Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, XII.djvu/174

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

ij6 Vie de Descartes.

du mouvement, de l'être, de la perfection même ; on raison- nait sur le contingent et sur le nécessaire, lequel était la cause première; et on ne distinguait pas entre le dedans et le dehors, les choses et l'esprit. Avec notre philosophe, il ne s'agit plus que de la pensée dans l'exercice raisonné de ses fonctions, dont

» tum eit apud Theologos, vt ipfum negare non folùm temerarium, fed » etiam parùm tutum in fide lit. . . »

a Sunt autem quinque potiflîmùm rationes (vt alias minus prœcipuas » praetermittamus), quibus Deum elTe ^ 27o/?er iorj demonftrari pofle docet » S. Tho. I. p. q. 2. art. 3. »

« Prima ducitur ex motu. Cùm enim quicquid mouetur, ab alio » moueatur, quod & ipfum moueri neceffe fit, idque ab alio : nec fas fit » in infinitum progredi, quia fie | non effet primum mouens : neceffe eft » deuenire ad aliquod primum mouens, quod caetera moueat, immotum : » quod Deus eft. »

« Secunda fumitur ex ratione caufœ efficientis. Ordo quidam eft cau- » l'arum efficientium, ita vt primum fit caufa medii, & médium vltimi : » quo fit vt fublato primo non fit médium nec vltimum : quod cùm fit » ablurdum, neceire eft in génère caufarum efficientium dari primum, » quod eft Deus optimus maximus. »

Tertia ex pojjibili & necejfario. Cùm enim ea quae lunt poffibilia non » lint neceffariè, & tamen effe poftînt : débet admitti ens aliquod neceffa- » rium, per quod ea quae funt poflîibilia, cùm non eftent, caeperint eftè : » quod quidem ens neceffarium fit caufa fuae neceflTitatis, ne detur pro- » ceflus in infinitum. »

« Quarta ex gradibus perfeâionum. Cùm enim detur in rébus creatis » magis & minus bonum, verum, nobile : débet efl'e aliquid optimum, » veriiïimum, nobilifiimum, quod fit menfura bonitatis, veritatis & nobi- » litatis cœterorum omnium, ac proinde quod fit fummè ac infinité ens, » ideoque caeterorum omnium entium caufa : quod eft Deus optimus » maximus. >>

« Quinta ex gubernatione rerum. Cùm enim res omnes naturales » etiam omnis cognitionis expertes propter finem operentur, nec fe ad » illum dirigere valeant, & tamen ab illo minime aberrent : necefte eft » vt fit aliquod fuprcmum intelligens, quod illas omnes ad fuum finem » dirigat. »

« Caiterum, quia prima ratio nititur axiomatc, iuxta Ariftotelis dogma >> quidem indubitato, fed tamen abfolute dubio, & fortaffe minus | pro- » babili : polVet loco iftius prima; rationis qua; aftertur à D. Tho. ifta » fupponi : nempe, Nihil habet effe à fe, fed ab alio : quare ne detur » progreffus in infinitum, dandum aliquid eft quod à nullo alio, fed à » feipfo habeat effe, ac proinde fit naturâ fuâ increatum & aeternum : » quod eft Deus. » (Pag. ri5-ii7, 2' édit,, i6ii.)

�� �