Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/97

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

s 9 . Pars Secunda. 67

celeritatis & verfus eandem partem. Vifque illa débet seftimari tum à magnitudine corporis in quo eft, & fuperficiei fecundùm quam iflud corpus ab alio dif- jungitur; tum à celeritate motus, ac naturâ & con- 5 trarietate modi, quo diverfa corpora fibi mutuô oc- currunt.

Atque notandum eft, ùnum motum alteri motui aequè veloci nullo modo effe contrarium, fed propriè tantùm duplicem hîc inveniri contrarietatem. Unam

10 inter motum & quietem, vel etiam inter motûs celeri- tatem & tarditatem, quatenus fcilicet ifta tarditas de quietis naturâ participât. Alteram inter determinatio- nem motûs verfus aliquam partem, & occurfum cor- poris in illâ parte quiefcentis vel aliter moti ; atque

i5 pro ratione partis in quam corpus alteri occurrens movetur, hsec contrarietas eft major vel minor.

Ex quibus ut poffimus determinare, quo pa&o fin- gula corpora motus fuos augeant vel minuant, vel in alias partes convenant, ob aliorum corporum occur-

20 fus : oportet tantùm calculo fubducere, quantum in unoquoque fit virium, ûve ad movendum, five ad mo- tui refiftendum; ac pro certo ftatuere, illud femper, quod valentius eft, fortiri fuum effedum. Hocque fa- cile calculo fubduci pofTet, li duo tantùm corpora fibi

2 5 mutuô occurrerent, eaque e fient perfeftè dura, & à reliquis omnibus fie divifa, ut eorum motus à nullis aliis circumjacentibus impedirentur nec juvarentur ; ea enim régulas fequentes obfervarent 3 .

��XL1V. Motum non effe motui contrarium, fed quie- ti ; & determinatio- nem in unam partem, determinationi in partem oppofitam.

��XLV. Quomodo pojfit deter- minari, quantum eu jufque corporis mo- tus mutetur propter aliorum corporum occurfum ; idque per egulas fequentes.

��a. Voir t. IV, p. i85,l. 5; p. 187, 1. 12-17; et P- 396,1. 5-io. — TomeV. p. 168, et p. 405, 1. 6. — Voir aussi t. IX, p. 89 et suiv. de la traduction françr ise des Principes, et p. 327.

�� �