La Torture aux Pays-Bas autrichiens pendant le XVIIIe siècle/Pièces justificatives/11
XI.
Incriminations de l’Écoutète d’Anvers et réquisitoire de torture en cause de Philippe Mertens.
(Séance de la Vierschaere du 9 mars 1792[1].)
Ticht ende conclusie voor den Heere Schepenen J.-B. Vereecken, fungerendeo als schouteth deser stad, nomine officii aenleggere
Ik segge U gevangenen op ende aen :
1. Dat gy syt eenen abominabelen schelm.
2. Dat gy gevangenen, gebordig synde van Eythuysen omtrent Remunt, ende aldaer getrouwt, die uwe geborte plaetse omtrent den jaere 1785 hebt verlaeten
3. Ende syt gaen woonen tot Ophoven omtrent Maseyk, in het graefschap Horne.
4. Dat gy gevangenen complice syt van de bende van brandbriefschryvers ende brandbriefleggers, welke sig in het voornoemd graefschap Horne, naementlyck omtrent Maeseyk voormeld, in de jaeren 1784 ende 1785 heeft opgehouden.
5. Dat gy gevangenen, des nagts, tusschen den 12sten en 13den january van der voornoemden jaere 1785, gedaen hebt den eed, welke de voorseyde bende emmers vele van de selve hebben afgelegd.
6. Te weten in eene capelle staende kort by Ophoven voornoemt, soo men van Ophoven uytkomt om naer Maeseyk te gaen.
7. Dat den voorseyden Eed bestaen heeft in Godtversaekende ende ysselyke formaliteyten.
8. Dat gy gevangenen by wegen van den opgemelden Eedt gepretendeert hebt God af ende den duyvel aen te sweiren.
9. Dat, tusschen de pretense ceremonien van den selven eed, gy gevangenen gestipuleert hebt : Dat gy den duivel lyf en ziel gaeft, soo gy imand van de voore bende soude verraeden.
10. Dat het ook in der daed gebeurt is, dat er ten jaere I785 brandbrieve geleyd syn geworden.
11. Te weten onder andere in sekere plaetse genaemd den Linkoul
12. Ende geaddresseert aen sekere Boeks Dirt, Couls Jaspar, ende Boexhalve.
13. Dat het geld, achtervolgens de voorseyde branthrieven geleyd, gelicht synde, tusschen u, gevangenen ende uwe complicen is verdeelt geworden
14. Ten huyse van uwen complice sekeren Hendrik Houben, binnen de stad Maseyk.
15. Dat gy gevangenen van het opgemeld gelt paert ende deel hebt getrocken
16. Ende daer voren genoten hebt de somme van veertig guldens.
17. Dat gy gevangenen met uwen knegt ende complice genaemt Henricus eenen brandbrief geleyd hebt ten huyse van sekeren Jan Matthys Gielen
18. Te weten in het voorhuys van den selven Gielen
19. Ende welken brandbrief ter somme van twee honderd guldens.
20. Dat gy gevangenen, in de maend january 1785, eenen brandbrief geschreven hebt aen sekeren Marten Rutten.
21. Dat gy gevangenen den laest gemelden brantbrief geschreven hebt t’uwen huyse tot Ophoven voornoemt
22. In de presentie van uwen knegt ende complice den voornoemden Henricus, uwe huysvrouwe, sekeren Gille Gerard ende Leonard Ramaeckers.
23. Dat gy gevangenen by den voornoemden brandbrief geeyscht hebt honderd guldens
24. Te brengen op sekeren tyd ende plaetse, tusschen Geystingen ende Ophoven, by den gesyden brandbrief naerder gedetermineert
25. Met bedryginge dat in gevalle die gemelde somme niet gebracht wirde, het huys ende hof van den geseyden Rutten in oeste te branden.
26. Dat gy gevangenen met uwen gemelden knegt ende complice Henricus den geseyden brandbrief gedraegen ende geleyt hebt.
27. Dat het geld ingevolge den selven brief gelegd synde, door uwen knegt ende complice den voornoemden Henricus opgehaelt is geworden.
28. Dat er ookal eenen brandbrief geschreven ende geleyd is geworden aen sekeren capityn Reynders.
29. Dal het geld door den laestgemelden brandbrief afgeperst door u gevangenen ende t’uwen huyse op sekeren nacht verdeylt is geworden tusschen vyf en twintig a ses en twintig van uwe complicen.
