμων. AL. Schreibzeug B. Coker, schriftoris GAL. Vn calamar & estuy ITAL. Calamaio H. Caxa de escriuanias

Graphium Ouid. stylus, Instrumentum æneum, quo antiquitus in ceratis tabulis scribebant. γραφεῖον, στύλοϛ, σμίλη Suidæ. ἐγχεντρίϛ. Poll. AL. Ein griffel, oder pfriem B. Een griffie oft schrijfpriem GAL. La touche ITAL. Punta Florentin. puntaruolo Lomb H. El puncon

Historia Rerum gestarum oculata narratio, Gel. ἱστορία. AL. Ein Hystory oder geschichtbuch B. Historie GAL. Histoire ITAL. Historia H. Historia

Iambus a ἰαμβίζειν, quod maledicentiæ aptus sit. Daunius, a Dauno duce, & Gradarius, Diomedi.

Indigitamenta ita dici volunt pontificios libros in quos Indigetum, hoc est eorum qui cælestium numerum auxere, nomina referuntur.

Instrumentum Sueton. monumentum scripturarum ad res gestas pertinentium. γραμματεῖον. AL. Schrifftliche vnterrichtung B. Een instrument, oft bewysinge der saken in geschrifte GAL. Lettres, ou papiers, & escritures ITAL. Instrumento, scritture H. Instrumento

Inuectiua Oratio infamatrix alterius vitæ aut morum, ἐπιφορά Hermogeni, ϛηλιτευτιχόϛ λόγοϛ Nazianzen. AL. Feindliche schrifft, rauch mit ein reden B. Aenclaginghe, dappere æntastinghe

Inuolucrum operculum libri, sittybus Cicer. membrana aut inuolucrum, quo libri ab iniuria temporis & puluerum integri conseruantur. ἔλυτρον, πτυχτίον ενείλημα, διφθέρα Luciano. AL. Ein vberzug oder deckel B. Een omslach, coperkel, coffertorie GAL. Enueloppoir, conuerture ITAL. Coperchio H. Emboluedor

Libellus AL. Ein buchlin B. Een boexken GAL. Vn liuret, petit liure ITAL. Libreccioletto Boc. libricino, libretto H. Librillo

Libellus Paul. ius. epistola assertoria, quam Certisicationem vocant. βεβαίωσιϛ, βιβλίον. AL. Ein paszbrieff oder port B. Een certificatie oft paspoort GAL. Vne instruction ou certification ITAL. Pollizza Venetis. bolletta Florent, passaporto & patente vulgo H. Carta para certificar

Libellus Plauto, quo quis citatur, aut quo quid denuntiatur. AL. Ladung, beruffung, tagzettel B. Een citatie brief, oft dagement GAL. Vn adiournement, ou vne citation ITAL. Citatione o cartel Lombard H. Carta para llamar en el iuyzio

Libellus Quint. libellus memorialis Sueton. Scriptum quod memoriæ nouandæ gratia subijcitur. AL. Ein gedenckzeichen, oder gedachtnuszbrieff B. Een gedenckteecken oft memoriæl GAL. Vn memorial ITAL. Memoria Boc. vn poco di memorial Florent H. Cartilla para se recordar a algo

Libellus Suet. libellus supplex, Martiali, ἱχετηρία, Aristoph. ἱχέτευμα Thucyd. ἱχεσία Epigr. AL. Supplicatz, supplication, schrifftliche bitt oder bittbrieff B. Een supplicatie oft requeste GAL. Vne requeste ou supplication ITAL. Sopplica, richiesta H. Requesta, petition

Libellus famosus qui maledictis sauciat ac suggillat alicuius famam. φλυαρία. Theophilo. AL. Ein verleumbdes schreiben, libel famosz B. Een schimpbrief oft schrift GAL. Brocard, parole ignominieuse, libel fameux ITAL. Pasquino. Rom. libro nasuto, mordace & pungente H. Escriptura para puncar alguno

Liber dictus a libro, qui cortex est arborum interior tenuiorque, cui olim animi concepta inarare solebant. CODEX ab arboris trunco, vnde efformabantur tabulæ ceratæ. Codicem plurium tabularum coniunctionem Nonius exponit. βίβλοϛ, λόγοϛ, γράμμα. Pluarch. AL. Buch B. Boeck GAL. Liure ITAL. Libro H. Libro AN. A boec

Libri elephantini Fl. Vopisco, ex ebore facti magnisicis impensis, quibus Senatusconsulta inscripta erant. Ridiculum est illorum commentum, qui ita dictos autumant ab operis amplitudine, quasi elephantorum proceritas nominis ansam illis dederit.

Libri rituales Cicer. qui rituum & cæremoniarum rationes præscribunt & continent, cuiusmodi Missale & Pontificale nuncupant.

Litera elementum Cicer. στοιxεῖον γράμμα. AL. Ein buchstab B. Een letter GAL. Vne lettre ITAL. Lettera H. Vna letra AN. A letter

Litera caduca Plinio, quæ maior increscit quam calamo exaratur. Plinius scribit caducas fieri literas, vbi chartæ scabritia dente læuigatur. στοιxεῖον χατεῤῥυηχόϛ. AL. Flissender buchstab, rinnende schrifft B. Vloeyende letter GAL. Lettre qui blanchist, & s'efface ITAL. Lettera che s'allarga, como auienne sopra la carta lissa H. Letra que se haze mas grandosa que no esta escrita

Litera fugiens exolescens, quæ vetustate sedit. ἐκίτηλον, ἀμυδρόν,ά-


τέχμαρτον, ἂγνωστον, ἐκεῤῥυηχόϛ Bud. AL. Verdunckelte, vnd halb auszgeleschte scrifft B. Schrift die niet wel te lesen, ende half uytghegæn is GAL. Lettre qui s'efface ITAL. Lettera obscura, & difficile a legerla, quasi scancellata, o sfasciata H. Letra o escritura quo no se puede leer

Literæ tabellæ Ouid. epistola. ἐπιστολή, γράμμα, πτυχτίον Nazianzen. AL. Ein brief B. Brief, Missiue, sendtbrief GAL. Lettres, missiues, epistre ITAL. Epistola, lettera H. Letra o carta mensagera

Literæ honorariæ sacræ Symmacho, quibus honores alicui deferuntur. AL. Credentzbrieff, schrifftliche verehrung B. Eerlijcke brieven GAL. Lettres d'honneuts ou d'offices par l'Empereur, Roy, ou autre ITAL. Lettera d'honore, o d'officio H. Letras del rey para entrar en officio

Literæ laureatæ Liuio, victrices Cicer. victoriæ indices. quales lauro victoriæ teste inuolutas ad Senatum mittebat exercitus Imperator profligato hoste, aut expugnata vrbe. γράμματα δάφνη ἐστεμμένα. AL. Sieg brieff B. Victorie brieven, blyde tydinghe GAL. Lettres ioyeuses enuoyees du camp, ou qui annoncent la victoire ITAL. Nuoue de la ottennuta vittoria H. Cartas de alegria y sobre la victoria

Margo Paginæ crepido & extremitas, χράσπεδον. AL. Das port, ort, eusserst, oder nebent von eim blat B. De cant van een bladt GAL. La marge ITAL. Lo margine H. La margen

Mimus factorum imitatio cum lasciuia. μίμοϛ. AL. Gaucklerey, gauckelspiel B. Guychelerie, guychelspeel GAL. Farce ITAL. Facetia, o comedia

Molossus tribus longis constat, a Molossis Epirotis, qui eo in prælio vtebantur. ἱππιοϛ, quasi equestris. item Vertumnus, & Extensipes, & Canius.

Nenia threnus, monodia, Carmen lugubre, quod ad rogum canebatur: vt Epitaphium, ad tumulum: Epicedium, in exsequiis dum iusta funeri persoluebantur. Illud θρῆνοϛ, αἰλινον, vηνία & νήνιτον dicitur, & χαριχόν μέλοϛ ἰάλεμοϛ, alterum ἐπιτάφιοϛ ἢ ἐπιτύμβιοϛ ω)|δη. postremum ἐπιχέδιοϛ Cicero lib. De legibus, Neniæ vocabulo vsum fuisse Gracchum (alij Græcos scribant) pro cantis funebri. AL. Ein todten liedt, Klag oder grabschrifft B. Vigilie, lijckgesanck GAL. Vn chant funebre, ou de dueil ITAL. Canzon de morti H. Cancion sobre los muertos

Notæ pro compendiis lectionis & scripturæ, σημεῖα Plutarcho, Galeno. Siglæ. Iustiniano. σημεῖα εν βραxέσι τύποιϛ πολλῶν γραμμάτων δυναμιν ἔxοντα, Plutarcho. AL. Gebrochene, halbe, vnd verkurtzte worter B. Halue woorden, oft die int corte en met veel tittelen gheschreven zijn GAL. Abbreuiatures ITAL. Abbreuiationi H. Abbreuiaturas

Opisthographum Cicer. quidquid vtrinque calamo exaratum est. veteres enim ab aduersa solum chartæ facie scripsisse, quo liceret e regione adijcere quæ placuissent postea, vel certe propter chartæ vitia, legimus. ὀπισθόγραφον. AL. An oder auff beyden seitten beschrieben B. Aen beyde zyden gheschreven GAL. Escriture a deux endroits ITAL. Scrittura dall'vna & dall'altra banda H. Escritto a tras

Opus σύνταγμα, σύγγραμμα. AL. Ein gantz buch B. Een gheheel boeck, oft werck GAL. Oeuure ITAL. Opera H. Obra

Opusculum συγγραμμάτιον. AL. Kleines buchlin B. Een cleyn stucxken van een boeck GAL. Petit oeuure ITAL. Opuscula, operetra H. Pequenna obra

Oraculum Cicer. sortes Valerio, responsum Plinio, effata Ammiano, xρησμόϛ Thucyd. χληδὼν, ὀμφή Homero, quasi τό ὀ\ν φαίνουσα, ἐχλεχτά Porphyrio, ἐχλόγια Eusebio, πρόπιον, θεοπρόπιον. AL. Gottlicher spruch, weisz oder warsagung, prophecey B. Voor een wærsegginghe, prophecie GAL. Oracle ITAL. Oraculo H. Oraculo Volunt Oraculum esse, quod carmine reddatur: vaticinium vero, quod soluta oratione.

Pagina pagella, a pangendis versibus: vel quod in modum pagorum suum quæque in libris regionem obtinet: vtraque folij pars. Cera Cicer. & Ceræ Suetonio. sic Ceram extremam codicis, Cicer. pro folio extremo. & Primas ac secundas ceras testamenti, dixit Suetonius. σελίϛ. AL. Die ein seitte eins blats B. D'een oft d'ander zyde oft pagie van een bladt GAL. La page d'vn liure ITAL. Pagina o foglio, o l'vna & l'altera facciata della carta H. Vna qualquiera hoja de libro, o de papel

Palimbacchius παλιμβαχxεῖοϛ, qui & πομπιχόϛ Victorino. quæ lectio reponenda est in Diomede grammat. apud quem male Proponticon legas. Saturnius idem & Latius, ac Thessalicus. e longa & duabus breuibus.

Palimpsestus tabella deletilis, membrana deletitia, quæ prioribus literis inductis eradi potest, cuiusmodi in vsu est calculatoribus & musicis: illis in adnotandis iugulandisque numeris, his in modulorum compositione: hocque differre mihi videtur a pugillaribus, quod illi biualues sint & complicentur: hic sola lamina, membrana, aut corio asinino cretato gypsatove constat. Huius generis est Pyctacium apud Aeli. Lamprid. tabella gypsata ac dealbata. παλίμyεστοϛ. AL. Schreibtafel, oder haut, wie dann die Kauffleut vnd Schuler bey den Rechenmeistern brauchen B. Een leye, oft schalie daermen op schrijft ende wederom uytwischt, huyt, schrijftafelken, oft bert GAL. Tablette dont on efface l'escriture quand on veut, ardoise ITAL. Cartella da scriuer in conto, & che si depenna con la sponga, o altro H. Tablilla, para matcar, notar, o escriuit algo, y lleuarlo quando quizieredes

Palinodia Carmeno quo probra prius congesta encomiis commutamus, & quasi retractamus. παλινω|δία. AL. Widerruffung oder sag B. Wederroepinghe, ende als yemant zijn woorden eet, oft door den hals hælt GAL. Reuocation, d'Esdit ITAL. Disdetta, richiamo H. Verso para retrattar la iniuria dicha adelante

Pandectæ Plin. Volumina quiduis continentia, & promiscue de omnibus disserentia, copiæ cornu. πανδέχται, *αμαλθείαϛ χέραϛ. AL. Allerley gattung, bucher darinne man von alles find B. Boecken van alderley materie GAL. Liures de diuers arguments, ou sont traitees toutes choses ITAL. Libri vaghi, ou isi con engono se non tuete, almeno varie & sfogiate materie H. Libro de muchas y varias materias o cosas

Philyra Plin. philura Martiano. scheda Cicer. membrana papyri. xέδα. AL. Ein blat papeits oder perments B. Een bladt papiers, ofc perckements GAL. Vne fueille de papier ou de parchemin ITAL. Vn fuoglio di carta H. Vn plico de papel, hoia de carta

Pluteus Iuuenali, Armarium siue repositorium librorum. AL. Buchhalterlin B. Boeck casse, oft layken GAL. Vn armoire a serrer liures ITAL. Armaio da libri H. Armario o caxa de libros

Pluteus Persio, Tabula qua scribentes vtuntur subiectæ. AL. Ein pultbret B. Een schrijfbert, lessener GAL. Vn pulpitre sur quoy on escrit ITAL. Pulpito da scriuere

Poema ποίημα. AL. Ein buch so in reymen gestelt B. Het werck van eenen poete, refereyn, oft wat anders næ der Rethorica in rymen gemæckt, gedicht GAL. Oeuure composee en rimes ITAL. Poesia H. Obra de poeta

Præformare literas infanti Quinct. προτυπούν τά στοιxεῖα. AL. Ein vorschrifft machen, dem schuler etwas vorschreiben B. Een voorschrift oft materie schryven GAL. Donner ou escrire matiere ou exemple a son escolier ITAL. Scriuere ouer dar qualche materia al suo discepulo H. Escriuir algo adelante para su discipulo

Prouerbium paroemia, adagium, Oratio vulgo in vsu habita allegorice aliquid innuens. παροιμία, αῖνοϛ Theocrito. AL. Gemeiner spruch, gassen wortlin B. Ghemeyn spreeckwoort GAL. Prouerbe, dit commun ou vulgaire ITAL. Prouerbio H. Prouerbio

Pugillares Tabellæ plicatilese materia, membranis vellaminis, a pugno deducta voce. Bipatens pugillar Ausonio. δελτίον δίπτυxον Herodoto, πίνακ πτυχτόϛ Homer. γραμματεῖον δίθυρον, σανίδιον φιλύρινον δίθυρον Dionysio. πυκίον Lucian. πιναχίϛ. AL. Schreibtafel B. Schrijf-tafelken GAL. Tablettes a escrire ITAL. Cattella, ouer tollella, nella quale si scriue colstiletta H. Tablillas para escriuir

Pyctacium Budæus etiam interpretatur pro commentariolo rerum summam continente. πυχτίον. AL. Ein schrifftlin, darinne die hauptartickel oder sticken verzeychnet B. Een minute, oft cleyn briefken van bescheede GAL. Bordereau, petit cayer ITAL. Breue H. La minuta de algunas escripturas

Pyctatium vel potius pyctacium, Cassiodoro & Lampridio, exigua tabella. πιττάχιον Moschopulo, a corij præsegminibus exilioribus, quæ Dorice πεττύχια vocabantur, creato forte nomine. AL. Ein kleine zettlin B. Een cleyne cedulle GAL. Tablettes, bref, vne descharge ou cedule

Pyrrhichius πυῤῥίxιοϛ, a celeri motu Pyrrhichæ armatæ saltationi vsitato. Dibrachys. δίβραxυϛ. Pariambus, παρίαμβοϛ, ἡγεμών Victorino, quasi parens & auctor reliquorum. Cinesias, χινησίαϛ, a motu, & Gradiuus, Diomedio.

Satyra Inuectiuum in mores poema. σατύρα, a Satyrorum peculantia dicta. AL. Ein schimpfbuch, wider die vnzuchtichkeit B. Schimpliedt, oft ghedicht, dærinne d'ondeucht en onmanierlijckheyt berispt wordt GAL. Vn esguillon des vices ITAL. Pasquino, o despreggio de e vitij H. Verso que reprehende la mala crianza, o costumbre de algunos

Scalpellum scriptorius cultellus, graphiarius gladiolus, scalprum librarium Sueton. χαλαμἰϛ, σμίλη, ὀκυντήρ χαλάμων μεσοxιδέων Epigr. AL. Ein schreibmesserlin B. Een pennemesken, schrijfmes GAL. Vn cauinet, ou trencheplume ITAL. Taglia penna, o tempera toio H. Trinchete

Scriptura Sueton. scriptum Horatio. γράμμα, γραφή. AL. Schtiffc B. Schrift, gheschrift, schriftuere GAL. Escriture ITAL. Scrittura

Scriptura sacra θεοπαράδοτον λόγιον Areopag, θεολογιμή δέλτοϛ Eidem. AL. Gottliche geschrifft B. Heylighe schrift GAL. Sainte escriture ITAL. Sacra scrittura H. La sagrada escrittura

Segestria Plin. Inuolucra quæuis mercium, quibus inuoluuntur & segeruntur. ενειλήματα. AL. Allerley zeug oder lumpen, darinne man die kauffmannschatz einwickelt, oder schlegt B. Packpapier, omslach, oft maculature GAL. Maculatures, ou autres


choses pour enuelopper ou contregarder la marchandise

Sigillaris cera qua in obsignandis litteris vtimur, ῥύποϛ & ῥύποι, Aristoph, Olim eius loco terræ sigillaris vsus erat, quæ σημαντρἰϛ γῆ dicitur Herodoto, Ciceroni etiam nota pro Flacco. AL. Sigelwachs B. Seghelwas GAL. Sire a seeller

Sigillum Horat. quo litteræ obsignantur. signum Ciceron. σήμαντρον, σφραγίϛ Poll. σφράγισμα Eurip. AL. Sigel B. Seghel GAL. Seau, seel ITAL. Sigillo AN. A seale

Spondæus σπονδαῖον, a tractu cuntus in sacris recepto : vnde & Pontificius & stabilis pes, victor. Diomedes.

Syngrapha Scriptura fidem obfirmans & contestans. Tabulæ, cautiones nominum factorum, συγγραφή. Syngraphum Cicer. chirographum Iuuenali, quo debitor creditori debitum profitetur. symbolum Plaut. ἰδιόxειρον. AL. Handtschrifft, schuldtbrieff B. Handtschrift, handtteecken, cedulle, obligatie GAL. Cedule, obligation ITAL. Scritta di mano, obliga H. Escriptura entre dos, aluala de propria mano

Tabulæ auctionariæ Cicer. in quas bonorum auctione venditorum ratio relata est. AL. Ein kauffbuch, register oder tafel der verganten guter B. Tregister van een boel-huys, een coopdach boeck GAL. Le registre de la vendition, la tablette du vendeur ITAL. Conto de e beni venduti al l'incanto H. Cuento o registro de la ropa vendida en almoneda

Tabulæ nouæ cicer. quibus antiquabantur nomina facta, ne creditam pecuniam debitor cum vsura persolueret. xρεωχοπία, xρεῶν ἀποχοπή Andocydi. σεισάxθεια Lærtio & Plutarcho.

Tabulæ publicæ γράμματα δημόσια, γραμματεῖον AL. Stadtbuch B. Stadtboeck

Theca pulueraria vel arenaria e qua puluisculus scriptis aspergitur. AL. Strewbuchsen B. Een sandtbusse GAL. Boite de poudre ITAL. Polueranojo H. La saluadera

Tibicen Versus in quo aliquid infarcitur quod metri legem hiulcam sustentet, teste Seruio.

Tomus Martiali, chartæ segmentum, aut libri concisi fragmentum. τόμοϛ. AL. Ein stuck oder theil von eim buch B. Tstuck van eenich groot boeck, oft den horn van een boeck GAL. Partie ou piece d'vn grand liure ITAL. Tomo di qualche libro grande ita & H. El tomo

Ante chartarum vsum in palmarum foliis primo scriptitatum fuit : quod etiam de Sibylla testatus est Varro. Deinde in quarundam arborum libris : postea plumbeis votuminibus, & linteis ac ceris. Plin.

Tragoedia poema sublime, a vulgi sermone auium, illustrium hominum fortumas infelici exitu hauriens, τραγω|δία. AL. Ein tragedi oder klagliches schauwspiel, desz endt vnd eusserste nur weinen vnnd elend B. Tragedie GAL. Tragedie ITAL. Tragedia H. Tragedia

Tribrachys τρίβραxυϛ, a tribus breuibus syllabis, quem etiam nonnulli xορείον vocarunt, teste Victorino. βραxυσύλλαβοϛ, & πυγμαίων aliis dicitur.

Trochæus τροxαῖοϛ, xορεῖοϛ. a cursus celeritate dictus, & quod choreis esset accommodus. Rotilus, a rotatione.

Versiculus pro breui ac certis quibusdam verbis concepto eloquio, ac veluti carmine publici vsus. Cicer. pro Milone. Carmen Cicer. pro Rabirio, & Liuio. quod etsi poeticis metris non constabat, certa tamen numerorum lege cadebat. τούϛ, veluti pes, Galeno dicitur carmen siue edictum a præcone recitari solitum vno quasi spiritu. vnde ἀναποδίζειν apud Aeschinem & Herodotum, pro reuocare præconem vt statum edicti carmen repetat. AL. Ein verszlin, oder gedichtlin B. Een veersken, oft liedeken GAL. Vn petit vers ou chant ITAL. Vn sonetto breue H. Verso pequenno y corto

Versus in quo orationis genus versum est, vel a versura scripturæ repetitæ, Victorino teste. στίxοϛ. AL. Ein vers B. Een veers GAL. Vn vers ITAL. Verso H. Verso

Versus æquiuocus echoicus Seruio : apud quem in vulgatis male Heroicum legas. Versus in quo sonus vltimæ syllabæ congruit penultimæ : vt Grata malis lis. vel in quo arte elaboratur extremæ vocis repetitio vel tota vel fracta, ab inexspectato plerumque responsans, aut materiæ nouæ ansam ministras : semper tamen præcedentis vocis imaginem repræsentans, vnde & Echo ipsa a Valerio Flacco & Horatio Imago dicitur, quasi Imitago : vt Porphyrioni placuit. ἠ xιχόϛ.

Versus caput initium, ἂxρον Thucyd. Schol. αῤxή τού στίxου.

Versus confragosus Fabio, fragosus Diom. streperus, qui syllabis aspere coeuntibus catenatus est. xαλεπόϛ Quinct. τραxὐϛ Diom. μηνυροϛ Scali.

Versus delumbis victorino, cuius finem deformat Iambus. μείουροϛ, σχάζων, τελεῖαμβόϛ Victorino.

Versus dolichurus cuius finem productior cauda claudit. δολίxουροϛ ὑπερμήμηϛ Eustath. μαχροσχελήϛ, ἐπίουροϛ Scalig.

Versus intercalaris qui inter versus inseritur atque interponitur vt intercolumnium quoddam. In vulgaribus rhythmis versum identidem repetitum Scipionem aut baculum appellant. ἐμβόλιμον ἔποϛ, ἐ πιμελώδημα, ἐπω|δή & πρόασμα, Theocriti scholiastæ. AL. Zwischen gestrewter vers, oder schluszreimen B. De stock, oft stockreghel GAL. Vers insere, refrein de ballade ITAL. Verso interposto H. Verso enxerido o entrepuesto

Versus fistularis Diom. Rhopalius Seruio, sic enim legendum apud illum est, e manuscripto codice castigatissimo, non Eurypalicus : aut (vt perperam citat Scaliger) Euryalicus : cui paulatim increscunt, & ab vna ad plures augescunt syllabæ. πηδομερήϛ, κλιμαχωτόϛ, ἀναβαίνων, ῥοπαλιόϛ, παρά τό ῥόπαλον, συριγγοειδήϛ, κλημαχίαϛ.

Versus Heroicus hexameter, Pythius Victorino, quod interfecto Pythio dracone compositus esse dicatur. Longus, epicus. ἕποϛ, ἡρωῖχόϛ στίxοϛ, ἐκάμετροϛ, πύθιοϛ.

Versus hiulcus laxus, cuius medium breuis syllaba contra legem obsidet. σφηχώδηϛ, σφηχοειδήϛ, λαγαρόϛ Eustath.

Versus hypermeter in cuius sine redundat syllaba. ὑπέρμετροϛ, ὑπερκατάληχτοϛ.

Versus illaboratus simplex. cuius dictio inelaboratæ similis & solutæ orationi. ἀπλολόγοϛ, άπλοxήμων, λογοειδήϛ.

Versus illibatus integer, qui plenissima dictione formatus, nulloque vitio contaminatus est. άπηλεγήϛ, τέλειοϛ.

Versus iniugis coniunctionibus nusquam nexus. ἂζυκ, ἀσύνδετοϛ.

Versus mutilus truncus, qui ab initio syllaba aut litera defectus est, aut a breui incipit : vel cuius initium pro conditione propriæ legis non procedit integrum, sedlitera syllabave defectum est. κολοβόϛ, ἀκέφαλοϛ, βραxυκέφαλοϛ Eustath.

Versus pentameter elegiacus, quod tristibus rebus seruiret & luctui. Stesichorius.

Versus reciprocus retrogradus, qui a sine orsus retrogrado ordine fertur : qualis est ille, Micant nitore tecta sublimi aurea, qui versus elegiacum facit. ἀντίστροφοϛ.

Versus serpentinus ὀφιώδηϛ, ὀνιαυτόϛ & κύχκιοϛ [κύκλῖοϛ] cum Hermogene vocari potest, quod in se recurrat, initio consentiente sine.

Versus sonorus qui velut exultante dictione crepitat. ἡxητικόϛ.

Versus teres volubili & cohærente dictione continuus. κυκλοτερήϛ, κυκλοτελήϛ.

Vmbilicus Horatio. Lamella quam librorum inuolucris extrinsecus adhibebant veteres siue ad ornatum, siue contra attritum. ἂμφαλοϛ. AL. Ein buchspang, oder zierung B. Doppe, tbeslach æn een boeck GAL. Bossette ITAL. Il quarnimento del libro H. Tachones

Volumen Pars libri, a conuolutione, quod olim libellos e corticibus arborum, qui sua sponte conuoluuntur, factitarint. γραμματεῖον Demosth. πτυχτίον Nazianz. χανόνιον Suidæ. AL. Ein bestimpter theil eines gantzen buchs, ein vnterschiedenes buch B. Een seecker deel van een boeck GAL. Vn volume a part, roule, vne partie d'vn liure ITAL. Volume H. Qualquiera parte de vn libro grande, volumen

Volumen papyraceum πτυχτίον παπύρινον. AL. Ein buch papeirs B. Een boeck oft rolle papiers GAL. Vne main de papier ITAL. Vn libro di carta H. Mano de papel

DE LOCIS.

CAP. XXXIII.

AByssus August. & Ambros. Immensæ altitudinis fundoque carens aqua. ἂβυσσοϛ. AL. Abgrundt B. Afgront, grontloose diepte van water GAL. Abysme ITAL. Abisso H. Abismo, agua sin hondo

Actus Modestino Iurisconsult. qua armenta trahere, & vehiculum ducere licet : isque est proprie dimidius actus. AL. Zugelassener vnnd gemeiner weg B. Nootwech, gemeyne wech GAL. Chemin ordinaire & permis ITAL. Strada ordinario & publica H. Camino para seruidumbre

Actus via duplex est, qua occurrentia sibi inuicem vehicula commeare possunt. AL. Breitter weg B. Breede wech GAL. Chemin large ITAL. Strada larga H. Calle ancha

Aequor Colum. Virg. pro planitie maris strati, ab æquitate, vt Cicer, voluit. AL. Die ebne des Meers B. De slechre Zee GAL. La plaine de la mer ITAL. Il mare piano H. La mar llano

Aestuarium Cæs. Locus vicissim æstis maris vel nudus, vel aquis stagnantibus offertus. πλαταμὼν, ἀνάβρασιϛ Straboni. AL. Ein arm desz meers, exponitur a Ioanne Frisio, quod potius in sinum competit B. De vlacke GAL. Lieu sec, ou la mer flote & reflote ITAL. Pianura done il mare corre & ricorre, piaggia H. El estero de la mar

Aestus pro solo accessu & incremento maris. accessus maris. ἐπίτασιϛ Strab. πλήμη, πλημμύρα, πλημμυρίϛ, χλύδωνοϛ ἐπανάστασιϛ, ἢ ἀνάxυσιϛ άλόϛ. AL. Das angehn, oder anlauffen desz meers B. De vloet GAL. Le flot de la mer qui vient ITAL. Il crescere del mare H. El cresciente de la mar

Aestus Virgil. pro arena illa instabili, quæ absorbet & haurit omnia, vbi ait :

Aestu miscentur arenæ.

B. Welle sincksant GAL. Sable moite & qui s'enfonse


IT. Sablione mollesino, che s'affonda H. Arena peligrosa, y que se enhonda

Aestus Plin. Maris crescentis ac decrescentis commotio. πλημμυρίϛ. AL. Quell oder vngestumme des Meers B. De stroom GAL. Le flot de la mer, l'aller & venir de la mer, la maree ITAL. La marina H. La marea

Ager Cicer. ἀγρόϛ, τέλμα. Isæo, γεωργησιμόν xωρίον. AL. Acker, feld B. Acker GAL. Champ ITAL. Agro H. Campo que se labra

Ager arcifinius Frontino, occupatorius Sic. Flacco, qui nulla mensitra continetur, occupatusque a victore populo, fugatis inde hostibus, tenetur.

Ager assignatus Cicer. qui veteranis militibus præmium assignabatur.

Ager compascuus Cicer. Fabio, communis ad pascenda pecora. AL. Gemeiner weidacker B. Ghemeyne weyde, oft beemt GAL. Iachere, gaquiere Picardis, pasturage commun ITAL. Pascolo commune H. Campo donde las bestias pastan en commune

Ager decumanus Cicer. qui decimas quodannis pendit. AL. Acker oder gut das den zehenden gibt B. Landt dat thienden berælt GAL. Champ subiect a dismes ITAL. Agro che paga decime H. Campo que a dedar las decimas

Ager effoetus Virgil. effoetum solum Eidem. defatigatum solum Colum. Continua fertilitate lassatum & exhaustum. ἂγονοϛ. AL. Auszgenutzet oder ersogen erdrich B. Wtghemergelt, wtgeteert landt, en wtghepuert GAL. Champ qui ne porte plus ITAL. Campagna senza frutificar piu H. Campo que no haze mas fruta alguna

Ager occatur Cicer. quando comminuuntur glebulæ, & quasi occiduntur, secundum Varronem : siue quod occæcatur satum, secundum Ciceronem. βωλεχοπεῖν. AL. Die schollen zerbrechen, egen B. Egghen, de cluyten breecken GAL. Esmotter, rompre les mottes ITAL. Romper le zolle H. Quebrar terrones

Ager noualis Plin. nouale Virg. veruactum Plin. quasi vere nouo subactum, requietus ager Ouid. qui alternis annis seritur. νέωμα Nazianzen. νεατόϛ, vειόϛ ὀργάϛ. AL. Brachacker so man ein iahr vmb das ander sahet B. Dreslandt, landt das dres leyt GAL. Iachere, terre qu'on laisse reposer en friche ITAL. Terra no seminata gia duoi anni H. Baruecho

Ager offringitur Varroni, vbi iterum aratur. AL. Auffgebrachen acker wider brachen B. Een geploecht landt wederom ploegen GAL. Derechef labourer ITAL. Lauorar pur altra volta H. Arar otra vezlo arada

Ager proscinditur Lucretio, cum prima opera aratur. AL. Erstlich brachen B. Voor d'eerste reyse eeren GAL. Labourer pour la premiere fois ITAL. Laborar la prima volta H. Arcar baruecho

Ager restibilis Colum. Plin. qui quotannis obseritur. aruum restibile Plinio. παλιμφυήϛ, παλίμβλαστοϛ. AL. Acker so alle iahr bawfehig, den man alle iahr sahet B. Boulandt dat alle iær ghesæyt wordt GAL. Terre qu'on seme tous les aus ITAL. Terra che si lauora etculciua ogni anno H. Terra que si labra cada vn anno

Ager ruderatus Plinio, qui ruderibus impletur. AL. Vol steingemusels B. Landt vol puyens GAL. Champ rempli de moillon ITAL. Campo remplito di scaglie, & pietre H. Campo lleno de piedras

Ager runcatur Plinio, cum inutilis herbarum luxuries euellitur. βοτανίζειν. quod exherbare Columella etiam dixit : ποανίζεν Theophrastus. AL. Erseubern B. Wyden, het oncruyt wtwieden GAL. Serfouer ITAL. Estirpar l'herba trista H. Rocar

Ager sarritur Plinio cum sarculo finditur, quod Horatius dixit σχάλλειν, σxαλεύειν. AL. Ietten, hacken, vmbhacken B. Omspitten, omgraven, omhacken oft delven GAL. Sarcler ITAL. Zappare, o sarchiare H. Escardar

Ager scripturarius Festo, Agerpublicus, in quo pecora certo ære pascuntur. GAL. Lehenacker den der zoller zu weiden vmb ein summ gelts auszleyhet B. Leenacker die verpacht wordt om een somme gelts GAL. Pasturage ou pastis qu'on prend a louage ITAL. Pascolo che si piglia a fitto H. Campo para pastar bestias alquilado

Ager vectigalis pro tributario, siue stipendiario. ὑποτελήϛ, τελεσφόροϛ. AL. Steurbar oder zinszbar acker B. Landt dat cijns gheeft GAL. Qui doibt cens ITAL. Che paga o rende tributo H. Que deue tributo

Agger Liuio, Cicer. pro munimento castrorum terreo, arcis, aut oppidi. xῶμα. AL. Ein bollwerck, pastey, oder schantz B. Een bolwerck, oft schans GAL. Trenchee, boleuar, rempart ITAL. Riparo, balouardo H. Baluette

Agger pro aggesta terra in quam sagittarij iaculantur sagittas. AL. Ein schieszziel B. Doel GAL. La bute ITAL. Bersaglio H. Terrero

Agger Seruio, Ammiano & Isidoro. pro via militari & lapidibus strata. AL. Auffgeworffene strasz B. Ghehoochde strate GAL. Chaussee, esseuee ou haussee ITAL. Strada alzata H. Camino pesoneado Agger Virg. xῶμα, xούϛ, πρόxωμα Aggesta in altum terra aduersus fluminis impetum. AL. Werr, damm B. Dijck, dam GAL. Leuee ou chauslee d’vne riuiere ITAL. Argine H. Monton de tierra

Alluuio Cicer. alluuies Liuio, Tacirum inerementum, quod paulatim a flumine fundo accessopme, præbet, πρόxυσιϛ Apollonio ἐπίχλυσιϛ, πρόσχλυσιϛ. AL. Zuwellung, ampfurschung B. Aenspoelinghe, ænsettinghe, oft ænwas GAL. Accroissement de riuiere ITAL. Crescimento del fiume H. Cresciente o crescimenro de rio

Alueate aluearium, apiarium Colum. castra cerea, Claudiano. σίμβλον, μελιττῶν χυyέλη, σμηνών Apollon. AL. Byn oder Immen korb, immenhaulzle B. Bye korf GAL. Catorie ITAL. Cupile. Hetruscis H. Colmenar

Alueus Virg. canalis Cæsari. αὐλὼν, διώρυκ. AL. Wasserkanel, was serfurt B. Waterconduyt, canæl, waterlosinghe GAL. Conduit d’eau, esuier, tuyau ITAL. Condotto d’acuqa, canale H. Canal

Alueus fluuij Virgil. Fossaper quam labitur slumen. χύτοϛ. AL. Wasser canal, oder graben, der runsz eines flusses B. Den loop van een riuiere GAL. Le canal ou la fosse d’vne riuiere ITAL. II canale, o corso del fiume, letto, quod lectumsonat H. La madre por donde corre el rio

Anfractus Varr. Viæ flexus, ab ambitu & frangendo.περίδοϛ. AL. Krumme strasz, ranck einer strassen B. Onwech, een keer inder straten GAL. Destour de ruem ITAL. Rottura e giramento di strada H. Rodeo de camino

Angiportus, angiportum Terent. Vicus angustus & flexuosus in modum anguis aut non peruius. στενωπόϛ. AL. Ein klein enges gaszlin B. Een enghe strate, oft ganck GAL. Ruelle, rue estroite ITAL. Stradella, callizella H. Calle angosta, estrecha, y sin salida

Anguli in plæteis. AL. Die eck B. De hoecken GAL. Les coings ITAL. Li catoni, le cantonate H. Los rincones de calles

Arbustum Colum. arbustiuus locus Eid. arboretum Agell. Amoenitatis, vtilitatisve gratia consitus arboribus locus. κύλοxοϛ, ἴδα Poll. δενδρών. AL. Baumgart B. Boomgær GAL. Vergier, parc d’arbres, lieu plante d’arbres ITAL. Arbor, arbuolo H. Arboledo

Arbustum Virg pro siluula resectarum arborum.

Apricus locus Virg. soli expositus, qui φρίμηϛ, hoc est horroris frigorisque caret. προσήλιοϛ. AL. Sonnechtiges ort B. Een plætse die seer æn de sonne ligghet GAL. Vn lieu ou le soleil frappe tousio ur ITAL. Luoco doue batte il suole H. Lugar que esta al abrigo

Aquagium Pomponio Iuriscons. aquæ ductus Cicer. ὑδραγωγία. AL. Wassergang, wasserlauff, wasserleittung, wasserdeychlung, wasserdolen, deychel B. Waterganck, waterloop GAL. Conduit d’eau ITAL. Duccio, aquedotto H. Aquaducho

Aquarium Catoni, quo iumenta aquatum aguntur. alcus Donato. ἱππολούστρα AL. Ein wette, oder trenck B. Een drenck, oft wet GAL. Abbreuoir ITAL. Abbreuatoio H. Abbreuadero

Aquarium, aquariolum, lauatrina, vrnarium Varr. Locus vbi vasa escaria eluunt coqui, coquinæ fusorium Palladio. μαγειρείου ὑδρόῤῥοια. AL. Wasserstein B. Watersteen GAL. Esuier ITAL. Acquaio H. Aguadero

Arundinetum plinio, δοναχὼν, δοναχεῖον. AL. Rorbusch B. Rietbosch GAL. Lieu ou croissent les roseaux ITAL. Luoco doue crescono le canne H. Canaueral

Aruum Varr. cultum Virgil, neutro genere, quod aratum est, necdum satum γυῖαι, ἂρουρα. AL. Geerter acker B. Gheærde acker, boulandt. GAL. Terre laboutee, preste a semer ITAL. Terra lauorata per seminat H. Campo que se labra para sembrar

Arx Virgil. ab arcendo dicta. ἂχρα, ἀχρόπολιϛ. AL. Ein veste oder schlosz B. Een solt, een casteel, een forteresse, een sterck slot GAL. Vne forteresse, vn chasteau de defense, vne haute tour ITAL. Cittadella, fortezza, castello H. Castillo, o fortaleza

Biuium Virgil. Via in duo capita secta. ἂμφοδον, δίστομοϛ ὁδόϛ Sophocli. AL. Wegscheide B. Tweespronghe, tweewech GAL. Fourchee ITAL. Biuio H. Dos caminos

Breuia Virgil. Vadosalocamaris, nauigantibus insidiosa, quod ibi vndæ breus sint, nec in altum assurgant. βραxέα Polyb. τενάγη AL. Die dinne, santhauffe der tieffe B. Ondiepten, platen, barnigen, quod ibi arenarum æstumare ferueat GAL. Lieux secs en mer ITAL. Plaga, plaggia H. Baxas

Callis Virgil. via trita Cicer quasi callo pedum durata, τρίβοϛ. AL. Steig, getrettener weg B. Een pæyken, den voetpat, betreden wech GAL. Chemin fraye, batu ITAL. Calle, calla, pedara, sentieruola, camino batuto H. Camino de calcada arracife, calle

Canalis Colum. a cannæ similitudine, semirotundus est. σωλην.


AL. Deuchel, brunnendeuchel, kenel B. Een goote GAL. Canal, buisine, tuyau ITAL. Canale H. Canal, Canno

Canalis structilis Vitr. qui e latere vel quadrato saxo exstructus est, cutus generis Romæ visuntur passim interrupti qui aquam in balnea deducebant.

