Aller au contenu

Page:Alzog - Histoire universelle de l’Église, tome 1.djvu/333

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.

glise était que le pain et le vin offerts dans l’Eucharistie (εὑχαριστἰα) étaient véritablement le corps et le sang de Jésus-Christ. Clément d’Alexandrie est tout aussi expli-

    (caro), videlicet nec Dominus sanguine suo redemit nos, neque calix Eucharistiæ communicatio sanguinis ejus est, neque panis, quem frangimus, communicatio corporis ejus est. Sanguis enim non est nisi a venis et carnibus, et a reliqua, quæ est secundum hominem substantia, qua vere factum est Verbum Dei. Sanguine suo redemit nos, quemadmodum et Apostolus ejus ait : « In quo habemus redemptionem per sanguinem ejus, remissionem peccatorum. » (Coloss. I, 14.). — Eum calicem, qui est a creatura, proprium sanguinem confessus est (Christus), ex quo auget nostrum sanguinem ; et eum panem, qui est a creatura, proprium corpus confirmavit, ex quo nostra auget corpora. » D’où Irénée conclut, V, 2, n. 3 : « Quando ergo et mixtus calix et factus panis percipit verbum Dei (id est : er verbum Dei consecratur) et fit Eucharistia sanguis et corpus Christi, ex quibus augetur et consistit carnis nostræ substantia ; quomodo carnem negant capacem esse donationis Dei, qui est vita æterna, quæ sanguine et corpore Christi nutritur et membrum ejus est ? — Quemadmodum lignum vitis depositum in terram suo fructificat tempore, et granum tritici decidens in terram, et dissolutum, multiplexque surgit per spiritum Dei, qui continet omnia, quæ deinde per sapientiam Dei in usum hominis veniunt, et percipientia verbum Dei (Matth. XXVI, 26). Eucharistia fiunt, quod est corpus et sanguis Christi : sic et nostra corpora ex ea nutrita et reposita in terram, et resoluta in ea, resurgent in suo tempore, verbo Dei resurrectionem eis donante, in gloriam Dei Patris, etc. » P. 294. — Massuet explique très-bien le sens de cette analogie : « Si, inquit, dissolutum jam triticum, fœcundante Dei spiritu, qui continet omnia, multiplex surgere possit, si divina dirigente sapientia homines triticum, ut in eorum usum veniret, in panem convertere potuerunt ; si denique panis id efficiente verbo Dei deposita panis natura potuerit in Christi corpus transmutari, an fidem superabit nostra corpora, Christi corpore nutrita, tum in terram resoluta, verbo Dei resurrectionem eis donante, eam, quam corrupta induerunt, terræ naturam exuere, ut in pristinam carnis naturam transmutentur, iterumque redeant ? » (Dissertat, præviæ in Irenæi libb. p. CXLVI sq.). — Iren. Contra hær. IV, 18, n. 5 : « Quemadmodum enim, qui est a terra panis, percipiens invocationem (ἔκκλησιν) Dei, jam non communis panis est (οὐκ ἔτι κοινὁς ἄρτος), sed Eucharistia ex duobus rebus constans, terrena et cœlesti, sic et corpora nostra percipientia Eucharistiam jam non sunt corruptibilia, spem resurrectionis habentia. » P. 251. — Voyez les remarq. Annotationes Grabii ad h. 1. dans l’appendice aux Irenœi Opp. ed. Massuet, p. 162. — Ainsi on trouve dans Irénée les trois parties essentielles du sacrifice chrétien ; προσφορά, oblatio, ἔκκλησις (ἐπίκλησις), consecratio et communio. Cf. Massuet, Dissert. præliminar. in libb. Irenæi articul. VII. de Pœnit. et Euchar. sacramentis, p. CXXXVIII sq.