30. Dat, op den 28sten juny van den jaere 1785, door de Hooge Justitie van het voornoemt graefschap Horne ten laste van verschyde van uwe complicen gedraegen is decreet van apprehensie.
31. Dat verschyde van uw’s gevangenen’s complicen binnen het voornoemt graefschap Horne, om het leggen ende schryven van brandbrieven ter dood verweten ende geexecuteerd syn geworden.
32. Dat gy gevangenen, om regt kragte van het voormeld decreet niet geapprehendeert te worden, vlugtig syt uyt het voornoemd Ophoven.
33. Dat gy gevangenen ten jaere 1785 geengageert syt geweest onder pruyssischen dienst.
34. Dat gy gevangenen, naer omtrent een jaer onder den voorseyden dienst geweest te hebben, den selven dienst hebt gedeserteert
35. Ende eyndelinge met uwe vrouwe ende kinderen u hebt komen ophouden binnen dese stad.
36. Dat gy gevangenen ten jaere 1790 gewoont hebt op de Veemerkt alhier.
37. Dat gy gevangenen eenigen tyd voor Baefmisse van den jaere 1790 gekomen syt in sekeren kelder omtrent uwen huyse.
38. Dat gy gevangenen in den voornoemden kelder vindende in slaep liggen sekeren persoon
39. Aen den selven ontstolen hebt eene silvere horologie
40. Met welke horologie gy gevangenen gegaen syt by sekeren ingesetenen alhier
41. Ende op welke horologie gy gevangenen hebt weten te krygen ses guldens.
42. Dat ten jaere 1790, nevens uw’s gevangenen’s opgemelde wooninge, in een ander huys gewoond hebben den Heere ende Mevrouw Mathourné.
43. Dat gy gevangenen, op het eynde van september van den gemelden jaere 1790, de voornoemde Heer ende Mevrouwe Mathourné op eene deirelyke wyse hebt vermoort.
44. Dat gy gevangenen met een scherpstekende ende snydende instrument aen den voornoemden Heere Mathourné toegebracht hebt negen verschyde wonden.
45. Alle welke wonden den voornoemden Heer Mathourné gebracht hebben in eenen absoluten doodelyken toestand.
46. Idque in dusdaenige toestand in welken nogte de natuer nogte de konst het vermogen hadden van de dood, welke, door de menigvuldige, soo inwendige als uytwendige bloedstortingen veroorsaekt, is te kommen afweiren.
47. Dat gy gevangenen met een scherpstekende ende snydende instrument, aen de opgemelde Mevrouwe toegebracht hebt elf verschyde wonden
48. Alle welke wonden de voornaemde Mevrouwe Mathourné gebragt hebben in eenen absolueten doodelyken toestand.
49. Idque in dusdaenigen toestand, in welken nogte de natuer, nogte de konst, het vermogen hadden van de dood, welke door de menigvuldige soo inwendige als uytwendige bloetstortingen veroorsackt is, te konnen afweiren.
50. Dat gy gevangenen, de voornoemde persoonen vermoord hehbende, verschyde van hunne goederen ende effecten hebt gestolen.
51. Ende deselve in uwen oirboir hebt verklaert.
52. Dat gy gevangenen ten uytterste verdagt syt met andere misdaeden te hebben bedreven.
53. Ende want allen het gene voorseyt capitalyk strafbaer is.
Waertoe gevoegt meer andere redenen, middelen ende motiven, die Ued Eerwe ex oficio nobili vel via juris sullen gelieven te voegen ende te suppleeren.
Soo concludere ik, nomine officii, dat gy gevangenen sult hebben verbeurt uw lyf ende goed tot des Hertogs behoef, ende dat ik over u gevangenen sal rechten ende doen rechten soo ende gelyk men over dusdaenige misdaedige schuldig ende gehouden is te doen ; ende in cas van insufficientie van preuve, dat gy gevangenen gewesen sult worden tot scherpere examinatie, ubique cum expensis et misis justitiæ.
Ende protestere ik nomine als voren tegens u gevangenen te blyven op myn geheel over alle verdere mesusen ende delicten, welke gy gevangenen soude hebben bedreven, ende tot nog toe tot mynder kennisse niet syn gekomen, etc.
Nanteuil, junior.
[Archives communales d’Anvers. Vierschaerboek der stad Antwerpen van den 4 januar 1776 tot den 28 december 1792, fos 311, 312.]
- ↑ Ce document a été publié d’une manière incomplète par Poffé. Antwerpen in de XVIIIe eeuw, p. 247.