Cardo Plinio, Colurmel. Limes quiper agros currit a meridie septentrionem versus. AL. Strich von mittag gegen mitternacht gefuhrt ein acker ab zu theilen B. Een streecke die loopr van zuyden int noorde om een landt afte deylen GAL. Chemin trauersant les champs de midy vers la minuit ITAL. Striccia che trauersala possessione da mezzo giorno verso septentrione H. Calle que corre por el campo de medio dia hasta el norte

Carectum Virgil. locus caticum prouentu hispidus. B. Hellemruychte

Carnarium Plauto, tagerna cararia Varroni, vbi carnes solæ venduntur. χρεωπωλεῖων, ἀρνεῖον Didymo. AL. Metzg, fleiszgaden B. De vleelchmarckt, het vleesch-huys GAL. La boucherie ITAL. La beccaria H. La carniceria

Castellum Cicer Oppiducum muro cinctum. φρούριον, ὀxύρωμα, φυλαχτήριον, ἐπίτείxισμα. AL. Ein veste, ein schlosz, ein vestes hausz, ein vester platz B. Een casteel, slot, oft borcht GAL. Chasteau, bourg ITAL. Borgo, castello H. Castillo AN. Castel

Castellum Iaboleno & Frontino, Aquæ sontis receptaculum, e quo fistulis aqua redditur, teste Festo. χάστελλοϛ voce mere Romana ab Hesychio dicitur. AL. Brunnenschlussel B. Conduyt GAL. Conduit ITAL. Lauello del aquedotto H. Almazen de aguaducho

Castellum vocariforte non male poterit aquæ conceptaculum e stillicidiis aut tubulis manantis, vbi asseruatur. ἐχδοxεῖον, εὐ/ριποϛ. B. Reghenwater-back, reghen-back

Cataracta Liuio, Vectes portarum, cancellatæ portarum fores, aduersus hostilem impetum pendulæ. ῥινοπυλη Polybto, χαταῤῥάχτηϛ, xαλχόδετα ἔμβολα Eur iptdi, θύρα ἐπιῤῥαχτή Plutarcho. AL. Schutzgatter B. Het eck, de balye GAL. La herse ou le gril d’vne porte de la ville ITAL. Il rastello H. Compuerta

Cespes bituminosus vel gleba fossilis, vocari potestmeo iudicio, cespes qui terra alte effosus, soleque excoctus, pro ignis fomite est, cui bituminis sulphurisque ingenium esse, loquitur pallor quem coneiliat assidentibus, & ardor. Saxonue Torf. B. Turf, oft torf

Cespes viuus Virg. gramineus cespes Ouidio, viridis Virg. βῶλοϛ. Terra simuicum herba effosa. AL. Gruner pusch B. Groene soedse, ende groene rusch GAL. Blette de terre verde ITAL. Cespo, o cespite d’herba verde H. Cesped que verdea

Chleæ Excurrentes in fluuium aut mare aggeres, qui vim vorticum fluctuumque frangunt atque inhibent, ad modum chelarum in cancris, extantes exciptentesque aquarum impetum. ληλαἰ Thucyd. AL. Wasserbollwerck, oder wehr B. Hoofden die nytsteecken GAL. Bastardeaux, piles, ou diques faites pour resister l’ean ITAL. Rempari contro le acque

Cisterna Plin. Aquæ pluuiæ receptaculum infra terram. ἐχδοxεῖον, εὐ/ριποϛ Ioseph. λάχχοϛ, ὑδροθήμη. AL. Cistern B. Cisterne, oft reghenback GAL. Cisterne ITAL. Cisterna H. Cisterna algibe de agua.

Ciuitas Cicer. conuenticulum hominum Eid. Collecta ciuium multitudo. πόλιϛ. AL. Ein burgerschafft B. Borgherschap, gemeente GAL. Cite, bourgeoisie ITAL. Citta H. Ciudad, compania de ciudadanos

Cloaca Cicer. cryptam abusiue dixit Iuuenalis. receptaculuni omnium purgamentorum vrbis Liuio, Spiraculum illud. quo omnis sordium colluuies immisso flumine expurgatur. δεκαγενη, ὑπόνομοϛ exponitur ab Halicarnasseo. AL. Graben oder tolen, dadurch der vnflat einer statt hiweg fleuszt B. Ryole, oft goote onder d’ærde GAL. L’esgont d’vne ville ITAL. Chiauega apud Eononienses, scolatoia H. Albanar

Coderum Festo, Ager horrius succretione caudæ equinæ (vt equidem existimo) herbæ agricolis inuisæ neque enim plane accedo Festi expositioni, quæ interpretantur pro agro in quo existunt frutices in modum caudarum equinqrum. B. Landt vol van peerdesteerten

Colluuiarium Vitruu. Purgamentorum & colluuiei receptaculum. δεκαγενη, ληνόϛ. AL. Ein misthauffen, ein dolen dadurch der vnflat hinweg kompt B. Een goote, oft vuylnis back, vuylnis cuyl, mesthoop GAL. Esgout ou tombent les immondices ITAL. Scolatorio, lauello H. Almazen, o albanar de la suziedad

Colonia Cic. Vrbs, quæ ob indigendrum inopiam, nouis cultorbus impletur, aut aliunde deportatis oppidanis noun exstrultur. ἀποιχία.

Compitum Cic. Virg. Locus laxior, in quem commeare per diuersas plateas licet, quod ea plura itinera competunt : vt Cornuto plact, vel a compotando, quod finita agricultura sacra ibi peragerent rustici, compotationesque instituerent. ἂμφοδον. AL. Creutzweg, creutzgassen B. Open strate, cruy-wch GAL. Quarrefour ITAL. Cruceata de strade H. Encruziada

Concædes Tacito, Rami arborum cæsarum. AL. Abgehauwene baum aste B. Tacken van booem afgehouwen GAL. Branches d’arbres coupez ITAL. Rami d’alberi tagaliati H. Ramos de arboles cortados

Confluentes Plinio, Commissio fluminum. συμβολή ποταμῶν Strab. σύῤῥοια, ζυμβολαί Arriano. AL. Zusamenrunsz oder zusamenstosz der flussen B. Vergaderinghe van riuieren, dærse in een loopen GAL. Conflant, ou l’assemblement de deux riuieres ITAL. Congiontione de doe fiumare H. Lugar do se iuntandos rios

Cothon seruio, Artifieialis portus, qui aggestis molibus sit. xυτόϛ λιμήν Apollonio, χώθων. AL. Ein gemachter hafen B. Een gemæckte hauen, niet natuerlijck, hoot, oft kæye ITAL. Molo

Crater Plin, Iun. conceptaculum auqæ salientis in fonte. χρατήρ Hom. AL. Brunnen bach, oder beth, quasi fontis lectulus B. Fonteynen bedde, oft back, waterback

Crepido Colum, Ora terræ, quam aqua alluit, quod ibi vnda crepitat. margo. labrum Plin. Iun. ὀφρὐϛ Apollonio, χρητίϛ Polybio, χυματωγή Herodoto, ὂρμοϛ, χράσπεδον τέναγοϛ Pind. scho ἀποῤῥῶγεϛ ἀχταί. AL. Das bort eines Flusses B. De walle, oft steyghere, de cant des landts GAL. Le bord de la terre ITAL. Il margine della terra di lungo al mare H. La margen de la tierra luengo a la mar

Diuerticulum Plon. diuortium Virgil. vt placet Seruio. Semita trasnsuersa ad latus viæ militaris deflectens. ἀτραπόϛ. AL. Abweglin, nebenweglin, fuszweg B. Bywech, zijdtwech, læn GAL. Destour, destorse ITAL. Diuerticulo, camino dall’vna o l’altra banda, & che torna dacanto H. Apartimento del camino

Diuerticulum fluminis Frontino, diuerticulum fluminis Martiano Iurisc. vbi flumius deuertitur alio. AL. Auszlauff, oder abgang eines flusses B. Verlæt GAL. Destour d’vne riuiere ITAL. Diuolgimento del fiume H. Apartamiento del rio

Diuortium aquarum Cicer. & Mamertino, vbi amnis diuersus insulam facit. diuergium aquarum Frontino, quo din diuersum vergant : quomodo Rhenum diuortio sui Batauiam amplecti Mamertinus dicit. AL. Scheidung eines flusses B. Dær de riuiere scheydet GAL. La ou la riuiere se vient a separer ITAL. Diuision della fiumara H. Assi que el rio corre en dos partes

Dumetum Virgil. senticetum Plin. spinetum Virgil. λασιὼν Nitandro, φραγμὼν, ἀχανθών. AL. Dornbusch, dorngestaud, becken wald B. Dorenhaghe, dorenbosch, distelbosch GAL. Buisonniere, roncier, espinaye ITAL. Spineto, dumo di spine H. Espinal

Elices Colum. colliquiæ Eid. sulci aquarij Eid. Sulcilatiores ad eliciendas & corriuandas e segetibus aquas. ὐδροῤῥόαι, ἀμάραι, ὀxετοἰ, ἕλιχεϛ Pandect. AL. Wasserfurchen, wassertunsen B. Vooren, grauen, groepe, groeuen GAL. Rayons pour escouler l’eau ITAL. Solchi grandi per condurni l’acqua H. Sulcos maiores para desaguar la tierra

Eluuio Cicer cum alueum superante aqua stagnant agri. ἔχρχγμα Theophrasto. ἐπίῤῥοια. AL. Schwaal, oder vberlauff des wassers B. Inloop, oft inbreeck van water GAL. Deluge d’eau ITAL. Dilugio d’acqua H. Auenida de rio

Emissarium Sueton Locus qui aquam emittit, sistitve obicibus vel demissis vel reclusis. διώρυκ, ὑδρὀῤῥοια Aristoph. AL. Wassergatter, laszladen B. Verlæt, sluys, spuye GAL. Conduit par ou l’eau s’escoule ITAL. Sostegno d’acqua H. Sangradera

Emporium Liuio, Cicer. Locus mercatus vel nundinarum. ἐμπόριον. AL. Ein gewerbsatt, da man gemeyne messen vnd iarmatckt helt B. Een coopstadt, oft coophauen, een marckt GAL. Marche, wille marchande, lieu ou on tient foire ITAL. Citta mercantesca, emporio, luoco delle fere H. Lugar de feria trato de mercaderia

Epistomium Varr. Senecæ, quo canalium nares obturantur, & versato recluduntur. ἐπιστόμιον, στρόφιγκ Aristoph. schol. AL. Der han B. De hane GAL. Le robinet, la canelle ITAL. Coccon H. Pico del iarro

Ericetum Erica copiosus locus, vnde scoparum materia colligitur. ἐρειχεών. AL. Ein ort woll heydes B. Heyde oft heye GAL. Lieu ou croist force bruyere

Euripi Cicer. Aquarum ductus exiliores in altum salientium, qui per tubos aut sistulas deducebantur, εὐ/ριποι, quas δοxάϛ, ὑδάτων, hoc est, aquarum cenceptacula, exponit Hesychius. AL. Kanel vnd deychel, dain man wasser herumb fuhret B. Springhendo wateren in huysen gheleyt GAL. Ruisseaux d’eau ITAL. Ramuseuli d’acqua corrente H. Canales de fuente

Fluctus cæcus Liuio, pro fluctu qui vento silente excitatur, vel cuius non apparet manifesta causa conquiescentibus ventis. χύμα χωφόν.

Fluctus cecumanus Festo, decimus fluctus Lucano, pro magno & inusitato, eo quod decimus quisque fluctu maximus sieriputetur. τριχυμία, τρόφι χύμα Homero. ἀχρωτήρια Luciano. AL. Grosser woll B. Deyninghe, groote bare GAL. Vague impetuensc ITAL. Onda grande & violenta H. Ola alta

Flumen Virg. fluuius Cicer. amnis Eid. ποταμόϛ. AL. Ein flusz, ein wasserflusz B. Een volet, een loopende water, een riuiere GAL. Fleuue, tiuiere ITAL. Fiume, fiumara, rio H. Rio


Flumen viuum Virg. perenne, semper fluens. AL. Flusz der nit abgeht B. Ene eeuwich loopende water GAL. L’eau qui court tousiours ITAL. Fiume che mai minuisce H. Rio que siempre corre

Fons Cicer. πηγόῤῥυτοϛ ἰχμάϛ Orp. τηγή, χρηνή, λιβάϛ. AL. Ein brunne B. Een fonteyne GAL. Fontaine ITAL. Fontane H. Fuente.

Forum Cicer, mercatus Terent. Locus quo venales res comprtantur. ἀγορά, πωλητήριον. AL. Ein marckt B. De merckt, oft marckt GAL. Le marche, ou le lieu du marche ITAL. Il Mercaro, la piazza H. El mercado, la plaza

Forum boarium Liuio. AL. Rindermarckt B. De ossemerckt GAL. Le marche aux boeufs ITAL. Il mercato de boui H. Carniceria de vacca

Forum cupedinis Varr. vbi cupediæ lautioresque cibi venduntur. ματτυοπωλεῖον.

Forum nundinarium Plinio, mercatus Liuio. ἐμπόριον, πρατήριον, πωλητήριον. AL. Iarmarckt B. Iærmerckt GAL. Forire ITAL. Fiera H. Feria

Forum olitorium Liuio. λαxανοπωλεῖον. AL. Der krautmarckt B. De creytmerckt, oft de warmoesmerckt GAL. Le marche aux herbes ITAL. Il mercato delle herbe H. El mercado de ortaliza

Forum piscarium, piscaria Vlp. macellum cetariorum Varr. ἰxθυοπωλεῖον. AL. Der fischmarckt B. Vischmerckt GAL. La poissonnetie, le marche aux poissons ITAL. La piscaria H. La piscaderia

Forum pomarium ὀπωροπωλεῖον. AL. Der opsmarckt B. D’appelmerckt, o oftmarckt, oft fruytmarckt GAL. Le marche aux fruits ITAL. La fruttaria H. El mercado de frutas

Forum promercale, scrutarium vbi vestimenta aut ves vsu tritæ venum exponuntur. γρυταπωλεῖον. AL. Der plundermarckt B. De cleedermerckt, oft de luvsemerkt Brab GAL. La fripperie, ou le vieil marche ITAL. Il marcato vecchio H. El viejo

Forum suarium Varr. xοιροπωλεῖον. AL. Der sewmarckt B. De veemerckt, oft de vercensmerckt GAL. Le marche aux porceaux ITAL. Il mercato delli porci H. Carniceria de puercos

Fossa Cicer. τάφροϛ, τάφρευμα. AL. Grub, graben B. Degracht GAL. Fosse ITAL. Fossa ITAL. Hoyo

Fretum Cic. Maris angustiæ, quod ibi ferueat æstu magis mare. πορθμόϛ, εὐ/ριποϛ, & θαλάττηϛ αὐλών Polluci. AL. De enge des Meers B. De engde der Zee, Hoofden GAL. Lestroit de mer ITAL. Il stretto del mare H. El estrecho de la mar

Frutetum, frutectum Columel. Locus fruticibus consitus. θαμνών. AL. Gestaud, een orr da viel stauden gepflantzt sind B. Een plætse met poten ende spruyten gheplant GAL. Lieu ou il croist force arbrisseaux ITAL. Luoco piantado da piu arbuscelli H. Maleza, brenna

Fundus Horat. Pessessio tantum rustica. xωρίον AL. Gut auszerhalb der statt B. Een hoeue oft hofstede GAL. Metairie ITAL. Possessione in villa H. Heredad o possenssion de tierra en el campo

Gleba Cic. Globus terræ durior, βῶλοϛ, βώλακ. AL. Erdtscholl, ein klumpff oder kluntz erden B. Clomp, cluyte, clotte, hardachtighe ærde GAL. Motte, gason ITAL. Zolle, zoppe H. Terron de la tierra

Gurges virgil. Profundus amne locus, quo aqua circumagitur gulæ in modum trahens & absorbens. δίνη, ἂμπωτιϛ, AL. Wassergompe, gompe waag B. Een colck oft wiel GAL. Gouffre ITAL. Gorgo H. Remolino de agua

Hæredium Varr. Prædium a maioribus velutiper manus traditum. AL. Erbgut B. Erfgoet, erf-hofstede, erf dat op den outsten so on sterft GAL. Heritage ITAL. Heredita, hereditagie H. Hredad

Horti plurali num. Cicer. arboribus consiti ad voluptatem amoenitatemque παράδεισοϛ, χῆποι. AL. Lustgarten, baumgart B. Speelhof, lusthof GAL. Iardin a plaisir ITAL. Giardino di piacere H. Iar din para plazer

Horti Adonidis qui temporaria opera per æstatem fiunt, & pausulis diebus en ati, mirisico spectaculo oculos pascunt, suspendunturque de laque aribus, crudo sictili in oblongam formam producto, occultos per meatus radicibus humorem sufsiciente.χῆποι ἀδώνιδοϛ Plat. & Theophrasto.

Horti imagin arij qui in fenestris in imagine hortorum quotidiana plebis vrbanæ oculis rura præbent, vt Plinius lib. 19. cap. 14. loquitur. B. Bloempotten, teelen oft testen met bloemen, ende ander welrieckende cruyden

Horti pensiles Plin. qui supra ædificia aut columnis suspensi eminent : inuentum Semiramidis, Cirive. μῆποϛ μετέωροϛ, χρεμαστόϛ χῆποϛ, Strab. χήπων αὐώρημα Epigram. AL. Garten auff hausern oder gewelben B. Een hofken bouen opt huys GAL. Iardinet sur la maison ITAL. Giardinetto nell’altana H. Iardin sobre la casa Hortus Horat. pro olitorio, & herbis instructo & flosculis. χῆποϛ, μείλακ. AL. Krautgarten B. Cruythof, tuyn Holl GAL. Iardin aux herbes ITAL. Giardinetto d’herbe H. Huerto pata ortaliza

Incile Vlp. Colu. incilis canalis Festo, fossa incilis, Canalis in quem aqua confluit in viis lapide stratis. διώρυκ, διασφαγαἰ, πρασία. AL. Furt, canel B. Een goote, hueel. zijl, tocht, ofrocht GAL. Conduit, canal, fosse ITAL. Canale H. Acequia, acuda

Inundatio maris Plinio. χαταχλυσμόϛ, πλήμη. AL. Das vberlauffen des Meers B. Een hooghe volet, overvloet, opwater GAL. L’inondation ITAL. La inundatione H. La marea anchay gruessa o alta

Lacula Varr. Fossa in quastat aqua. ὑδροδόμοϛ, λάχχοϛ, τέλμα, τελμίϛ Hesychio, xαράδρα, ἔχρηγμα Suidæ, xαραδραίη Epigram. AL. Wassertolen. wassergruben B. Een plas, oft waterpoel GAL. Lacune, fosse ou l’eau s’arreste ITAL. Laguna H. Laguna de agua reposada

Lacus Frontino, Publica lauatrina, vbi lintea abluebant. AL. Ein weschplatz B. Ghemeene waschplætse, dærmen hemden ende lijnwæt wascht GAL. Lieu publicq ou on laue chemises & linges ITAL. Luoco publico doue si lanano le camise & altre cose H. Lugar publico do se lauan des camisasy otras cosas

Lacus Seruio, Perpetuæ aquæ receptaculum, quasi Lacuna, vnde erumpens aqua fontem facit, qui prostuens alueum efsicit.

Lacus Virg. Perpetua aqua profunda, vnde riui & fluenta exeunt. λίμνη. AL. See B. Een meer GAL. Lac ITAL. Lago H. Lago

Lama Festo, Profundior lacuna , & aquæ collectio.

Ligneum κυλίνη, αἱμασιά, δρύφαχτοϛ. quæ palis longuriisve constat sepes. B. Een houten tuyn, een glent van stæccken, latten oft rafters ghemæckt

Limes decumanus plinie, qui agrum secat ab ortu solis ad occasum. Al AL. Ein vntermarch von auffgang biss sum nidergang der sonnen B. Een wech die doort landt loopt van oosten totten westen GAL. Chemin trauersant les terres du leuant vers le soleil von chant ITAL. Camino che trauersa la possessione da leuante insino a ponente H. Calle que andapor los campos derecho de la man derecha hasta la ezquierda

Limes Virg. terminus Cic. ὂροϛ, τέρμα. Finis agroum. AL. Vndermarch. march B. Landtpale GAL. Frontiere, ou lisiere ITAL. Termino, o confine H. La linde, ot termino

Limitanei agri in limitibus prouinciæ proxime hostes siti. AL. Grentzen B. Landen op de frontiere GAL. Terres des frontieres ITAL. Terre delle frontiere H. Campo puesto en la frontera

Lingula Cæs. & Plin. Lingua Plin. Angusta terræ portio, seu puluinus oblongus qui in mare excurrit ad exertæ linguæ modum. AL. Vuhel, oder langleht bergle B. Wtsteck

Littus Virgil. litus per simplext extra carmen actam dixit Cicero pro littore, imitatione Græcorum. ῥυγμίν Homero, αἰγιαλόϛ, ἠῖών, Hom. ἀχτή προxουσα χαἰ προβλήϛ, πλαταμών Apollonio, χρότη, ἀχτή, χροχάλη Epigr yάμαθοϛ Sophoc. AL. Das gestad am Meer B. De strande, den oeuer æn Zee GAL. Le bord de la mer ITAL. Il lito, la riuera del mare H. La ribera de la mar

Locus maritimus Cic. άλιτέρμων Epigr. άλιχρηπἰϛ γαῖα Non. παράλιον xωρίον Philoni, ἐπιθαλαττίδιον ἢ ἐπιθαλάσσιον xωρίον Polluci. AL. Ein ort am Meer gelegen B. Een plætse æn de zee cant. oft by de zee gheleghen GAL. Lieu pres de la mer ITAL. Luoco maritimo H. Lugar cerca de la mar

Locus situ sentus Virg. αὐxμηρόϛ, εὐρώδηϛ, εὐρω(ειϛ. AL. Ein ort voll vnsaubers, vnd dempffig B. Een dempighe, rumatijcke plætse GAL. Licu remeugle ITAL. Luoco rumatico H. Lugar amohado y suzio

Lorca Cas. Sepimentum muri, quod a lapsu tuetur, & protegit in muro stantes. θριγχόϛ Diosc. λωρίχον Sudiæ, θωράχιον Diodoro & losepho, σταφάνη, περίβολοϛ. AL. Ein schantz B. Een schans, oft borstweere GAL. Donjon, la ceinatur ITAL. Riparo, schermo, trinchea H. Trenchea, baluarte

Lucus Cicer Densa intactis arboribus silua, numini consescrata, ac propterea incidua, dicta quod non luceat, non autem quod ibi sint lumina religionis ergo, quæ luceant, vt voluere quidam. τέγενοϛ, ἃλσοϛ, Thucydidi. AL. Bannwald B. Heylich bosch GAL. Petit bois espez consacre ITAL. Bosco sacrato, luco H. Bosque consagrado

Lucus non male diciposse videtur, meo quidem indicio, coenobium siue conuentus, quo nomine hodie vocatur, quod ea arboribus, syluisque vndique ferme vestiri videamus, testimonio ac doeumento esse poterunt Ciceronis verba ex oratione pro domosua, vbi ait, Manlij domum, eius qui regnum appetisse est indieatus, domum euersam duobus lucis conuestitam videtis. AL. Ein Kloster im wald B. Een clo oster int bosch GAL. Vn cloistre au bois ITAL. Vn conuento o badia nel bosco H. Vn monasterio en el bosque

Macellum Cic. Locus quo venum portantur omnia ad victum humanum necessaria, ita vt, Varrone teste, complectarur omnia fora quæ in vnum contracta Macelli nomine veniunt. Macellariam tabernam dixit Val. Max. ὁyοπωλεῖον. AL. Speiszmarckt B. De halle GAL. Le


marche ITAL. Il mercato H. Mercado

Maceria, maceries Cic. Murus inter medius e congestis lapidibus absque calce & cemento. θριγχόϛ, στεφάνη, ἔρχοϛ, φραγμόϛ, ἀμφίβληστρον τοιxῶν Eurip. AL. Turckne maur B. Scheydelmuer, een muet souder calck opghehoopt GAL. Muraille seiche sans mortier ITAL. Muro secco senza calcina H. Albarada de piedras sin barro

Mare Cic. salum Eid. sal Virg. æquor Eid. άλοσυδνη Hom. πόντοϛ, θάλασσα, ζάy, Euphorioni, άλύχη ζάy Simmiæ, χρόνου δάχρυον Pythagoreis. AL. Das Meer B. De Zee GAL. La mer ITAL. Il mare H. La mar

Maris electamentum Tac. quicquid mare in litus expellit. θαλάσσηϛ ἔχβρασμα AL. Auszwerffung, was das Meer ans landt wurft B. Aenstrandinghe, wat de zee vytworpt GAL. Ce que la mer jette a bord ITAL. Quello ch’el mare gietta a terra H. Lo que la mar hecha fuera en tierra

Mephitis Virglio, Putor terræ, quem sulphurcæ aquæ effundunt. Sonat autem mefitis siue mephitis lingua Syriaca, grauem exhalationem & spiritum, θειώδηϛ, ἀποφορά. AL. Schweblender gestanck der erden B. Een solseren ghestanck GAL. Puanteur des eaues ensousrees ITAL. Puzzo di sulfo H. Hedor de la piedra acufre

Metropolis Vrbs matrix, e qua colnia deducta est, prouinciæ caput. μητρόπολιϛ. AL. Ein haubtstatt B. Een hooftstadt GAL. Ville capitale ITAL. Citta Principale H. Lamas honrada tierra o ciudad

Militare sepimentum quod aggere & fossa circundatur ἀσιογεία, στρατιωτιχόν περιτείxισμα ἢ περίφραγμα. AL. Ein schantz B. Een schans, eeo borstweere van ærde

Moenia Virgil. muri Cicer. τεῖxοϛ. AL. Die ringmaur einer statr, die stattmauren B. De mueren, de stadtmueren GAL. Les murs ou la muraille d’vne ville ITAL. Le mura della citta H. Los muros de la ciudad

Municipium Cic. Quæuis ciuitas, muniis, honoribusque populi R omani fruens : sic vocarip potest oppidum quoduis, legibus principalibus vtens. χωμόπολιϛ, quasi vicus maior & oppidi æmulus. AL. Mitburgerschafft B. Vryheyt met stede rechten GAL. Place ioiiissant de priuileges ITAL. Luoco che parimente godisse i priuilegi della citta H. Villa con iurisdicion

Nauale Cicer. vbi constituuntur, ædificantur naues, aut reparantur quassatæ. ναύλοxον, ναύλεxοϛ ἕδρα. Soph. ἐπίνειον, ναύσταθμοϛ, νεώσοιχοϛ. AL. Schiffstelle B. Helling, scheepwerf, de werf GAL. Vn haure ITAL. L’arzenale H. Ataracano

Nemus Cicer. tempe Virgil. Arboribus consit us locus, amoenus, virens, opæitate vmbrosa, frigiditateque gratus. νέμοϛ, τέμπη, ἂλσοϛ, νάποϛ, ὑλοχόμον Eurip. AL. Lustwald B. Een bosch van playsancie een ghenoechlijck wout GAL. Bois de plaisance ITAL. Bosco diletteuole H. Moheda, bosque, silua

Nili Cic. Aquarum ductus maiusculi, siue emissaria. νειλοι, quales in priuata magnatium ædificia deauci solebant, sumptuo si operis.

Nidus Cicer. cunabula auium. Plin. νεοττιά χαλία. AL. Vegelnest B. Voghelnest, nest GAL. Nid ITAL. Nido AN. Neast

Oceanus Virgil Mare toti terrarum orbi circum fusum. ω)χεανόϛ. AL. Das grosz Meer B. De groote oft wilde zee GAL. La grande & haute ou pleine mer Oceano ITAL. Il mare Oceano H. La mar grande, Oceano.

Orbita plinio, Vestigium decurrentis in via rotæ. αῥματροxία Porphyrio, ἀμφακονία. AL. Wagenleisz, karrenleisa. B B. Waghenslach, waghenspoore, waghenleese. GAL. Orniere ITAL. Sulco del carre H. Carril

Ostium fluminis Cicer. fauces. vbi in marese exonerat amnis. ἐχβολή Agathiæ, προxοή, δίοδοϛ Thucyd. AL. Ein lauff oder auszgang der flussen in das Meer B. Tgat van een riuiere in zee GAL. La bonuche d’vne riuiere, ou elle tombe en mer ITAL. Ostia H. Puerta de boca del rio

Ostium portus Cicer. διέχπλουϛ Thucyd. στόμα λιμένοϛ. AL. Ein haffen des meers B. De mont van de hauen GAL. L’entree du port ITAL. L’entrata del porto H. La boca del puerto

Pagus Horat, vicus rusticus Cic. χώμη. AL. Ein dorff B. Een dorp GAL. Vn village, on bourg ITAL. Villa H. Barrio

Palus Cicer. A qua minus profunda, lateque diffusa. ἕλοϛ. AL. Gullen B. Maras, veenen, bodsich landt GAL. Marez, marescage ITAL. Palude H. Lagunajo, lagnuna

Pascuum Horat. vbi pecora pascunt. νομόϛ, βοσχή, μηλοβότοϛ γῆ. AL. Weid, weidgang, allment B. Weyde GAL. Pasturage, pastis ITAL. Pascolo H. Lugar o campo do se pastan las bestias

Patria Cic. mater Virg. dicitur pro solo genitali. ibid. populonia mater. solum genitale vel natale Ouid. πατρίϛ. AL. Das vatterlandt, heimeth B. ’Tvaderlandt GAL. Le pais d’vn chascun ITAL. Patria H. Tierra naturaleza

Piscina Varr. viuarium. Plin. ἰxθυκτροφεῖον. AL. Weyer fischgrnben B. Vyuer, wouwer GAL. Piscine, viuier ITAL. Piscina H. Estanque do se erian peces

Pelagus Cicer. Altum maris, quod sit a terra sine litore procul. πέλαγοϛ. λαῖτμα θαλάσσηϛ. Hom. AL. Die tieffe des Meers B. De diepte der Zee GAL. La haute mer ITAL. L'alto & profondo mare H. El hondo de la mar

Pila Opus in aquis iactum eductumve. ad portuum tutelam, quo tatius stabbulentur naues : de cuius constructione Vitris. lib. 5. sit etiam tabulationibus inssa aquam factis, quam ab arcendis aguis arcam nominat Vitru. AL. Ein bollwerck im wasser wider die vngestumme der wellen B. Een hoost GAL. Bastardeau, ou moile pour resister contre l'eau ITAL. Pila

Pinnæ murorum Liuio, murorum minæ Virg ἐπάλκειϛ. AL. Die zinnen an der maur B. De canteelen oft tinnen van een muer GAL. Les creneaux ou barbicats ITAL. Ischermi, o ripari H. Las almenas de muro, portillos de muro

Platea Terentio, Militais & consularis πλάτεια. AL. Grosse gassen oder straasz B. Een wilde, breede strate GAL. Grande rue ou chemin ITAL. Strada, o camino largo H. Camino ancho

Pomerium Liuio, Locus circa murum ab humane cultu ædificiisque purum solum habens. AL. Zwinghof B. Decinghel, de binnen pleyne tusschen de vesten ende de huysen GAL. L'espace qui se laisse a l'entour d'vne ville, vuyde entre les murs & les maisons ITAL. Pomerio spatio vuoto tra le mura & lefosse della citta H. La ronda entre los murosy las casas

Pomarium Ouid. Locus non amoenitatis modo, sed & fructuum gratia, consitus omni felicium arborum genere. Sosipater Charisius contendit pometum diei, vbi poma gignuntur, vt oliuetum : at pomarium, vbi asserwantru, vt Penuarium. ὂρxατοϛ, ὂρxοϛ, μηλών. AL. Baumgarten B. Bogært, oft gærden GAL. Pommeraye ITAL. Pomaio H. Huerto plantado de mancanos

Pons Virg. γέφυρα, ζεύγμα Diod. AL. Ein bruck B. Een brugge GAL. Vn pont ITAL. Vn ponte H. Vn puente

Pons longus Cornel. Tacito vocatur agger, qui angustiore tramite inter paludes præcipue aggeritur. atque ita accipi patatur etiam a Catullo. B. Kadijck

Pons sublicius Liuio, roboreus Ouid. AL. Ein holtzine bruck B. Een houten brugghe GAL. Pont de bois, pont sonde sur pieux ITAL. Ponte dilegno H. Puente de madera sobre postes

Pons verstailis AL. Falbruck B. Valbrugghe GAL. Pont leuis ITAL. Ponte leuatoit H. Puente lleuadero Item qualis est pone, qui versatur, vt naui portum subeunti aditum præbet. B. Oorgat

Porca Varr. Colum Terra inter sulcos duos elata, quod ea seges frummenta porrigat, eo quod aquas porro arceat. AL. Furchen reinlin, buhelin zwischen zweyin Furchen B. De verheuen ærde tusschen twee vooren GAL. Seillon, terre esleuee entre deux rayona ITAL. La terra che resta tra doi solchi H. Tierra que queda entre dos sulcos

Porta Cæs. πύλη. AL. Das thor B. De poorte GAL. Porte ITAL. Porta H. Peurta

Portus Cicer. Locus maritimus quo naues appellunt, hiemant, merce important, aut exportant etiam. λιμήν, χέραϛ etiam dicitur portus, sed proprie sinuosus & oblongus in modum cornu curuatus, Moschopulo. AL. Meerhafe, poot, schifflende B. Een haven, oft poort GAL. Vn port, ou haure ITAL. Porto H. Puerto

Prædium Cicer. Possessio tam vrana quam rustica. xωρίον. AL. Ligendt gut, erbgut B. Erue, hoeue, ligghende goet, een stuck landts GAL. Heritage, possession ITAL. Heredita, possessione, casa nella terra o in villa H. Heredad, possession de tierra, heredad en poblado, o en el campo

Prædium clientelare, vel beneficiarium Budæo, colonia, Paulo, quod vulgo feudum a barbaris dicitur. AL. Lehen, lehenhof B. Leen, leengoet, leenbhofstede GAL. Fief ITAL. Feudo

Prædium optimo iure Cicero dixit quæ vulgo alodialia bona : quasi alaudialia, nominantur, quod in corum laudem auctor non veniat. AL. Vnzinszbare vnd freye ledige guter B. Vrye goeden, alodiæl goeden GAL. Biens fraucx & alodiaus ITAL. Beni franchi & alodiali

Prætorium Liuio, Domus prætoris veliudicis, πραιτώριον, ἀρxεῖον, στρατηγεῖον. AL. Das richthausch, des schuldheissin, vogts, richrers oder veldherrn hausz B. Des heeren oft schouten buys GAL. Le logis du preteur, du iuge, du baillif ITAL. La easa del potesta H. Casa consular, posada del alcalde maior

Pratum Cicer. in quo ad percipiendum fructum falce duntaxat opus est, quod sine ope paratum sit, vbi quadrupedes degunt. τῖσοϛ, αὐλὼν, βουβόσιον Straboni, xορτομοπεῖον, ποάστριον, βούνομοϛ, μείλακ. AL. Wiesen, matten B. Beemt, wysen, hoylandt GAL. Pre ITAL. Prato H. Prado

Propolis plinio Gluten quo aluei sui oras compingunt apes. πρόπολιϛ. AL. Wachs winden, verstosz B. Tschutasel van den byencorf, tvoorhuysken ITAL. Propoli H. Betun de colmenar

Propugnaculum Virg. πρόβολοϛ, ἔπαλκιϛ, προμαxεὼν, πυργοβάριϛ Suidæ. AL. Ein Weere, ein Bollwerck, Pattey, vorschantz. Scirum B. Een Rondeel, een Bolwerck, een Schans GAL. Bastille, bastillon, forteresse ITAL. bastine, fortezza


riparo H. Fortaleza, baluarte

Pulunius Plin. areola. Colum. puluinitorus Plin. Dorsum Virg. dixit. Donatus paulo aliter exponit quam Seruius, locum editum in quem acta conscendit. Eminentior in hortis terra, in qua semina depanguntur. πρασιά AL. Garten beht B. Een beddeken GAL. Planche de iardin ITAL. Apartamento delle herbe H. Era para sembrar ortaliza

Puluinus Seruio teste, arena maris, reciproco fluctuum meaut densata, & saxi instar durata. τεναγοϛ. AL. Ein sandhauffen der tieffe B. Een banck, hart sanque plate, oft sant GAL. Quelque banc de sable en mer ITAL. Piaggia secca en alto mare H. Banque seco en la mar

Puteal Cicer. Operculum putei. πῶμα τού φρέατοϛ. AL. Der deckel eines sodbrunnes B. Het decksel van de borrenput GAL. Le couuercle du puis ITAL. I. couerchio del pozzo H. Brocal del pozo

Putei crepido virlgo os putei. χρηπἰϛ φρέατοϛ AL. Der bord eines sodbrunnes B. De mont van een pur GAL. Le bord du puis ITAL. La bocca del pozzo H. La boca del pozo

Puteus Cicer φρέαρ, τέλμα Aristoph. AL. Sodbrunn, Galgenbrunn B. Put, pette, borrenput GAL. Puis ITAL. Pozzo H. Pozo

Puteus iugis Cicer. qui perennem habet aquam. διηνεχὶϛ φρεάτιον. AL. Sodbrunn der nit verschwint B. Een borrenput die niet en verdwijnt, een do orslagen put, die nemmermeer sonder water is GAL. Puis fort abondant d'eau ITAL. Pozzo viuo & copioso d'acqua H. Pozo que nunca falta

Quadriuium Iuuenali. μίκοδοϛ. AL. Da sich vier weg von ein ander scheiden B. Een vierspronghe, een crys-wech, oft een cruyf strate GAL. Quarrefour ITAL. Cruciata de camini, quadriuio H. En cruziada de quatro caminos

Rapina Colum. pro agro rapis consito. AL AL. Ruben acker, rubenland, rubland B. Ræp landt GAL. Rauiere ITAL. Campo di rape H. Sumiente de nabos

Recessus maris reciprocatio. maris Plin. refusio maris ex Vergildici potest, qui ait :

Ponto sonat vnda refusa.

et Ouidio :

Aequorque refundit in æquor.

mare refugum vel refluum : ἂνεχιϛ Strab. ἂμπωτιϛ Theophr. παλιῤῥοθίη, παλιῤῥόθιον χύμα Homer. πλημμυρἰϛ παλίνορσοϛ Apollon. AL. Der abzug des Meers B. De ebbe GAL. Le flot de la mer qui va ITAL. Il decrescere del mare H. El descresciente de la mar

Ripa Cic. fontium proprie & sluminum ; quanquam Plinius etiam pro litore vocem extulerit. ὂxθη, xεῖλοϛ ποταμού Polybio, ἂνδηρον Nicandro. ἀνάxωμα Hyperidi. quanquam hoc proprie aggerem fluuoj egestum, qui eluuionem arcet, signrsicat. AL AL. Das bort, oder gestad eines flufses B. Den oeuer, oft de cant van een riuiere GAL. Riuage, riue ITAL. Riua H. Ribera del rio

Riuus Cic. ῥύακ, ῥέοϛ. Tenuis auqæ sluor, naturali impetu, non specu, incilive sactus, teste Festo. AL. Runszle, bach B. Beecke, beecxken GAL. Ruisseau ITAL. Rio H. Rio pequenno, chorro

Roborarium Agellio, viuarium Varr. Septum e robusteis tabulis, intra quod cerui & feræ includuntur. θηριοτροφεῖον Varr. δρύφαχτον. AL. Thiergarten B. Een warande, een parck voor Wilt GAL. Garenne, parc a nourrir bestes sauuages ITAL. Luoco doue si tengono le bestie seluatiche H. Biuar

Rus Terent, Locu sine edisicio extra vrbem, vbi agri coluntur, ἀγρόϛ, ἀγροιχία. AL. Gew, das feld B. Tlandt, tvelt GAL. Lieu aux champs ITAL. Campagna, campo H. Campo

Salictum Cic. Salicibus consitus locus. ἰτεών. AL. Ein ort. voll weidbauwen B. Een wilghen bosch GAL. Saulsaye ITAL. Bosco de salici H. Sauzedal

Salientes Vitr. siphunculus Plin. Iun. papillæ Varr. vbera Cassiodoro, Caput tubuli siue scaturiginis , vbi aqua exprimitur. μαστοἰ, χρούνοι, σύριγγεϛ Sophocli. AL. Sprutzle, rorle, brunnenrorer B. Crane, tap oft tote van de buysen der fonteynen GAL. Le bout des tuyaus ITAL. La bocca delcanale H. El aguatocho, boca del canno

Siphunculus dicietiam poteste sambucino ligno tubulus, quo, pueri glaudes stuppeas cum bombo expellunt. B. Claterbusse

Saltus Virgil Densior silua & opacior, in qua æstiuare, pascique solentferæ. ἂλζυϛ, δρυμόϛ, ὀργάϛ, δρυμών. AL. Forst, dicker, wilder wald B. Dicht wout, foreest, dick bosch GAL. Forest, bois espes ITAL. Salto, gran bosco H. Salto

Scopus qui in aggere tali proponitur, vt eo colliment sagittarij, AL. Das weisz B. Het witte, de stæck oft pinne GAL. Le but, le blanc ITAL. Labrocca, o il bianco H. Elblanco

