Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/91

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

53-54.

��Pars Secunda.

��61

��10

��i5

��20

��25

��3o

��Motûs naturâ fie animadverfâ, confiderare oportet ejus caufam, eamque duplicem : primo feilicet uni- verfalem & primariam, quse eft caufa generalis om- nium motuum qui funt in mundo ; ac deinde parti- cularem, à quâ fit ut fingulae materiae partes motus, quos priùs non habuerunt, acquirant. Et generalem quod attinet, manifeflum mihi videtur illam non aliam efle, quàm Deum ipfum, qui materiam fimul cum motu & quiète in principio creavit, jamque, per folum fuum concurfum ordinarium, tantundem motûs & quietis in eâ totâ quantum tune pofuit confervat. Nam quamvis ille motus nihil aliud fit in materiâ motâ quàm ejus modus : certam tamen & determinatam habet quantitatem, quam facile intelligimus eandem femper in totâ rerum univerfitate efle pofle, quamvis in fingulis ejus partibus mutetur. Ita feilicet ut pute- mus, cùm una pars materise duplô celeriùs movetur quàm altéra, & hsec altéra duplô major eft quàm prior, tantundem motûs efle in minore quàm in majore; ac quantô motus unius partis lentior fit, tantô motum alicujus alterius ipfi sequalis fieri celeriorem. Intelli- gimus | etiam perfeétionem efle in Deo, non folûm quôd in fe ipfo fit immutabilis, fed etiam quod modo quàm maxime conftanti & immutabili operetur : adeô ut, iis mutationibus exceptis, quas evidens experientia vel divina revelatio certas reddit, quafque fine ullâ in creatore mutatione fieri percipimus aut credimus, nullas alias in ejus operibus fupponere debeamus, ne qua inde inconftantia in ipfo arguatur. Unde fequitur quàm maxime rationi efle confentaneum, ut putemus

29 qua] quae (i"édit.).

��xxxvi.

Deum effe primariam motûs caufam : & eandem femper mo- tûs quantitatem in univerfo confervare.

�� �