Page:De Pluvinel - L'instruction du Roy en l'exercice de monter à cheval, 1629.djvu/7

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

DV ROY. VNDERVVEISVNG. 3

eſtant commandée par le plus grãd & le plus vertueux Monarque qui ay e porté ce titre dans le mõde ; Or, SIRE, pour contenter voſtre louable curioſité, elle remarquera, s’il luy plaiſt, que toutes les ſciences & les arts que les hõmes traictent par raiſon, ils les apprennent en repos, ſans aucun tourment, agitation, ny apprehenſion quelcõque : Leur eſtant permis, ſoit en la preſence, ou en l’abſence de celuy qui les enſeigne, d’eſtudier en leur particulier ce que leur maiſtre leur aura enſeigné, ſans eſtre inquietez de quoy que ce ſoit. Mais en l’exerſice de la Caualerie, il n’en eſt pas de meſme : car l’homme ne le peut apprendre qu’en montant ſur vn cheual, duquel il faut qu’il ſe revolue de ſouffrir toutes les extrauagances qui ſe peuuent attendre d’vn animal irraiſonnable, les périls qui ſe rencontrent parmy la cholere, le deſeſpoir, & la laſcheté de tels animaux, ioincte aux apprehenſiõs d’en reſſentir les effects. Toutes leſquelles choſes ne ſe peuuẽt vaincre ny éuiter qu’auec la cognoiſſance de la ſcience, la bonté de l’eſprit, & la ſolidité du iugement, lequel faut qu’il agiſſe dans le plus fort de tous ces tourmens, auec la meſme promptitude & froideur, que fait celuy qui aſſis dans ſon cabinet, taſche d’apprendre quelque chofe dans vn liure. Tellement que par là voſtre Majeſté peut cognoi-

vvunſchen konthe) crfûllet ſehen vvirdt. dievveil es durch den grosten vndt Tugent ſambstem Monarchen, als iemals einer auff der vvelt gevvefen, regiret vndt geherchet <uvird. Nun&ttwereMatectet ihrer loblichen ſorgfaltigkeitzjueygenâ~ gen ? fiUfie (ſo es ihr geliebt) betrachten vndt erwegen> dm aile aie andern e uuijfenslhafften pder "kunsten^ e uuelche die menfchen befiheiderer <uveis erlangen i mitruhe 3 ohnepein y vngelegenheit 3 noch eintge forcht 3 er- lernet vuerden konnen, die^yeil es ih- nen freij Behet^ es Jèij gleich in an- oder obvvefènheit des ienigen, der ihnenfilches vnderweifiet 3 nach ih- ren <uuohlgefallen K&fltidiren > <und ohne einige verhindernm erlernen konen *was ihnen <vonihren JS/Leifier ^uunderwifen njvorden ijt. Aber mit dem reijttens exercitio, ifi esnitalfi befichaffen: dan niemandt es erlernen mage 9 erfetzjefitchdannaufspferdt 9 <undt bilde ihm ein ^ aile njngelegenhei- ten 3 *welche man von einem vnnjer- nmjfiigen thier ZMgewarten haït, e under e worjfèn ZMfetn, als nemblich y fi herkommen <vom zjwnj von Idein mûtigkeiîs vndtfaulkeit 3 ta dos man aucbnit ettruas guts aw filchen thi~ ren zjibringen ’verhoffet. Aile di fi ertzjdte laBer kan man nit ândern tider<verhûtem 3 als mit der gûtikeit 3 der wijfenfihajft des <verftandts ,, tmdt mit einem ficharpfffinnigeniu-* dicio : derhalben mm man in aller difir muhe vndt arbeit s mit einer gleichformigen gefihvvindt-vnd kaltjînnigkeit vorfahren 3 gleich als der ienigewelcher in femem ftndier ftublein fitzjet y vndt etwas am einem buch pudiren vnd erlernen <vviL Alſo entſpringet es dahero, das ihre Maieſtet, klarlich, ervvegen, das dieſies