Page:Leibniz - Die philosophischen Schriften hg. Gerhardt Band 2.djvu/214

La bibliothèque libre.
Cette page n’est pas destinée à être corrigée.

Seibnig an bc îšclber. 201

X.

  • leibuig au be Qšolber *).

Hanoverae -ga Januar 1700.

Haesi nonnihil in intelligenda difficultate quam Tibi superesse circa actionis sestimationem ostendis, sed tandem tamen fontem ejus.detexisse mihi videor non sine spe obstruendi. Convenit inter nos actiones esse in ratione composita potentiarum et temporum, quod etiam interdum sic exprime, ut dicam actiones esse in ratione composita intensionum (quas praestantias vocas) et extensionum seu diffusionum. Sed baec diffusio, quemadmodum mox dicam, duobus modis intelligi potest, respectu temporis et respectu loci. Porro alio sensu dicimus perfectionem agentis vel potentiam tempore sestimari, alio sensu actionis extensionem : actiones quibus idem spatium pèreursum est, sunt in ratione temporum impensornm sed reciproca, potentiae autem quibus idem spatium pèreursum est, sunt in ratione impensornm temporum reciproca duplicata. Sed actiones quarum cadem potentia vel intensio est, sunt in ratione temporum simplice et directa.

Et hoc postremo sensu verissimum est quod mecum affirmas, inten.

  • ) Qcibnig bat bem üntmuric bicics êdprcibms folgenbc Bufammeuflcflung tnorausgcidfidtz

’ I) Actiones sunt in ratione composite potentiarum et temporum. (2) Actiones sunt in ratione composite effectuum et velocitatum. (3) Elïectus seu spatia pèreursa sunt in ratione composite temporum et velocitatum. Actiones sunt in ratione composita temporum et quadratsrum velocitatum. Actio duas leucas absolvens duabus horis est duplum actionis unam leucam absolventis una hora.

(6) Actio unam leucam absolvens una hora est duplum actionis unam leucam absolventis duabus boris.

Ergo (7) actio duas leucas absolvens duabus horis est quadruple actionis unam leucam absolventis duabus horis.

(8) Si spatium vel effectus idem, actiones sunt in ratione velocitatum. (9) Ergo per I, si effectus idem, potentiae sunt in ratione velocitatum directs et temporum reciproca.

(10) Sed si effectus idem, velocitates sunt in ratione temporum reciproca. (ll) Ergo si effectue idem, potentiae sunt in ratione temporum reciproca duplicata. (12) Genereliter (per 1 et 2) potentiae sunt in ratione composite spatiorum et velocitatum directs et temporum reciproca.

(13) Ex (3) velocitates sunt in ratione spatiorum directs et temporum reciproca. (4)

(5)