Seges Virgil. quod aratum satum est. ἂροτοϛ. AL. Saat, gesahter acker B. Sæt, ghesæyet en ghebouwet landt GAL. Terre labouree & semee ITAL. Terra lauorata & seminata H. Tierra barnechada para sembrar

Seges restilis Plin. quæ regerminat, & in sequentem annum foecunda resistit. παλιμφυήϛ [παλῖμφυήϛ] ἂροτοϛ. AL. Frucht der erden so vom saamen desz vergangen Iahrs kompt ohne sahen B. Cooren dat opcomt vant sæt des vergangen jærs GAL. Fruit de terre de la semence passee sans semer ITAL. Frutto che nasce del seme delanno passato H. Grano que nace del sembrado de anno passado

Sementis Plin. satio. σπορά. AL. Saat, sa'hung B. Sæyinghe GAL. Semaille ITAL. Seme H. Semiente

Seminarium Colum. plantarium Plin. Locus nouellis arbusculic consitus. vnde plantaria transferuntur, hoc est nouelle plantæ. φυταλία, φυτευτήριον, φυτώριον Didymo, ὂρxατοϛ. AL. Ein ort darinn man junge Baum pflantzet, ein Ortvoll junges Gewachses B. Een plætse dærmen jonghe boomen set om te verplanten GAL. Pepiniere, pepin eriere, bastardiere ITAL. Luoco dal quale si transferiscono le plante in altro terreno, luoco delle plntesine H. El almaciga para arboles

Semita Cæs. quasi viæ semissis. Via angusta. ἀτραπόϛ, στίβοϛ Sophocli. AL. Fuszweg, Steig, schmaler weg B. Smalle wech, woerwech, voetpat GAL. Sente sentier ITAL. Sentiero, stretta calpestrata H. Senda, sendero, vereda

Sepes Cic. sepimentum Varr. septum Eid. περισταύρωμα, αἱμασιά, ἑρχίον, περίφραγμα, περίδρομοϛ ῥῆxοϛ Nicand. φραγμόϛ, ὁρχάνη Lycurgo, xόρτοϛ Pind. in Olymp. AL. Zaun oder Hag B. Een Tuyn oft Haghe, Glent, Heynighe, Stæckettinghe GAL. Vne haye ITAL. Siepo, cesa spinata H. Seto, soto

Spimentum fabrile siue maceria, e lapide autlateribus, τεχτονιχόϛ φραγμόϛ. B. Een steenen Heynig oft Muer

Sepimentum quadruplex est Varroni :

Virgulteum sine spineum. αἱμασιά φρχγανώδηϛ. B. Een Doorenhaghe, Heyninghe van Dooren

Septum Vlpiano, Obex aquarius, continendæ transmittendæve aquæ inuentus : cataractum nonnulli vocitant. B. Spuye, oft Sluys, vide Emissarium

Silua Virg. quæ hyle, idest, materia lignisque, abundat. ῠλη. AL. Wald B. Wout, bosch GAL. Bois, forest ITAL. Selua, bosco H. Bosque de arboles

Silua cædua Plin. quæ succiditur ad vsum. ὑλοτομία Aristoth. ὑ\λη χούριμοϛ. AL. Hanwald B. Bosch darmen afhout GAL. Bois taillis, bois qu'on coupe ITAL. Bosco da tagliare H. Bosque que se corta

Sinus Horatio, Litus incuruum mare amplectens. χόλποϛ. AL. Krumme der Gestaden B. Een crommen oft binnen dijck, ihham, oft boosem der Zee GAL. Golfe de mer ITAL. Golfo del mare H. El guelfo de la mar entre dos cabos

Sipho etiam pro instrumento æneo, quo aqua ad extinguendam in incendio ignis alimoniam expuitur, accipi ostendit Hesychtus. σίφων, xυτιχόν ὂργανον, σβεστήριον χώλυμα Plutarcho. AL. Wassersprutze B. Waterspuyte ITAL. Schitarolo

Stagnum Cicer. in quo reses aqua perpetuo stat, præsertim ex imbribus, collecta. ῠδωρ στάσιμον Dioseor. τέναγοϛ Apollon. τέλμα. AL. Still Wasser B. Stilstænde Water. een Poel GAL. Estang ITAL. Staguo H. Estanque, aqua represada

Statio nauium Virgil. Vlp. vbi naues ad tempus stare possunt. namest e vocabulis, quæ μέσα vocant Grammatici : est enim & tuta nauibus statio & malesida. ὂμοϛ Arato, ἐπιωγή. AL. Ein Stelle, Schiffstelle B. Een Reede GAL. Rade ITAL. Statione H. Estancia AN. Rode

Suburbium Cicer. προάστειον. AL. Vorsatt B. Voorstadt GAL. Le saux bourg ITAL. Il borgo d'vna cita H. Arrabal de ciudad

Sulcus Cicero Lacuna vomere facta. αὐ/λακ βούτμουμα, τμῆγοϛ ἀρότρου Hsychio. ὂγμοϛ. Theocr. schol. AL. Furch, Ackerfurch B. Een voore oft leese GAL. Rayon ITAL. Sulco H. Sulco

Syrtes Virg. Importuosa & vndarum breuibus infestaloca. σύρτειϛ. AL. Vnkieffe orter im Meer B. Verloopen Sant GAL. Lieux sablonneux & secs en la mer d'Africque ITAL. Le seche d'Africqua H. Baxas de Barbaria

Tænia maris Plinio, Crepido cautium longo tractu excurrens, ad speciem tæniarum, fasciarumve. AL. Lange streimen auff Steinen B. Vlencke, lange Streepe van Clipper voor een Strande liggende GAL. Le bord des rochiers saillant dehors en la mer ITAL. La punta de e scegli che scoire molto indentro o che gira in guisa di ghirlanda H. El cabo de la roca, che rodea la mar, o entra mucho en ella

Telonium Domus telonæ qui vectigalexigit. τελωνεῖον Suidæ, τελώνιον AL. Das Zollhausz B. Het Tolhuys GAL. Le banc ou la maison du fermier ITAL. La casa del gabellaro, dogana, fondaco Boccatio : nam quod Boccatius idem nominat, el banco della raggione, Rationarium est, vbi accepti expensique ratio redditur Angli Telonium vocant a Custonhous, quod ibi consueta de more vectigalia pendantur. H. La posiente del peajere

Terminalis lapis qui in agrorum sinibus ponitur. τέρμα. AL. Marckstein B. Merckstein, pælsteen GAL. Borne ITAL. Termino H. Termino

Thermæ Martiali, Aquæ naturaliter calidæ, e terra viseeribus manantes, item artisicialiter calentes, θερμά λουτρά, θερμόν ῠδωρ αὐτοφυέϛ Artemidoro. AL. Wasserbad, Badstuben


B. Bat, heet Bat GAL. Estuues, baing ITAL. Bagno H. Banno

Torrens Virgil. Fluuius qui non viua aqua, sed pluuiis crescit. xαραδραῖοϛ ποταμόϛ Nonno, xαραδρεών Nazianzeno. xειμάῤῥουϛ, quod hybernis aquis tumescat. AL. Regenbach, Tosender Bach, Gieszbach, Giessen, Waldwasser B. Eeen Beeche GAL. Torrent ITAL. Torrente H. Chorro, corriente, arroio

Traiectus Liuio, traiectio Cic. vbi traijcitur flumen. δίολχοϛ Straboni. AL. Das Faar, die vberfahrt B. T'veer, de Vært, d'ouertocht GAL. Le passage, port ITAL. Il porto, o il passagio H. El passaje

Trames Cicero, Transuersa semitæ . τρίμμοϛ [τρῖ/μμοϛ] . Xenoph. AL. Krummer Fuszweg B. Dweerse pat, dweerse wech GAL. Chemin a trauers des champs ITAL. Camino transuersos H. Camino trauersero

Tribunal Cicer. Editior sedes iudicis. διχαστήριον, βῆμα. AL. Der Richterstul B. Des Richters Stoel GAL. Le siege ou parquet iu dicial, ou le lieu du iuge ITAL. Il tribunale, illuoco del giudice H. Eltribunal, assiento del iuez

Tribunalia Plinio dicuntur editiores tumuli cespitibus aggesti contra maris aut fluuiorum inundationem, in quos pecori & armentis pateat tutus receptus. B. Een hoochte

Triuium Ciceroni τρίοδοϛ μικοδίη Apollonio, μίκοδοϛ. AL. Ein Ort da drey Weg zusammen stossen B. Een driehoock, driespronghe, een driewech GAL. Vn chemin en trepied ITAL. Triui H. Encruziada de tres calles

Tubus Cic. tubulus Varr. Fictilis aut plumbo ductilis fistula, vel lignum canaliculatum teres, per quæ aqua corriuatur. Tubos fictiles commissuris pyxidatis duci vtilissimum esse ait Plinius : hoc est : vt alterius os subintret alterius caput. σωλήν, σύριγκ etσυριγγέμβολοϛ Eustathio. AL. Deuchel, Brunnendeuchel B. Buyse, Looden gote, Pompe, Waterconduyt GAL. Tuyau, buisine ITAL. Canone, doccione H. Atanor

Turris Cicer. πύργοϛ. AL. Ein Thurn B. Een Toren GAL. Vne tour ITAL. Torre H. Torre.

Vadum Cæs. Locus minus profundus per quem pedibus vadere licet. πόροϛ, βράxυ. AL. Ein Wasserfuhrt da man durch mag watten B. Ontloopte dær men can door waden, ende schier mer droogen Voeten ouercomen GAL. Gue ITAL. Guado H. Vado

Vallum Cæs. Munimentum castrorum aut vrbis e palis. xάρακ, περισταύγωμα. AL. Schrancken, oder Bollwerck von Pfalen B. Een bolwerck, van groote Blocken oft Palen GAL. Rempart de bois ITAL. Riparo, steccato H. Baluerte de lenno

Venafontis, scaturigo Columel. scatebra Virg. scatebræ Plin. πίδακ, χρουνόϛ, χρούνισμα χρουναῖοϛ δρόσοϛ Euripidi. AL. Vrsprung, auffweeung, Brunquellen B. Fonteyn ader, oorspronck GAL. Source, surgeon ITAL. La vena & scaturigine della fontana H. La bullidura

Versura Victorino, vbi sulcus desinit, & vnde alter inchoatur χαμπή, βουστροφή. AL. Vmbkehrund der Ochssen am End der Acker Furchen B. Omkeeringhe int bouwen GAL. Reuersure ITAL. La volta H. Buelta, o to rcedura

Via Virg. ὁδόϛ, οἲμοϛ. AL. Weg oder strasz B. Wech, oft strate GAL. Voye, chemin ITAL. Via, camino, strada H. Camino, calle

Via ferens φέρουσα ὁδόϛ. Halicarn quæ recta aliquo ducit. AL. Rechter Weg, rechte Strasz B. De rechte Wech, oft strate GAL. Chemin droit ITAL. Strada dritta H. Camino derecho

Via regia consularis Dig. militaris Cic. Colum. prætoia publica Vlpiano. λεωφόροϛ Philoni, ἱππάσιμοϛ, πεδιάϛ, ἱππόχροτοϛ Pind. ἀμακήλατοϛ. ἱππήλατοϛ, βασιλιχή, ἀμακιτόϛ, δημοσία Eunapio. AL. Die Landtstrasz, freye Srrasz B. S'heeren strate, hooghe strate, s'heeren wech GAL. Le grand chemin ITAL. Varco, passo publico, caminata, strada publica H. Camino real

Via strata Liuio, viarum strata Virg. λιθόστρωτον, σχυρωτή ὁδόϛ Pindaro. AL. Besetzter Weg B. Ghepaueyde stræt GAL. Chemin paue ITAL. Strada lastricata H. Camino pisoneado

Vicinia Terent. γειτνίασιϛ, γειτνία, γειτόνημα, Plat. γειτόνησιϛ. AL. Ein Nachbaurschaft B. Een ghebuerte, Nabuerschap GAL. Voisinge ITAL. Vicina H. Vezindad

Vicinitas Cic Tractus vicinus. AL. Vmb beyligender Platz B. Omligende Plætse, oft Contreye GAL. Lieu voisin, contree voisine ITAL. Contorno H. Lugar que esta cerca

Vicus Cicer Multitudo iunctarum domorum, aut via inter illas. ἀγυιά, λαύρα, ῥύμη. AL. Gassen B. Een Strate, oft Wijcke GAL. Rue ITAL. Vico H. Aldea

Villa Cicer. Virgil. Domus in fundo collocata. ἔπαυλιϛ. AL. Meyerhof, Bauwrenhof B. Lanthuys, pachthof, pachtershuysz, boeren huys GAL. Ferme ITAL. Villa H. Casa en la heredad del campo

Vinea Cic. vinetum Statio, Fabio. ἀμπελὼν, ἀμπελόφυτοϛ xῶρα Lucill. ἀλοή. AL. Weingart, Rebgarten B. Wijngært GAL. Vignoble, vigne ITAL. Vigna H. Vinna, vinedo

Virgetum Cic. Virgis ad alligandas vites aptis consitus locus ῥαβδὼν. AL. Ein Ort mit Binderstecken die Reben auff zu binden B. Teenbosch GAL. Lieu plante de verges a lier les vignes ITAL. Luoco doue crescono e legami delle vigne H. Lugar do se crian vergas

Virgultum Virg. Multitudo fruticum pullulantium. ῥῶπεϛ Dionysio Afro, φυτά xθαμαλά χαἰ θαμνώδη Eustath. ῥωπήῖον Homero. AL. Gestand, nidere Baumlin B. Leeghe boomkens, een hoop ionghe spruyten GAL. Petits arbrisseaux ne produisans que verges & houssines ITAL. Piccioli arbuscelli, che non producano altro que verghe H. Matas de veras o vergas

Viridarium Suet. Locus plantis semper virentibus constis. ἂλσοϛ, παράδεισοϛ, ἀλωά. AL. Lustgarten B. Een Lusthof, grone wout, groeyende hof GAL. Iardin verdoyant, wergier ITAL. Giardino, verdero H. Vergel, iardin

Vligo Virg. Varr. Naturalis terræ humor, ex ea nunquam recedens. ἰχμάϛ. AL. Naturliche Erdfeuchte B. Naturerlijcke vochticheyt der ærden GAL. Moiteur naturelle ITAL. Humidita naturale H. Humidad cruda de la tierra

Vnda Cicer. fluctus Eid. χύμα AL. Well, Wasserflusz B. Een Bare, een Waterbate, Watergolue GAL. Onde, vague, flot ITAL. Onda H. Ola, onda

Vnda sequax Virg. breuis, vbi vnda vndam superuenit, ac veluti persequitur, cuiusmodi maius nauibus periculum creat. B. Cortop een flænde Bare

Vortex siue vertex, Contorta inse aqua, Fabio teste. ἴλιγκ, συστροφή ὑδάτων. AL. Ein Wirbel im Wasser, Strudel B. Een Colck, Dræyinghe oft dwærlinghe int Water GAL. Tournement d'eau ITAL. Giro d'acqua H. Remolino del agua

Vrbs ab orbe, quod antiquitus in orbem fiebant vrbes : vel ab vruo, aratri parte, quo muri designabantur. oppidum Cicer. πόλιϛ, ἂστυ. AL. Ein Statt B. Een Stadt GAL. Ville ITAL. Citta H. Ciudad

Vrbs maritima oppidum maritium Cæs. πόλιϛ ἀγxίαλοϛ Hom. πάραλοϛ ἔφαλοϛ. AL. Ein Statt am Meer gelegen B. Een Zeestadt GAL. Ville pres la mer, ou fituee sur la mer ITAL. Citta maritima, o appresso alla marina H. Ciudad iuntada a la mar.

________________________

DE LVSORIIS.

CAP. XXXIV.


APodidrascinda Pueritiæ ludus, quo obstructis ei qui in medio sedet oculis, cæteri in latebras sese abdunt, mox dato signo dum ille latentes vestigat, hi ad sedem eius tanquam ad metam recipientes se, præuertere illum satagunt ἀποδιδρασχίνδα Poll. B. Schuylwinckgen, schuylhoecxken, duyckerken Flandiris, Coppen comt wt den hoecke Brab. item pijpt oft ick en soeck v niet

Alueus lusorius Plin. magis Paulo Iuriscons. abacus Macrobio. φιμόϛ, χήθιον, χήτιον Athen. yηφοβόλον χήθιον, χηθάριον, πλινθίον. AL. Bretspiel, Schachbret oder Tafel B. Verkerrbert, tictackbert, schæckbert, speelbert GAL. Tablier a iouer

Annulus ferreus B. Klosboorte, beugel

Arteres Artemidoro libr. 1. cap. 57. dici videntur massæ aut grauiora pondera, quæ ad eiaculationem in altum elata prius deinde euibrantur. παρά τό αἴρειν. ab attollendo dicta, quod & indicant eius verba quæ subiungit : Est enim hoc exercitij genus non aliud, quam παρασχευή xειρῶν, hoc est manuum ad agilitatem expeditio. Cuiusmodi genus hodie est receptum in aulis principum, quod pali nomine donant. Alij ab hoc sunt Alteres, de quibus ex Budæi sententia & Cornarij nonmhil addidimus pag. 216.

Ascoliasmus empusæ ludus fit vbi altero pede in ære librato, vnico subsiliunt pede. ἀσχολιασμόϛ Poll. AL. Hinckelen B. Opeen been springhen, hinckepincken Flandris

Basilinda Cum sortito ductus rex facienda præcipit, ministrique iussa tenentur facessere, quod feriis regalibus moris est factitari. βασιλίνδα Poll. B. T'conincxken speelen, een coninck maken

Cælestis plia οὐρανία. quando in coelum excepta manu euerberatur.

Calculus Iuuen. Orbiculus aleatorius, quo in alueolo luditur, yῆφοϛ. AL. Brettstein oder Scheibe B. Schijue GAL. Table H. Tauola

Canis Ouid. Sueton. canicula Persio. χύων. monas χενόϛ Hesych. χύβοϛ Zenobio & Eupolidi, ὂνοϛ Pollnci, vel οἴνη suidæ & Hesychio, xῖοϛ Hesichio, χύχλωy ab vno oculo monadi respondente, apud Eubulum. χῖοϛ Epigr. AL. Asz B. Aes, æsken GAL. As ITAL. L'asso Sunt qui Canem exponant Hazardam.

Chartulæ lusoriæ AL. Kartenspiel B. Cærspel, troefspel GAL. Ieu a cartes ITAL. Giuoco alle carte H. Iuogo con cartas

Chytrinda Cum qui medianus sedet, vellicatur, pungitur aut fertur a circumcursantibus , donec ab eo prehensus quispiam eius vices subit.


xυτρίνδα Poll. B. Bierkensoet, vel pruymen eeten

Cindalismus Lusus genus, quo paxillos in terram vliginosam mollemve adigunt pueri, & stantes prosternere student χινδαλισμόϛ. Poll. B. Fijcken Qui hoc lusus genere exercebantur, χινδαλοπάχται dicebantur.

Communis ἐπίσχυροϛ, ἐπίχοινοϛ, ἐφηβιχή. quando partes hinc inde e silice expulsam scite excipiunt, ac expedite vltera metam remittunt.

Datatim ludere Plauto. AL. So einer dem andern den Ballen auffgibt, oder wurfft B. Den bal opgenen GAL. Donner ou iettel l'efteuf

Dator Plauto, qui in lusu piæ dat pilam & adijcit. AL. Geber B. Geuer, opgener GAL. Le donneur

Dielcystinda quo duplices puerorum turmæ, porrectis hinc inde manibus, alteros adfe pertrahere conantur, dum pars altera superior existat. δυελχυστίνδα Poll. B. Porthouden

Epostracisius Lusus quo testulam aut lamellam siue lapillum distringunt super aquæ æquor numerumque saltuum, quod facit priusquam desidat, ineunt, victoria penes illum relicta, qui saltuum multitudine superet. ἐποστραχισμόϛ. B. Borten, zeylen, kuchelen lingua Batauica, a velificandi argumento

Si liber Suetonij tranquilli De lusuum puerilium generibus exstaret, plura certiroaque hoc loco tradi potuissent : nunc ea ope destituti, lectorem curiosum ad Iulium Pollucem, qui hæc ipsa nonnullaque alia enumerat, remittimus.

Expulsim ludere Varr. in Serapide. Ad pueros pila expulsim ludere. AL. Den Ballen auszschlahen B. Den bal wtssæn

Factor Plaut. qui alteri parti siue factioni operam dat, obstruendo, pellendo, & excursus metam signando. AL. Auffzeichner B. De mercker, de teeckenær GAL. Celuy qui marque la chasse

Flagbellum B. Cleppe, sweepe, beytel

Follis Mart. Follis pugillatorius Plaut. Pila ventosa, quam siphonibus vento complent, coriacea, atumore quo follem imitatur, nomen adepta. pugillatorius vero, quod pugno verberetur, non palma. χωρυχόν sunt qui Hippocrati dici putant. AL. Auffgeblasene lederine Ballen B. Groote opgheblasen lederen bal GAL. Grosse pelotte enflee ITAL. Pallone H. Bola de viento

Fritillus Iuuen. pyrgus Horatio, orca, Persio, turricula Martiali, Vasculum aleatorium infundibuli speciem repræsentas ; per quod aleæ iaciuntur ad euitandam impostaram : cuius adhuc inter aleones vsus est apud Italos. H. Salsereta de donde lancan los dados

Halteres Martiali. Massulæ plumbeæ, quibus in saltu librant se, vt certius assiliant : vel quibus gressum suspendunt illi, qui in extrema chorda ambulant. άλτῆρεϛ. AL. Springkugelen B. Springballen om hem int gewichte te houden GAL. Boulets de plomb, pout donnet le contrepoix aux sauteurs & danseurs sur la corde H. Alcaderes para saltar

Harpastum Mart. Pila folle mnor paganica maior, nominata a studio rapiendi, quo eam quisque rapere satagit. ea quoque erat vel scortea, vel Lanea, vel tomento floccisve farcta. ἀρπαστόν AL. Ein grosser Ball B. Een grooten cætsbal GAL. Grosse pelotte a iouer

Impostoria φαινίνδα, ἐφετίνδα & φεννίϛ Eustathio, quando pila vni ostensa alteri adiicitur.

Larua Hoeat. persona Plinio. μαρμολυχεῖον, μορμόν, προσωπἰϛ προσωπεῖον. AL. Butzenantlitzt, Bockenantlitzt, Schonpert B. Mommenænsicht GAL. Masque ITAL. Mascara H. Mascar

Latrones Martiali, latrunculi Senecæ. calculi. AL. Schachstein B. Schæcken GAL. Eschets ITAL. Scacchi H. Sccaccos

Latrunculis siue lateruunculis ludere Senecæ, proelia latronum ludere Ouidio. hoc proprie dici, πεσσοῖϛ παίζειν, & πεσσονομεῖν apud Cratetim, sunt qui autumant : a pessis nimirum, quorum oblonga est species, medica, si diis placet, materia. AL. Im Schach spielen B. Schaceken GAL. Iouer aux eschets ITAL. Giuocar a scacchi H. Iuegar a scaccos

Micare digitis Cicer. Lusus genus Italiæ domesticum ac familiare, quo extentis vtrimque digitis, alter alterius numerum diuinatione assequi contendit. ἐπαλλάττειν τοὐϛ δαχτύλουϛ. AL. Die Finger herfur werffen, vnd schnellen B. pueris nostratibus ludus similis vocatur Peertgen wel bereyt, vel pick olye oft græf, vel cock cock rijwel. quo puer obstructis oculis diuinat quot alter digitos erectos habeat GAL. Iouer a lamour ITAL. Giuocar a l'amore H. Iuegar al amorra

Myinda Vbi obstructis pileo tæniave luminibus, fugientes tantisper exquirit, pulsatus interim, dum præhenderit aliquem. μυῖ/νδα Polluci, μυῖα xαλχῆ Hesychto. B. T'blindeken, t'blindenspiel, suyckernoemken, vel hagercour

Orbis saltatorius Cicier. AL. Ring oder Kreiszcarntz B. Ronden dans GAL. Bransle

Oscillum oscillatio, Pensilis motio, lusus, genus, pueris rusticisque familiare, priscæ ætati in Latinis feriis vsitatum, quo religatis altrinsecus de tigno arboreve restis sinibus in are librati subuectantur : quod oscillo iactari vocat, qui Commentarium doctum quidem, sed mendocissimum in Germanici Aratum dedit. αἰώραϛ Athenienses vocarunt primi, & instituerunt in Erigones grattam, quæ vox, ibi in aras depranata est, proæoras, αἰώραν dixit hoc lusus genus & Plato. αἰώρχσιν, ni fallor, Galenus, venitque mini in dubium, de hoc ne senserit Suetonius, vbi Augustum cum pueris scribit lusisse ocellatis, vel, vt alij scribunt, ossilatis aut ossiculatis, cum vicinius aliquanto sit puerili ludo, si legas ofcillis, aut oscillatis. AL. Ritzen B. Tonteren Fladris & Brab. schongelen, schoppen Holland GAL. Baculer, ballocher

Ostracinda Lusus genus, quo ducta linea dispartitos in partes pueros dispescit, mox protecto pileo (olim id fiebat ostraco) pars quæ supinum pronumve eius casum diuinarit, alteram in fugam dilapsam insequitur. deprehensus (asmum nominabant) considet repetitque cantionem, nostra lingua quæ sonat, Hol oft bol, quod est, Cauum ne an planum : vel luysen oft noppen : velut olim is diuinandum occinebat, Nox an dies, ὀστραχίνδα Polluci.

Phæra golubus Virg. σφαῖρα. AL. Klotz B. Cloot, bol GAL. Globe, boule ITAL. Globo H. Pelota

Pila Cleso, pila lusoria Plin. manuaria aliis. pila recussabilis & Italica Aureliano, a repercutiendi vicibus. σφαῖρα μαλαχή Polluci, πῖλοϛ Suidæ. AL. Ballen B. Bal, cætsbal GAL. Esteuf, pelotte ITAL. Balla, palla H. Pelota AN. Balle

Pila clauaria quæ claua plumbata expellitur, duriore spissioreque tomento infarcta. AL. Ballen die man mit Kolben schlegt B. Slachbal, koluebal. hanc crediderim esse, quæ trigonalis martiali, nisi fallor, dicitur, præduram firmoque stipatam pilo H. Pelota de los ciudadanos

Pila paganica Mart. laxior, & vel lanea, vel pluma mollive pilo farcta, paganis, hoc est, pagorum incolis vsitata. AL. Dorff ballen B. Een lackenen oft sachten bal, pappært Flandris H. Pelota de los aldeanos

Pilæ lusoriæ quadruplex refertur a Polluce & Eustathio ratio : nimirum.

Plistobolinda Ludus, quo qui plura iactu numerat puncta, appositam argenti summam aufert. πλειστοβολίνδα Polluci. AL. Meiste Augen. Vberwurff B. Meeste oogen GAL. Plus de points ITAL. Piu ponti H. Tiro demasiado, mas puntas

Raptim ludere in cælestis pilæ lusu, quando volitantem pilam excipimus rapimusque. AL. Den Ballen empfahen, vnd widerumb schlahen B. Den bal geraken, oft ontfangen, ende wederom slæn Porro tribus hisce modis in pilæ lusu agitur, vt Datatim sit, quando in tectum pergulam ve a datore adiicitzur : ex pulsim autem, quando vel de tecto ex cepta, vel solo illisa in longum expellitur : raptim vero, quando vltro citroque volans pila repercutitur : id quod in sphæristeriis & palma fit & reticulo.

Refractio ἀπόῤῤακιϛ, vbi solo alliditur identidem resultans.

Reticulum Ouid. Instrumentum chordis intentum siue maculis : quibus pila excipitur expelliturque. AL. Kaggeten B. Rackette GAL. Raquette ITAL. Spargula, rachetta H. Raqueta

Schoenophilinda Consessum puerorum circulo sedentium obit vnus, funiculumque aut muccinium, aliudve quid apud vnum aliquem deponit, qui si dolum non præuiderit, antequa circumcursarit ille, vicem illus obire cogitur. σxοινοφιλίνδα. Pol. B. Cock cock heeft geleyt, hoc est, Gallina exclusit ouum

Scruporum duodecim Iusus Fabio. σχιραφία, σχιραφίζειν Polluc. B. Damen GAL. Le ieu aux dames. Ioannes Frisius Germanis dici ait, Der Zwolfftstein

Senio Persio. Mart. Latus tesseræ sex ostendens puncta. ἑ\κ, ἑκίτηϛ, πλήρηϛ Zenobio, χῶοϛ, συνωριχώϛ. AL. Sechs B. Sijs, secken GAL. Six ITAL. Sei ponti H. Seys puntos en el dado

Sphæristerij nomine censeri quoque potest locus, in quo globis certatur, siue ad paxillum humi depactum expulsis, siue per annulum adactis. B. Rolbane, kosbane, bolbæn, klootbæn, beygelbæn

Sphæristerium Plin. Iun. Lampridio, Locus exercitio pilæ potissimum desigantus. σφαιριστήριον. AL. Ballenspiel B. Cætsspel GAL. Tripot, ieu de paulme ITAL. Giuoco di palla H. Iuego de pelota

Staciuli Catoni, Gestus saltatorij, quibus ad statos musicos concentus subsistunt. ὑπορxήματα. vnde Staticulos dare, pro saltare, dixerunt Cato & Plautus. AL. Der Pasz B. Den pas GAL. Le pas ITAL. Il passo

Tali Cicer. ἀστράγαλοι, ἀστραγάλαι apud Iones. ἂστριεϛ Callim. ἂστριxοι Aristoph. AL. Kondon B. Konten in bubus, bickelen oft pickelen oft hilteken in ouibus GAL. Talons ITAL. Taloni H. Cornicoles

Talus Cic. talorum iactus Ouidio astragalismus. Ludus erat puerilis, qui quaternis fiebat talis ἀστραγαλισμόϛ. AL. Wurffelspiel, Wirten B. Hiltekens spel, kotenspel. illud ouillis talis, hoc lusus genus bubulis constat H. Iuego a caruicol

Talus pronus πρηνήϛ Aristoteli, qui iactus prosper erat. B. Kote die stooft kote cuys

Talus supinus qui cauuum ostendit. ῠπτιοϛ, Aristotel. Iactus infelix. B. Kote die schijt

Tessera Liuio χύβοϛ, πεσσόϛ. AL. Wurffel B. Teerlinck GAL. De, det ITAL. Dado H. Dado

Tesserarij ludi iactus notiroes sunt Venus, Senio & Canis.

Tesserarius ludus ab astragalismo diuersus. πεττεία. χυβεία, πετεία σxολῆϛ ἀλυπήϛ διατριβή Gergiæ, τερπνόν ἀργίαϛ ἂχοϛ Sophoc. alea


Cicer. AL. Allerley Bretspiel mit Wurffeln B. Alderhande wæchspel met teerlingen GAL. Tout ieu de hazard, ou a dez ITAL. Ogni giuoco di dadi H. Qualquier iuego con dados

Turbo Tibullo, turben, vt Sosipatro placet. βμβικ, ῥόμβοϛ, στρόμβοϛ, στρόβιλοϛ [στρόβῖλοϛ] Platoni. AL. Topff B. Top, tol, nonne GAL. Toupie, sabot, trompe ITAL. Trottolo, pirlo H. Trompo, peonca

Venus in tesserario ludo (qui ternis obibatur tessris) supremus erat iactus & felicissimus, ter senarium explens. (sic enim apud Parphyrionem decui olim interpolandem esse vocem, tricenarium.) AL. Drey mal sechs, wenn man rumpfft oder mit dreyen Wurffeln wurfft B. Drie sijsen, alsemen rijfelt, oft met drie steenen worpt GAL. Trois six, quand on ioue a trois dez ITAL. Tresei, quando si giuoca con tre dadi H. Tres seys, entonces que se iuega con tres dados Dicebatur & Venus in talario ludo, qui quaternis talis constabat, vbi nullus talus eodem vultu staret, vt Martialis loquitur, sed diuersam singuli faciem ostenderent.

Versus Plauto, Cum qui saltat, in orbem sese versat & circumagit.

__________________________

DE MAGISTRATE ECCLESIASTICO.

CAP. XXXV.

ABBAS dictione Syrapatrem significante. archimandrita, velut ouium siue mandræ pastor. ἀππαϛ ἀρxιμανδρίτηϛ. AL. Abt B. Abt GAL. Abbe ITAL. Abbate H. Abad, prelado de monges, o frayles

Aeditimus Cicer. Varr ædituus Plin. templi curam gerens & custos. νεωχούροϛ, τεμένωροϛ, τού τεμένουϛ προεστώϛ Straboni, πυλωρόϛ D. Ignatio, τού ναού προστάτηϛ, ἱεροχόμοϛ, ἱερόδουλοϛ. AL. Kirchenhutur, oder Sigrist B. Kerck meester, Kerckbewærder, oft Coster GAL. Secretain, sacristain, marguillier, garde des choses sacrees ITAL. Sacristano H. Sacristan, guardador del templo

Agyrta μητραγύρτηϛ Halicarn. μηναγύρτηϛ Eusebio, ἀγύρτηϛ, θεηπόλοϛ Suidæ, ὀxλαγωγόϛ, circulator dici potest, qui lararia circum pagos circumuehit, præstigiisque verborum vulgi aures onerat. AL. Landtstreicher, der das Himmelreich macht B. Een Casseboeue, Casiager, oft Muylstooter GAL. Reliquarie ITAL. Che porta di gua & di la a monstrar le reliquie H. Que muestra aquay colla las reliquias

Anachorita qui in solitudinem discedit. cremitam vocant. ἀναxωρίτηϛ. AL. Ein Hermiter, Einsidier, Waldbruder B. Een Eremijt, oft Cluysenær GAL. Vn eremite ITAL. Vn ermitannoH. Vn ermitanno

Antistes Liuio, præsul, ἔφοροϛ. AL. Prelat, Prior B. Prelæt, Prioor GAL. Prelat. Prieur ITAL. Prelato, o priore H. Perlado

Antista Cicer. sacerdos primaria. AL. Abdissem B. Abtisse, Priorinne, de Moeder GAL. Abbesse ITAL. Abbatessa H. Abadessa de mongas

Archiepiscopus ἀρxιεπίσχοποϛ ἀρxιθέωροϛ, ἀρxιερεύϛ. AL. Ertzbischoff B. Eertsbisschop GAL. Archeuesque ITAL. Arciuescouo. A. Arcobispo

Causiatus vel purpuratus pater, cardinalis, rex sacrorum diciposse videtur, quod is solus Pontifici maximo subijciebatur. ἱερομνήμων AL. Cardinal B. Cardinæl GAL. Cardinal ITAL. Cardinale H. Cardinal

Censor ecclesiasticus ἀρμοστήρ ὁ εἰϛ τό εὐ= ζῆ|ν διατάττων Areopa. schol. ἱερονόμοϛ. AL. Prouisor, oder Dechant B. Prouisoor, oft Deecken GAL. Prouiseur, ou doyen ITAL. Prouisore, o decano H. Prouisor, o decan

Ceroplastes qui cereas imagunculas fingit. AL. Der Wachssen Liecht vnnd Bilder macht B. Wassen Keersen oft Beeldenmæcker GAL. Faiseur d'images de cire ITAL. Chi fa delle imagini di cera H. Que labra las images de cera

Coenobiarcha Præfectus vel antistes monachorum aut coenobij. μοινοβιάρxηϛ. AL. Der obriste im Koster B. De Pater van den Conuente, de Prioor van de Monicken GAL. Le prieur d'vn conuent ITAL. Ilpriore d'vn conuento H. El prior del monasterio

Concionator Cic. ecclesiastes. δήμοδιδάσχαλοϛ Synesio, πανηγυρίστηϛ Nazianz ἐχχλησιαστήϛ. AL. Prediger, oder Predicant B. Een Predicant, oft predicker GAL. Prescheur ITAL. Predicatore H. Predicador

Cuiro Arnobio, pro sacerdote curiæ præfecto, quem parochum & curatum, vel ædis sacræ moderatorem vocamus. AL. Pfartherr B. Pastoor, Prochiæn, Prochiepape, Curæt GAL. Cure, pasteut ITAL. Plebano, pastore, curato H. Pastor Daduchus tædiger. δαδούxοϛ, qui faces Mysteriis præfert. AL. Fackel oder torschendrager B. De Toorsedrager GAL. Porteur de torches ITAL. Portatorchie H. Que lleua o træ la hacha

Designator Acroni, Tert. arbiter funerum, qui funus conducebat ad locum Libitnæ, vt cum honore efferretur, vel Designator Plauto, qui quamuis aut funebrem pompam vonstituebat, cuilibet ordinem, quem inter incedendum seruaturus esset, præscribens. AL. Der Ceremonien Meister, Anweiser, Radlefuhrer, dor verordnet wie sie gehen sollen B. Ordinancie, oft ceremonien Meester, Aengener GAL. Maistre des ceremonis ITAL. Mæstro delle ceremnone H. Maiestro de las ceremonias

Dioaconus λειτουργόϛ Areop. διάχονοϛ. B. Diaken GAL. Diacre ITAL. Diacono H. Diacono

Episcopus designatus ἀνάδοxοϛ, χαθηγέμων. AL. Coadiutor B. Coadiutoor GAL. Coadiuteur ITAL. Coadiutore H. Coadjodor

Initiator episcopi vicarius. τελεστήϛ, τελετάρxηϛ, ἱεροτελεστήϛ, ἱερομύστηϛ, suffraganeum nominant vbique.

Libitinarius pro eo qui humum sepeliendo cadaueri aperit. νεχροθάπτηϛ Pand. bustuarius Ammiano, ταφεύϛ. AL. Todten graber B. Græfmæcker GAL. Fossoyeur ITAL. Chi fa la fossa H. A quel que haze la caua

Libitinarius Vlpiano, qui cuncta ad funebrem pompam necessaria procurabat. χτεριστήϛ. AL. Der verschafft, kaufft vnd zuruft, was zur Leich zubestatten vondtten ist B. Die alle dinck toerust ende beschickt, wat tot een Wtuært noot sakelijck is GAL. Qui appreste ce qui est necessaire aux funerailles ITAL. Chi metre in ordine ogni cosa necessaria pell' essequie H. Que apareja las cosas necessarias per el mortuorio

Lychnuchus qui lychnum præfert. λυxνούxοϛ. AL. Latern drager, Lichtdrager B. Lanteeren drager GAL. Porteur de lanterne ITAL. Portalanterna H. Que lleua la lumbre

Monachus qui solitariam vitam degit. μόναxοϛ, ἀσχητήϛ, ὂϛ ον τῶ| μοναστηρίω| τά τού σεμνού βίου μυστήρια μονούμενοϛ τελεῖται, vt Philon. inquit. AL. Ein Munch B. Een Monick GAL. Vn moine ITAL. Vn monaco H. Vn mongo

Mystagogus Cice. qui hospites circumducit ad visendas ædium sacrarum reliquias, quas vocant μυσταγωγόϛ. AL. Der die heythum last sehen B. Die de Reliquien verthoont GAL. Qui monstere les reliques ITAL. Chi mostra le reliquie H. Que muestra las reliquias

Nolæ curator ἐπιμελητήϛ τού ἠxείου, qualis ferme olim apud Athenienses ἐφύδωρ dicebatur, a clepsidrarum, quibus horas metiri solebant, cura. AL. Der das Vhrwerck stellet, oder die Klocken zeugt B. Die d'uren stelt, de Clocken luyt, oft dær met bayært, den bayærder GAL. Qui sonne ou gouuerne les cloches ITAL. Chi suona a tocca o mette en ordine le campane H. El que toca las campanas

Pollinctor Plauto Vlp. qui cadauera lauat, atque vnguentis illinit. νεχραλείπτηϛ. AL. Todten salber B. Lijcksaluer, reeuwer GAL. Qui oiongt les corps morts ITAL. Chi ongi li corpi morti H. Que onta los cuerpos muertos

Pontifex Cic. episcopus, antistes, antistes cæremoniarum & sacorum Cic. infulatus mysta, & protomysta Sidon. ἐπίσχοποϛ, πρωτομύστηϛ, ἱεροδιδάσχαλοϛ Halicarn. ἱεροφάντηϛ, ἱερονόμοϛ, θεοφράδμων ἡγεμωνεύϛ Proclo, ἀρμοστήϛ Dionys. Areopag. vt scholiastes annotat. θεωρόϛ Areop. ἱεροφύλακ. AL. Ein Bischoff B. Een Bisschop GAL. L'euesque ITAL. Vescono H. Obispo

Pontifex maximus curio maximus diciposse videtur, (nisi mutata religio prohibeat) quod eius auctoritate curiæ omnes, atque vniuersitas curionum regeretur. Astipluatur & Nebrissensis his verbis : Curio maximus erat, qualis apud nos est Papa. voce ea vsus est præter Ouidium & Liuium Arnobius Lactantij præcetor lib. 2. Papa, quasi pateri, id enim est, παππάϛ : quod nomen identidem vsurpat pro Episcopo Apollinaris. ἀρxιερεὐϛ, ἱεροφάντηϛ, τῶν ἱερῶν βασιλεὐϛ, ἱεράρxηϛ Dionys. τῶν ἱερῶν προστάτηϛ. AL. Der Bapst B. De Paus GAL. Le Pape ITAL. Il Papa H. El Papa.

Popa Sueton. qui victimas feriebat immolabatuque. θύτηϛ Plutarch. AL. Oppffermetzger B. Slagher des Offerbands

Præco feralis qui funus præuia nola edicit. B. De Belleman

Præfectus sacrarum virginum AL. Der pater in Frauwencloster B. De Pater van Baghijnhof GAL. Le prieur des nonnanis ITAL. Il priore del beguinagio H. El padre de las monjas

Sacrifius Ouid. sacerdos Cic. sacriloga Tacito, flamen Cicer. mysta vel mystes Ausonio, sacris operatus. ἱερουργόϛ, θύτηϛ, θυxόοϛ Eustat. ἱερεύτηϛ Plat. θυηπόλοϛ poetice, θυτήρ Sophoc. λινοβάτηϛsuid. vt liniger Iuuen θεουργόϛ Poll. ζάχοροϛPlut. τελεστήϛ, χαθάρτηϛ, χοινοληϛ. AL. Pfaff, Priester, Opfferpfaff B. Priester GAL. Prebstre ITAL. Sacerdote, prete H. Sacerdote

Sandapilarius sandapilarum faber Iuuen. pro eo qui sandapilas & apsulas cadauerum parat. σοροπηγόϛ, σεροποιόϛ. AL. Todten Baarmacher. Die de Bare oft Kisten voor de Dooden mæckt GAL. Qui fait les casses aux mortes ITAL. Chi fa le casse


per li morti H. Que labra las caxas do se ponen los muertos

Vespillo Mart. qui cadauera præcipue sub noctem exportat. sandapilarius qui sandapila mortuos effert. inscriptus Martiali. νεχροφόροϛ, σοροποιόϛ, σοροπηγόϛ. AL. Leichtrager B. Lijchdragher, Celleborer GAL. Qui porte le corps mort en terre ITAL. Chi porta il corpo morto ad enterrare H. Que lleua en espaldas el muerto por enterrarlo

Victimarius Valex. Max. quisacrorum minister instrumenta popæ paratæ subministrat.

virgo vestalis vel sacra ἐστίαϛ halicarn. ἀπήτρια, θεραπευτίϛ. AL. Ein Closterfrauw B. Een Nonne, een Baghijne GAL. Vne beguine, vne nonnain ITAL. Vna monaca H. Vna monia.

________________________

DE MAGISTRATV POLITICO.

CAP. XXXVI.


A Commentariis qui in acta refert principis res. ὑπομνηματογράφοϛ. AL. Ein Gheschicht schreiber B. Een Historieschrijuer van en prince GAL. L'historien de quelque prince ITAL. Lhistoriographo di qualche principe H. El historico del rey Nebrissensis A commentariis eum esse putat, qui catalogum prehensorum descriptum habet. B. Clerck vanden bloede

A libellis Sueton. libellorum magister, qui cognitiones tractabat, & supplicum libellorum vota. ὁ τῶν ἱχετεσίων προῖστάμενοϛ. AL. Ein Cantzeler B. Een Cancellier, oft een Meerster van de Requesten GAL. Chancelier, uole maistre des requestes ITAL. Il canceliere, o mæstro delle richieste H. Por quien el responde a las peticiones

A memoria magister memoriæ Cod. qui annotationes omnes dictabat, emittebat, precibus respondebat, meoriam agendorum suggerebat. ὀ ἐπἰ τῆϛ μνήμηϛ, τῆϛ μνήμηϛ προεστώϛ Herod. μνήμων Aristoph. schol. H. El que recuerda el rey lo que ha de hazer AN. Recorder

A pedibus Cicer. circumpedes eid. ad pedes Martial. pedissequus Col. AL. lackey B. Lackay, pagie GAL. Lacquay, page ITAL. Lacaio, pagio H. Laquey, page, o el moco d'espuelas

A Poculis a caliculis, procillator nonnullis, sed minus, Latine, ὁ πρόϛ ταῖϛ χύλικι. AL. Schenck B. Schencker GAL. Verseur ITAL. Chi da bere al principe H. El que da de buer al rey

A rationibus Suet. rationarirum præfectus, ratiocinator Cic. rationalis Lampridio, qui accepti expensique rationem habet. AL. Rechenmeister B. Rerckenmesster GAL. Maistre des contes ITAL. Il contadroe H. Que tiene cargo de las cuentas, el cuentador

A secretis ὁ ἐπἰ τῶν ἀποῤῥήτων. AL. Ein Secretari B. Een Secretaris GAL. Le secretarie ITAL. Secretario H. Secretario

Ab aure B. Een Secretarijs oft Consilier

Ab epistolis Suet. ἐπιστολιογράφοϛ. AL. Secretari, Brieffschreiber B. Secretarius om brieuen te schrijuen

Accensus Cic. ostiarius Plin. θυρωρόϛ, ὁ ταῖϛ θύραιϛ ἐφεστηχώϛ. AL. Thurhuter, Portner B. Poortier, oft Deurwærder GAL. Huissier, portierIT. Vsciero H. Portero Accensi munus erat accire ius poscentes ad prætorem, & importunis interpellatoribus silentium imponere, & populum iussu magistratus, cuius ministri erant, accire, hoc est vocare.

Actuarius Suet. Notarius qui verba dictantis excipit citatiore manu. γραφεὐϛ, ταxυγράφοϛ. AL. Screiber B. Notairus, Schrijuer GAL. Escriuain

Ad manum seruus Cicer. pro a manibus : ad pedes Martiali, idem quod a pedibus.

Antigrapheus qui pecuniarum a coactoribus acceptarum in vsum principis rationes obseruat. custos Cicer. aduersus Rullum ἀντιγραφεύϛ. AL. Rodelschreiber B. Controlleur GAL. Contrerolleur ITAL. Contralor H. Contralor

Apparitor Cic. qui magistatus imperio præsto erat. ἐπίxειρ. AL. Ein Stattdiener oder Knecht, Weibel, diener der Obrigkeit B. Een Stadtknecht oft Dienær, een dienær der Ouerheyt, Bedel GAL. Apparituer, bedeau ITAL. Bedello, cursore Romæ H. El que esta en pie para seruir a ostro

Archidux dux, & comes, sub Reguli nomine Latine loquentibus comprehenduntur.

Archigrammateus Scribarum præfectus. ἀρxιγραμματεύϛ. Polyb. AL. Cantzler B. Cancellier GAL. Chancelier ITAL. Cancellario H. Cancellario. Cæsar χαῖσαρ quem regem Romanorum nominant. AL. Romischer Konig B. Roomsch. Conick GAL. Le Roy des Romanis ITAL. Il Re de Romani H. El Rey de los Romanos Hoc discrimen statuunt nonnulli : alij confundunt, vt Cæsar sit idem Imperatore.

Comes Dig. proprie intellgitur qui proconsulem præsidem ve in prouninciam abeuntem comitabatur, inque eius erat offico. AL. Graff B. Graue GAL. Comte ITAL. Conte H. Conde. Sic Comes prouincialis exponitur a nonnullis, pro eo, quem Landgrauium Barbari vocant

Cubicularius Cic. χαταχοιμαστήϛ. Plutar. AL. Kammerdiener B. Cameling GAL. Valet de chambre ITAL. Cubiculario AN. A Chamberlaine

Decurio cubiculariorum Sueton. qui præest cubiculariis principis AL. Obrister Camerherr B. Oppercamerlinck GAL. Grand chambrelan ITAL. Gran ciamberlano H. El sobre camereto AN. High chamberlaine

Dominus olim inuidiosum, vt annotat Seruius, qui imperium habet in populos. χύριοϛ όϛ ἂρxει ἐχόντων τῶν ἀρxόντων χοίρανοϛ. AL. Herr GAL. Seigneur ITAL. Segnore H. Sennor

Dynasta vel dynastes Cicer. Vir aut princeps potes. δυναστήϛ AL. Gewaltiger grosser Herr, Freyherr B. Geweldich en machtich Heere, Bænder Heere GAL. Bron, puissant Seigneur ITAL. Barone, o potente signore H. Sennor muy alto y poderoso

Formularius Fabio, qui formulas omnis generis negotiorum ad vsum seruat AL. Der aller Handlen Formulat hat, oder ein Praicticus B. Copist GAL. Clergeau ITAL. Gopista H. Que tiene copia de cada escritura

Fabricensis Cod. Theod. cui armorum imperialis aulæ incumbebat cura fabricandorum, quem existimo etiam fabrorum præfectum Vegetio dici, qui ferramenta, vehicula, machinas, & arma vel noua fieri, vel quassata reparari curabat. ἔπαρxοϛ τῶν τεxνιτῶν Plut. nisi quis velit Fabricensem curiæ iperatoriæ vacari soli : Præfectum vero fabrorum in quauis expeditione & castris suum tueri munus. AL. Bawmeister B. Fabrijckmeester GAL. Le maistre de la fabrique ITAL. Il mæstor delle fabriche H. El mæstros de las fabricas

Herios Mart. heronia Propert. Illustris foemina. ἡρωἰϛ, ἡρωίνη. AL. Ein herliche vnd adeliche Fraw B. Een edel enn deuch delijcke Vrouwe GAL. Femme noble & vertueuse par excellence ITAL. Heroina, principessa nobile & vertuosa H. Sennora de mucha virtud

Heros Virg. semideus Statio, Vir illustris, & qui rerum gestarum magnitudine aut virtutis claritate homine maior est. ἣρωϛ AL. Ein herrlicher, tummmuttiger Mensch, Edel, Rittermassig, heilig B. Een vorrome, edele, oft deuchtlijcke Persoon GAL. Homme ayant quelque vertu plus que de l'homme, demy Dieu ITAL. Huomo valente, vertuoso, heroe H. Sennor de mucha virtud

Imperator Augustus. αὐτοχράτωρ. H. Keyser, Obrister der Romischen Reichs B. Keyser GAL. L'empereur ITAL. L'imperadore H. El emperador

Inter rex Cic. qui regis defuncti vices implet, dum nouus succresserit μεσοβασιλεύϛ Plut. Istud inter Propregem & interregem discriminis esse censeo : tametsi Nebrissensis confundat. AL. Eins abgestorbene Konings Statthalter B. Een Stadthouder oft Regent, regierende in des gestoruen Conincx plærse GAL. Vice roy ou regent qui gouuerne tant qu'il n'y a Roy ITAL. Vicere, o tegente, che gouuerna in luoco del re morte H. El virey, qui tiene laplaca del rey muerto

Librariolus Ciero. pro villi scriba libellorum. γραμματοχύφον Demost. AL. Ein Schreiberle B. Een Clerck, Registerclerck, Pennelecker GAL. Clerc, clergenau, plumeteur ITAL. Scrittore, scrittorello H. Escriuanillo

Megistanes Suet. purpurati Curt. magnates quorum est magna potetia & auctoritas, μεγιστα=νεϛ, ἔκαρxοι AL. Grosse Heeren B. Groote ennde machtige Heeren GAL. Grands maistres, princes, primats, premiers gouuerneurs d'vn royaume ITAL. Signori grandi, principi, i gouuernatori delle prouince H. muy magnificos sennores, gouernadores de la tierras y prouincias

Monarcha μονάρxοϛ Plaut. μόναρxηϛ. AL. Ein Furst, allein Herr, Landherr fur sich selbst allein B. Ouerheer alleene GAL. Monarque ITAL. Monarcha, solo principe H. Vn monarca o sennor suelo

Nobilis Cic. nobili genere natus Eid. natalibus clarus Plin. Iun. Nobili loco natus Cic. εὐγενήϛ Aristo. εὐγενέτηϛ epigr γεναῖοϛ AL. Edel, vom edlem Geschlecht oder Stammen, Wolgeborne B. Edel, Welghebooren GAL. Noble, de noble race ITAL. Nobile H. Hidalgo AN. Gentilman borne

Nouus homo Cic. qui matioribus suis prælucet, nullis vel obscuris natalibus editus, χαινόϛ Appiano, ὁ ἀφ' ἑαυτού, ἀλλ' οὐ τῶν προγόνων γνώριμοϛ. AL. New auffkomme Leuth, van schlechten Orten erboren, aber jetzt in achtung kommen B. Van nieuwe hercommen GAL. de nouuelle race ITAL. Huo mo nouo AN. A gentilman oft he first head


Palatina officia Capitolino dicuntur, quos aulicos officiales nominant. AL. Eins Keysers oder Konings diener B. S'Keysers oft S'conincx Officiers ende Dienares GAL. Les ofsiciers d'vn empereut ou d'vn roy ITAL. Li officiali dell' imperadore, o del re H. Los officiosos del palacio

Præfectus arcis ἀχροφύλακ Polyb. φρούραρxοϛ Xenop. AL. Obrister in eim Schlosz B. Castelen GAL. Chastelain ITAL. Capitane di qualiche fortezza o castello H. Capitan de fortaleza

Præfectus prætorij Augustalis hodie Marcscalcus, Marcschal.

Prægustator Suet. Cic. qui cibos principi appositos prægustat. προτένθηϛ Athen. προγεύστηϛ AL. Credentzer B. Proeuer GAL. Escuyer trenchant, eschanson ITAL. Chi gusta in anzi ch' el principe mangia le vinande H. Que haze la salua gustando

Præses limitaneus qui limitibus finibusve prouinciæ præerat, quem Marchionem dixit Germania, a finibus idem etymon secuita. AL. Marckgraff B. Marckgraue GAL. Marquis ITAL. Marchese H. Marquez

Prætextatus assecla qui Gall. vocatur Vn page d'honneur.

Prætor comitatus Augustalis qui & Palatinus hodie.

Prætorio præfectus Suet. qui a Cæsare primas partes habebat, disciblinæ curialium emendæ præpositus, vt'e Cassiodoro intelligimus vnde ab Eunapio accommode vocatur ea dignitas βασιλεία ἀπόφυροϛ, velut imperatoria dignitas, sed extra purpuram vel trabeam, τήϛ αὐλῆϛ ἔφοροϛ Plutarch. in Galba ἔπαρxοϛ τῶν βασιλείων, ἔπαρxοϛ τῆϛ αὐ/ληϛ Eunopia.

Primates optimates Cicer. proceres Virgil. xummatess qui primi sunt & eminentiores in ciuitate aliqua. ἀριστῆεϛ πρωτεύοντεϛ AL. Die furnembeste Herren, Obristen vnd regenten einer Stadt B. De Opperste ende Principælste oft beste in een Stadt, de Hooftacken, de Regenten GAL. les gouuerneurs ou principaux d'vn populaire ITAL. Li capi della cirta H. Los principales del pueblo

Princeps Cic. ἂρxων, δημούxοϛ Sophoc. χυροτήρ Hesych. χοίρανοϛ. AL. Furst oder Furstin, furnemmer Herr B. Een Prince oft Vorst, oft Princesse ITAL. Principe, o principessa, prencipe o prencipeza H. Principe, o princeza

Prorex qui regis absentis vices & locum gerit. ἀντιβασιλεύϛ AL. Eins Konigs Statthalter B. Een Conincx Stadthouder, Viceroy GAL. Viceroy ITAL. Vicere H. Virey, vlcerey

Regina Cic. βασιλίϛ βασίλισσα. AL. Konigin B. Coninginne GAL. Royne ITAL. Regina, reina H. Reyna

Regulus Plinio, proprie filius aut nepos regis. inde ad principatum aliquem obtinentes latius extenditur vocabulum. βασιλισχόϛ. AL. Ein Furst, hertzog, oder Graff B. Een Vorst, landtsheere, Hertoch, oft Graue GAL. Prince, Duc, ou Comte ITAL. Principe, Duca. o conte H. Principe, duque, o conde

Rex Cic. βασιλεὐϛ βαλήν Aeschylo, σχηπτούxοϛ, χρείων AL. Konig B. Coninck GAL. Roy ITAL. Re H. Rey

Satrapa velsatrapes Terent. est autem vox Persica præsidem signans. toparcha. σατράπηϛ, τοπάρxηϛ. AL. Vogt, landtvogt, Landsherr B. Drossært, Marschalck, Landtvoocgt, Landtsherre, stadthouder GAL. Gouuerneur ITAL. Gouuernatore H. Gouernador

Scriba Festo, librarius Cic. Catul. qui libros describit, γραμματεὐϛ γραφεὐϛ, γραμματοχύφον Demost. quod vilem operam locet scribendis libellis, prono capite & cernuus. AL. Buscschreiber, Schreiber B. bockschryuer GAL. Vide infra in Librarius

Scribæ Festo, libtarij Eid. qui in tabulis publicas res ac rationes referunt, γραμματεῖϛ. AL. Stattschreiber B. Greffiers, quasi graphiarij. Schrijueynen, Stadtschryuers GAL. Greffiers, escriuanis ITAL. Greffieri, scrittori dell' archiuio H. Escriuanos de la ciudad

Scribæ in sacris literiss diuersi sunt ab his, quippe legis interpretes, qui legem descriptam habebant. γραμματεῖϛ B. Schriftgeleerden

Scriptuarius Lucil. qui in prouinciis acceptorum rationes publicanis scribebat, διαγραφεὐϛ, ἐπιγραφεύϛ Poll. AL. Zollschreiber B. Tolschryuer

Silentiarij Cod. a silentio, quos aliqui secretarios a secretis intelligunt : alij latius eo vocabulo comprehendi principis consiliarios omnes existimant. Alciatus. administros quictis in palatio exponit.

Tubularius Tacit. amanuensis Suet. qui rationes publicas aut priuatas annotat. προxειροφόροϛ, γραμματεύϛ. AL. Schreiber, oder Notari B. Schrijueyn, oft Notaris GAL. Esciriuain ou notarie ITAL. Scriuano, o notario, o notaio H. Escriuano o notario

Testamentarius Callistrato, Scriba qui vltimi elogij voluntatem adnotat. διαθηχογράφοϛ AL. Ein Notari, oder Testamentschreiber B. Testamentschrijuer GAL. Notarie d'vn testament ITAL. Il notaio per scriuere il testamento H. El notario que escrine el testamento
_________________________

DE MARI.

CAP. XXXVII.

BOSPHORVS Cimmerius βόσποροϛ χιμμέριοϛ. ITAL. Streto di Caffa

Euxinus pontus εὐ/κεινοϛ πόντοϛ Mare nigrum Turcis vocatur. ITAL. Marmaggior

Bosphorus Thracius βόσποροϛ θράχιοϛ H. Estrecho de Constantinopoli

Fretum Gaditanum vel Herculeum. H. Estrecho de Gibraltar, vel de Maruecho B. De strate

Fretum Siculum Mamertinum Cic. ITAL. El faro de Messina H. El faro de Messina

Hellespontus ἑλληϛπόντοϛ. Angustiæ maris inter Seston & Abydon. H. Estrecho de Gallipoli

Hippadis pelagus Ptol. Maris rubri pars. Arcipelago de Maldiuar.

Mare Adriaticum Superum Plaut. sinus Adrianus vel Adriaticus. θάλασσα ἡ\ ἂνω, ἢ ἀδριανή. AL. Das Venediger meer ITAL. Golfo di Venetia

Mare Aegæum quo Asia ab Europd diuiditur, αἰγαῖον πέλαγοϛ, ἑλληνιχή θάλαττα Thucyd. ITAL. Arcipelago. Thurcis Mare album vocatur

Mare asperum Ptolem. Sinus Barbaricus ad mare rubrum. Golfo de Melinde.

Mare Balticum Xenoph. βαλτιχόν πέλαγοϛ. Morimoruza Philemoni, Mare Suedicum. B. Osterzee

Mare Caspium Hircanum, χάσπιον πέλαγοϛ. hodie Corusum Georgiam, Terbestan, & Curzar. Mauris hobar corsun vocabulo communi cum sinu Arabico. Rutenis Chualenska more.

Mare Erythræum vel rubrum Pilnio a fundi colore. qui aquis ruborem communicat, alij volunt ab Erythra rege in eo submerso, ἐρυθραῖον πέλαγοϛ. AL. Das rott Meer B. Roode Zee GAL. Mer roge ITAL. mar rosso H. Mar d’India. Suph. Hebræis vocatur, velut rubrum seu caricosum

Mare inferum Cic. Thuscum Plin. Tyrrhenum, Notium Plin. Liburnum Cicer. AL. Das Tuscanisch Meer ITAL. Mar di Toscana, mar Tosco

Mare Ligusticum ITAL. Mar Lione

Oceanus Virgil. Mare vniuersum ambiens, ω)χεανόϛ. AL. Das grosse Meer. B. De groote oft wilde Zee GAL. La mer Oceane ITAL. Il mar Oceano H. Oceano, mar grande

Oceanus Atlanticus quem Hispania ob submersa crebris naufragiis iumenta nominat sua lingua, Golfo de las yeguas, velut equarum sinum.

Oceanus glacialis Scythicus, Septentrionalis, mare Amalthe um B. Yszee GAL. La mer gelle ITAL. Mare geleto H. Mareldo

Propontis πρόποντιϛ ITAL. Mar de S. Georgio.

________________________

DE MEDICAMENTIS.

CAP. XXXVIII.


ACOPVM Plinio, Medicamentum quod lassitudinum e vehementiore motu corporis contractam illitu sopit, dolores leuat : e calefacientibus molli entibusque conflatum. ἂχοπον. AL. Salb fur die Mude B. Salue voor de vermoetheyt GAL. Medicament qui deslasse ITAL. Rimedio contro la stracchezza H. Remedio pro quitar el cansancio

Acræpalum medic ἀχραἰπαλον, ἀμέθυστον, Medicamentum, quo vel prohibetur vel discutitur ebrietas & crapula. AL. Artzney wider das vollsauffen B. Dranckærts drancxken GAL. Remede contre l’yurongnerie ITAL. Rimedio contra la vbbriacchezza H. Remedio contra la boracheria

Alipasma Puluisculus, qui oleo commistus inungitur ad cohibendos sudores

Amuletum Plin. quod collo appensum aut alia quauis ratione admotum, amolitur facinum & sortilegia. περίαμμα, περίαπτον, ἀποτρόπαιον, παράρτημα Luciano, χαταστήρ. AL. Dasz man an halsz hencket fur Kranckheiten, oder sonst bose Zufell B. Datmen æn den hals hangt oft dracht voor eenich eeuel, als sint Ians Euangelie GAL. Fermaillet pendant au col

Anabrochismus cum immissis vinculis aliquid superuacanei tabefactum tollitur. ἀναβροxισμόϛ.

antidotus Plin. Alexipharmacum, quod vsu potuque lethalibus venenis ressistit. ἀλεκιτήριον, ἀλεκιφάρμαχον ἀντίδοτοϛ, AL. Artzney wider das Gifft B. Preseruatijf oft medecije tegens t’venijn, oft vergheuen GAL. Preseruatif contre poison ITAL. Antidoto


H. Medicina contra concona Hoc etiam porphylacticum dici potest. προφυλαχτιχόν φάρμαχον, quod ante venenum assumtiur, vt theriacum. θηριαχόη, quod ferarum morsibus medetur.

Cataplasma Plin. medicametum molle ad varios olim vsus expetitum, nunc pro medicamentoie viridibus simplicibus decoctis, contusisque. B. Cataplasme GAL. Cataplansme

Ctapotium Plinio, Medicamentum, quod non diluitur, sed ita vt est, deouratur : vt a Scribonio descibitur. vulgo pilula a rotunda specie, pilæ instar, sic γογγύλιον Hipp. & γογγυλίδιον, a rapi forma. χαταπότιον. AL. Pillulen B. Pilleken GAL. Pillule ITAL. Pilula H. Pildora

Ceratum vel cerotum Plin. Medicamentum ex oleis gummis & liquoribus ceravnitis constans. χηρωτόν, χηρωτή Galleno AL. Zupflaster mit Wachs vnd Oel gemacht B. Ceroen GAL. Cerot ITAL. Ciroto H. Ceroto

Commansum apophlegmatismus , quod ore commansum pituitam capitisque humores deducit. medicorum barbaries masticatorium vocitat. διαμάσσημα, ὑποφλεγματισμόϛ.

Cremor Vegetio etiam chylus, nisi fallor : quæ vox non abludit a vernacula, Ghijl, quæ cremorem ceruisiæ notat.

Cylindrus Emplastrum oblonga forma, medicis magdaleo. μαγδαλία, B. Rolle

Decoctum Plin. ἀφέyημα, decoctus Plin. pharmacopoei decoctionem nominant. AL. Einsiedung B. Decoctie, opsiedinghe, gecoockten dranck GAL. Decoction ITAL. Decoctione H. HLa decocion

Diapasam Plinio, Medicamentum ardium e siccis pulueribus conflatum, inspersile, quod aut vestibus ad gratiam odoris, aut vleci, vulnerique varia ratione, aut potui etiam ad luxum inspergitur. διάπασμα, χατάπασμα, χαταπαστόν φάρμαχον. Oribasius non male discrimen inter has voces ex Antyllo ponene mill videtur : vt ἐμπάσματα sint, quæ sudoribus cohibendis, & commouendo pruritui adhibentur : quæ sympasmata & aspergines Aurelianus nominat : χαταπάσματα, quæ vlceribus superponutur : κήριαetiam dicta : ἢ διαπάσματα, conciliandæ inuentæ fragrantia.

Dropax Mart. Medicamentum deglabratorium siue depilatorium, quod pilosa loca ad tempus leuia ac glabra redduntur δρω(πακ, yίλωθρον, vt psilotrum Mart. δρωπαχιστόν φάρμαχον, & πιττωτόν, πίττωσιϛ, quod pice calente id ministerij obrretur. AL. Salb da von das Haar auszfelt B. Salue om t’hayr wt te plucken GAL. Oingnement pour arrachet les cheueux ITAL. Onguento per estirpar li capelli H. Atanquia para arancar pelos

Ectyloticum quo calli exteruntur. ἐχτυλωτιχόν. AL. Salbe die Schwilen damit lu vertreiben. Een salfken om de erterooghen oft weeren te verdrijen GAL. Oingement pour defaire le cal, ou durillon ITAL. Onguento per diffare e calli H. Onto por desechar los callos

Emmoton Medicamentum liquidum, quod peniculis vulnerariis exceptum vlcerum sinibus innicitur. ἔμμοτον.

Emplastum Plin. Medimicamentum in massam coactum, quod præmollitum igni vulneribus imponitur. ἔμπλαστρον. AL. Ein Pflaster, Ziglin B. Plaster, pleyster GAL. Emplactre ITAL. Empiastor H. Emplastro

Errhinum quod metæ forma naribus inditus, nascale Barbaris dicitur. ἔῤῥινον.

Escharoticum medic crustificum, quod crustam inducit : quod & ignito ferro sit, & medicamento extremi ordinis ἐxαρωτιχόν. AL. Ein Pflaster die Wund zu glesten B. Een plaster dær met men de rooue doet wassen op een wonde GAL. Emplastre pour faire venir la crouste sur vne playe ITAL. Empiastro per far venir la corsta sopra la piaga H. Emplastro par hazer la llaga dura y cortezada

Fomentum Celso, fomentatio Vlp. forus Plin. quod corprin admotum ipsum fouet & calefacit. θερμασμα, estque dulex, & aridum & humidum illud πυρία, πυρίασιϛ Dioscor. & πυρίαμα : hoc χατάντλημα Dioscorid. & χατάντλχσιϛ dicitur, quod affuso humore adhibetur. AL. Erwarmung, Erhaltung B. Stouinghe, verwerminghe GAL. Estuument, rechauffement ITAL. Fomento fomentatione H. Calentadura, emplastradura

Gargarismus gargarisatus Pl. quod collucendis faucibus adhibetrus. γαργάρισμα AL. Das Gorgelen B. Gorgelinghe GAL. Gargarismo ITAL. Gargarismo H. Gargarismo

Glans balanus. Barbari suppositorium vooant, quod sedi immittiur ad deducendam allum, a sigura oblonga glandis, βάλανοϛ. AL. Zapflin den Stulgang zu bringen B. Pille suppositore, pille van onderen GAL. Suppositorie ITAL. Suppositorio H. Cala, calilla, mecha para prouocar camara

Illinctus ecligma quod lembendo illingitur. ἔχλειγμα, ἐχλειχτόν. AL. Ein Latwergen B. Slickmarckt, slickeringe GAL. Suchement ITAL. Succhio H. Lamedura

Infusio Corn. Dilutum in quo immaduit quid & maceratum est. ἀπόβρεxμα. AL. Weichung, Nesse, Feuchte B. Dicke vochte, oft sap van geweyckt græn GAL. Ius espais

Malagma Colum. Emplastri genus duritiei emolliende comparatum μάλαγμα AL. Weich pflaster B. Een plæster die vermorwet, treckplaster GAL. Emplastre remollitif ITAL. Empiastra da mollificare le durezze H. Emplastro para amollentar llagas duras

Medicamentum Cic. remedium Eidem medicamen Plinio. Quicquid medendi gratia propinatur, sumitur, aut admouetur, ἴηαμα, ἰητήριον, λυτήριον, φάρμαχον, ἀλέκιον Nicandro. AL. Artzney B. Medicijne GAL. Medicine ITAL. Medicina, remedio H. Melezina

Med. abortiuum Marcello quod foetum interimit & eiicit, abortu procurato, quod nesarium est & illicitum. φθόριον qunquam ista Budæus confundat.

Med. anasto moticum, osculans Aureliano vocatur, acre & mordax, quod venarum ateriarumque ora reserat. ἀναστομωτιχόν. AL. Ero'ffenende Artzney B. Bijtende enn ontsluytende medicijne GAL. Remede picquant & ouurant ITAL. Rimedio mordace per aprir le vene H. Remedio que morde y abre las venas

Med. anodynum Celso, quod dolorem sopit, ac lenit. ἀνώδυνον, παρηγοριχόν, λυσίπονον, πραυ+ντιχόν, πόνου παυστήριον, παυσίπονον. AL. Artzney die den Schmertzen milteret B. De pijn versachrende medicijne GAL. Medicament appaisant les douleurs ITAL. Medicina ch' addolcisse e dolori H. Medicina que halaga y amansa los dolores

Med. attocium Plin. ἀτόμιον Dioscorid. quod facit ne mulier concipiat, siue sterilitatem concilians.

Med. attrahens quod materiam ex alto foras trahendo euocat, habetque remissam discutiendi vim. ἑλχτιχόν, ἐπισπαστιχόν, ἐκιπωτιχόν Galeno. AL. Artzney die hinausz zeugt B. Medicijne die wtwærder treckt GAL. Medecine pour faire sortir la matiere ITAL. Medicina che tira & caua la materia H. Medicina que saca fuera la materia

Med. cicatricem ducens quod cute tenuive callo operit. ἐπουλωτιχόν AL. Artzney die ein Wunden schleust B. Medicijne die een wonde sluyt GAL. Emplastre pour fermer la playe ITAL. Empiastro per choider & serrar la piaga H. Emplastro para cierrar llagas

Medicamentum catharticum Celso, medicamen ventrifluum Aureliano, quod aluum deiecit χάθαρσιϛ, χαθαρτήριον ἢ χαθαρτιχόν φάρμαχον, ὑ πήλα τον Hipp. ἐλατήριον Eustat. & Polluci χενώσιμον φάρμαχον Moschopulo. AL. Artzney die purgier oder den Stulgang treibt B. Purgatie GAL. Euacuatif, purgatif ITAL. Purga, purgatione, euacuatiuo H. Purgacion

Medic. depascens quod callosam & superfluam carnem exedit & absumit, & ad naturalem modum reducit. χαθαιρετιχόν Galen. χατασταλτιχόν τῶν ὑπεραυκηθέντων Galen, νεμόμενον Hippocrat. σηπτιχόν AL. Durchfressende Artzney B. Medicijne die t'ouerwas door eet GAL. Corrosif ITAL. Medicina o onguento corrosiuo H. Emplastro para gestat la carne sobre cresciente de llaga

Med. discussorium quod exinanit, digerit, difflat per cuticulares meatus, perque halitum. διαφορητιχόν AL. Ausztreibende, oder auszleeænde Artzney B. Wtdrijuende oft verdwynende medicijne GAL. Medicine pour chasser ou resoudre le mal ITAL. Remedio per scacciare la malattia H. Remedio para sa cudir el mal

Med. diureticum quod vrinam concitat, impellit, mouet. διουρητιχόν. Gal. vrinale medicamentum Aureliano, AL. Artzney die den Harn treibt B. Remedie om te doen pissen, oft zijn water te mæcken. Remede pour faire pisser ou vriner ITAL. Rimedio chefa orinare H. Medicina que haze vrinar

Med. ecbolion est quo foetus in vtero enectus expellitur, ne puerperæ periculum cret. ἐχβόλιον Diosc. quod iuste licet.

Med. ecphracticum quod meatus corporis omnes reserat & expurgat. ἐχφραχτιχόν, ἐχχαθαρτιχόν. AL. Artzney die offnet B. Medicijne die opent ende ontsluyt alle de gætkens oft gancxkens des lijfs GAL. Medicine qui ouure tous les passages du corps ITAL. Medicina che apre tutti i meati del corpo H. Medicina que purga y abre todos los passages del cuerpo

Med. emolliens quod indurata corpora emollit, μαλαχτιχόν. AL. Linderende Artzney B. Een medicijne die sacht mæckt t'ghene dat hart was GAL. Medicine pour attendrir & mollifier ITAL. Rimedio per ammollificare H. Remedio para amollentar

Med. emplasticum quod præclusis spiraculis, natiuum calorem inhibendo netranspiret, concoquit illitum ἐμπλαστιχόν, ἐμφραχτιχόν. AL. Ein Salb so die Schweiszlocher stopffet B. Medicijne die de sweetgærkens stopt GAL. Quelque oingt pour retenir la chaleur naturelle ITAL. Onguento per ongere li pori & serrar gliene, afin ch'elcaldo naturale li rimanga H. Vnto para ontar el cuerpo y retenir assi la calor natural

Med. erugatorium quo rugæ exteruntur, & facies complanatur tentipellium Titinnio vocatur. τετάνωθρον, τετάνωμα. AL. Dasz die Runtzeln vertreibt B. Remedie om de fronsen te verdrijuen, ende dat het vel spant GAL. Medicament ostaut les rides ITAL. Onguento per lleuat via le respagriccie H. Onto para quitar las rugas

Med. exulceratorium Plin. ἑλχωτιχόν. Dioscorid. quod cutem


exulcerat. AL. Das die Haudt aufffrist oder auffzeucht B. Medicijne die t'vel op eet GAL. Medicine qui a vertu d'entamer ou vessier la peau ITAL. Medicina chefa delle vesighette sopra nella pella H. Medicina que haze las ampollas o postillas sopre el cuerpo

Med. glutinans siccans, quod cruentis admouetur. χολλητιχόν, συμφυτιχόν, τραυματιχόν, & ἔναιμον Galeno, ἀλίπαινον Celso. AL. Trucken vnnd zichendes Pflaster B. Een drooch treckende bintplæster GAL. Emplastre pour conioindre & seicher ITAL. Empiastro par redunare & seccar la piaga H. Emplastro engrudadero o pegadero

Med. hydragogum aquiducum Aureliano, quod hydropicorum aquam inanit AL. Artzney wider die Wassersucht B. Medicijne om t'water te lossen GAL. Medine bonne contre l'hydropisie ITAL. contra la hydropesia H. Remedio contra la hidropisia

Med. incarnans σαρμωτιχόν. cuius tria faciunt genera : cephalicum quod peculiariter caluariam incarnat. χεφαλιχόν catag maticum, quod reliquis fractis ossibus adhibetur, coalescant. χαταγματιχόν & emmoton, quod penicillo exceptum vulneri immittitur.ἔμμοτον, quasi penicularium dicas. AL. Artzney oder Pflaster so das Fleisch wachssen macht B. Incarnatijf GAL. Medicine incarnatiue ITAL. Incarnatiuo H. Remedio para ayuntar los huessos, o encarnar llagas

Med. obstipans obstruens, quod oscula vasorum occludit, nec per sensibilem vacuationem quidquam emittit, στεγνωτιχόν, σφιγγόν, ἀποχλειόν. AL. Stropffende Artzney B. Stoppende medicijne GAL. Medicine pour restraindre ITAL. Medicinache stoppa H. Remedio que encierra

Medicamentum præsens præsentaneum Plin. quod confestim iuuat. remedium efficax Celso, remedium singulare Plin. παιώνιον φάρμαχον Poll. πάναχεϛ. Poll. AL. Bewehrte Artzney B. Oprecht ende goede, terstont helpende medicijne GAL. Souueraio remede ITAL. Medicina presentanea, ouer' efficace & insperimentata H. Melezina que obra luego sin dilation

Med. relaxans rarefaciens, quod spiramenta corporis rarefacit, cutim relaxat, tensionem remittit. ἀραιωτιχόν, xαλαστιχόν. AL. Auszbreittende Artzney B. Wtspreedende medicijne GAL. Remede relaschant. Rimedio per allar gare H. Remedio por desatar y afloxar la materia.

Medic. repellens quod initiis fluxionum adhibetur ad repellendum. ἀποχρουστιχόν. AL. Artzney wider dem Flusz B. Wechdrijvende medicijne oft repercussijf GAL. Medicine contre le flux, ou coulement ITAL. Remedio contra al flusso H. Remedio contra el fluxo

Med. repurgans extersorium, quod sordes eluit ac tollit. ῥνπτιόνι AL. Seuberende Artzney B. Suyuerende ende spoelende medicijne GAL. Medicine qui purge ITAL. Repurgatiuo H. Remedio para se alimpiar

Medicamentum sanguinem sistens ἴxαιμον Polluci. AL. Artzney vbm. das Blut zu stellen B. T'bloetstoppende oft stelpende Medicijne GAL. Remede pour faire arrester le sang ITAL. Remedio da reprimer il sangue H. Remedio para entancar la sangre

Med. sternutatorium quod sternutamentum prolicit. πταρμιχόν. sternutamentum Plinto dicitur. AL. Artzney die das niessen bringet, nieszkraut B. Niespouder GAL. Poudre pour esternuer ITAL. Poluere o rimedio per sternutire H. Poluo o remedio por esternudar

Med. stupefaciens soporiferum, quod sensum fallit obliterando dolorem, corporemque sua fragilitate inducit. ναρχωτιχόν, χαρωτιχόν, ἱπνωτιχόν, ληθεδανόν Luciano, ληθηχήϛ Hesych. AL. Entshlaffende Artzney B. Een medicijne die de menschen tot slæp beweecht GAL. Medicine qui endort les malades ITAL. Medicina de la quale li ammalati s'addormentano H. Medicina que haze dormir

Medicata potio ποτόν, πότιμον, τιστόν Aeschylo. AL. Artzneytranck B. Medicijnen dranck, een dranck GAL. Bruuage de medecine ITAL. Potione medicinale H. Beuida o xaraue para putgar

Nodulus, nodus Caput, quod seminibus lini, altheæ, similibusque fartum & insuccatum, veruloque suffixum adhibetur ad molliendam linguæ aspredinem. χροχυφάντιον. B. Knotgen

Paracentesis Aureoliano, quasi compunctio, incisio scalpello aculeove facta, qua hydropicis paulatim aqua detrahitur. παραχέντησιϛ.

Pessus Celso quod digiti forma foeminis ab vtero affectis subiicitur. πέσσοϛ. AL. Mutter Zapflin B. Pessarie H. Cala

Philtrum Ouidio amatorium virus Plinio, amatorium poculum Cic. quale delenimentum vocat Afranius φίλτρον, ἴυγκ AL. Gehe mir nach B. Volght my næ GAL. Remede ou poison pour faire aimer ITAL. Rimedio per farse amar H. Hechizos

Phoenigmus Aureliano, Medicamentum, quo rubor excitatur, quod corpus valet papulare, (vt Aurelianus loquitur) hoc est, in vesiculas attollere, ac proinde exulcerare, idem nominat sympasma. quod ruborem facere valeat : alibi etiam vocat ruborem e sinapismo. Pyroticum medic quod ignis vsum præstat, adhibeturque, vt vitam partibus restituat, vel vt inexpugnabile alias vitium superet. In quo genere sunt Dropax, Sinapsimus, Phoenigmus, Septica, Escharoticum, etc. quæ in genere Metasyncritica veteres dixerunt, quod exucca membra ac tantum non extincta recorporent pristinæ naturæ reddita πυρωτιχόν, μετασυγχριτιχόν Aureliano.

Scarificatio Colum. quæ cutim scarificat & radit. ἐγxάρακιϛ, χαταxασμόϛ, ἀπόσχηyιϛ Hippoer. ἀποxασμόϛ. AL. Das Schrepffen B. Vliemen, coppen metten vlieme, schrappen GAL. Scarifier ITAL. Scarificare H. Iasser para saccar sangre

Sinapismus Exulceratio cutis, quæ cataplasmate e sinapi fit. σιναπισμόϛ Archigeni.

Spissamentum Colum. Odoramentum quod conditis ne fluitent postremum imponitur. στύμμα. AL. Buschelin zusamen gedruckt

Splenium Plin. Emplastrum in fasciolæ modum oblongum : cuiusmodi lieni admouetur indurato. σπλήνιον. AL. Bausch B. Lanck plæster GAL. Longue emplastre ITAL. Empiastro lungo H. Emplastro luengo

Suffitus Plin. suffimentum Eid. suffitio Eid. suffimen Ouid. Odoramentum quodignitis prunis iniectum adoletur, vt nidorem gratum exhalet. θυμίαμα, θυμίασιϛ. AL. Vnterrauchung B. Beroockinge, onderoockinghe GAL. Parfum ITAL. Parfumo H. Sahumerio

Suppuratorium med Plin. quod puris materiam commouet. διαπυητιχόν, ἐχπυχτιχόν, πεπτιχόν. AL. Das ein Geschwer lind macht B. Medicijne die rot dracht oft etter brenghet GAL. Medicament faisant apostumer & meurit, faisant purger ITAL. Medicina che fa apostemare & venir la materia H. Medicina para hazer materia

Synchrisma Vnguentum liquidiove substantia quam acopum. σύγxρισμα. AL. Ein dunnes Salblin B. Dunne salue oft smeeringe GAL. Oingnement menu & subtil ITAL. Onto sottile H. Vnto liquido

Syrupus serapium, δρόσατον Nicolao, σεράπιον Actuario, aliis συρουπόϛ, quasi χύριοϛ ὀπόϛ, vt cuidam placuit. Serapium fortassis a Sirapa, quam vocem adulta Latinæ linguæ ætas, quæ Columellam tulit, agnouisse videtur, pro vsitato quodam condituræ oliuarum genere vnde ad similes condituras translata sit vox. AL. Ein Syrupel. B. Syroop. GAL. Du sirop ITAL. Syropo

Trochiscus pastillus Plin. Celso, Medicamentum quoduis rotulæ ad formam coactum τροxίσχοϛ, δαχτίλιοϛ Hippocrat. ab annuli specie. ἀρτίσχοϛ quod panem referat χυχλίσχοϛ, a circuli figura. Pharmacopolæ trochiscum nominant.

Venenum Lucret. virus Cicer. ἴοϛ, φάρμαχον. AL. Gifft B. Venijn, vergift GAL. Poison, venin ITAL. Veleno H. Poncona

Venenum lethale mortiferum Cicer. acre Lucret. præsentaneum Agellio ἀνδροφόνον Hom. δηλητήριον Gal. φθοροποιόν, φονιχόν, ὀλέθριον, θανάσιμον, φθαρτιχόν. AL. Todtlich Gifft B. Dootlijck venijn GAL. Poison mortel ITAL. Veleno mortale H. Poncona mortal, o para morir della

Vnguentum Cic. vnguen. Plin. constat ex adipibus & liquoribus oleo permistis, ad exactam vsque spissaturam olei. ἂλειμμα, ἂλειφαρ. AL. Salb. B. Salue GAL. Onguent ITAL. Vngento, onguento, onto H. Vnto, vnguento.

_____________________________

DE MENSIS SECVNDIS.

CAP. XXXIX.

ACINI semina Celso πυρῆνεϛ. Dioscor. AL. Granat kornlin B. Granæt Keernen oft besyen GAL. Le grain de la pomme. grenade ITAL. L'acino. o le grano del pomo granato H. Granillos de granada

Acini tunica vel folliculus Varroni AL. Das Hautlin B. T'velleken. GAL. La cote du grain ITAL. La gulcia del grano H. La mochilla de grane

Acinorum nuclei semina vinacea Cic. AL. Die Kernlin B. De Kernen. Les pepins ITAL. Li garigli H. El meollo

Acinus densius stipatur, vt in botris. ῥάκ, χόχχοϛ. AL. Beere B. Besye beye

Armeniacum Armenium, præcox. ἀρμενιαχόν, ἀρμένιον Aeginetæ, βεριχοχχιόν AL. Molleken, Sant Iohans Pfersig B. Roode Peerse, vroeghe Persig, auant Peerse GAL. Auant pesche, abricot, pesche de Troyes, carmaignole ITAL. Moniache, baccocche Hetruscis, armeniache grisomele H. Albericoques, albarchigas, aluaricoques

Bacca rarius crescit, vtin lauro. AL. Beere B. Beye, besye

Balaustium Siluestris Punicæ flos. βαλαύστιον. AL. Wild Cranat Apffelbluhe B. De bloem oft bloeysel van eenen wilden Granæt Appelboom

Bulbocastanum βολβοχάστανον Tralliano ἀγριοχάστανον. AL. Erdnusz B. Aer denoren, Aerdæckers

Capparis inturis. χάππαριϛ Theoph. AL. Kappren B. Cappers GAL. Cappres ITAL. Cappari H. Alcapparas


Castanea Virgil Sardiana glans. λόπιμον, χάστανον, διόϛ βάλανοϛ Diosc. σαρδίανη βάλανοϛ, λευχαίνα Galen. AL. Kesten B. Castanie GAL. Chastagne ITAL. Castagna, maroni H. Castagna, marones

Chrysomelum cotoneum, inclinato ad aurum colore. xρυσόμηλον AL. Goldfarbige Kutten B. Goutgeele queen

Cicus vel cicum Varr. Membrand tenuis acinos in malo Punico discriminans. H. La tela de los granos de granada

Cerasum χεράσιον AL. Kirschen B. Kersen GAL. Cerise ITAL. Ceregie H. Cirezas

Cerasum actium ἂχτιον χεράσιον. AL. Schwartze Kirschen B. Kriecken, swarte Kriechen GAL. Grinche ITAL. Corbine

Cerasum Apronianum Plin. quod maxime rubet. AL. Amarellen B. Roode Kersen H. Cerasa ambrunesa Nebrissensi

Cerasum duracinum AL. Spanische Kirschen B. Spænsche Kriecken ITAL. Marchiane, duracine Hetruscis H. Cereza dura o tiesta

Chelidonia ficus purpurea Colum xελιδώνιον σύχον Athen. ἐρυθρομέλαινα ἰxάϛ Athenæo. B. Blauwe Vyghe

Cornum χράνειον AL. Corniol, oder Welsuhkirsch B. Corneille GAL. Cornille ITAL. Cornole, corniolo H. Cornizolos

Culleola Cortex viridis putamen ambiens. AL. Bratschgen oder Danggen B. Bolster, de groenen Notenschelle

Cytinus Plin Flos mali satiuæ Punicæ. ampullagium Aureliano, ab ampullæ similitudine quadam : quæ mihi lectio magis probutur, quam quæ alio loco extat Ambulacium. χύτινοϛ τῆϛ ῥοιάϛ. AL. Granat Apstelbluhe B. Granaten blomme GAL. La fleur d'vn grenadier ITAL. Primo fioro di pomo granato H. Flor de la granada

Dactylus palmula, caryotis. δάχτυλοϛ φοῖνικ, βάλανοϛ φοίνιμοϛ. Alciphroni AL. Dattelen B. Daden, daten GAL. Dates, figues royales ITAL. Dattoli H. Datiles, tamaras

Drupa Oliua immatura. δρυπεπήϛ δρυπετήϛ.

Echinatus calyx castaneæ operculum Pl. dicitur. πώγων λοπίμου Gal. ab hispiditate barbæ simili.

Ficulum folium θρίον, χράδιον. AL. Feigenlaub oder Blat B. Vyghebladt GAL. Fueille de figuier ITAL. Foglio di fieo H. Hoja del higo

Ficulnus ramus χράδη, χράδοϛ.

Ficus σύχον. AL. Feige B. Vyghe GAL. Figue ITAL. Fico H. Higo

Ficus Callistruthia Plinio, sapore confertim præstantissima, χαλλιστρούθιον σύχον, ἱπερέxον τῶν πάντων Athenæo.

Ficus cerina a cereo colore. σύχον χήρινον. B. Gheele Vyghe

Ficus Liuiana Liuia, Pompeia, Plinio. siccata sole in annuum vsum λιβιάνον σύχον Athenæo.

Ficus matura σύχον πέπον χόλυτρον Athenæo. AL. Zeitige Feigen B. Rijpe Vyghe GAL. Figue meure ITAL. Fico maturo H. Higo maduro

Ficus passæ caricæ. ἰxάδεϛ, ι0xάδεϛ αὐ=αι Epigr. ἰxάδεϛ πιφογμέναι Eustat. AL. Durre Feigen B. Dodesche Vyghen GAL. Figues seiches, figues de caresme ITAL. Fico di quadragesima

Ficus præcox σύχον πρόδρομον Athenæo. AL. Fruzeittighe Feighe B. Vroeghe Vyge GAL. Figue hastiue H. Breua, higo temprano

Ficus serotina duricoria Macrobio GAL. Figue tardiue

Folliculi vel retrimenta vuarum quæ expressis vuis supersunt reliqua. στέμφυλα Galen. περιπίσματα Aristoph. σταφυλῶν ἀποπιέσματα, βρύτεα Eustathio. GAL. Le marc

Fragum Virg. AL. Erdbeeren B. Eerdbesyen GAL. Frese ITAL. Fraga H. Miezgado. mayuera

Fructus ὀπώρα, ἀχρόδρυα AL. Obs, Frucht B. Fruyt. Oeft GAL. Fruit ITAL. Frutto H. Fruta

Fungus μύχυϛ AL. Psifferling, oder Schwam B. Campernoelle GAL. Champignons, potirons ITAL. Fungo H. Hongo

Granum ficarium frumentum Plin. χεγγραμίϛ Theoph. AL. Luysen, a sonitu pediculos, dum necantur imitante

Grossus Immaturus fructus ficus. φήληκ, ὂλυνθοϛ, ἐριναχίϛ Ameriæ. AL. Grune Feigen, vnzeittige Feigen B. Groene Vygen die noch niet rijpe zijn GAL. Figue sauuage, figue qui n'est pas encore meure ITAL. Florono, bole Venetis H. Higo aunno maduro

Hypotrimmata Bellaria arida : cuiusmodi hodie saccharata sunt in vsu, olim superfundi nuptis nouis & seruis manumissis cum sospitatis folicitatisque augurio solita. χαταxύσματα, ἱποτριμματα. AL. Gebachen Zucker B. Confiiten, Viersaten GAL. Confits, confiture ITAL. Confiti in scatole H. Azucar de conserua

Mala Claudiana Pli. pleno saturoque rubore tincta χλαυδιανά. B. Ioopkens, Knoopsteertkens

Mala orthomastica Plin. mammarum effigie. ὀρθομαστιχά. Rabauwen, vel Rapauwen, quod raporum specie sint.

Mala petifia Plin. non magna, gratissimique saporis, πετίσια Athen. B. Puppinghen GAL. Pommes de carpendu, capendu

Mala pulmonea Plinio, stolide tumentia πλευμώνια. B. Potappels, quasi ollaria dicas, Boggers

Mala sanguinea Plin. rubelliana Ruellio rubella Budæo, purpurea αἱματηρά AL. Kottlingen B. Somerguldelinghen GAL. Pommes de rouueau. Mala scandiana Plin. Pendent ad matrem in hiemem vsque σχαντιανά B. Winter guldelinghen

Malicorium Plinio Corium, cortexve Punici mali. σίδιον, σιδοέντοϛ χάλυμμα χαρπείου Nicandro. AL. Die Rind am granat Apffel B. Granæt Appelschelle GAL. L'escorce d'vn granad ITAL. ss scorzo della melagrena H. Corteza de granada

Malum μῆλον. AL. Apffel B. Appel GAL. Pomme ITAL. Pomo, mele H. Manzana

Malum aureum Aurantium. xρύσεον Athen. μηδιχόν Schol. AL. Pomerantz B. Aranie, Appel, Appel van Aranien GAL. Pomme d'orange, orenge ITAL. Arancio H. Melaranzo, naranzas

Malum cydonium lanatum Plin. a lanugine qua vestitur Canum Virg. χυδωνίον, λασιόμαλεν Hesych. xνοάον Nicand. AL. Kutteo, Kuttenapffel, kuttinen B. Queappel GAL. Pomme de coing ITAL. Pomo cotogno H. Membrillo, marmello

Malum Hesperium Medicum, Assyrium, Cytreum, ἑσπεριχόν μῆ λον subæ, ἑσπερίδων μῆλον Athen. μεδρόμηλον Dioscorid. περσιχον ἢ μηδιχόν Theoph. χίτριον χοχχώμυλον περσιχόν Diphilo. AL. Citron Apffel vnnd Limon B. Citroen ende Limoen GAL. Citron & limon ITAL. Citrone, cedro & limone H. Cidraz y limonzas

Malum musteum melimelum Horatio, quod minimum durat, celeriterque mitescit. μελίμηλον. AL. Paradiszle, Paradisz apffel B. S. Ians Appel cruyelinck GAL. Pomme de paradis

Malum insanum Hermolas. GAL. Pomme d'amour ITAL. Melensane, merezane Liguribus, melongene

Malum orbicularum Plin. a figura orbis in rotunditatem circumacti. epiroticum. μῆλον ἠπειρωτιχόν, ὀρβιχάτον Athen. AL. Grunacher B. Ront Appel, Schijuert, Schrjueling, ab orbis rotunditate GAL. Pomme de franceteur

Malum Pannucium Plin. quod celeriter nugis crispatur. μῆλον ῥυτιδῶδεϛ. AL. Gheruntzelter Apffel B. Gheschrumpelde Appel GAL. Pomme ridee

Malum punicum granatum, a granis acinisve. σίδη ῥοιά. AL. Granat Apffel, Apffel von Granaten B. Granæt Appel GAL. Pomme de grenade ITAL. Pomo granato, melagrana H. Granada, Romana

Mali punici propria sunt Malicorium, Cytinus, Balaustium, Aicini, & Cicus.

Malum Sceptianum Plin. insigni rotunditate B. Keriappel

Malum strutheum maius & odoratius cydonium Aetio, Dioscor, στρούθειον, στρουθιόμηλον. B. Quepeeere

Marisca Ficus insipida GAL. Vne figue folle

Massa caricana παλάθη AL. Korb mit Feigen B. Corf met Vyghen

Melapia Plin. quæ sonant mixto nomine mala & pira, quare miror Budoeum nouum quæsiuisse nomen pyramala, vt Plinij nucipruna μηλάπια. AL. Apffelbieren B. Appelpeeren GAL. Pomme poires ITAL. Melapie Romæ

Mespilum μέσπιλον, ἀρωνίον μέσπιλον χαἰ τρίμοχμον AL. Naspelen B. Mispel GAL. Neffle ITAL. Nespola, azarolo Neapolit H. Mespero fruta

Morum μόρον Aeschylo συχάμινον AL. Maulbeere B. Moerbesie GAL. Meure ITAL. Moro H. La fruta de moral

Morum rubi morum sentis, vaccinium βάτινον μόρον. AL. Brambeere, Krazbeere B. Brambesye GAL. Le fruit d'vne ronce ITAL. Il moro di rubo H. Frutas de roue, o de carca

Morum rubi Idæi B. Hinnebesyen GAL. Framboises

Myxa myxaria μύκα μυκάρια Aetio, Actuario, vulgo Sebesten.

Nauci dissepimentum Festo, Membranula nucis intergerina. περίyημα. AL. Sattel, vnderschlacht zwischen dem Nuszkernen B. Het dinck van een Walnote GAL. La coquille, ou petite raye d'vne noix ITAL. La scorza della noce H. Cascara de las nuezes

Nuclei tunica Plin. AL. Schelffen am Nuszkern B. De pele van de Keeren van een Note

Noculeus πυρήν AL. Nuszkern, Kern B. Keeren, Pitte, Karle GAL. Noyau ITAL. Nucleo H. El meollo de la nuez

Nucleus pineus χόχχαλοϛ Hippocr. στρόβιλοϛ AL. Zirlinnuszkern B. Pijnkeerne GAL. Le noyau de la pomme de pin. Nucleus pineus lacunato toro includitur. Plin

Nux Fructus omnis duro operculo tectus ἀχρόδρυον AL. Nusz B. Note, oft Nuete GAL. Noix ITAL. Noce H. Nuez

Nux auellana Pontica, Prænestina, nucula. Sex Pompeio nux minima Iuuenali, Heracleotica, quamuis castaneam interpretetur, licet falso, Macrobius. χάρυ ν ποντιχόν Dioscor. λεπ τοχάρυον αὐαρόν. Hesychio. AL. Haselnusz B. Haselnotte GAL. Auelline, noysette ITAL. Nocella, nocciuole, auellane H. Auellanas

Nux basilica regia iuglans. χάρυον βασιλιχόν ἢ περσιχόν Poll. AL. Nussen. Welschnusz, Baum nusz B. Okernotte, Walnote GAL. Noix ITAL. NoceH. Nuezes

Nux Græca nux Thasia amygdala. ἀμυγδάλη AL. Mandel B. Amandel GAL. Amande ITAL. Mandole H. Almendras

Nux pinea Cybeles pomum Mart. χῶνοϛ AL. Zirbelnusz, Zirlinnusz B. Pijnappel GAL. Pomme de pin. I. La noce di pin H. Pinnon


Nux rancida χάρυου ταγγόν ἢ ἐλαινγον Cassiano.

Nux vitiosa Plaut. AL. Wurmassige oder prasthafftige Nusz B. Doue oft lose Note

Oliua ἐλάα AL. Olbeer B. Oliue GAL. Oliue ITAL. Oliua H. Azeytuna

Oliua conditanea colymbas μολυμβάϛ, άλμάϛ, άλίπιχστοϛ pigram. άλινήχτειρα hid. φθινοπποριϛ ibid. νηχτριϛ Pol. AL. Ingemachte Oliue B. Olyue wt de Peeckel, Oliue ghesulten GAL. Oliue confite

Orchas orchites, testicularis & rotunda, ὀρxάϛ. AL. Oliue B. Olyue om te eten

Ossiculum Os penetrale fructuum, in quo nucleus est, vt in cerassis pruntsque, πυρήν Polybio & Herodoto. B. De Steen GAL. Noyau H. Cuexo de fruta

Pausia Oliua nigricans præ maturitate. στεμφυλίϛ. Athenæo.

Persicum duracinum, nux Molusca, succio apud Macrobium. περσιχόν, περσιχόν μῆλον δοράχιον Paulo AL. Pfersig B. Peersick Peerse GAL. Pesche ITAL. Persico H. Pexego, durasuo

Phaulia Oliua grandissima & maxime pulposam habens haccam. Regia & Maiorana φαυλια Theophr. φαύλη ἐλαῖα Eustath πιτυρἱϛ Athenæo.

Pyrum vel vt alij, pyrum ἂπιον, ὂxνη, ἀγράϛ AL. Byrn B. Peere GAL. Poire ITAL. Pero H. Pera

Pirum acidulum Plin. postautumnale Eidem, acidulo sapere incundum. B. Ysboute

Pirum Amerinum Plin. serissimum omnium, maximeque durans B. Sint Thomas peere

Pirum ampullaceum Plin. collo ampullæ instar tumido. B. Engelsche Tafelpeere

Pirum Crustuminum Plin. gratissimum, & ex parte rubet, Seruio teste B. Sint Iacobs peere

Pirum cucurbitinum Plin. ab oblonga cucurbitæ figura B. Lanckhalsachtige peere, Lanckhalsen GAL. Poire de sarteau, ou de campane

Pirum Dolobellianum Plin. Longissimi pediculi. B. Engelsche brætpeere

Pirum Falernum Pl. largo succo abundat. B. Fransche Kangeweelen

Pirum hordearium Plin. ab odoris fragrantia : quod perperam superbum vocat Grapaldus μυράπιον AL. Moscatel Birn B. Moscatel Peere GAL. Poire musquette

Pirum librale Plin. a ponderis amplitudine. ταλαντιαῖον ἂπιον B. Anguisse Peere GAL. Poire de bon Chrestien, poire de liure Budæo

Pirum Pomponianum cognomine mammosum, a rotunditate, Plin. B. Tafel Peere

Pirum regium Plin. minimo pediculo, quasi sessile. ITAL. Ostpeercken, mispelpeere

Pirum Signinum Plin. testaceum, a colore testæ. B. Rierpeere

Pirum superbum Plin. paruum, sed ocyssimum. B. Waterpeere, Tijtpeercken, Dircken

Pirum Venereum coloratum dicunt vt Plinius inquit B. Venus peere

Pirum volemum Virg. quod volam manus impleat. sementinum Catoni, musteum. xειροπληθέϛ B. Vlæmsche Smoutpeere

Pistacium χαρπόϛ τῆϛ πιστάμηϛ Alciphroni, πιστάχιον Dios. yιττάχιον Nicand λιστάχιον Posidonio AL. Welsch Pimpernuszlin B. Fistici GAL. Pistaches ITAL. Pistacchi H. Alhocigo

Pomum Quicquid berhaceo fructu virens lignoso operculo caret ὁπώρα Democr. AL. Ops, allerley ops, oder assige Frucht, auszwendig ling. B. Alerley Fruyt met weecke Schellen, Oeft GAL. Toute sorte de fruit bon a manger, & aplani par dehors ITAL. Pomi H. Frutas de arboles

Pomum calculosum, lapidosum λιθῶδεϛ AL. Steinachtiges opsz B. Steenachtich Fruyt, steeniey oeft GAL. Pomme pierreuse ITAL. Pomo pieno di petruccie H. Fruta pedregosa

Pomum decumanum Colum. prægrande τέλειον AL. Grosz ops B. Groot Fruyt groot Oeft GAL. Fruit gros, pomme grande ITAL. Fruto smisuratamente grande H. Frutas grandes

Pomum cadiuum Plin. caducum Cic. εὐχατάπτωτον AL. Abge fallen opsz B. Afval GAL. Pomme qui cheoit aiseement & d elle mesme ITAL. Pomo caduco na per se H. Fruta que por si se cæ

Pomum fugax Plin AL. Opsz das sich nit lang gehalten kan B. Niet duerende Fruyt oft Oeft GAL. Fruit qui ne se garde guere, pomme tost se corrompant & sentichant, pomme qui n'est point de garde ITAL. Pomo o fruto che presto seguasta H. Fruta que no puede durar

Pomum immite Plin. crudum immaturum. AL. Vnzeittig opsz, grunopsz B. Een groenen Appel, Fruyt dat noch nier rijpe en is, onrijp oeft, een rouwen Appel GAL. Pomme asgre, verde, crue point meure ITAL. Pomo crudo, duro, che non e maturo H. Fruta cruda, y que no esta madura

Pomum maturum mite Virg. ω)/ριμον, πέπον, ω(ραῖον AL. Reipf. Zeittig opsz B. Rijpe Fruyt, rijpe Oeft GAL. Fruit meur ITAL. Pomo o fruto maturo H. Manzana o fruta madura

Pomum nanum νάνον. AL. Klein ops B. Cleyne Fruyt, cleyn Oeft. G. Fruit menu, ou petit ITAL. Fruto picciolo & en menuto H. Fruta pequenna

Pomum præcox præcoquum Martiali. πρώῖμον, πρόωρον, πρόδρομον, πρωίβλαστον. AL. Fruzeittig ops, Somer opsz B. Somer Fruyt. Somer Oeft GAL. Pomme de hastiueau, fruit d'este, ou hastif ITAL. Pomo d'estate H. Fruta temprana

Pomum putre putrila inosum. σηπεδονῶδεϛ, σαπρόν AL. Faul ops, fauler Apffel B. Vertotren Appel, rot oef GAL. Pomme pourrie, ou gastee ITAL. Pomo corrotto, o putrefatto H. Fruta podrida

Pomum serotinum Colu. ὂyιμον, ὀyίβλασον, ἀπόθετον AL. Spat zeittig opsz, Winteropsz B. Winter Fruyt, spæd Fruyt, winter oft spæd Oeft GAL. Pomme tardiue, fruit d'hyuer ITAL. Fruto d'inuerno H. Fruta tardia

Pomum vermiculosum vermiculans Plin. AL. Wurmstichiger Apffel B. Wormachtich Fruyt, oft appel, oft oeft GAL. Fruit vermineux ITAL. Pomo pieno de vermi H. Fruta que tiene gusanillos

Pomum vietum Agellio, molle, & quasi visua & soliditate defectum. σαπρόν. AL. Murb. oder Poselachtig apffel B. Een murwen Appel, gheburst oft mueck Oeft GAL. Fruit flestri ITAL. Pomo molle H. Fruta muelle

Pruneolum prunulum, prunum siluestre. χοχχύμελον, ἂγριον AL. Schlehen B. Sleen, slewen Flandris. GAL. Prunelles, pelouses B. Pruno

Prunum χοχχύμηλον ὀκύμαλον περσιχόν Laconib. AL. Pflaum, Praume B. Pruyme GAL. Prune ITAL. Pruno, susino H. Prunas, andrinas amexcas, ciruelas

Prunum asinarium asininum, vile & maius B. Pispruyme

Prunum cerinum cereum AL. Roszpflaum B. Witte Rospruyme

Prunum Damascenum βράβηλον Theocr. ἢγουν δαμασχηννόν AL. Quetschen, blaw Spilling B. Blæuwe Pruymen, oft pruymen van Damast GAL. Prune de Damas

Prunum decumanum B. Cierpruyme

Prunum hordearium Plin. Candens est. B. Witte pruyme

Prunum nanum AL. Kleine Herbstpflauum B. Croosken, Palloken GAL. Creiches

Prunum passum rugosum. μοχχύμηλον ἀπόθετον. B. Pruyme van Damast GAL. Prunes de Damas ITAL. Pruno secco H. Pruna seca

Putamen Compactile operimentum, bifidas putaminis carinas Plin. dixit χέλυφοϛ, χελύφανον Hesychio. λεπύριον AL. Nuszschalft, Nuszschal, Nuszdangen B. Notenschæl, Nuetendoppe H. La cascara

Radius Oblonga oliua, Plinio.

Sansa vel samsa Colum. os oleæ Suetonio, Ossiculum oliuæ πυρίνη, στέμφυλον Cassiano, πυγήνν ἐλάαϛ, στυπεῖον Suid. B. Olijuen steen H. Buruio de las azeytunas

Siliquæ ceratia χεράτια, κυλοχέρατα, χαῤῥούβια Actuario. AL. Sant Iohans Brodt GAL. Carrubes ITAL. Carobe, carabole H. Alfarobas

Sorbum ὂα, οῠα AL. Speyerling, Speyerbeeren, Sporapffel GAL. Cormiere, corme ITAL. Sorbo H. Sorbas

Tragemata Macrob. mensæ secundæ, bellatia Agellio, quæ in fine mensæ, vela coena assumuntur gulæ irritamenta, τραγήματα, θευτέραι τράπεζαι ἐπιδορπίσματα τρωγάλια, ἐπιφορήματα : quasi secunda fercula, ἐπιτραπεζώματα πέμματα, παρά τό πέμπεσθαι, ἔπαιχλα Dorice Athen. ἐπίδειπνα Athenæo. AL. Nachricht, oder Tisch B. Tweede oft andere gherechten, tergie GAL. Dessert de table ITAL. Messi secondi H. Frutas de sarten

Tuberes Plin. ῠδνα AL. Hischbrunst B. Trufle, swammen ITAL. Tarfuffi H. Turmas de tierra

Tunica acini vel folliculus Varr. xιτὼν τῆϛ ῥαγόϛ. AL. Das Heutle GAL. La cote du grain

Vaccinium Quid obstet quo minus hoc nomen mereantur (vt a baccis deduci volunt eius originem) fructus non ignobiles, quos Germania Heydelbeeren. Druympelbeeren, & Bruchbeeren. Belgica Cræckebesyen, Postelbesyen, & Hauerbesyen nuncupat : quemadmodum & illud genus, quod in Hollandiæ palludibus nascitur, & lingua vernaculat Veenbesyen, quasi palustres baccas, indigitat, vaccinia non male dici queant.

Vinaceus Cic. semen granum acini. γίγαρτον B. De Steen van de Besye in de Druyue GAL. Le pepin H. El granillo de la vua

Vmbilicus quod in pomis vel prominet vel conditur, ab aduersa pediculo parte ὂμφαλοϛ, πυθμήν Poll. B. T'cruynken

Volua Scribonio Pomi medium, in quo ceu loculo latent semina. ὑστέρα, μήτρα, χαρδία, σπλαγxνόν. B. Blochuys, quasi campanile, intra quod sonant semina & nuclei

Vua racemus botrys. βόπρυϛ AL. Ein Weintraub B. Druyue, rasijn GAL. Raisin. grappe de raisin ITAL. Grappa d'vua, vua. H. Vua

Vua escaria Plin. cibaria Eidem. τρώκιμοϛ quæ edendo est.

Vua immatura acerba. ὂμφακ vnica voce Græcis dicitur : tum demum enim vua audit, cumiam maturescit. ἂωροϛ σταφύλου. AL. Vnzeittige


Weintraub B. Ampere oft ontijdighe Druyue GAL. Raisin qui nest point assez meurIT. Vua encora verde H. Vua aun no madura

Vua matura edulis. ω(/ριμοϛ πυρναῖοϛ Theocrito περχάζουσα Diosc. AL. Zeittige Weintraub B. Rijpe Druyue, goet om eten GAL. Grappe de raisin meure ITAL. Vua matura H. Vua madura

miscella Catoni, & Colum. quæ mistum habet saporem inter dulcem & austerum. GAL. Messier

Vua præcia Virg. quæ ante alias maturescit. præcoqua Colum. πράῖμοϛ. AL. Fruhzeittige Weintraub B. Vroechtijdige druyue GAL. Hastiueaux

Vuæ apianæ apiariæ, quas muscatellas Vulgus Italicum nominat. στίχαι AL. Moscatel trauben B. Muscatel druyuen GAL. Du raisin muscatel ITAL. Vua moscatella H. Vua moscatela

Vuæ Corinthiacæ apyreni. ἀπύρηνοι. AL. Kleine Weinbeerlin B. Karenten

Vuæ crispæ AL. Creutzbeer B. Steeckebesyen, Steckelbesyen, Knoesselen Brabantis, Cruysbesyen GAL. Grosselets, grouselles ITAL. Vua spina o crespina

Vuæ dactylides digiti instar oblongæ. δαχτυλίδεϛ. AL. Weintreubel die ein Finger lang sind B. Vingher lanckachtighe Druyuen GAL. De la longueur d'vn doigt ITAL. Passule de sol, longhe vn deto H. Vuas luengas vn dedo

Vuæ duracinæ quæ acinos duriore crassioreque corio ferunt

Vuæ collares quæ in fictilibus ollis condiuntur. βότρυεϛ ἀπόθετοι, τρώκιμοι. GAL. Raisins qui se gardent en pots

Vuæ passæ a patientia vt inquit Plinius. σταφίδεϛ, ἀσταφίδεϛ, σταπίδεϛ. AL. Roseinen, Weinbeerlin, Meertrenble B. Rosijnen GAL. Raisins en cabas, raisins confits ITAL. Vua passa H. Vuas passas o passadas

Vuæ pensiles quæ suspenduntur de trabibus ad diuturnitatem, χρεμαστοἰ βότρυεϛ. ἡ\ τρώκιμοι.

Vuæ vrsinæ ἂρχτου σταφύλαι Gal. AL. S. Iohans traublin B. Aelbesyen GAL. Grosselets, gransmarins, ribetres ITAL. Ribes

Zizyphum, sericum offic. iuiubæ, σηριχόν Gal. ζίζυφον Simeoni Zetho. AL. Roth Brustbeerle B. Iuiuben GAL. Iuiubes ITAL. Giuggiole H. Azofeifa.

__________________________

DE MENSVRIS.

CAP. XL.

ACETABVLVM Celso, oxybaphum capit cyathum vnum & dimidium. ὀκύβαφον, χοτύληϛ τέταρτον. AL. Ein halb Maszle, ein Bacherlin B. Een passelijck romerken

Actus Plinio in quo boues agebantur cum aratur vno impetu iusto. hic erat centum viginti pedum.

Actus quadratus Var. longus latusque centum viginti pedes : qui & mina Latine dicitur.

Aequilibrium Vitr. æquamentum Festo Pomp. libramentum Plin. ἰσοστάσιον Poll. cum neutro inclinat examen, sed æquo momento partitur discrimen. AL. Das instehend Gewicht B. T ghewichte GAL. Poids pareil ITAL. Peso eguale H. Peso ygualado

Aequipondium Vitru. sacoma Eid. Appendiculum quod per scapum trutinæ campanæ punctis obseruatur. σφαίρωμα Aristotel. forte quid in modum globi pilæve rotundum sit. B. De pounder, ghelijcke ghewichte GAL. Contrepoids ITAL. Contrapeso

Amphora siue quadrantal, a quadrati pedis figura. vas est vinarium, quod vrnas capit duas, quadraginta & octo sextarios. ἀμφορεύϛ pedem autem quaqua versum quadratum habebat.

Aereolus Sexta obolt pars. nam obolus sex æreola continet, xαλχούϛ.

Arura ἀρούρα dimidium plethri, pedes habet quinquqinta, Suidæ testimonio.

Aurum ad sacoma appendere Vitr. AL. Volkommen gewicht Golds geben GAL. Sijn oprechte ghewichte gouts gheuen GAL. Bailler le poids de l'or ITAL. Dar il suo giusto pese del oro H. Dar el peso del oro segun la racion quod σήχωμα ποιεῖν dixit in Mechanicis Aristoteles, quasi æquilibrium facere. vnde apud Pollucem ἀνασηχωθῆναι dicitur, cum quid adiicitur lanci trutinæ leuiori, quo æqualitatem trahat

Bes Cicer AL. Zwen Drittheil, acht Vdrzen, ein Marck apud monetarios B. Acht oncen, een marck GAL. Huit onces ITAL. Otto oncie H. Ocho oncias

Cadus, metreta Attica amphora Attica. χάδοϛ, μετρήτην, χεράμιον, δεῖνοϛ, σταμνίον, στάμνοϛ. capit duodecim congios, seu septuaginta duos sextarios, siue libras mensurales centum & octo.

Choenix dimensum Terent xοῖνικ, ἡμεροτροφίϛ Alexarcho, μίτρον. continet tres cotylas Pollucis testimonio. Cotylæ autem dantur vnciæ tredecim & dimidia. capit ergo libras tres, vncias quatuor cum dimidia.

Clima Colum Mensura pedum sexagenum quaquauersum. χλίμα.

Concha semicyathus, capit sex drachmas. χόγxη. Congius Plin. capit sextarios sex. xούϛ, xοεύϛ. AL. Drey Kannen B. Ruym twe stoop

Cubitum Cicer vlna Virg. sesquipes Colum. Vlna ab ω)λένη, id est brachio. nomen trahens, interuallum a flexu brachij, ad digiti medij supremani vsque partem πῆxυϛ, χύβιτον Hipp. ω)λένη, ἀγχὼν, ω(λέχρανον GAL. Anderthalb Schuch, Eie AL. Anderthalb Schuch, Eie B. Een elle, een cubite GAL. Couldee de pied & demy, aulne ITAL. Cubito, alna, brazzo H. Codo de medir, vara

Cubitum regium superat commune cubitum tribus digitis, test Herodot. & humidorum fuisse, ac tertiam choenicis partem.

Culeus capit amphoras vicenas, sextarios nongentos sexaginta, libras mensurales siue medicas mille sexcentas.

Cyathus Plin. capit ligulas quatuor, siue sescunciam. B. Cleyn bekerken, oft kroesken

Decempeda De ea annotauimus inter Architectonica instrumenta.

Decoquere ad palmum Columella dixit, pro, ad quartas coquere, vt medici loquuntur. AL. Bisz auffs vierdttheil ein lassen sieden B. Tot opt vie rendeel laten insieden GAL. Bouillir tant que la quarte partie soit consommee ITAL. Cochere insino alla quarte H. Bullir hasta que falta la quarta parte

Denarius δηνάριοϛ drachmam ponderat & septimam eius partem.

Deunx Iuuenali. AL. Eylff Vntz B. Elf oncen GAL. Onze onces ITAL. Vndecie oncie H. Vnze vncias

Dextans Colum. AL. Zehen Vntz B. Thien oncen GAL. Dix onces ITAL. Dieci oncie H. Diez oncias

Dextans Vitruuio, pro decem vnciis.

Diaulos Vitru, in duo extenditur stadia δίαυλοϛ,ἱππιχόν, quasi equestre, indito ab equorum cursu nomine, quatuor comploctitur stadia, Plutarcho teste.

Digitus δάχτυλοϛ quæ minima est mensura, index & longitudinis, & crassitiei, & latitudinis. actunc quidem transuersus latusve digitus intelligi debet. AL. Ein zwerch Finger B. Een vingerbreet, een vinger, een vingerstede GAL. Vn doigt ITAL. Vn dedo H. Sextadecima parte del pie

Dodrans Columellæ, pro nouem vnciis pedis.

Dodrans Plin. palmus maior, Interuallum inter pollicem & minimum digitum diductos, estque duodenum digitorum, siue palmorum trum. σπιθαμή. AL. Ein spann B. Een spanne

Dodrans Varr. AL. Neun Vntz, drey viertheil B. Neghen oncen, drie vierdeel GAL. Neuf onces, les trois parts ou quart de quelque chose ITAL. Noue oncie H. Nueue oncias

Dolichus spatium est duodecim stadiorum. δολιxόϛ.

Drachma δραxμή, ὀλχὐ, ἀργυρίϛ Athenæo. AL. Der achteste theil einer Vntz, ein Quintlin B. Een vierendeel van een loot

Duella Tertia pars vnciæ, continet octo scriptula, siue drachmas binas, totidemque scriptula.

Elephas ἐλέφαϛ. tres implebat congios.

Examen Virg. Lingua suse lingula, quæ in ansa huc atque illuc nutat, dum lancibus æquatis respondeat summo puncto. χανών AL. Das Zunglin in der Wag B. De tonge oft het tonsken GAL. La languette du trebuchet ou de la balance ITAL. Lengua della bilancia GAL. Fiele o lengua de la balanza

Fasciculus Scribonio manipulus Celso xειροπληθὶϛ δεσμίδιον. AL. Handtvol, Handbuschlio B. Hantvol GAL. Vne poignee ITAL. Vna branchata H. El punno lleno

Gradus etsi auctores non vtantur pro mensura, Boetio tamen teste continet duos pedes & semissem, βῆμα. AL. Tritt B. Trede

Gradus formicinus Plauto, pro parua & contracto. AL. Kleiner Stapff oder Tritt B. Cleyne stap, oft tree GAL. Petit pas ITAL. Passo picciolo H. Passado pequenno y breue

Gradus grallatorius Plaut. AL. Ein grosser mechkiger Tritt B. Een gro ote oft wijde schrede, tree oft stap GAL. Grand ou long pas ITAL. Passo grande H. Passado luengo

Gradus testudineus Plaut. lentus. AL. Langsamer Gang oder Tritt B. Sleypende ganck, oft lancksame, een trage tree GAL. Pas tardif ITAL. Passo lento, o tardo H. Passado tardo

Granum σιτάριον AL. Gren B. Een greyn GAL. Grain & H. Grano

Hemina Fannio, capit vncias nouem, quartarios duos. μοτήλη, τρυβλίον, ἡμίκεστον. AL. Halb Nossel B. Ontrent een pinte Pollux. cotylen dicit & aridorum.

Hostorium Plauto, radius Eidem Lignum teres, quo mensuræ aquantur. ὁμαλίσρα, χερχίϛ. AL. Streichholtz, Streiche B. Strijckstock, streeckel GAL. Rouleau, racloir ITAL. Randa H. Rasero de la medida

Iugerum Varr. ruris modus, quem vno die iuncti boues exarare vno iugo possunt, habetque duos quadratos actus, (vt Columella attestatur Varroni) pedes ducentos quoquouersum. Fabius tamen libr. 1. cap. penult. iugeri meusuram ait esse ducenum quadragenum pedum in longitudine sdimidioque in latitudinem patere, Varro a γύη deducit vocem. AL. Was ein par Ochssen auff ein Tag eren mag, ein Iuchert B. Een bund lants GAL. Iournee, iourneau, ioug de terre ITAL. Giornata H. Vna obrada de vnpar debueyes

Iugum ζυγόϛ Aristot. Scapus bilancis, de quo lances vtrinque pendent. B. Euenær, ab æquationis argumento, obuersante in ansæ meditullio lingula


Ansa λάβη in qua examen versatur. B. Lade

Lanx Cic. πλάστιγκ, ζυγόϛ etiam Eustathio teste, vocabulo latius sumpto. AL. Wagschussel B. Wæchschale GAL. Bassin d'vn trebuchet ITAL. Scudella della bilancia H. Escudilla de la balanza

Libra as, duodecim vncias concinet. λίτρα μετριχή, & σταθμιχή AL. Pfundmasz in der Apoteck B. Aptekers pont, van xij. oncen GAL. Liure de douze onces ITAL. Libra commune di dodici onze H. Libras de doze onzas

Libra Cicer. Instrumentum quo res ponderantur. σταxάνη Suide τάλαντον Homero, σταθμόϛ Phocylidi, τρυτάνη, στατήρ Poll. AL. Wag B. Wage GAL. Balance ITAL. Bilancia H. Balanza

Libra Attica quam Romana maior fuit quatuor drachmis.

Libram statuunt triplicem : mercalem siue zygostaticam, ζυγοσατιχήν & στατιχήν Pollux nominat) qua negotiatores institoresque quicunque merces appensas venundant, vtuntur, sedecim vncinarum : regiam Franci vocant : alteram indigitant Romanam, duodenum vicinarum, quæ Romanis olim vsitata & scriptoribus omnibus est decantatissima, & tertiam nummulariam dicta & octonariam vulgo marcam.

Lichas Interuallum inter pollicem & indicem extensos. λιxάϛ. complectitur audem palmos duos & semissem. πλίκιϛ Suidæ. AL. Ein Eurspan B. Een spanne vanden duym enn der eerste vingher, een voorspanne

Ligula cochlear. μύστρον AL. Ein leflin B. Een lepelken

Mantissa Lucillo, ad ditamentum Cic. auctarium Plaut. corollarium Cic. accessio Eid. ἐπίσαγμα Sophoc. προσθήχη, παράδομα, παρενθήμη, παράπηγμα, πόρισμα. AL. Zugab, Zumasz, Vbermasz B. Toemate, toeworp, toeghifte, toe ware GAL. Surcroist ITAL. Qualcosa di piu, giunta H. Anadidura, sobornal

Medimnus Cic. μέδιμνοϛ cotinet, teste Polluce, octo & quadraginta choenicas. siue centum & octo libras.

Mensuta μέτρον, νόμισμα apud Aristoph in Thesmophor. metrum Victorino. AL. Masz B. Mesure ITAL. Mensura H. Medida

Mensuras & pondera inuenit Palamedes in obsidione Troiana, testibus Philostrato & Agellio : reuera autem Caino Adami filio ea gloria debetur, Iosepho teste.

Metreta ATtica capiebat duodecim congios, siue septuaginta duos sextarios B. Ontrent een half ame

Metreta Syriaca capiebat centum viginti sextarios μετρήτιϛ συριαχόϛ.

Metrum bioticum Victorinus vocat, quod in vitæ vsis taxatur, μέτρον βιωτιχόν. quatuor autem modis accipitur, per spacium longitudinis, vt cubitale : Secundo per examen ponderum, vt librale : Tertio per qualitatem acerualem, vt in modio : Quarto per lumidam & fluxam qualitatem, vt in cyatho, congio.

Milliare & milliarium Cic. & Suet. spatium mille passuum. octo continet stadia lapis etiam ita accipitur, & cippus Valerio Probo, quia milliaria olim lapidibus & cippis signabantur, cuius rei documentum adhuc exstat in Veneta ditione. μίλιον Moschop. AL. Ein Meil, tausent Schrit lang B. Een mijle, duysent schreen GAL. L'espace de mille pas ITAL. Miglio H. Milla

Modius Cic. μόδιοϛ Suidæ. capit libras viginti sex cum octonis vncis. AL. Ein viertheil, sester

Momentum in rationibus monetariorum vocatur etiam Ein Esz, quasi monadem dicas. B. Een æs GAL. Vn grain ITAL. Vn grano, o asso H. Vn granillo

Momentum AL. Auffzug im Gewicht B. Wtslach

Orthodoron Interuallum a carpo ad digiti medij extremitatem. ὀρθόδωρον. lichadem excedit digito vno. AL. Einer ausz gestreckten Hand lang B. Een oprechte hant lanck

Palmipes Mensura ex palmo & pede, viginti digitorum, definiturque spaito a cubito ad digitos extremos inflexos. πυγών.

Palmus Plin. Quatuor digitorum spatium δοxμή, δαχτυδόxμη, παλαιστή, δῶρον, παλαιστῆϛ Polluci, nisi sit erratum. quadrans pedis. Agellio AL. Handbreit, vier zwerg Finger B. Hantbreet, vier vinger H. Vne paulme, quatre doigts ITAL. Palma, quatro dedi H. Palma, quatro dedos Eadem ratione vocatur Quadrans operæ a Colum. operarum diurna diuisio in quartas facta. AL. Das viertheil am Tagwerck B. T'vierendeel van een dachwerck, een schoft

Parasanga Plinio, Persicum miliarum, triginta stadia complectens, teste Herodoto. παρασαγγηϛ.

Passus Plin. Spatium quod vtriusque manus extensione completur, continetque ; pedes quinos. AL. Ein Schritt, ein Masz von fuiff Schuchen B. Vijf voeten, vadem, væm, schreede GAL. Vn pas ITAL. Passo H. Passado Ab hoc dissidet Græcorum ὀργυιάtametsi voce passus ab interpretibus reddita : vt pote maior, quippe quæ pedes sex cum quadrante contineat.

Pes de quo superius, sicut As in duodecim vncias distribuitur : ita sextans Plinio, pro duabus vnciis pedis ponitur. quadrans Agell. pro tribus vnciis pedis, qui & palmus pedis. triens Plin. pro quaternis pedis vnciis. quincunx apud eundem, pro quinque vnciis.

Pes quatuor est palmorum, siue digitorum sedecim, diuiditurque in duodecim vncias, ita vt duodecima pars pedis vocetur vncia. pollicem diei auctor est Frontinus. Poroo pes Græcus vt & passus Romanis, sunt longiores siquidem Græcus pes semuncia longiore est quam Romanus, & græcus passus Romanuni pede vno, quartaque eius parte superat. τούϛ AL. Fusz. B. Voet GAL. Pied ITAL. Pede H. Pie

Pes contractus longus & latus semipede. AL. Eingezogener Fusz. B. Ghecrompen oft inghetrocken voet.

Pes porrectus est iusta pedis mensura. AL. Stehender Fusz. B. Stænde voet

Pes quadratus longus & lauts pede. AL. Fusz im Quadrant, B. Voet int viercante GAL. Vn pied en quarre ITAL. Vn pede nel quadro H. Vn pie en el quadro

Plethrum πλέθρον & πέλεθρον poetice (tametsi iugerum male vertant interprætes) stadij sexta pars, hoc est, cubitorum sex & sexaginta.

Pondus centenarium Plin. ἑχατονταλαντία. AL. Ein Centener. B. Een centenær, hondert pont GAL. Poids de cent liures AN. An hundre, poundes

Pondus σταθμόϛ, τάλαντον Hom. AL. Gewicht, scwere. B. Gewichte, swærte GAL. Poids ITAL. Peso H. Peso

Pugillus δράκ B. Vnuijck, een vuystken vol GAL. Petite poignee ITAL. Vna branchatella H. Vn punno chico

Quadrans Plin. τέταρτον AL. Sechs Lot. B. Die oncen, ses loot GAL. Trois onces ITAL. Tre oncie H. Tres vncias

Quartarius liuio, Quarta sextarij pars, capitque duo acetabulo. τέταρτον, ἡμιχοτύλιον AL. Ein Meszlin.

QuincunxHorat AL. Funff Vntz. B. Vijf oncen GAL. Cinq onces. ITAL. Cinque oncie H. Cinco oncias

Rhytum Mart. ῥυτόν Athen. duos capiebat congios.

Sacoma Vitris quod lanci trutinæ appensum aut adiunctum, æqualitatem ponderis conciliat. σήχωμα Pool. B. De remedie, oft het regengewichte om de swærte te gelijcken GAL. Le remede, ou le contrepiods

Schoenus Aegyptia mensura sexagenum stadiorum, vt hermogenes scribit. xοῖνοϛ Funciculum vertit Hieronymus, quod distinctis spatiis in Nili ripa helcyaria iumenta funibus naues trahant.

Scriptulum Varroni, scripulum Charisio γραμμή. AL. Schrupel gewicht, drittheil eins Quintlins. B. Schrupel

Selibra Pli. ἡμίλιτρον. AL. Halb Pfund B. Half pont GAL. Demy liure ITAL. Meza libra H. Media libra

Simimedimnus, quadi antal Volusi ἡμιμέδιμνοϛ, capit quinquaginta quatuor libras.

Semipes Catoni, qui semissis Vitr. pes Sexto Pompeio, pro octonis vnciis.

Semodius Iuuenali. continet libras tredecim, vncias quaternas.

τριτεύϛ Polluti capit sedecim choenices.

ἱχτεύϛ apud eundem octo choenices.

δάδικ vero sex choenicum mensura est.

Semuncia dipondius τεπράδραxμον, στατήρ Cleopatræ. AL. Ein Lot. B. En loot GAL. Demie once ITAL. Meza oncia H. Media onza o media duodecima.

Septunx Columel. AL. Sieben Vntz B. Seuen oncen GAL. Sept onces ITAL. Sette oncie H. Siette oncias

Sescuncia & sescunx Colum. AL. Anderhalb Vntz, drey Lot B. Drie loot, anderhalf once GAL. Vne once & demie ITAL. Vna oncia & mezza H. Onza y media

Sextans vel sestans Plin. ἔχτον. AL. Vier Lot. B. Vier loot, twe oncen GAL. Deux onces ITAL. Due oncie H. Dos oncias

Sextarius ita dictus, quod sit sexta portio congij, testante Fannio. κέστηϛ. capit libram cum dimidia, nempe vncias octodecim. AL. Ein Nossel B. Ontrent een quærte oft vierendeel

Sextula cic. sexta vnciæ pars. ἑκάγιον Actuario. στάγιον Nicand. interpreti. Pharmacopolæ quatuor scrupulos nominant. AL. Das sechste theil einer Vntz. B. T'seste deel van een once GAL. La sixieme partie d'vne once ITAL. La sesta parte dell' oncia. H. La sesta parte de la vncia

Sicilicus plinio. ἀσσάριον. dictus est teste Festo, quod semunciam secet, nam pendit drachmas disis. AL. Hal lot. B. Half loot GAL. Deux dragmes ITAL. Due drachine H. Peso de dos ochauas o dramas

Siliqua, ceratium χεράτιον AL. Vier Gren B. Vier greynen GAL. Quatre grains ITAL. Quatro grani H. Peso de quatro granos de trigo

Stadium Plin. spatium est in sexcentos pedes porrectum, siue centum viginti quinque passuum. στάδιον, στάδιοϛ, αὐλόϛ. AL. Renn weg hundert vnd funff vnd zwentzig Schritt weit. estque octaua miliarij pars, teste Columella.B. Hondert ende vijfent wintich schreden GAL. Cent & vingtcinq pas ITAL. Cento & vinticinque passi H. Ciento y ventecinco passados

Superpondium προσχατάβλημα, ἐπιφορἀ, ἐπίῤῥυσιϛ, ἐπίβλημα, ἐπίμετρον. quoddam quasi iuctarium, quod super pondus apponitur. AL. Vbergewicht.B. Ouerghewichte, ouerwaghe

Triens Cicer. τριτον. AL. Vier VntzenB. Vier oncen. Quatre onces ITAL. Quatro oncie H. Quatro oncias

Trientalis materia Vitru. erassitudinem quatuor pollicum habens. AL. Holtz vier Dumen dick.B. Een hout vier duymen dick GAL. Bois espais de quatre poulces ITAL. Legno spisso o grosso qua tro police H. Madera gruessa o larga quatro de dos gruessos


Trutina Vitru. statera Cic. qua centenaria appenduntur. τρυτάνη, παρά τό τρύεσθαι τῶ| βαρήματι, quod pondere atteratur, στατήρ Polluc. AL. Schusselwag.B. Goote wage GAL. Grande balanceIT. Bilancia grande H. Balanza grande

Trutina campana Isidoro, quæ constat scapo punctis librarum discrimina notantibus distincto. statera Vitru. φάλαγκ Aristot. ἡμιζύγιον. AL. Schnellwag. B. Knipwage ITAL. Bilancia Romana

Trutina momentana apud Isidorum,a memento quod istic spectatur, nisi potius legendum videatur, trutina monetaria, qua videlicet pecuniæ appenduntur. AL. Goldwag B. Goutwage, goutgewichte GAL. Trebuchet, balance d'orfeure ITAL. Balancia d'orefice H. Balanza de platero

Trytodoche Thecabilancis. τρυτοδόxη AL. Goldwag Taflin. B. Goutgewicht layken

Versus Varro. Quadratum agri spatium centum pedes longum, totidemque latum, is & omdius agri Varro dicitur. AL. Hundert Schuche lang vnd breit. B. Hondert voeten lanck en breet GAL. Arpent

Vncia Cicer. οὐγγία, δωδέχατον, τετράσσαρον ἰταλιχόν Cleopatræ. AL. Ein vntz. B. Een once GAL. Once ITAL. Oncia, onza H. Onza, oncia

Vrna capit congios quatuor, siue vicenos quaternos sextarios.

____________________________

DE METALLIS.

CAP. XLI.


AERIS flos ærugo æris xαλχού ἂνθοϛ Diosc. qui sponte ex ære exidit AL. Kupffer grun, Grunspan. B. Copergruen, Spænsch gruen GAL. La rouillure d'erain ITAL. Flore de rame H. Cardenillo

Aeris squamma λεπἰϛ, χαλχοῠ λεπίϛ, quæ crassior marculorum ictibus excutitur. AL. Rupfferschlag. B. Coper slach GAL. L'escume d'erain ITAL. Squama di rame H. Esquama del cobre

Aerguo Plin. Rubego quædam in ære cum virescit : vel succus concretus e liquore cum ære misto æruca Vitru. quam & natiuam & factitiam tradunt, ἰόϛ sine ἰοϛ xαλχού. AL. Kupffrrost, Spangrur, Kupffergrun B. Spænsch groen GAL. Verdegris, verdet ITAL. Verde rame H. El moho de cobre

Aes Plin. xαλχόϛ AL. Ertz Kopffer B. Cooper GAL. Cuyure ITAL. Bronzo, rame H. Cobre

Aes caldarium Plin. fusile, quod funditur, tantum malleis fragile. xαλχόϛ xυτόϛ τροxίαϛ. Pol AL. Kupffer, Klockenspeisz B. Clockspise GAL. Erain ITAL. Bronzo, o rame che si pio giettare H. Euslera

Aes Campanum Cui palmam tribuit Plinius : e quo ollæ & lebetes ænei conflantur.

Aen CorinthiumCic. pretiosissimæ notæ æs, fuit, quod casus miscuit, vt Plinius ait, cum incendio eius vrbis, æris auri, argentique venæ in commune fluxissent, teste L. Floro. χορίνθιοϛ xαλχόϛ, ὁ συντυxία λαβὼν τό ἀκίωμα, συγxθέντων χαἰ συν ταχέντων xρυσού τε χαἰ ἀργύρου χαἰ πλείστου xαλχού, vt Plutarchus refert.

Aes Coronarium, orichalcum, aurichalcum ω(ρόxαλχον Arriano. ὀρείxαλχον AL. Letton, Messing B. Metæl, Latoen GAL. Leton ITAL. Latone H. Laton morisco

Aes cyprium quod proprie cuprum nominatur. xαλχόϛ χύτριοϛ AL. Kupffer B. Cooper GAL. Cuyure ITAL. Rame, o bronzo H. Cobre

Aes ductile vel regulare Plinio, quod malleo in laminas attenuatur. ἐλατόϛ straboni, τυπίαϛ Poll. AL. Das fisch schlagen lest B. T'weleckmen slæt metten Hamer GAL. Erain qui se frappe auec le marteau ITAL. Bronzo che si lauora col martello H. Cobre que se dexa labra con el martillo.

Alumen Plin. salsugo, quasi terræ Plin. στυπτηρία. AL. Alaun B. Aluyn GAL. Alun ITAL. Alume H. Alumbre

Aluminis species sunt, Rotundum, quod a similitudine metæ sacchari, zuccarinum vocant : factitium nonnulli. Liquidum sine rupeum. φόριμον. quod Alumen de rocca, & Liparinum, a lipara insula, forte Itali nominant : Scissile, & scissum. xιστόν etτριxῖτιϛ στυπτηρία, quod Plinius exponit, in capillamenta quædam canescentia dehiscens, quod falso Alumen plumeum nominant, vero Amiantilapidis nomine dicendum potius : adulteri enim scissilapidis corrumpitur, plumosique nomen acquirit. Italice, Alume di piuma, & de scagliola, quod officinæ vitiata voce, de scaiola indigitant, eadem etiam alumen Iamenum, e Babylone inuectitium. B. Creuel Gruyt, a pruritu quem inspersum excitat AN. Itching pouder, ab eodem effectu

Argenti spuma Plin. lythargyrium Eid. & lithargos. λιθάργυροϛ. AL. Silberschaum, Glett B. Lithargyrum GAL. Escume d'argent ITAL. Spuma d'argento, lithargirio H. Almartaga, litargirio Eius tria sunt genera : chrysitis Pl. quæ optima aureique colorisxρυσῆτιϛ quam lithargyron auri vocant officinæ AL. Soldgelette, argyritis Polin. quæ argenteum colorem mentitur ἀργυρῖτιϛ AL. Silberglette quæ species hodie sunt notæ. Tertiam addit Plin. molybditin quæ plumbi ipsius fusura sit.

Argentum Virg. ἂργυροϛ ἀργύριον AL. Silber B. Siluer GAL. Argent ITAL. Argento H. Plata. Argenti nomine continetur & factum & infectum.

Argentum escarium Digest. Argentearum lancium supellex, quæ epulis seruit. AL. Silberen credentz, tischsilber B. Een siluer contoor, siluer om æn te rechten, tafelsiluer GAL. Credence d'argent ITAL. Credenza d'argento H. Repostero de plata

Argentum excoctum Hiberum argentum, pro puro dixit Varranam prissimi drgenti metallis abundauit semper Hispania. χαθαρόν, ἂπεφθον. AL. Fein silber B. Fijn filuer GAL. Argent pur ITAL. Argento puro & schietto H. Plata pura, y sin mezela

Argentum factum Virg. Cicer. quod vasis & signis est, vt Isidoro videtur. εν σχεύεσι πεποιημένοϛ Appiano. AL. Wetcksilber B. Ghewrocht siluer GAL. Argent batu, ou laboure ITAL. Argento battuto, o trauagliato H. Plata obrada

Argentum graue Liuio, pro massis argenteis dictum, annotat Seruius.

Argentum infectum Vlp. rude, quod abhuc in massa constitutum est. ἂσημον, άσήμαντον App. αῤγόϛ ἂργυροϛ Straboni. AL. Das noch in blantschen ist B. Onghewrocht ende ongheslegen siluer GAL. Argent qui n'est point ouure ITAL. Argento che non e ancora posta in opra H. Plata sin obra alguna

Argentum pastillatum (si ea placebit lectio, quæ Budæo non improbatur) fuerit argentum quod in pastillos & massas coactum sit, quas Germanica natio centenarias, (Budæus ignarus linguæ, Cendreas vitiose nuncupat) hoc est, Centner, nominare solet, & Silberscheiben, & Blantschen. B. Siluer in coecken ghegoten GAL. Argent coule en petites masses rondes ITAL. Argento giettato in piastrello picciole H. Panecillos de plata

Argentum pustulatum suet. Martiali, in aspredines excelsum ac cælatum pusulatum rectius, vt in Florentinis Pandectis legitur, a pusulis, quales in panibus coctis exurgunt. χερxνειτόν Polluci, φλυχταινῶδεϛ. AL. Aufzgeschlagen oder geleutert silber B. Ghedopt oft uytgheclopt siluer, ghedreuen oft ghesuyuert siluer GAL. Argent trespur & bien affine ITAL. Argento broffolato, ben mondato H. Plata pura y bien purgada

Argentum signatum aliqua forma expressum. ἐπίσημον Thucyd. Appian. ἔντυπον, παράσημον, παραχεxαραγμένον, παρατετυπωμένον. AL. Gemuntzt silber B. Ghemunt siluer GAL. Argent monnoye ITAL. Moneta d'argento H. Moneda de plata

Argentum viuum plin. vomica liquoris æterni, & rerum omnium venenum Plinio vocatur, hydrargyrum. ὑδράργυροϛ Dioscoridi, ἂργυροϛ xυτόϛ Theophrasto lib. De lapid. quod liquoris ritu diffluat. ἀποσπερματισμόϛ δράχοντοϛ Chymistis, illud quod e minio secundario sit. ac Hydrargyrum e stanno. xολή siue Fel draconis, quod ex auro, Discus solis. AL. Quecksilber B. Quicksiluer GAL. Du vif argent ITAL. Argento viuo H. Argento biuo, azogue

Atramentum sutorium Celso, Plinio, quo coria sua tingebant veteres coriavij. (tametsi aliud in vsu sit hodie istis hominibus) vitriolum est, vulgo ita dictum a perspicuitate vitrea : & ab Arabicæ scholæ studiosis, zeg viride. χάλχανθον. chalcanthum Plin. diuersum ab æris flore, quod xαλχού ἂνθοϛ distinctis vocibus dicitur. AL. Kupfferwasser B. Coperwater GAL. Couperose, ou vitriol ITAL. Vitriolo H. Capatrosa

Hoc autem est vel stillatitium. σταλαχτιχόν Galeno, & πινάριον dictum apud Dioscorid. limi forte permistione, & λογxωτόν, ab oblonga hastilis in modum specie. Germanis Gockelgut. vel concretitium, in fodinis coactum. πηχτόν Dioscor. ratione formæ dissides ab illo. sunt qui Kupfferrach, velut æris fumum, vocitant.

Auri scoria χιβδηλίϛ AL. Schlacken oder schaum des golds B. 'Tschuijm van gout GAL. Escume d'or ITAL. La spuma d'oro H. Hez del oro

Auripigmentium, arsenicum Plin. ἀῤῥενιχόν. AL. Arsenic, meuszgift, opermnt B. Rattecruyt, operment GAL. Orpin, arsenic ITAL. Orpimento H. Oropimiente. Estque duplex : atsenicum luteum, alij citrinum nominant AL. Goldgelb operment, huttenrauch alterum rubrum, Sandaraca Græcorum σανδαράxη AL. Fewrschwebel, roht operment, rother schwebel, reuszgeel, roszgeel

Aurum ab aura, id est, splendore, qui illi metallo præcipuus est. xρυσόϛ, xρυσίον. AL. Gold B. Gout GAL. Or ITAL. Oro H. Oro

Aurum canalitium Plin. in puteis effossum, quod venarum canalibus per saxa vagatur

Aurum netum AL. Gezogen gold B. Ghetoghen oft ghesponnen gout GAL. Or file ITAL. Oro filato H. Oro hilado

Aurum obryzum Pilinio, purum putumque B. Plauto, excoctum, recoctum Virgilio, quod experimento ignis, simili colore rubet. xρυσόϛ εἰλιχρινήϛ, χαθαρόϛ, ἂxραντοϛ, ἂπεφθοϛ Luciano & Thueyd. γνήσιοϛ, ἀχίβδηλοϛ, ἀμιγήϛ, ἀχέραιοϛ, ἀχραιφνήϛ, ἀηριβήϛ, δόμιμοϛ, ὂβρυζον dictum, quasi Ophirisum, si Hieronymo credimus, quod ex insula Ophir primæ notæ aurum efferretur. AL. Fein rein gold B. Fijn louter gout GAL. Or pur ITAL. Oro fino & puro H. Oro recozido y puro, sin mezcla

Aurum purum, infectum Virgilio, quod nondum cælatum est aut percussum xρυσίον ἂσημον Thucyd. AL. Gold das noch in einer


blantschen ist, nicht feingold B. Ongheslaghen gout GAL. L'ot qui n'est pas mis en oeuure ITAL. Oro puro ex scietto H. Oro que aun no esta labrado

Bractea Virgil. Metalli tenuis & præ exilitate crepitans lamella. πέταλον, πτύxα Homerus dixit,f ab complicando argumento. ἂργυροϛ εἰϛ ὑμένοϛ ἰδέαν εκελασθείϛ Athenæo. AL. Blat oder schinen ausz metæl B. Folye, blat GAL. Fueille ITAL. Foglio H. Chapo o hoia de metal

Cadmia Plin. Lapis e quo æs sit, medicinæ vtilis. (male enim in Plin. lib. 34. inutilis, leges scriptum) lapis ærosus Plinio, non ita multum a Pyrite lapide diuersus. Cobaltum vocant Germani. ossicinæ climiam & cathimiam & lapidem calaminarem. H. Hollin de la hornaza de cobre

Cadmia fornacaria quæ fornacum altioribus locis appingitur atque assidet, racemi instar concreta. vnde χαευμία βοτρνίτιϛ Dioscoridi vocatur, in officinis dicitur turia

Cerussa Plin. yιμμύθιον AL. Bleyweisz B. Ceruse, lootwit GAL. Ceruse, fard ITAL. Cerusa H. Aluayalde, blanquete

Chalcitis Plin. lapis e quo & æs coquitur, mollis natura, vt videatur lanugo conereta. Coloctar barbare vocatur, crediturque esse vitriolum rubrum, siue atramentum citrinum. xαλχῖτιϛ. AL. Roth vitriol B. Coper-root

Chalybs Sillio, stomoma, nucleus ferri Plin. acies ferri Eid. Genus durissimi purgatissimique ferri, quo induratur ferrum, xάλυβϛ, xαλιβιχόν στόμωμα Eustath. στόμωμα Poll. Hesiodo in clypeo Herculis, ἂδαμαϛ vocatur, ab inuicta duritia. AL. Stahel B. Stæl GAL. Acier ITAL. Acciaio H. Acciel, azerro

Chrysocolla Plin. Auri gluten. xρυσοχόλλα. terra viridis nonnullis dicitur. AL. Berggrun, steingrun, scheifergrun B. Berchgroen GAL. Cole a or, sondure d'or ITAL. Saldadura dell'oro H. La atincadura del oro

Est autem & natiua & factitia. natiua vtuntur aurifices, & boracem nominant : auri saniem Plin. AL. Burtis, damit die goldschmid loten B. Boras GAL. Soudure d'or ITAL. Chrysocolla, borazo H. Borrax, para attincar.

Cinnabaris Lachryma arboris Indicæ concreta, vt ex Arriano in Lustrntione maris rubri liquet. sanguinem draconis a eolore vocatum puto, non autem quod tabum sit elisi ab elephanto draconis, id quod somniat Solinus cum Plinio. χιννάβαρι, τό λεγόμένον ἰνδιχόν, ἀπό τῶν δένδρων ω(ϛ δάχρυ συναγόμενον, Arrianus. Theophrastus Cinnabari saturo esse colore, ac propterea δράχοντοϛ ω(=μα creditum scribit.

Estque genuinum & naturale Plinij minium, quod & μίλτοϛ & ἂμμιον Dioscorid. cuius gleba anthrax Vitruuio dicitur. AL. Verzinober B. Vermilioen GAL. Vermillon ITAL. Vermiglio H. Bermelon AN. Vermelon

Cinnabaris Indica Plinio, cinnabari Dioscorid. αἱ=μα δράχοντοϛ recentiorum Græcorum, & sanguis draconis ofsicinis dictus est, seplasiæ adulterium.

Crustæ & emblemata argenti cælati Cicer. χερxνώματα. B. Geschmeltz, erhaben vund gedriben werck, geraucht werck B. Ghedreuen siluerwerck, ghedopt werck GAL. Oeuure d'argent haut efleue ITAL. Opra d'argento di gran rilieuo H. Plata muy ricam ente labrada

Porro Chyinicorum ars planetis metalla attribuit : Soli aurum : Lunæ argentum : Mercurio electrum : Martiferrum : Saturno plumbum : Veneriæs : Iouiplumbum candidum, paulo diuersius Pindari schol. Ioui electrum : Mercurio assignat plumbum candidum.

Electrum Auri argentique mixtura quædam, vt Plinio videtur, quinta argenti portione commista, cui subscribit & Pausanias. ἣλεχτρον, ἀναμεμιγμένοϛ αῥγήρω| xρυσόϛ.

Ferri scoria, stercus σχωρία σιδήρου. AL. Eysenschlack B. Hamerslach GAL. Escume de fer ITAL. Spuma di ferro H. Mozo de herrera o de fragua

Ferrugo Plin. ferri rubigo. ἰόϛ σιδήρου. AL. Eysenrost B. Roest, Yserroest GAL. Rouillure de fer ITAL. Rugio di ferro H. El orin

Ferrum Cicer. σίδηροϛ, ἂρηϛ. AL. Eysen B. Yser GAL. Fer ITAL. Ferro H. Hierro

Ferrum viuum Plin. quod in magnete extritum, ferrum attrahit, retinetque ac catenat quodammodo, immigrante in proxima quæque eadem vi. AL. Eysen das auff dem segelstein geschliffen ist B. Yser dat op den zeylsteen gheslepen is GAL. Fer ou cousteau aguise sur l'aimant ITAL. Coltello o ferro aguzzato sopra la calamita H. Cuchillo aguzado solbre la piedra de hierro

Halonitrum quod Salpeter nostris vocatur. aphronitrum. ἀφρόνιτρον, veluti spuma nitri. AL. Salpeter der anden mauren wachst B. Den salpeter die æn de mueren wast H. Alatron. Nitratus puluis, θειῶδεϛ yῆγμα, vocari potest, tormentarius puluis, quo tormenta exploduntur. AL. Kraut B. Buscruyt, oft busponder GAL. Poudre d'arquebuse ITAL. Poluo d'arcabuso H. Poluo de arcabuzeros

Holos achoe spuma arida maris Plin. lanugo maris, salisuma Plin. salsa aspergo Virg. ἀλόϛ ἂxνη, ἀλόϛ xνούϛ. AL. Meerschaum B. Zeeschuijm GAL. Escume de mer ITAL. Spuma del mare H. Escuma de la mar.

NOMENCLATOR, E DVOBVS GLOSSARIIS vetustissimis collectus, Latinograecus. (latin-grec)[modifier]

NOMENCLATOR,

E DVOBVS GLOSSARIIS

vetustissimis collectus, Latinogræcus.

DE CÆLO. ΠΕΡΙ’ ΟὟΡΑΝΟΎ.


CÆlum, Ούρανόζ.

Stellæ, Άσtέρεζ.

Nubila, Νεφέλαi.

Nebula, Όμίχλη.

Serenum, Εύδία.

Subnubilum, Έπiνέφελον.

Nimbus, Όμβροζ.

Pluuia, Βροχεtόζ.

Stillicidium, Σtαλαγμόζ.

Ros, Δρόσοζ.

Guttæ, Σtαγόνεζ.

Nix, Χiών.

Gelus, Παγεtόζ.

Frigus, Γύχοζ.

Scoruscatio, Άσtραπή.

Tonitruum, Βρονtή.

Fulmen, Κεραυνόζ.

Nox, Νύc.

Tenebræ, Σκοtία.

Sera, Οyέ.

Mane, Πρwi+/.

Hodie, Σήμερον.

Cras, Αὓρiον.

Dies, Ήμέρα.

Lux, Φῶζ.

Pruina, Πάχνη.

Gelus, Παγεtόζ.

Stella, Άσtήρ.

Hiemps, Χεiμών.

Ver, Ἔαρ.

Aestus, Θέροζ.

Autumnus, Φθiνόπwρον.

Calor, Φερμασία.

Annus, Ένiαυtόζ.

Mensis, Μήν.

Dies, Ήμέρα.

Nox, Νύc.

Media nox, Μεσονύκtiον.

Gallicinum, Άλεκtρυφόνiον.

Post prandium, Μεtα’ άρiσtον (Μσtα άρiσtον).

Meridie, Μεσεμβρία (...εiέλ...).

Vespera, Έσπέρα.

Tenebræ, Σκοtίαi.

Aequinoctium, Ίσονύκtiον.

Solstitium, Ήλiοσtασία.

Tonitruum, Βρονtή.

Fulgur, Άσtραπή.

Fulmen, Κεραυνόζ.

Canicula, Κύwν.

Corona, Σtέφανοζ.

Arcus, Ίρiζ.

Tempestas, Θύελλα.

DEARVM, ΘΕΆΩΝ.

Dea, Θεά.

Iuno, ’Ήρα.

Luna, Σκλήνη.

Diana, Άρtεμiζ.

Venus, Άφροδίtη.

________________________________________

Minerua, Άθηνά.

Mater deorum, Μήtηρ θεῶν.

Terra, Τή.

Opis, Ῥεα.

Ceres, Δήμηtρα.

Concordia, Όμόνοiα.

Latona, Ληtώ.

Furiæ, Έρiννύεζ.

Isis, Φαρία.

Camænæ, Μοϰσαi.

Muneta, Μνημοσυνη.

Iustitia, Δiκαiοσυνη.

Honor, Τiμή.

Salus, Ύγεία.

Vestia, Έσtία.

Felicitas, Εύtυχία.

Fortuna, Τύχη.

Spes, Έλπίζ.

Prouidentia, Πρόνοiα.

Proserpina, Φερσεφόνη.

DEORVM NOMINA, ΘΕὮΝ ΟΝΟΜΑΤΑ.

Deus, Θεόζ.

Saturnus, Κρόνοζ.

Iouis, Ζεύζ.

Sol, Ήλiοζ.

Mars, Άρηζ.

Neptunus, Ποσεiδῶν.

Vulcanus, ’Ήφαiσtοζ.

Cupido, Ἔρwζ.

Amor, Πόθοζ.

Liber pater, Δiονύσοζ.

Mercurius, Έρμήζ.

Erculus, Ήρακλήζ.

Incubus, Πάν.

Sacerdos, Ίερεύζ.

Iterum

DE CÆLO, ΠΕΡΙ’ ΟὟΡΑΝΟΎ.

Cælum, Ούρανόζ.

Nubes, Νέφη.

Caligo, Άμαυρία.

Nebula, Όμίχλη.

Stellæ, Άσtέρεζ.

Ros, Δρόσοζ.

Nubilum, Έπiνέφελον.

Imber, Όμβροζ.

Vapor, Άtμίζ.

Vmor, Ίκμάζ.

Pluuia, Ύεtόζ.

Pluuit, Βρίχεi.

Serenum, Εύδiα.

Tranquillitas, Ταληνή.

Frigus, Υύχοζ.

Nix, Χκόν.

Niuet, Χiονίζεi.

Glacies, Κρύσtαλλοζ.


________________________________________


DE HOMINE, ΠΕΡΙ’ ΆΝΘΡΏΠΟΥ.

Homo, Άνθρwποζ.

Mortalis, Θνηtόζ.

Immortalis, Άθάναtοζ.

Viuus, Ζwόζ.

Vita humana, Ζwη’ άνθρwπίνη.

Aetas, Ήλiκία.

Spiritus, Πνεϰμα.

Alitus, Άσθμα.

Corpus, Σῶμα.

Respirium, Αναπνοή.

Vox, Φwνύ.

Loquela, Λαλiά.

Sensus, Λἲσθησiζ.

Sensus quinque, Αίσθήσεiζ πένtη.

Visus, Όρασiζ.

Gustatio, Υεϰσiζ.

Auditus, Ακοή.

Olfactio, Όσφρησiζ.

Tactus, Άφη’.

Infans, Βρέφοζ.

Paruulus, Νεογνόζ.

Puer, Παίζ.

Impubens, Άνηβοζ.

Aduliscens, Νεανίσκοζ.

Aduliscentula, Μείραc.

Vir, Άνήζ.

Iuuenis, Νεώtεροζ.

Masculus, Άρήν.

Foemina, Θήλεiα.

Mulier, Γυνή.

Medietas, Μεσήλic.

Senior, Πρεσβύtεροζ.

Senex, Γέρwν.

Anus, Γραϰζ.

Anicula, Γραi+/δiον.

DE MEMBRIS HVMANIS, ΠΕΡΙ’ ΜΕΛὮΝ ΆΝΘΏΠΊΝΩΝ.

Homo, Άνθρwποζ.

Membra, Μέλη.

Vitalis, Ζώσiμοζ.

Vita, Ζwή.

Anima, Γυγή.

Vox, Φwνή.

Corpus, Σῶμα.

Caput, Κεφαλή.

Vertex, Κορυφή.

Caluaria, Κρανίον.

Cerebellum, Ένκέφαλοζ.

Membranum, Ύμήν.

Capilli, Τρίχεζ.

Cincinni, Βόσtρυχοi.

Crines, Πλόκαμοi.

Cirrus, Σκόλλυζ.

Frons, Μέtwπον.

Tempora, Κρόtαφοi.
________________________________________

Anguli, Κανθοί.

Supercilia, Ώφρύεζ.

Palpebræ, Βλέφαρα.

Oculi, Ώφθαλμοί.

Auriculæ, Ώtία.

Nasus, Ῥώθwν.

Bucæ, Γνάθοi.

Maxillæ, Σiαγόνεζ.

Barba, Πώγwν.

Labia, Χείλη.

Ginginæ, Ούλη.

Dentes, Ώδόνtεζ.

Palatum, Ούρανίσκοζ.

Lingua, Γλῶσσα.

Mentum, Γένεiον.

Rostrum, Σtόμα.

Saliua, Σίελοζ.

Ceruix, Αύχήν.

Collum, Τράχηλοζ.

Gula, Φάρυγc.

Guttur, Βρόγχοζ.

Iugulum, Καtακλείζ.

Humeri, Ώμοi.

Brachia, Βραχίονεζ.

Lacerti, Μύεζ.

Cubiti, Άγκῶνεζ.

Manus, Χείρεζ.

Dextra, Δεciά.

Sinistra, Άρiσtερά.

Digiti, Δάκtυλοi.

Vngues, Όνυχεζ.

Pectus, Σtήθοζ.

Cor, Καρδία.

Mamillæ, Μασθοί.

Venter, Γασtήρ.

Vmbilicus, Ώμφαλόζ.

Dorsum, Νῶtοζ.

Spina, Ῥάχiζ.

Latus, Πλευρά.

Ilia, Λαγόνεζ.

Lumbi, Ιχία.

Renes, Νεφροί.

Coxæ, Κοtύλαi.

Nates, Πυγή.

Culus, Πρwκtόζ.

Veretrum, Αίδοίον.

Testiculi, Όρχεiζ.

Femora, Μυiροί.

Poplites, Άγκύλαi.

Genua, Γόναtα.

Tibiæ, Άνtiκνήμiα.

Sura, Γασtροκνημία.

Crura, Σκέλη.

Tali, Άσtράγαλοi.

Pedes, Πόδεζ.

Nerui, Νεϰρα.

Venæ, Φλέβεζ.

Ossa, Ώσtά.

Medulla, Μυελόζ.

Stentinæ, Ἔνtερα.

Sanguis, Αίμα.

Fel, Χολή.

Alipe, Σίχαρ.

Omentum, Έπίπλοον.

Caro, Σάρc.

Pellis, Δέρμα.

Iterum

DE MEMBRIS HVMANIS, ΠΕΡΙ’ΜΕΛὮΝ ΆΝΘΡΩΠΙΝΩΝ.

Membra humana, Μέλη άνθρώπiνα.

Artus, Γυία.

Caput, Κεφαλή.

Capillus, Θρίc.

Capilli, nigri, rufi, flaui, cani, Τρίχεζ, μέλαiναi, cανθαi’, πυρραi’, πολiαί.

Lanugo, Χνοϰζ.

Cicinni, Βόσtρυχοi.

Crines, Πλόκαμοi.

Caluaria, Κρανίον.

Membranum, Ύμήν.

Vertix, Κορυφή.

________________________________________

Tempus, Κρόtαφοζ.

Tempora, Κρόtαφοi.

Frons, Μέtwπον.

Cilium, Έπiσκύνiον.

Supercilia, Ώφρύεζ.

Palpebræ, Βλέφαρα.

Genæ, Ύπώπiα,

Oculus, Όφθαλμόζ.

Oculi, Ώφθαλμοί.

Lumina, Ὃρασiζ.

Pupilla, Κόρη.

Anguli oculorum, Κανθοί.

Lacrimæ, Δάκρυα.

Aures, Οὒζ.

Auriculæ, Όtάρiα (Ωεtάνα].

Auditus, Άκοαί.

Summa auricula, Πtερύγiον.

Lannæ, Λοβοί.

Trumæ, Παρwtίδεζ.

Facies, Ώyiζ.

Vultus, Πρόσwπον.

Ruga, Ῥυtίζ.

Lentigines, Φακοί.

Nasus, Μυκtήρ.

Nares, Ῥίνεζ.

Infranres, Μύσtαc.

Cartilago, Τράγανον.

Mala, Παρεiά.

Bucca, Γνάθοζ.

Buccæ, Γνάθοi.

Maxillæ, Σiαγόνεζ.

Os, Σtόμα.

Roster, Ῥύγχοζ.

Labium, Χείλοζ.

Barba, Πώγwν.

Submentum, Άνθερεών.

Lingua, Γλῶσσα.

Sublingua, Ύπόγλwσσον.

Palatum, Ούρανίσκοζ.

Dens, Ώδούζ.

Dentes, Ώδόνtεζ.

Canini, Κυνέδονtεζ.

Molares, Μύλiοi.

Maxillares, Γόμφοi.

Gingiuæ, Ούλα.

Risus, Γέλοζ.

Occipitium, Ίνίον.

Ceruix, Αύχήν.

Collum, Τράχηλοζ.

Vua, Σtαφυλή.

Tussillæ, Παρίσθμiα.

Fauces, Φάρυγγεζ.

Gurgulio, Λάρυγc.

Gubila, Λαiμόζ.

Iugulum, Καtακλείζ.

Vmerus, Ὣμοζ.

Scapula, Ώμοπλάtη.

Conscaplium, Μεtάφρενον.

Alæ, Μαχάλαi.

Hircus, Τράγοζ.

Brachium, Βραχίwν.

Cubitus, Άγκών.

Lacertus, Μϰζ.

Lacerti, Μύεζ.

Musculus, Μυών.

Manus, Χείρ.

Ossa, Ώσtά.

Medulla, Μυελοζ.

Liniamenta, Συμβολαi’ άρθρwν.

Vena, Φλέy.

Neruus, Νεϰρον.

Neruia, Νεϰρα.

Color, Χρῶμα.

Articulum, Άρθρον.

Articula, Άρθρα.

Dextra, Λεciά.

Pugnus, Γρόνθοζ.

Alapa, Ῥάπiσμα.

Colophus, Κόνδυλοζ.

Digitus, Δάκtυλοζ.

Media manus, Άκροχείρiον.

Vngues, Όνυχεζ.

Pollex, Άνtίχεiρ.

Palmus, Παλάμη.

________________________________________

Interdita, Μεσοδάκtυλα.

Pectus, Σtήθοζ.

Mamma, Μαζόζ.

Mamillæ, Μαζοί.

Papillæ, Θηλαί.

Venter, Γασtήρ.

Dorsum, Νῶtοζ.

Latus, Πλευρόν.

Membrana cerebri, Ύνiν.

Cerebrum, Ένκέφαλοζ.

Circulus oculi, ίρiζ όφθαλμοϰ.

Barbatoria, Πωγωνοκουρία.

Guttur, Βρόγχοζ.

Tules, Παρίσθμiα.

Ilia, Λαγόνεζ.

Mentula, Γωλή.

Natura, Πρόσθεμα.

Mutunium, Πέοζ.

Genitalia, Μόρiα.

Verpa, Δρέμη.

Culei, Όρχεiζ.

Vessica, Κύσtiζ.

Pectines, Έκtενίοi.

Cunnus, Κύσθοζ.

Landica, Έχαράδiν.

Stalis, Άρχόζ.

Veretrum, Αίδοίον.

Calcania, Πέλμαtα.

Varix, Κiρσοζ, Κρiσόζ.

Commissuræ, Άρμογαί.

Semen, Σπέρμα.

Cutis, Έπλεροθή.

Apparitio, Έπiφάνεiα.

Talpa, Γεωρiθίθεζ.

DE STVDIIS, ΠΕΡΙ’ ΦΙΛΟΜΑΘΊΑΖ [ΦΙΛΟΦΥΝΙΩΝ].

Orator, Ῥήtωρ.

Declamatio, Άναφώνησiζ.

Lectio, Άναγνωσiζ.

Narratio, Έcήγησiζ.

Disputatio, Δiάλεκtοζ.

Fabula, Μϰθοζ.

Auditores, Άκροαtαί.

Condiscipuli, Συμμαθηtαί.

Verbum, Ῥήμα.

Liber, Βiβλίον.

Titulus, Ἔλεγχοζ.

Versus, Σtίγοi.

Causa, Δίκη.

Iudicium, Κρίσiζ.

DE LVDO LITERARVM, ΠΕΡΙ’ ΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΊΑΖ.

Ludus, Δiδασκαλείον.

Scola, Σχολή.

Auditorium, Άκροαtήρiον.

Auditores, Άκροαtαί.

Magister, Δiδάσκαλοζ.

Præceptor, Καθηγηtήζ.

Doctor, Έπiσtάtηζ.

Doctrina, Δiδασκαλία.

Discipuli, Μαθηtαί.

Discipulæ, Μαθήtρiαi.

Disciplina, Άγωγή.

Condiscipuli, Συμμαθη Ταί.

Pueri, Παίδεζ.

Puellæ, Κόραi.

Virginis, Παρθένοi.

Eruditio, Παiδεία.

Industria, Φiλοπονία.

Docet bene, Δiδάσκεi καλῶζ.

Exercet, Γυμνάζεi.

Exponit, Έκtίθησi.

Librum, Βiβλίον.

Manuale, Άναλόγiον.

Litteræ, Γράμμαtα.

Syllabæ, Συλλαβαί.

Versus, Σtίχοζ.

Pagina, Σελίζ.
________________________________________

Capitulum, Κεφάλαiον.

Scriptura, Γραφή.

Lectio, Άνάγνωσiζ.

Fabulæ, Μϰθοi.

Sententia, Άπόφασiζ.

Prouerbium, Παροίμiον.

Narratio, Δiήγiσiζ.

Oratio, Εύχή.

Figura, Σχήμα.

Poeta, Ποiηtήζ.

Orator, Ῥήtωρ.

Accinctus, Πρόζ ζώ σtοζ.

Similitudo, Ώ μοίωσiζ.

Pronuntiatio, Ύπόκρiσiζ.

Comparatio, Ίσωσiζ.

Parabole, Προοίμiον.

Laus, Ένκώμiον.

DE MILITIA, ΠΕΡΙ’ ΣΤΡΑΤΕΊΑΣ.

Castra, Παρεμβολή.

Milites, Σtραtiῶtαi.

Pedites, Πεζοί.

Equites, Ίππείζ.

Sagittarij, Τοcόtαi.

Desertores, Λεiποtάκtαi.

Speculatores, Καtοπtαi.

Tesseratij, Κραμμαtείζ.

Signiferi, Σημεiοφόροi.

Dux, Ήγεμών.

Præfectus, Ἔπαρχοζ.

Tribunus, Δήμαρχοζ, Χiλίαρχοζ.

Centurio, Έκαtόν tαρχοζ.

Euocatus, Ταcίαρχοζ.

Decurio, Δεκάδαρχοζ.

Pax, Είρήνη.

Exercitus, Σπράtευμα.

Legio, Τάciζ, θέμα.

Lancea, Λόγχη.

Hasta, Δόρυ.

Iaculum, Άκόνtiον.

Spata, Σπάθη.

Gladius, Ζίφοζ.

Scutum, Λ)σπi’ζ, καi’ Σάκοζ.

Sagitta, Βέλοζ.

Arcum, Τόcον.

Hostes, Πολέμiοi.

Pugna, Πόλεμοζ.

Rixa, Μάχου.

Tumultus, Θόρυβοζ.

Insidiæ, Ένέδραi.

Fuga, Φυγή.

Captiui, Αίχμάλωtοi.

Custodia, Φυλακή.

Præda, Ληίδα.

Spolia, Σκϰλα.

Obsides, Όμηροi.

Protector, Ύπερασπiσtήζ.

Auxiliatores, Σύμμαχοi.

Socij, Κοiνωνοί.

Lectio, Έκλογή.

Agmen, Τάγμα.

Expeditio, Όδονπορία.

Impedimenta, Έμπόδiα.

Prælium, Παραγαμηφiζ.

Explorator, Καtάσκοποζ.

Arma, Ὃπλα.

Armati, Όπλίtαi.

Classis, Σtόλοζ.

Armiductor, Όπλοδiδάσκαλοζ.

Fundibali, Λiθοβέλοi.

Campidoctor, Όπλοδiδάκtηζ.

Ballistæ, Καtαβεiαi.

Lorica, Θώραc.

Balteus, Ζωνη.

Galea, Περiκεφαλαία.

Clipeus, Σάκοζ.

Aquilifer, Άεtοφόροζ.

Circitus, Περiοδεία.

Cohors, Σπείρα.

________________________________________

DE CIVITATIB. ΠΕΡΙ’ ΠΟΛΕΩΝ.

Ciuitas condita, Πόλiζ έκtiσμένη.

Vrbs, Άσtυ.

Oppidum, Πολίχνiον.

Vicus, Κώμη.

Murus, Τείχοζ.

Turris, Πύργοζ.

Pinna, Ἔπαλciζ.

Moenia, Περίβολοζ.

Propugnacula, Προμαχῶνεζ.

Porta, Πύλη.

Vallum, Χαράδρα.

Via, Όδόζ.

Via publica, Ώδόζ δημοσία.

Forum, Άγορά.

Tribunal, Βήμα.

Basilica, Βασiλiκή.

Porticus, Σtοά.

Statua, Άνδρiάζ.

Imago, Είκών.

Ambulatio, Περίπαtοζ.

Curia, Βουλή.

Aerarium, Ταζεφυλάκiον.

Ars, Τέχνη.

Suburbanum, Προάσtεiον.

Carcer, Λάc.

Custodia, Φυλακή.

Cloacarius, Δεσμοφύλαc.

Popina, Πανtοπωλείον.

Cauponium, Καπηλείον.

Pistrinum, Άρtοκεπείον.

Officina, Συνεργiον.

Taberna, Έργασtήρiον.

Textrinum, Κουρείον.

Cripta, Βαίγη.

Quadruuium, Άμφοδον.

Platea, Άγυiά.

Ruga, Ῥύμη.

Angiportus, Σπενωπόζ.

Transitor, Πάροδοζ.

Biuium, Δίοδοζ.

Triuium, Τρίοδοζ.

Ascensum, Άνάβασiζ.

Descensum, Καtάβασiζ.

Conatio, Ἔρανοζ.

Populus, Όχλοζ.

Semita, Άtραπόζ, Τρίβοζ.

Tramis, Δίοδοζ.

Furnus, Ίπνόζ.

Fumarium, Καπνοδοχείον.

Horti, Κήποi.

Publicum, Δημόσiον.

Locus salubris, Ύγεiνόζ tόποζ.

Cuttina, Ἔμβασiζ.

Perfusorium, Περiχυtήρiον.

Balneum, Βαλανείον.

Asacella, Άφiδρωtήρiον.

Fullonium, Γναφείον.

Sutrinum, Σκύtiνον.

Macellum, Κρεωπωλείον.

A litorium, Λαχαiοπωλείον.

Perfusorium, Έπiχυtήρiον.

Seplatiarium, Μυροπώλiον.

Mons, Όροζ.

DE VENTIS, ΠΕΡΙ’ ΆΝΈΜΩΝ.

Ventus, Άνεμοζ.

Venti, Άνεμοi.

Flatus, Πνοή.

Flat, Πνέεi.

Sufflat, Φυσσά.

Vulturnus, Εῦροζ.

Auster, Νόtοζ.

Fauonius, Ζέφυροζ.

Aquilo, Βορέαζ.

Africus, Λίy.

Terrester, Άπόγαiοζ.

Strepitus, Γόφοζ.

Clamor, Βοή.

Sonus, *)=ηχοζ.

________________________________________

Terræmotus, Σεiσμόζ.

Iatus, Χασμα.

Procella, Καtαiγίζ.

Septentrio, Άπαρκίαζ.

Subsolanus, Άφηλiώtηζ.

Circis, Κiρκίαζ.

Equalis, Χώροζ.

Turbines, Θύελλαi.

Eurus, Εῦροζ.

DE NAVIGATIONE, ΠΕΡΙ’ ΝΑΥΤΙΛΊΑΖ.

Nauigatio, Ναυtiλία.

Portus, Λiμήν.

Naualia, Νεώρiα.

Mare tranquillum, Θάλασσα γαληνή.

Litus, Αίγiαλόζ.

Fluctus, Κύμαtα.

Insula, Νήσοζ.

Vnda, Κλύδων.

Arena, Άμμοζ.

Nauis, Ναϰζ.

Longa, Μακρά.

Piscatoria, Άλiευtiκή.

Tutela, Παράσημον.

Carina, Τρόπiζ.

Remus, Κώπη.

Puppis, Πρύμνη.

Antemna, Κέραζ.

Arbor, Δένδρον.

Funes, Σχοiνία.

Vela, Άρμένα.

Segestrum, Δiφθέρα.

Sentina, Άνtλία.

Nauta, Ναύtηζ.

Vector, Έπiβάtηζ.

Onus, Γόμοζ.

Ripa, Όχθη.

Fluuius, Ποtαμόζ.

Pons, Γέφυρα.

Iterum

DE NAVIGATIONE, ΠΕΡΙ’ ΠΛΕΎΣΕΩΖ.

Nauigatio, Πλοϰζ.

Mare tranquillum, Θάλασσαγαληνή.

Tempestas, Ζάλη.

Spuma, Άφρόζ.

Fluctus, Κϰμα.

Portus, Λiμήν.

Traiectus, Δiαπέραμα.

Litus, Αίγiαλόζ.

Nauis, Πλοίον.

Carina, Τρόπiζ.

Malus, Ίσtόζ.

Antemna, Κέραζ.

Velum, Ίσtίον.

Trocleæ, Έπiδρομίδεζ.

Funes, Έπiχοίνiα.

Armamenta, Άρμενα.

Ancora, Άγκυρα.

Gubernaculum, Αύχένεζ.

Gubernacula, Πηδάλiα.

Gubernator, Κυβερνήtηζ.

Proteta, πρωρεύζ.

Mercator, Ἔμποροζ.

Vector, Έπiβάtηζ.

Remus, Κώπη.

Negotiator, πραγμαtευtήζ.

Sentina, Άνtλία.

Puppis, πρύμνη.

Remiges, Κωπηλάtαi.

Lapides, Λίθοi.

Lapilli, Λiθάρiα.

Cuneus, Σφήν.

Maceria, Τρiγχόζ.

Textrinum, Γiρδοποίον.

Cauerna, Τρώγλα.

Androna, Άνδρών.

Culina, Μαγεiρείον.

Granarium, Σitοβολών.

Horologium, Ώρολόγiον.
________________________________________

Arbor, Ίσtόζ.

Carina, Τρόπiζ.

Prora, Πρώρα.

Onus, Γόμοζ.

DE PISCIBVS, ΠΕΡΙ’ ΊΧΘΎΩΝ.

Piscis, Ίχθύζ.

Lupus, Λάβραc.

Bucini, Κήρυκεζ.

Polypus, Πολύπουζ.

Anguila, Ἔγχελiζ.

Mulus, Τρίγλη.

Asellus, Ώνίσκοζ.

Sepia, Σηπία.

Gobio, Γωβiόζ.

Lolligo, Τευθίζ.

Aurata, Χρϰσοφρυζ.

Capito, Κέφαλοζ.

Dehtex, Κοδόνοc.

Locusta, Κάραβοζ.

Iterum

DE PISCIBVS, ΠΕΡΙ’ ΊΧΘΎΩΝ.

Piscis, Ίχθύζ.

Thynnus, Θύννοζ.

Lupus, Λάβραc.

Mugilis, Κεσtρεύζ.

Ræa, Βαtίζ.

Murena, Σμύραiνα.

Asellus, Ώνίσκοζ.

Solea, Βούγλωσσοζ.

Rubelliones, Έρυθρίνοi.

Mullus, Τρίγλα.

Scarus, Σκάροζ.

Aurata, Κρύσοφρυζ.

Anguila, Ἔνχελiζ.

Polypus, Ώκtάπουζ.

Lucusta marina, Κάραβοζ.

Apua, Άφύη.

Delfinus, Δελφίνοζ.

Testudo, Χελώνη.

Vitulus marinus, Φώκη.

Turdus, Κίχλα.

Vmbra, Σκiά.

Saxatiles, Φεκiζ.

Turpido, Νάρκη.

Tructa, Τρώκtηζ.

Sardina, Θρίσσα.

Mustela, Γαλενή.

Perca, Πέρκη.

Silurus, Γλάνiοζ.

Coruus, Κορακίνοζ.

Lolligo, Τευθίζ.

Sepia, Σηπία.

Cancer, Καρκίνοζ.

Musculi, Μύεζ.

Ostrea, Τήθεα.

Salsamentum, Τάρiχοζ.

Scorpios, Σκορπίοζ.

Albula, Ίκtαρά.

Salmo, Άttακεύζ.

Belua marina, Κήtοζ.

Capito, Κέφαλοζ.

Rubri, Έρυθρίνοi.

Catelli, Γαλεοί.

Oclata, Μεμάνουροζ.

Murices, Κήρυκεζ.

Gobio, Κωβiόζ.

Scillæ, Καρίδεζ.

Balæna, Φώλη.

Murina, Άλμη.

Lacerti, Κολοί.

Pelamides, Πολiπόζ.

Melmarinum, Άφύαi.

Concilæ, Δάνδεζ.

________________________________________

DE AGRICVLTVRA, ΠΕΡΙ’ ΓΕΩΡΓΊΑΖ.

Ager, Άγρόζ.

Casa, Καλύβη.

Silua, Ὗλη.

Lucus, Άλσοζ.

Segetes, Άρουραi.

Spica, Σtάχυζ.

Frumentum, Πυρόζ.

Triticum, Σίtοζ.

Ordeum, Κρiθή.

Lenticula, Φακή.

Cicer, Έρέβiνθοζ.

Papauer, Μήκων.

Pratum, Λεiμών.

Foenum, Χόρtοζ.

Mannue, Δέσμη.

Vindemia, Τρυγηtόζ.

Torculare, Ληνόζ.

Granatium, Σitοβολών.

Ortum, Κήποζ.

Rusticæ, Άγροiκοi.

Operarij, Έργάtαi.

Fossor, Σκαφεύζ.

Grex, Άγέλη.

Pastor, Ποiμήν.

Saltuarius, Άγροφύλαc.

Circitor, κελευtήζ.

Iterum

DE AGRICVLTVRA, ΠΕΡΙ’ ΓΕΩΡΓΊΑΖ.

Agricultura, Γεωργία.

Ager, Άγρόζ.

Salubris, Ύγεiνόζ.

Predium, Χωρίον.

Possessiones, Κtήμαtα, Χώρα.

Regio frugifera, fertilis, Χώρα καρποφόροζ, εὓφοροζ.

Iugera, Πλέθρα.

Nemus, Νάπη.

Pascua, Νομή.

Pratum, Λεiμών.

Silua, Ὗλη.

Saltus, Δρυμοί.

Campus, Πεδίον.

Mons, Όροζ.

Speculatio, Σκοπiή.

Præceps, κρημνόζ.

Vallis, κοiλάζ.

Colles, Βουνοί.

Terminus, Ὃροζ.

Fines, Όρiα.

Spelunca, Σπήλαiον.

Saxa, Πέtρα.

Ripa, Όχθοζ.

Precipitra, κρημνοί.

Glebæ, Βῶλοi.

Lucus, Άλσοζ.

Semen, Σπέρμα.

Seminatio, Σπόροζ.

Spicæ, Σtάχυεζ.

Seges, Λήi+ον.

Fructum maturum, immaturum, καρπόν ώρiμον, άωρον.

Messis, Θερiσμόζ.

Messores, Θερiσtαί.

Mannæ, Δέσμαi.

Manipuli, Δράγμαtα.

Aceruus, Θημών.

Granatium, Σitοβολών.

Granum, κόκηεζ.

Frumentum, Σίtοζ.

Ordeum, κρiθάρiον.

Spelta, Όλυρα.

Alica, Χόνκροζ.

Legumen, Όσπρiον.

Faba solida, κύαμοζ.

Faba fresa, Έρεγμόζ.

Lenticula, Φακή.

Pesum, Πiσόζ.

Cioer, Έρέβiνθοζ.

________________________________________

Milium, Κέγχροζ

Aerum, Ώροβοζ.

Viccia, Άφάκη.

Auena, Βρόμοζ.

Lupini, Θέρμοi.

Fenumgræcum, Τήλiζ.

Papauer, Μήκων.

Git, Μελάνθiον.

Fenum, Χόρtοζ.

Paleæ, Άχυρα.

Fenile, Χορtοβολών.

Herba, Βοtάνη.

Columbare, Περiσtερεών.

Vilicus, Οίκονομοζ.

Saltuarius, Άγροφύλαc.

Colonus, Γεωργόζ.

Rusticus, Άγροiκοζ.

Circitor, Κυκλευtήζ.

Exactor, Άπαitηtήζ.

Operarius, Έργάtηζ.

Mercenarius, Μiσθωtόζ.

Indigena, Έγχώρiοζ.

Aratrum, Άροtρον.

riuus, Ῥείθρον.

Carrum, Ἃμαcα.

Timo, Ῥυμόζ.

Iugum, Ζυγόν.

Rotæ, Τρογοί.

Cantus, Έπίσωtρον.

Betus, Παλαiόν.

Axes, Άcονεζ.

Capsum, Πλενθίον.

Ferramenta, Έργαλεία.

Vinitor, Άμπελων.

Putatores, Κλαδευtαί.

Fossores, Σκαφευtαί.

Vinitores, Άμπελουργοί.

Vindemiatores, Τρυγηtαί.

Propagatio, Προκαtορυήμόζ.

Vua, Σtαφυλή.

Racemus, Βόtρυζ.

Maturum, *(/ωρiμον.

Immaturum, Άωρον.

Grana, Ῥῶγεζ.

Cofinus, Κόφiνοζ.

Cisterna, Δεcαμενή.

Calcatorium, Ληνόζ.

Mustum, Γλεϰκοζ.

Dulci, Πίθοi.

Oliuetum, Έλαiών.

Vindimia, Τρυγηtόζ.

Vindimiat, Τρυγάtαi.

Horri, Κήποi.

Areæ, Πρασiαί.

Apiarium, Μελiσσαiόν.

Apes, Μέλiσσαi.

Mel, Μέλi.

Pomerium, Παράδεiσοζ.

Pastor, Ποiμήν.

Caprarius, Αίπόλοζ.

Subulcus, Συοφορβόζ.

Porcarius, Χοiροβοσκέζ.

Asinarius, Ώνηλάtηζ.

Equiriarius, Ίπποκόμοζ.

Armentarius, Βουκόλοζ.

Armenta, Βουκόλiα.

Bobile, Βούσtασiζ.

Equile, Ίππόσtασiζ.

Ouile, Ἔπαυλiζ αiλέαi.

Auriga, Ήνίοχοζ.

Agitator, Έλαtήρ.

Vomer, Ὗνiζ.

Stumbulum, Κένtρον.

Grex, Άγέλη.

Gregarius, Άγελάρχηζ.

Tubera, Ύδνα.

Vadus, Δiάβασiζ.

Torrens, Χείμάρουζ.

Flumen, Ποtαμόζ.

Fons, Πηγή.

Puteum, Φρεάρ.

Molinea, Ύδραλέσiα.
________________________________________

DE ARBORIBVS, ΠΕΡΙ’ ΔΈΝΔΡΩΝ.

Rami, Κλάδοi.

Folia, Φύλλα.

Laurus, Δάφνη.

Edera, Κiσσόζ.

Pinus, πίtυζ.

Sappinus, πεύκη.

Mitta, Μυρσίνη.

Pirum, Άπiον.

Pruna, Κοκκύμηλα.

Nux, Κάρυον.

Ficus, Συκή.

Sorbus, Μελάνδρυζ.

Vrairone, Κόμαροζ.

Buxus, Πύcοζ.

Malum, Μήλον.

Palma, Φοίνic.

Vlmus, Πtελέα.

Salice, Ίtέα.

Vinea, Άμπελοζ.

Vitis, Κλήμα.

Oliua, Έλαία.

Arundo, Κάλαμοζ.

Mora, Συκάμiνα.

Populum, Αἲγεiροζ.

Quercum, Δρύζ.

Ilice, Πρίνοζ.

Iterum

DE ARBORIBVS, ΠΕΡΊ ΔΈΝΔΡΩΝ.

Arbores, Δένδρεα.

Radices, Ῥίζαi.

Rami, Κλάδοi.

Frondes, Κλῶνεζ.

Virgæ, Ῥάβδοi.

Folia, Φύλλα.

Fructum, Καρπόζ.

Sarmenta, Κλήμαtα.

Vitis, Άμπελοζ.

Oliua, Έλαία.

Palmone, Φοίνic.

Ficus, Συκή.

Nux, Καρύα.

Perum, Άπiον.

Cornua, Κέραtε.

Auolana, Λεπtοκάρυα.

Melesperum, Μελωφiλα.

Iuniperum, Άρκευθίζ.

Laurum, Δάφνη.

Myrta, Μύρtη.

Cypressum, Κυπάρiσσον.

Buxum, Πύcοζ.

Pinus, Πίtυζ.

Nucispinea, Σtρόβiλοi.

Pupules, Αἲγεiροζ.

Abies, Έλάtη.

Quercus, Δρύζ.

Fraxinum, Μελέα.

Salix, Ίtέα.

Acer, Σφένδαμνοζ.

Vlmus, Πtελέα.

Edera, Κiσσόζ.

Ilix, Πρίνοζ.

Sabucus, Άκtή.

Cortix, Φλοiόζ.

Malum, Μήλον.

Persicum, περσiκόν.

Cetreum, Έσπερίζ.

Citoneum, Κυδώνiον.

Malum granatum, Ῥόα.

Prunum, Κοκκυμηλέα.

Sorba, Οῦα.

Ceresium, Κεράσiον.

Amigdalum, Άμύγκαλον.

Castaneæ, Λόπiμα.

Lentiscum, Σχίνοζ.

Picea, Πίσσα.

Fauum, Φεύλοζ.

Caproficus, Έρiνεόζ.

Oleastrum, Άγρελαία.

________________________________________

Spina alba, Ῥάμνοζ.

Arundo, Κάλαμοζ.

Ferula, Νάρθηc.

Spinæ, Άκάνθηζ.

DE OLERIBVS, ΠΕΡΊ ΛΑΧΆΝΩΝ.

Olus, Λάχανον.

Coliculæ, Κράμβη.

Cyma, Όρμένον.

Malua, Μολόχη.

Betas, Σεϰtλα.

Rapa, Γογγύλη.

Napi, Βανσάδυζ.

Cucurbita, Κολοκύνθη.

Cucumeres, Σiκύδiα.

Lactucæ, Θρiδάκiα.

Intuba, Σέρiδεζ.

Fenuclum, Μάραθρον.

Porri, Πράσiα.

Cardi, Κυνάραi.

Menta, Ήδύοσμον.

Apium, Σέλiνον.

Ruta, πήγανον.

Iterum

DE HOLERIBVS, ΠΕΡΊ ΛΑΧΆΝΩΝ.

Holera, Λάχανα.

Hortus, Κήποζ.

Hortulanus, Κηπουρόζ.

Viridia, Χλωρά.

Holusmarinum, Θαλασσόκραμβον.

Vniones, Κακούβαi.

Origanum, Ώρίγανον.

Vrtica, Κνίδη.

Malua, Μολόλη.

Betæ, Σεύtλiα.

Radix, Ῥάφανοζ.

Lactuca, Θρίδαc.

Intibum, Σέρiζ.

Cucrbita, Κολοκύνθη.

Pepo, πέπων.

Rapa, Γογγύλη.

Napus, Βουνίαζ.

Pastinacæ, Σtαφiλίνοi.

Porrum, capitatum, πράσον Κεφαλωtόν.

Alium, Σκόρδον.

Cæpa, Κρόμμυον.

Fasioli, Άόβiα.

Cardus, Κυνάρα.

Asparagos, Άσπάραγοζ.

Asparagi, Μυάκανθοi.

Puleium, Γλέχον.

Pumex, Βαίοζ.

Sinapi, Σiνάπiον.

Anethum, Άνηθου.

Satureia, Θύμβρα.

Apium, Σέλiνον.

Ruta, Πήγανον.

Caules, Κράμβαi.

Menta, Ήδύοσμον.

Nepeta, Καλαμίνθη.

Eruca, Εὓζωμον.

Feniculum, Μάραθρον.

Cirifolium, Κηρίφυλλον.

Atriplex, Άνδράφαc.

Escatia, Τρώciμα.

Sisamum, Σίσαμον.

Ocimum, *)/ωκiμον.

Libisticum, Λiβυσtiκόν.

Papauer, Μήκων.

Ambuuia, Κiχώρiον.

Apiastrum, Γευδοσέλiνον.

Condimenta, Άρtόμαtα.

Cyminum, Κύμiνον.

Coliandrum, Κολίανδρον.

Trifolium, Τρίφυλλον.

Fenumgræcum, Τήλυζ, Χεtίκερον.

Plantago, Άρνόγλωσσον.

Herba, Βοtάνη.

________________________________________

Iuncum, Σχοίνοζ.

Aedum, Άείζωον.

Faratalia, Σύνκοπtα.

Cucumeres, Σiκύδiα.

DE AVIBVS, ΠΕΡΊ ΏΡΝΈΩΝ.

Auis, Όρνεον.

Aquila, Άtόζ.

Vulturius, Γύy.

Pauo, Ταόζ.

Anser, Χήν.

Ciconia, Πελαργόζ.

Mergus, Αἲθυiα.

Apis,, Μέλiσσα.

Musca, Μυία.

Coruus, Κόραc.

Cornicla, Κορώνη.

Erundo, Χελiδών.

Turdus, Κίχλα.

Merulus, Κόyiχοζ.

Passer, Σtρουθίον.

Anatis, Νήσσα.

Columbs, περiσtερά.

Mutacilla, Σεiσοπυγίζ.

Sturnus, Γάροζ.

Cicada, Τέttic.

Coturnix, Όρtυc.

Luscinius, Άηδών.

Regaliolus, Βασiλίσκοζ.

Acceptor, Ίέραc.

Ficedula, Συκαλίζ.

Gabia, Γαλεάγρα.

Miluus, Ίκtίνοζ.

Pica, Κίσσα.

Iterum

DE AVIBVS, ΠΕΡΊ ΟΡΝΈΩΝ.

Auis, Όρνεον.

Aquila, Άtόζ.

Vultor, Γύy.

Pauo, Ταόζ.

Ansera, Χήν.

Olor, Κύκνοζ.

Ciconea, Πελαργόζ.

Grus, Γέρανοζ.

Mergus, Έρωδiόζ.

Coruus, Κόραc.

Cornix, Κορώνη.

Gragulus, Κολοiόζ.

Noctua, Γλαύc.

Accipiter, Ίέραc.

Pullus, Νεοttόζ.

Gallina, Όρνiζ.

Gallus, Άλέκtωρ.

Vespertilio, Νυκtερίζ.

Hirundo, Χελiδών.

Pica, Κίσσα.

Lucinius, Άηδών.

Palumbus, Φάσσα.

Anes, Νήσσα.

Picusmartius, Δρυοκόλαy.

Cuculus, Κόκκυc.

Vpupa, Ἔποy.

Turtur, Τρυγών.

Merulus, Κόσσυφοζ.

Acceia, Άσκαλώφη.

Cardelus, Άκανθυλίζ.

Columba, Περiσtερά.

Nidus, Νεοσσiά.

Passer, Σtρουθόζ.

Fringillus, Σπίνοζ.

Sturnus, Γάροζ.

Mutacilla, Σεiσοπυγίζ.

Regius, Βασiλίσκοζ.

Ficedula, Συκαλίζ.

Cicada, Τέttic.

Miluus, Ίκtίνοζ.

Apis, Μέλiσσα.

Lucusta, Άκρίζ.

Musca, Μυία.

Tinia, Ση’ζ, καί Βρωtήρ.

Cimex, Κύρiζ.

Pulix, Γύλλοζ.

Pinnæ, Πtερά.

Alæ, Πtέρυγεζ.

Rustrum, Ῥύγχοζ.

Pulluli, Νεοσσοί.

Vespæ, Σφήκεζ.

Ossifragus, Οσtοκόραc.

Bubo, Νυκtοκόραc.

Perdix, Πέρδic.

Alcion, Άλκυών.

Bardea, Κορυδαλλόζ.

Anima, Γυχή.

Tabanus, Μύωy.

Vespertilio, Νυκtερίζ.

Attagena, Αttαγάζ.

Culex, Κώνωy.

Bardaia, Κορυδαλόζ.

Quercedulus, Βοσκάζ.

Mergulæ, Αἲθμα.

Papilio, Εσπλiη.

Scarabaius, Κάνθαροζ.

DE BESTIIS, ΠΕΡΙ’ ΘΗΡΊΩΝ

Bestia, Θηρίον.

Bestiæ feræ, Θήρεζ ἅγρiαi.

Vulpis, Άλώπηc.

Leo, Λέων.

Leopardus, Πάρδαλiζ.

Vrsus, Άρκtοζ κλiαρίσοζ.

Lupus, Λύκοζ.

Canis, Κύων.

Inductor, Έμβiβασtήζ.

Index, Μηνυtήζ.

Elephantus, Ελέφαζ.

Aper, Σύαγροζ.

Ceruus, Ἔλαφοζ.

Inuleus, Νεβρόζ.

Caprea, Δοήκάζ.

Taurus, Ταϰροζ.

Vitulus, Μόχοζ.

Pullus, Πῶλοζ.

Sus, Τυζ.

Malalis, Τομίοζ.

Ouis, Πρόβαtον.

Equus, Ίπποζ.

Equa, Φορβάζ.

Vacca, Δάμαλiζ.

Aries, Κρiόζ.

Agnus, Άρνίον.

Capra, Αίc.

Hedus, Ἔρiφοζ.

Hircus, Τράγοζ.

Pecora, Θρέμμαtα.

Scrofa, Γρόμφαiνα.

Porcellus, Δέλφαc.

Grex, Άγέλη.

Lups cerualis, Θώζ.

Lepus, Λαγωόζ.

Cattus, Λἲλουροζ.

Ichneumon, Ίχνεύμων.

Caprifer, Αἲγαγροζ.

Simius, Πίθηκοζ.

Iricius, Έχίνοζ.

Rana, Βάtραχοζ.

Formica, Μύρμηc.

Formicæ, Μυρμηδόνηζ.

Surix, Μϰζ.

Mustela, Γαλή.

Camelus, Κάμηλοζ.

Pathera, Πανθήρ.

Tigris, Τίγρiζ.

Canis venaticus, Κύων θηρευtήζ.

Canis vestigator, Κύων ίχνευtήζ.

Catulus, Σκύλαc.

Lupa, Λύκαiνα.

Asinus, Όνοζ.

Mulus, Ήμίονοζ.

Bos, Βούδiον.

Mansuetus, ’Ήμεροζ.

Lea, Λέαiνα.

________________________________________

Porcus, Χοίροζ.

Strutio, Σtρουθοκάμηλοζ.

Talpa, Άσφάλαc.

DE ÆDIBVS, ΠΕΡΊ ΝΑὮΝ.

Aedes, Ναόζ.

Sacrum, Ίερόν.

Vestibulum, Πρόναον.

Ara, Βωμόζ.

Sacrificium, Θυσία.

Hostia, Θϰμα.

Turibulum, Θυμiαtήρiον.

Corona, Σtέφανοζ.

Simulacra, Κόανα.

Imagines, Είκόνεζ.

Dona, Χάρiσμα.

Sacerdos, Ίερεύζ.

Popinarius, Θύtηζ.

Victimarius, Μοχοtόμοζ.

Diuinus, Μάνtiζ.

Hariolus, Προφήtηζ.

Edituus, Νεωκόροζ.

Tus, Λίβανοζ.

Augur, Οίων iσtήζ.

Flamen, Πείροσiζ.

Pontifex, Ίερομνήμων.

Fetiales, Σπονδοφόροi.

DE MAGISTRATIBVS, ΠΕΡΙ’ ΆΡΧΌΝΤΩΝ.

Magistratus, Άρχων.

Princeps, Πρωtοπολίtηζ.

Rex, Βασiλεύζ.

Rgina, Βασίλiσσα.

Imperator, Αύtοκράtωρ.

Augustus, Σεβασtόζ.

Senatus, Σύνκληtοζ.

Senator, Συνκληtiκόζ.

Consul, Ὗπαtοζ.

Proconsole, Άνθύπαtοζ.

Præfectus, Ἔπαρχοζ.

Prætor, Σtραtηγόζ.

Proprætore, Άνtiσtράtηγοζ.

Consularis, Καθολiκόζ.

Rationalis, Λογiκόζ.

Curator, Φρονtiσtη’ζ, καi’ Λογiσtήζ.

Dux, Ήγεμών.

Questor, Ταμίαζ.

Legatus, Πρεσβευtήζ.

Censor, Τiμηtήζ.

Aedilis, Άγορονόμοζ.

Iudex, Κρitήζ.

Tribunusplebis, Δήμαρχοζ.

Scriba, Γραμμαtεύζ.

Designator, Έπίσημοζ.

Descriptor, Δiαγραφεύζ.

Augur, Οίωνοσκόποζ.

Munerarius, Άγωνοθέtηζ.

Decurio, Βουλευtήζ.

Conuentus, Σύνοδοζ.

Paganus, Φυλέtηζ.

Curia, Βουλή.

Comitiæ, Άρχiαiρέσiα.

Designati, Έπίσημοi.

Decretum, Έπίκρiμα.

Consilium, Κοiνοβούλiον.

Edictum, Δiάtαγμα.

Lex, Νόμοζ.

Aruspex, Θύtiζ.

Pontifex, Ίερομνήμων.

Rector, Ῥαβδοϰχοζ.

Magister equitum, Ίππαρχοζ.

Flamen, Πρύtανiζ.

Publicus, Δημόσiοζ.

Quinquennalis, Πενtαεtηρiκόζ.

Reus, Ύπόδiκοζ.

Patronus causæ, Συνήγοροζ.

Iuridicus, Ιάμαζ.

________________________________________

DE MEDICINA, ΊΑΤΡΙΚΉ.

Medicus, Ίαtρόζ.

Clinicus, Κλiνiκόζ.

Vulnerarius, Τέtρωtοζ.

Herbarius, Βοtανiκόζ.

Ocularius, Ώφθαλμiκόζ.

Cura, Θεραπεία,

Circitura, Περiοδία.

Eger, Νοσερόζ.

Pulsus venæ, Φλεύtμονοζ.

Febris, Πυρεtόζ.

Febris acuta, Πυρεtόζ όcύζ.

Infirmitas, Νοθορέtηζ.

Accessio, Είσβολή.

Status, Άκμή.

Declinatio, Ύπολήγουσα.

Conduplicatio, Συναναδίπλωσiζ.

Continuatio, Συνθεσία.

Reliquiæ, Καtαλείμμαtα.

Laxamentum, Χάλασμα.

Alleuatio, Κούφiσμα.

Sine febre, Άπυρεtία.

Sinceritas, Έλiκρίνεiα.

Repetitio, Έπitροπiασμόζ.

Sudor, Ύδρώζ.

Fomentum, Ένβρόχή.

Adiuuamentum, Βοήθημα.

Medicamentum, Φάρμακον.

Frenetis, Φρενίtiζ.

Ardor, Καϰσiζ.

Capitis dolor, Κεφαλαργία.

Lateris dolor, Περiπλευμονία.

Pulmonis valitudo, Πλευρίtiζ.

Cordis valitudo, Καρδiακόζ πόνοζ.

Suffocatio, Συναγέθη.

Contractio, Παραλύσiζ.

Defectio, Λiποθυμία.

Insania, Μανία.

Tussis, Βίc.

Tabes, Τήcυζ.

Debilitas, παράλυσiζ.

Tertiana, Τρitαίον.

Quartana, Τεtαρtαίον.

Cotidiana, Καθημερiνά.

Suspecta, Ἳποttοζ.

Renium valitudo, Νεφρίtυζ.

Calculosus, Αiθiῶν.

Tormenta, Σtρανγαλίαi.

Cruditas, Απiελπεiσiα.

Splenicus, Σπληνiκόζ.

Hydropicus, Ύδρωπiκίζ.

Sanguinis missio, Φλεβοtομία.

Sectio, Δiαίρεσiζ.

Circuncisio, Περiάρεσiζ.

Vulnus, Δλείμα.

Carbunculus, Άνθρόκiον.

Vmor, Τ)χώρ.

Exarticulatio, Έcάρθρημα.

Articuli dolor, Άρθρίtiζ.

Hernia, Κήλη.

Collectio, Άπόσtημα.

Pustula, Γυδράκiον.

Acrimonia, Εcεθήμαtον.

Enisacrum, Έρυσίπελαζ.

Inflatio, Έμφύσημα.

Feruura, Φλεγμονή.

Dolor, πόνοζ.

Furunculum, Δοθiήν.

Hordiolum, Κρiθάρiον.

Sinus, Κόλφοζ.

Scabiola, Γώρα.

Vua, Σtαφυλή.

Tinea, Σήζ.

Lacrimæ, Δάκρυα.

Turbatio, Τάραχοζ.

Orbatio, Τύφλωσiζ.

Inunctio, Ἔνχρiσiζ.

Visitare, Έπiσκέyαi.

Immortalia, Άθανάσiα.

Ignis, πϰρ.
________________________________________

DE CARNE, ΠΕΡΊ ΚΡΕὮΝ.

Caro, Κρέαζ.

Porcina, Χοίρεiον.

Lactantina, Γαλαθηνόν.

Verbeticina, Προβάtεiον.

Agnina, Άρνεiον.

Caprina, Αἲγεiον.

Bubal, Βόεiον.

Vitlina, Μόχεiον.

Ceruina, Έλάφεiον.

Anserina, Χήνεiον.

Aprina, Συάγρεiον.

Crudum, Ώμόν.

Coctum, Έπtόν.

Conditum, Ήρtυμένον.

Lacte, Γάλα.

Casiuor, Τυρόζ.

Sumen, Οῦθαρ.

Vulua, Μήtρα.

Mel, Μέλi.

Lazar, Ώπόζ.

Iterum

DE CARNIBVS, ΠΕΡΊ ΚΡΕὮΝ.

Caro, Κρέαζ.

Verrina, Ὗεiνα.

Scrofina, Σκρωφέα.

Porcina, Χοίρεiα.

Bubula, Βόίνα.

Vitulina, Μόχεiα,

Vaccina, Δαμάλεiα.

Caprina, Αἲγεiα.

Hedina, Έρίφεiα.

Beruicina, Προβάtεiα.

Agnina, Άρνεiα.

Ceruina, Έλάφεiα.

Vrsina, Άρκεiα.

Leporina, Λαγῶα.

Anserina, Χήνεiα.

DE POTIONIBVS, ΠΕΡΊ ΠΌΤΩΝ.

Potio, Πόtοζ.

Vinum, Οίνοζ.

Vetus, Παλαiόζ.

Mustus, Γλεϰκοζ.

Rusticus, Ἃγροiκοζ.

Bibisti, Ἔπiεζ.

Calidum, Θερμόν.

Feruentem, Ζεσtόν.

Frigidum, Γυtρόν.

Tepidum, Χλiαρόν.

Merum, Άκραtον.

Aquatum, Ύδαρή.

Temperatum, Κεκραμένον.

Dulcem, Γλυκύν.

Succidum, Ένδύκαζον.

Iterum

DE POTIONE, ΠΕΡΊ ΠΌΤΟΥ.

Potio, Πόtοζ.

Bibere, Πίνεiν.

Aquæ, Ύδωρ.

Frigidam, Γυχρόν.

Recentem, Νεαρόν.

Temperatum, Εὓκραtον.

Feruentem, Ζεσtόν.

Vinum, Οίνον.

Vetus, Παλαiόν.

Merum, Άκραtον.

Aquatum, Ύδαρέζ.

Dulce, Τλυκύ.

Suaue, Χρησtόν.

Mustum, Γλεϰκοζ.

Campanum, Καμπανόν.

Græcanicum, Βiθυνόν.

Siculum, Σiκελόν.

________________________________________

Creticum, Έλληνiκόν.

Afrum, Άφρον.

Rusticum, Άγροiκον.

Marsicum, Μαρσiκόν.

Passum, Έyημα.

DE HABITATIONE, ΠΕΡΊ ΟΊΚΉΣΕΩΖ.

Habitatio, Οἲκησiζ.

Domus, Οίκία.

Structura, Οίκοδομή.

Paries, Τοίχοζ.

Fundamenta, Θεμέλiα.

Lapides, Αίθοi.

Harena, Άμμοζ.

Lutum, Πηλόζ.

Lateres, Πλίνθοi.

Impensa, Φύραμα.

Struitur, Οίκοδομείtαi.

Tegitur, Σtεγάζεtαi.

Calcs, Άσβεσtοζ.

Testæ, Όσtρακα.

Trabes, Δοκοί.

Tectum, Κέραμοζ, καί Σtέγοζ.

Tegulæ, Κεραμίδεζ.

Imbrices, Καλυπtήρεζ.

Subrunda, Ύπόσtεγον,

Camera, Ώροφή.

Asercli, Σtρωtήρεζ.

Ostium, Θύρα.

Ianua, Πυλών, καί Αύλή.

Cardo, Σtρόφiνc.

Limen, Ούδοζ, καί Φλiά.

Mandalus, Καtοχεύζ.

Fenestra, Θυρίζ.

Claustrum, Κλείθρον.

Compluuium, Μέσαυλον.

Pauimentum, Ἔδαφοζ.

Tesselatum, Γηφολόγημα.

Maceries, Τρiγχόζ.

Canalis, Ύδροχόη.

Cloaca, Άμάρα.

Cenaculum, Ύπερῶον.

Columnatum, Περίσtυλον.

Cubiculum, Κοitών.

Cella, Οἲκημα.

Porticus, Σtοά.

Scala, Κλίμαc.

Equile, Ίππόσtασiζ.

Præsepium, Φάtνη.

Cisterna, Δεcαμενή.

Angulus, Γωνία.

Viuarium, Ίχθυοtροφείον.

Cellarium, Ταμείον.

Solarium, Ήλiασtήρiον.

Picturæ, Ζωγραφίαi.

Tubus, Σωλήν.

Horreum, Ευδοχον, καί Άποθήκη.

Subdiual, Ὗπαiθρον.

Balineum, Βαλανείον.

Fossa, Τάφροζ.

Tabula, Σανίζ.

Scobis, Πρίσμα.

Superlimen, Ύπέρθυρον.

Vrbana, Πολitiκά.

Rusticana, Άγροiκα.

Triclinium, Τρίκλiνον.

Hiemale, Χεiμερiνόν.

Aestuale, Θερiνόν.

Stabulum, Ίππόσtασiζ.

Cella vinaria, Οίνεών.

Pergula, Περiφάνη.

Anaticla, Έπiσtροφiζ.

Fumarium, Καπνοδόχοζ.

Valuata, Δίθυρον.

Palus, Πάσσαλοζ.

Lucus, Άλσοζ.

Insula, Νήσοζ.

Prospectus, Άποyiζ.

Silanus, Κρήνη.

Testatium, Ώσtράκiον.

Lapideum, Λίθiνον.

Sera, Μοχλόζ.

________________________________________

Lignarium, Κυλοθήκη.

Focus, Λαμπροζ.

Rogus, Τάφοζ.

Sepulcrum, Τύμβοζ.

Monumentum, Μνημείον.

DE SVPPELLECTILE, ΠΕΡΊ ΈΝΔΟΜΕΝΊΑΖ.

Supellex lignea, Ένδομενία cυλίνη.

Lectus, Κλίνη.

Sponda, Ένήλαtον.

Pes, Πούζ.

Lectipedes, Κλiνόποδεζ.

Armarium, Πυργίσκοζ.

Arca, Κiβωtόζ.

Locellus, Γλωσσόκομοζ.

Orbis, Κύκλοζ.

Verticolum, Σtρόφiνc.

Sella arcuata, Θρόνοζ.

Sella curulis, Δίφροζ.

Camera, Ώροφή.

Subaurata, Ύπόχρυσοζ.

Capsa, Καμπtρία.

Tripes, Τρίπουζ.

Subsellium, Δίεδρον.

Carnarium, Κρεμασtήρiον.

Pila, Ὃλμοζ.

Cribrum, Κόσκiνον.

Magidem, Μάκtραν.

Rota, Τροχόζ.

Axis, Άcων.

Iugum, Ζυγόν.

Formæ, Καλόποδεζ.

Regula, Κανών.

Infudibulum, Χώη.

Malleum, Σφύραν .

Palus, Πάσσαλοζ.

Tudicula, Τορύνη.

Flabellum, Ῥiπiσtήρ.

Muscipulum, Μύαγρον.

Lanterna, Φανόν.

Moechulus, Ἔνφανον.

Popia, Ζωμήρυσiζ.

Sporta, Σπυρίζ.

Scopa, Σάρον.

Tendicula, Σχασtήρ.

Manubrium, Σtiλεόν.

Modius, Χοίνic.

Semodius, Ήμiχοίνiκον.

Tela, Ίσtόζ.

Telæpes, Ίσtόπουζ.

Baculum, Βακtηρiόν.

Fustis, Ῥόπαλον.

Insubulum, Ανtίον.

Radius, Κερκίζ.

Rusus, Άtρακtοζ.

Colucula, Ηλακάtη.

Verticellus, Σφόνδυλοζ.

Iniclaris, Έπίνηθροζ.

Pluteum, Παράθεμα.

Muscipula, Μυάγρα.

Alueus, Σκάφη.

Speculum, Κάtοπtρον.

Dolium, Πίθοζ.

Culcita, Τύλη,

Puluinum, Προσκεφάλαiον.

Ceruicale, Ύπαυχένiον.

Stragulum, Περίσtρωμα.

Lectica, Φορείον.

Vasarium, Σκευοθήκη.

Pondera, Σtαθμία.

Libra, Λίtρα.

Selibra, Ήμίλitρον.

Sextarium, Κέσtηζ.

Imina, Ήμίcεσtον.

Panarium, Άρtοφόρον.

Cupa, Κυyέλη.

Peluis, Λεκάνη.

Spongia, Σφόγγοζ.

Pistillus, Άλαtρίβανοζ.

Mola, Μύλη.
________________________________________

DE ARTIFICIBVS, ΠΕΡΊ ΤΕΧΝΙΤὮΝ.

Artifex, Τεχνίtηζ.

Ars, Τέχνη.

Faber ferrarius, Σiδηροκόποζ.

Faber ærarius, Χαλκεύζ.

Argentarius, Άργυροκόποζ.

Aurifex, Χρυσοχόοζ.

Figularius, Κεραμεύζ.

Sutor, Σκυtεύζ.

Lucarius, Θωρακοποiόζ.

Seplatiarius, Μυροπώληζ.

Negotiator, Πραγμαtευtήζ.

Nummolarius, Τραπεζίtηζ.

Foenerator, Δανεiσtήζ.

Leno, Λίνο.

Venator, Κυνηγόζ.

Auceps, Θυρευtήζ.

Piscator, Άλiευζ.

Fullo, Γναφεύζ.

Lanarius, Έρiουργόζ.

Textor, Ύφάνtηζ.

Plumarius, Ποiκiλtήζ.

Tinctor, Βαφεύζ.

Celaror, Τορευtήζ.

Pistor, Άρtοκόποζ.

Statuarius, Άνδρiανtοποiόζ.

Seductor, Έcανδραποδiσtήζ.

Pictor, Ζωγράφοζ.

Lapidarius, Λiθουργόζ.

Colostrarius, Κλεiδοποiόζ.

Cocus, Μάγεiροζ.

Stabularius, Πανδοκεύζ.

Balneator, Βαλανεύζ.

Hortulanus, Κηπουρόζ.

Sarcinaror, Ανέραλεζ.

Tonsor, Κουρεύζ.

Carbonarius, Άνθρεκάρiοζ,

Mulio, όνηλάtηζ.

Inaurator, Χρυσωtήζ.

Glutinator, Κολληtήζ.

Grabataris, Κλiνοποiόζ.

Laterarius, Πλiνδουργόζ.

Cornarius, Κεραοcόοζ.

Iunctor, Ζεύκtηζ.

Lutor, Ήλiασtήζ.

Lentiarius, Ώθονiακόζ.

Vulgenarius, Μοiλπόληζ.

Sagittator, Τοcευtήζ.

Scriptura, Γραφή.

Scalptor, Γλυφεύζ.

DE AVREIS, ΠΕΡΊ ΧΡΥΣΈΩΝ.

Arurum, Χρυσόν.

Aurea, Χρύσεα.

Nodus, Άμμα.

Clipeum, Άσπίδiον.

Anulus, Δακtύλiοζ.

Monile, Όρμοζ.

Armillæ, Περiχέρiα.

Veriolæ, Γελείαi.

Catena, Άλυσίδiον.

Lapilli, Λiθάρiα.

Inaures, Ένώtiα.

Gemma, Σφραγίζ.

Signaculum, Σφράγiσμα.

Vitreum, Ύάλiνον.

Carbunculus, Άνθράκiοζ.

Fibula, Πόρπη.

Bulla, Πομφόλυc.

Redimiculum, Καθεtήρ.

Discrimen, Δiάκρiμα.

Torques, Μανiάκηζ.

Ornamenta, Κοσμία.

Clipeus, Άσπίδiον.

Liliolum, Περiαυχένiον.

Classes, Τάχεiζ.

Aestimator, Ίσοyiσtοζ.

Aestimatores, Ισοyiσtαi.

Iacula, Βολίδεζ.

Tortus, Σtρόφοζ.

Lambent, Λείcουσiν.

________________________________________

Dolat, Εiσπαθi

DE ARGENTEIS, ΠΕΡΊ ΆΡΓΥΡΈΩΝ.

Argentea, Άργύρεα.

Pocula, Ποtήρiα.

Tornata, Τορευtά.

Celata, Ἔνγλυφα.

Limata, Δiαρiνηtά.

Inaurata, Περίχρυσα.

Patera, Φiάλη.

Vrceus, Σtαμνίσκοζ.

Vinarium, Οίνοφόρον.

Colum, Ίθμόζ.

Lanx, Μαζονόμοζ.

Cigni, Κύκνοi.

Cochliarium, Κοκλίορic.

Subposturium, Ύπόθημα, καi’ Ύποθηtήρiον.

Cærostatarium, Κηροφόρον.

Lucerna, Λύχνοζ.

Trulla, Ύποχεύζ.

Situla, Ύδροφόροζ.

Auriscalpium, Ώtόγλυφον.

Argentum, Άργυρον.

Pura, Λitά.

Strata, Κυσtρωtά.

Operculum, Πῶμα.

Patina, Φiάλη.

Merarium, Άκραtοφόρον.

Gustatorium, Γευσtήρiον.

Turabulum, Δiβανωtον.

DE ÆREIS, ΠΕΡΊ ΧΑΛΚΈΩΝ [ΧΑΛΚΈΩΗ].

Aes, Χαλκόζ.

Aera, Χαλκεία.

Situla, Κάλπiζ, καi’ Κάδοζ.

Candelabrum, Γυχνοϰχοζ.

Sitella, Ύδρία.

Tinnibulum, Κώδων.

Tuba, Σάλπiγc.

Amus, Άνκiσtροζ.

Aeneum, Λέβηζ.

Sartago, Τήγανοζ.

Aerugo, Ίόζ.

Statua, Άνδρiάζ.

Equestris, Ήφiπποζ.

Scutra, Χαλκίον.

Labrum, Λουtήρ.

Strigilis, Γήκtρα.

Orna, Ημίεκραμον.

Tibiæ, Αύλοί.

Festula, Σύρiγc.

Quadras, Χαλκοϰζ.

Fusile, Χωνευtόν.

Ductile, Έλκυσtόν.

Amphora, Κεράμiον.

Ampulla, Λήκυθοζ.

Ansa, Λαβή.

Acucula, Βελόνη.

Acus, Ῥαφίζ.

Spicillum, Μήλη.

Lanna, Αεπίζ.

Aquale, Ύδροχοείον.

Buccula, Ώμφάλοζ.

Cornum, Κέραζ.

DE FERRAMENTIS, ΠΕΡΊ ΣΙΔΗΡὮΝ.

Fetramenta, Σiδήρiα.

Folles fabriles, Φυσήλαtοi.

Encudo, Άημων.

Forfex, Καρκίνοζ.

Lima, Ρίνη.

Serra, Πρίων.

Martellus, Κφυρά.

Vectis ferrea, Μοχλόζ.

Ascia, Σκέπαρνον.

Terebra, Τρύπανον.

Rotabulum, Ευσκαδηζ.

Dolabra, Πελεκiζ.

________________________________________

Secur, Σήκουρεiν.

Vidobium, Δίκελα.

Graticula, Έχάρα.

Pala, Πtύον.

Clauus, Ήλοζ.

Clauis, Κλεiδίον.

Catena, Άλυσiζ.

Femella, Άμφίδρυζ.

Subula, Ώπήtiον.

Scalpellum, Σμiλίον,

Nouacula, Κυρόν.

Circulum, Κρίκοζ.

Claustrum, Κλείθρον.

Ligo, Μάκελλα.

Fetrum durum, Σtόμωμα.

Libra, Εiσtαθμον.

Arcum terebra, Εραci.

Vomer, Ὗνiζ.

Runcina, Ῥυκάνη.

Manica ferrea, Χεiρόπεδον.

Coruus, Κορακίσκοζ.

Fuscina, Τρiόδουζ.

Gladium, Κίφοζ.

Cultrum, Μάχαiρα.

DE VASIS FICTILIBVS, ΠΕΡΊ ΏΣΤΡΑΚΊΝΩΝ [ΌΣΡΑΚΙΝΩΝ].

Fictile, Ώσtράκiον.

Fictilia vasa, Ώσtρακiνα σκεύη.

Dolium, πίθοζ.

Amphora, Κεράμiον.

Lagoena, Λαγύνiον.

Olla, Κύθρα.

Operculum, πῶμα.

Pultorium, Σήρiσκοζ.

Catinum, πiνάκiον.

Clibanum, Κλίβανον.

Infudibulum, Χώνην.

DE LANEIS, ΠΕΡΊ ΈΡΊΩΝ

Lana, Ἔρiον.

Lanæ, Ἔρiα.

Nigra, Μέλανα.

Color, Χρῶμα.

Corporinum, Σωμάtiνον.

Acia, Ῥάμμα.

Pluma, Μνοϰζ.

Textile, Ύφανtόν.

Stamen, Σtήμων.

Trama, Ροδάνη.

Flocci, Κροκίδεζ.

Glomera, Αγαθίδiα.

Panicola, πηνίον.

Licium, Μίtοζ.

Fimbriæ, Κράσπεδα.

Pediculi, Άρπεδόνεζ.

Lanifica, Έρiουργόζ.

Pannus, Ράκοζ.

Simplex, Άπλοϰζ.

Duplex, Δiπλοϰζ.

Triplex, Τρiπλοϰζ.

Quadratum, Τεtράγωνον.

Rotundum, Σtροίγύλον.

Nouum, Καiνόν.

Rude, Άγναφον.

Varium, ποiκίλον.

Orciolum, Σtάμνοζ.

Subposturium, Ύπόθεμα.

Capsa, Κάπtρον.

Capsarium, Κάπtρον φόρου.

DE VESTIMENTIS, ΠΕΡΊ ΊΜΑΤΊΩΝ [ΊΜΑΤΊΟΝ].

Vestis, Ίμαtiσμόζ.

Vestimenta, Ίμάtiα.

Tenuia, Δεπtά.

Grossa, Άδρά.

Noua, Καiνά.

Trita, Τρiβακά.

Perlucida, Δiαφανή.

Leuia, Έλαφρά.
________________________________________

Tonica, Χitών.

Latusclauus, Πλαtύσημοζ.

Fasciæ pectorales, Σtηθόδεσμοi.

Capitulare, Κεφαλόδεσμον.

Reticulum, Κεκρύφαλον.

Dormitoria, Ένκοίμitρα.

Tapite, Τάπηζ.

Amiculum, Έπiκάρσiον.

Linteum, Ώμόλiνον.

Saccellum, Μαρσύπiον.

Vestiarium, Άμφίασμα.

Rudia, Άγναφα.

Polita, Γεγναμμένα.

Lota, Πεπλυμμένα.

Curata, Τεληλημένα.

Suffita, Τεθυwμένα.

Colorata, Κεχρwμαtiσμένα.

Interpota, Έπίγναφα.

Toga, Τήβενοζ.

Prætexta, Περiπόρφυροζ.

Superalia, Έπενδύtηζ.

Pallium, Πέπλοζ.

Claui, Σημεία.

Clauare, Πορφυρῶσαi.

Manicæ, Χεiρίδεζ.

Angusticlauia, Γεiχόσημα.

Pinnula, Φαiλένη.

Fascia, Σtηθόδεσμοζ.

Ventrile, Φοϰνδαμ.

Volucrum, Έίληλα.

Inuolutum, Ένεiλμένον.

Fimbriæ, Κράσποδα.

Chlamys, Χλαίνα.

Pellis lanata, Βαίtη.

Iurale, Περίκλitρον.

Velum, Περiπέtασμα.

Tersorium, Έμμαγείον.

Lintea, Οθόνiα.

Lacerna, Έφεσtρίζ.

Stola, Σtόλοζ.

Palla, Πέπλοζ.

Babylonicum, Σπiοέληζ.

Sui coloris, Ιδiόχρwμον.

Corticatum, Φυλυρίνον.

Viscinum, Κυλοiζ.

Flusculus, Κόκκοζ.

DE PELLIBVS, ΠΕΡΙ’ ΔΕΡΜΆΤΩΝ.

Pelles, Δέρμαtα.

Segestrum, Σtέγασtρον.

Calciamenta, Ύποδήμαtα.

Ligula, Γλασσίζ.

Solum, Κάσσυμα.

Corrigiæ, Ίμάνtεζ.

Soleas, Σανδάλiα.

Libellum, Σκίαδρον.

Pela, Σφαίρα.

Vtres, Άσκοί.

Ducale, Αγwγεύζ.

Scutum, Όπλον.

Scutica, Σκύtοζ.

Flagellum, Μάσtic.

Retinaculum, Ήνίαi.

Frenum, Χαλiνάρiον.

Capistrum, Φορβαία.

Balteum, Ζwσtήζ.

Antilena, Είσtεtηρ.

Stratra, Επiίππiον.

Pera, Άπiα.

Funes, Σχοiνία.

Pulueraria, Όδοχνούζ.

Cursor, Δρομεύζ.

Cingula, Ζώνη.

DE DIVITIIS, ΠΕΡΙ’ ΠΛΟΎΤΟΥ.

Diuitiæ, Πλοϰtοζ.

Pecuniæ, Χρήμαtα.

Aureæ, Χρυσά.

Argenteæ, Άργύρεα.

Eburneæ, Ελεφάνtiνα.

________________________________________

Aereæ, Χάλκεα.

Ferreæ, Εiδηρά.

Plumbeæ, Μολύβiνα.

Stagneæ, Κασσitέρiνα.

Gemmæ, Γφία.

Vestes, Ίμαtiσμόζ.

Fundi, Άγρά.

Domus, Χwρία.

Habitationes, Οίκήμαtα.

Tabernæ, Έργασtήρiα.

Familia, Οίκέtαi.

Pecora, Θρέμμαtα.

Naues, Πλοία.

Animalia, Ζῶα.

Iumenta, Κtήνη.

Greges, Άγέλαi.

Pecora, Ποiμνία.

Mancipia, Σώμαtα.

Diues, Πλούσiοζ.

Beatus, Μακάρiοζ.

Inquilini, Ἔνοiκοi.

Cubicularij, Κοitwνίtαi.

Ornatrices, Κοσμήtρiαi.

Saggittarius, Τοcευtήζ.

Strigillarius, Κυσtρόποiοζ

Textor, Ύφάνtηζ.

Saltator, Ώρχησtήζ.

Tornator, Τορνευtήζ.

Tonsor, Κουρευtήζ.

Tector tignarius, Σtεγασtη’ζ tέκtwν.

Faber ferrarius, Σiδηρiουργόζ.

Faber figulator, Κεραμεύζ.

Fullo, Γναφεύζ.

Foenerator, Δανεiσtήζ.

Furnarius, Ίπνοποiόζ.

Faber naualis, Ναυπηγόζ.

Agrimensor, Γεwμέtρηζ.

Fictor, πλάσtηζ.

Sigillarius, Άγαλμαtοποiόζ.

Aeboratius, Έλεφανtουργόζ.

Interrasor, Δiαρiνηtήζ.

Celator, Τορνευtήζ.

Bracharius, Πεtαλοποiόζ.

Purpurarius, Πορφυροπώληζ.

Tinctor, Βαφεύζ.

Seplatiarius, Μυροπώληζ.

Pigmentarius, Φαρμακοπώληζ.

Nummularius, Τραπεζίtηζ.

Valuarius, Δομοtέκtwν.

Membranarius, Δiφθεροποiόζ.

Claustrarius, Κλεiδοποiόζ.

Clauarius, Ήλοκόποζ.

Loricarius, Θwρακοποiόζ.

Vitrarius, Ύαλουργόζ.

Tabernarius, Έργασtηρiάρχηζ.

Natator, Κολυμβηtήζ.

Venator, Κυνηγέtηζ.

Altiliarius, Ορνεοtροφοζ.

Pomerarius, Ώπwροπώληζ.

Oleator, Λαχανοπώληζ.

Mulomedicus, Ίππίαtροζ.

Mulicurius, Ήμiονοκουρόζ.

Molinarius, Ύδραλέtηζ.

DE TEMPORIBVS, ΠΕΡΙ’ ΧΡΌΝΩΝ.

Tempus, Χρόνοζ.

Hora, Ώρα.

Punctum, Σtiγμή.

Momentum, Ῥοπή.

Mensis, Μήν.

Annus, Ένiαυtόζ.

Biennium, Δiεtία.

Triennium, Τρiεtία.

In futorum, Είζ tό μέλλον.

DE DIEBVS FESTIS, ΠΕΡΙ’ ΉΜΕΡὮΝ ΈΟΡΤΑΣΤΙΚὮΝ [ΒΙΩΤΩΝ].

Dies festus, Έορtή.

Feriæ, Άργίαi.

Saturnalia, Κρόνiα.

Liberalia, Δiονύσiα.

________________________________________

Neptunalia, Έφέσtiα.

Cara cognatio, Τiμησυνγένiα.

Terminalia, Ώπονtησία.

Vestalia, Θρiέαi.

Cena pura, Παρασκευή.

Nundinæ, Ένiαi.

Natalis, Γενέθλiον.

DE SPECTACVLIS, ΠΕΡΙ’ ΘΕΩΡΙὮΝ.

Spectaculum, Θεωρία.

Spectatores, Θεωρίtαi.

Theatrum, Θέαtρον,

Odiuu,, Ώδείον.

Scæna, Σκηνή.

Tubicines, Κήρυκεζ.

Pueruli, Πiεαυδη.

Coraule, Χοροαυλη.

Comoedi, Κωμὢδοί.

Citharoedi, Κiθαρὢδοί.

Saltator, Ώρχησtήζ.

Chorus, Χορόζ.

Cantatores, Τραγωδήtεζ.

Fistulator, Συρiσtήζ.

Organarius, Ύδραύληζ.

Trachidij, Τραγώ|δοi.

Plagiola, Φοtίνγεσtη.

Sibilum, Συρiγμόζ.

Stadium, Σtάδiον.

Cursores, Δρομείζ.

Luctatores, Παλαiσtαί.

Pancratiarij, Πανκραtiάροi.

Circus, Ίππόδρομοζ.

Pompa, Πομπή.

Garceres, Καμπtήρεζ.

Creta, Λεύκη.

Gradus, Βαθμόζ.

Agitatores, Ήνίοχοi.

Biga, Συνωρίζ.

Sexiunge, Έcζευciζ.

Amphitheatrum, Άμφiθέαtρον.

Bestiæ, Θηρία.

Venatores, Κυνηγοί.

Gladiatores, Μονομάχοi.

Pugnatores, Πυκtευtαί.

DE BELLARIIS, ΠΕΡΊ ΤΡΑΓΗΜΆΤΩΝ.

Bellaria, Τραγήμαtα.

Placus, Πλακοϰζ.

Subitillus, Ἔνθυtοζ.

Libus, Ενtiρiαδεζ.

Melitoma, Μελitώμαtα.

Lucunclus, Τηγανίtηζ.

Copta, Χοπtη’.

Poma, Οπύρα.

Vua, Σtαφυλή.

Vua passa, Σtαφίδεζ.

Nuclei, Σtροβίλiα.

Ficus, Σϰκα.

Garicæ, Ίχάδεζ.

Palmæ, Φοίνiκεζ.

Nuces, Καρύδiα.

Castania, Λόπiμα.

Augalanæ, Λεπtοκάρυα.

Mora, Συκάμiνα.

Pruna, Κοκύμηλα.

Pera, Άπiα.

Mala, Μήλα.

Mala granata, Ῥόαi.

Cotonia, Κυδώνiα.

Mespera, Άχαδεζ.

DE MORIBVS, ΠΕΡΊ ΤΡΌΠΩΝ.

Mores, Τρόποi.

Acceptus, Προσηνήζ.

Accusator, Καtήγοροζ.

Adrogans, Άπρόζχωροζ.

Adsertor, Εύεργέtηζ.

Adsiduus, Συνεχήζ.
________________________________________

Aduersarius, Ανtίδiκοζ.

Adulator, Έργόμωκοζ.

Aequalis, Ίσοζ.

Agilis, Γοργόζ.

Alapator, Καυχηtήζ.

Aleator, Κυβευtήζ.

Amabilis, Φiληtόζ.

Altiosus, Δύζρiγοζ.

Amator, Φiληtήζ.

Animosus, Γυχiκόζ.

Aptus, Άρμόζων.

Argutus, Εύσύσtροφοζ.

ASPER, Τραχίζ.

Attentus, Πρόσtοχοζ.

Audax, Τολμηρόζ.

Auarus, Σκνiφόζ.

Auricularius, *)ωtακουσtήζ.

Auidus, Άπλησtοζ.

Boni animi, Εὓyυχοζ.

Boni consilij, Εὓβουλοζ.

Bonus, Καλόζ.

Barosus, Σοβαρόζ.

Beneficus, Α0γαθοποiόζ.

Blandus, Κολακευtήζ.

Gloriosus, Εύκλεήζ.

Gaudens, Χαίρων.

Grassator, Λωποδύtηζ.

Gratus, Εὓχαρiζ.

Gulosus, Αίχνοζ.

Delicatus, Σπάtαλοζ.

Derisor, Έμπαίκtηζ.

Difficilis, Δύζκολοζ.

Diligens, Έπiμελήζ.

Dissertus, Αόγiοζ.

Docibilis, Εύμαθήζ.

Doctus, Πεπαiδευμένοζ.

Durus, Σκληρόζ.

Demens, Άπονενοημένοζ.

Efficax, Δρασtiκόζ.

Exactus, Άγχίνουζ.

Exul, Φυγάζ.

Iracundus, Ώργίλοζ.

Infelix, Άtυχήζ.

Zclotypus, Ζηλόtυποζ.

Elegans, Εύεiδήζ.

Inmerens, Άναίtiοζ.

Incertus, Άβέβαiοζ.

Incestus, Άσελγήζ.

Incommodus, Άχρησtοζ.

Inconstans, Άσύσtαtοζ.

Incredulus, Άπiσtοζ.

Indocibilis, Δυζμαθήζ.

Industrius, Φiλόπονοζ.

Indoctus, Άμαθήζ.

Inflatus, Πεφυσημένοζ.

Ingeniosus, Εύφυήζ.

Inhumanus, Άπάνθρωποζ.

Inimicus, Έχθρόζ.

Ingratus, Άχάρiσtοζ.

Iniustus, Άδiκοζ.

Immobilis, Άκίνεtοζ.

Innocens, Άβλαβήζ.

Impius, Άσθεβήζ.

Impostor, Έπiθέtηζ.

Inprobus, Άναiδηζ.

Inprudens, Άφρων.

Inreuerens, Άνένtροποζ.

Insulsus, Άναλοζ.

Insanus, Μαiνόμενοζ.

Insatiabilis, Άχόρtασtοζ.

Inutilis, Άχρησtοζ.

Inuidus, Φθονερόζ.

Inpotens, Άδύναtοζ.

Iocosus, Κύtράπελοζ.

Impiger, Άοκνοζ.

Cæsor, Δαρtόζ.

Callosur, Τύλων.

Calumniator, Συκοφάνtηζ.

Castus, Άγνόζ.

Celer, Ταχύζ.

Certator, Έρεθiσtiκόζ.

Certus, Άκρiβήζ.

Cessator, Σχολασtήζ.

Citatus, Ώκύζ.

________________________________________

Clamosus, Κραύγασοζ.

Cogitator, Λογiσtiκόζ.

Comestor, Καtαφαγάζ.

Commodus, Εὓχρησtοζ.

Communis, Κοiνωνiκώζ.

Concinnatus, Τέλεiοζ.

Cordatus, Εύκάρδiοζ.

Corruptor, Φθορεύζ.

Criminosus, Δiάβολοζ.

Crudelis, Ομόφρων.

Cruentus, Μiαiφόνοζ.

Cupidus, Κηνiφόζ.

Curiosus, Πολύγραμμων.

Largus, Δαyiλήζ.

Laboriosus, Κακοπαθήζ.

Laciniosus, Προυνiκόζ.

Latro, Αησtήζ.

Linens, Ήπiοζ.

Lentus, Ηρεμαίοζ.

Libidinosus, Άσελγήζ.

Litigiosus, Μάχiμοζ.

Loquax, Λάλοζ.

Lusor, Παίκtηζ.

Luxuriosus, Άσωtοζ.

Mestus, Σtυγνόζ.

Maledicus, Λοίδοροζ.

Maleficus, Κακοποiόζ.

Mansuetus, ’Ήμεροζ.

Memoriosus, Μνήμων.

Mendax, Γεύσtηζ.

Miser, Ταλαίπωροζ.

Misericors, Έλεήμων.

Miserabilis, Ελεεiνόζ.

Mitis, Μείλiχοζ.

Modulator, Μελοποiόζ.

Molestus, Οχληρόζ.

Modestus, Επiεiκήζ.

Mollis, Άπαλόζ.

Mirabilis, Θαυμασtόζ.

Muliebriosus, Γυναiμανήζ.

Murmuriosus, Γόνγυσοζ.

Mundus, Καθαρόζ.

Malus, Κακόζ.

Negligens, Άμελήζ.

Nefandus, Άπόρ(ρ)ηtοζ.

Coetus, ’Ήσυχοζ.

Nequam, πονηρόζ.

Nugatorius, Ούδαμiνόζ.

Veras, Άληθήζ.

Versutus, Κηελiόζ.

Verecundus, Αίσχυνtηρόζ.

Velox, Ταχυ’ζ.

Velocissimus, Ταχύtαtοζ.

Violentus, Βiασtήζ.

Paratus, *(/εtοiμοζ.

Parricida, παtροκtόνοζ.

Parcus, Φεiδωλόζ.

Patiens, Καρtερiκόζ.

Perfectus, Τέλεiοζ.

Peritus, Ἔμπεiροζ.

Periurus, Επίερκοζ.

Parcinosus, Φαίλοζ.

Peruersus, Επαρίσtερον.

Piger, Ώκνηρο(ζ.

Pessimus, Κάκiσtοζ.

Petulans, Αύθάδηζ.

Pius, Εύσεβήζ.

Prædo, πεiρωtίζ.

Præstans, παρεκtiκόζ.

Probus, Δόμμοζ.

Proteruus, προπεtήζ.

Pudicus, Αίσχυνtηρόζ.

Rabiosus, Λυσσώδηζ.

Raptor, Ἃρπαc.

Recesn, πρόσφαtοζ.

Religiosus, Δεiσiδαίμων.

Reuerens, Εὓενtροποζ.

Sacrilegus, Ιερόσυλοζ.

Sæuus, Χαλεπόζ.

Sapiens, Φρόνiμοζ.

Scelestus, Ανόtεγκtοζ.

Scrupulosus, Άκρiβασtήζ.

Securus, Άμέρiμνοζ.

Seductor, Άπαtηtήζ.

________________________________________

Sensatus, Νουνεχήζ.

Sibi placens, Αύtάρεσκοζ.

Sicarius, Φονεύζ.

Silentiosus, Σiγηρόζ.

Simplex, Άπλοϰζ.

Sinceris, Έλiκρίνηζ.

Sine affectu, Απαθήζ.

Sine studio, Άφiλόπονοζ.

Sine vile, Άλυποζ.

Alumnus, Θρεπtόζ.

Dominus, Κύρiοζ.

Domina, Κυρία.

Patronus, Πάtρων.

Paterfamilias, Οίκοδεσπόtηζ.

Materfamilias, Οίκοδέσποiνα.

Seruus, Δοϰλοζ.

Ancilla, Δούλη.

Verna, Οίκογενήζ.

Iuuenis, Νέοζ.

Puella, Κόρη.

Femina, Θήλεiα.

Vxor, Άλοχοζ.

Mulier, Γυνή.

Vigo, Παρθένοζ.

Concubina, Παλλακή.

Amica, Φίλη.

Petitor, Μνησtήρ,

Amicus, Φίλοζ.

Sodalis, Έσαίροζ.

Ciuis, Πολίσηζ.

Spurius, Νόθοζ.

Legitimus, Νόμiμοζ.

Adfinis, Άγχiσtεύζ.

Coniux, Σύμβiοζ.

Nupta, Γεγαμημένη,

Nouanupta, Νεογαμηtή.

Nouicius, Νεώνηtοζ.

Procurator, Έπίtροποζ.

Famula, Θεράπαiνα.

Minister, Δiάηονοζ.

Conscius, Συνίσtορ.

Subiectus, Ύποtεtαγμένοζ.

Nobilis, Ενάρεtοζ.

Obstetrix, Μαία.

Feta, Αολή.

Germanus, Γνήσεοζ.

Conlactaneus, Σύνtροφοζ.

Gener, Γαμβρόζ.

Compar, Σύνζυγοζ.

Patruus, Πάtρωζ.

Priuignus, Πρόγονοζ.

Pupillus, Ορφανόζ.

Tutor, Φρονtiσtήζ.

Liber, Έλεύθεροζ.

Conlibertus, Συναπελεύθεροζ.

Heres, Κληρονόμοζ.

Ipse, Αύtόζ.

Ipsa, Αύtή.

Abneptus, Άπόγονοζ.

Propinquus, Κηδεσtήζ.

Cliens, Πρόζφυc.

Patricius, Αύtόχθων.

Particeps, Ισόμοiροζ.

Vicinus, Γείtων.

Inimicus, Έχθρόζ.

Domesticus, Οίκείοζ.

Priuatus, Ιδiώtηζ.

Emptus, Αγοροσtόζ.

Famula, Θερόπαiνα.

Ciuis, Πελίtηζ.

Arbiter, Μεσίtηζ.

Consanguineus, Όμαiμοζ.

Subpostitius, Ύποβολiμαίοζ.

Plebeius, Δημόtηζ.

DE INSTITVTIONE ARTIS GRAMMATICÆ, ΠΕΡΙ’ ΕΙΣΑΓΩΓΉΖ ΤΕΧΝΉΖ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΉΖ.

Grammaticus, Γραμμαtiκόζ.

Ars, Τέχνη.

Lectio, Άνάγνωtiζ.

Expositio, Ἔκθεσiζ.

Emendatio, Δiόρθωσiζ.
________________________________________

Metafrasis, Μεtάφρασiζ.

Semiuocales, Ήμίφωνα.

Breuis, Κολοβά.

Longa, Μακρά.

Dictio, Φράσiζ.

Oratio, Εύχή.

Nartatio, Δiήγνμα.

Ex tempore, Έκ καυροϰ.

Meditatio, Σκέyiζ.

Membrana, Σωμώtiα.

Folium, Φύλλον.

Extremales, Έcώσtiρiζ.

Volumen, Τεϰχοζ.

Comoedia, Κωμὢδία.

Prosa oratio, Πεζόζ λόγοζ.

Partes orationis, Μέρη λόγον.

Nomen, Όνομα.

Verbum, Ῥήμα.

Participium, Μεtοχή.

Articulus, Άρθρον.

Pronomen, Ανtωνυμία.

Præpositio, Πρόβλημα.

Aduerbium, Επίρήμα.

Coniunctio, Σύνδεσμοζ.

________________________________________

Species, Είδοζ.

Genus, Γένοζ.

Numerus, Άρiθμόζ.

Figura, Τύποζ.

Casus, Πtῶσiζ.

Proprium, Κύρiον. Ένγύtερον.

Appellatiuum, Προσηγορiκόν. [Προζηγορiκόν]

Masculinum, Άρσενiκόν.

Femininum, Θηλυκόν.

Neutrum, Ούθέtερον.

Vnalis, Ένiκόζ.

Dualis, Δυίκόζ.

Pluralis, Πληθυνtiκόζ.

Simplex, Άπλοϰζ.

Composita, Σύνθεtα.

Casus sex, Πtῶσεiζ είσi’ν [όισιν].

Nominatiuus, Ώνομασtiκόζ.

Genitiuus, Γενiκόζ.

Datiuus, Δοtiκόζ.

Accusatiuus, Αίtiαtiκόζ.

Vocatiuus, Κληtiκόζ.

Ablatiuus, Άποκομiσtiκίζ.

Carmen, Ἔποζ.

Contextus, Παράφρασiζ.

________________________________________

DE SERPENTIBVS. ΠΕΡΙ’ ΈΡΠΕΤὮΝ.

Serpens, Έρπεtόν.

Basiliscus, Βασiλίσκοζ.

Draco, Δράκων.

Aspis, Άσπίζ.

Cornuta, Κεράσtηζ.

Anguis, Όφυζ.

Vipera, Ἔχiδνα.

Coluber, Όφυζ.

Siticula, Δiyiάζ.

Lumbricus, Έλμiνζ.

Sanguinarius, Αίμοπόtηζ.

Aquarius, Ύδροχόοζ.

Boa, Χέρσυδροζ.

Iaculus, Άκονtίαζ.

Cæca, Τυπλίαζ.

Harinarius, Άμμοδύtηζ.

Cicindela, Λαμπυρίζ.

Muraria, Μοίολγοζ.

Scorpius, Σκορπίοζ.

Vermis, Σκώληc.