Comparez un à un et dans leur ordre ces exemples à ceux de a) ; leur opposition vous fera mieux saisir encore la raison qui détermine, en Esperanto, la présence de l’article défini dans les uns et son absence dans les autres.
b) On emploie encore l’article défini la, l’, devant tout nom, adjectif, participe déterminé par ce qu’on a dit, par ce qu’on dit, ou même par le simple fait que l’être ou la chose en question sont là sous vos yeux.
Exemples. — Mi havis ĉevalon ; la bona besto estis por mi tre facile kondukebla, sed vere ne tolerebla por la aliaj (la, ĉar « besto » estas determinata per « mi havis ĉevalon » ). J’avais un cheval ; la bonne bête était avec moi très facile à conduire, mais intolérable avec les autres. — En la mezo de korto mi pasante vidis du infanojn de la vilaĝo, kiuj disputis kaj batis unu la alian (la mezo, ĉar oni determinas ĝin per « de korto » — de la vilaĝo, ĉar oni parolas tie ĉi pri speciala vilaĝo konata de la leganto aŭ de la interparolanto ; — kontraŭe nenia artikolo antaŭ « korto », ĉar ĝi ne estas konata : oni tie ĉi parolas pri korto ia). Au milieu d’une cour, j’ai vu deux enfants du village qui se querellaient et se battaient l’un l’autre. — Mi loĝas en la palaco de l’reĝo (la palaco, ĉar oni ĝin determinas per « de l’reĝo » — kaj de l’reĝo, ĉar li estas konata : de nia reĝo, aŭ de l’reĝo de la lando). Je loge dans le palais du roi. — Mais je dirais : Mi loĝas en palaco de reĝo (se la palaco ne estus determinita, se ĝi estus ia palaco apartenanta al ia reĝo). Je loge dans un palais de roi. Dans ce cas, je pourrais dire aussi : Mi loĝas en reĝa palaco (palais royal). — Donu al mi la vinon (la vinon, kiun mi vidas, la vinon kiu estas apud vi). Donnez-moi le vin. — La vitroj de l’fenestro estas rompitaj (ne iaj vitroj, sed tiuj de l’fenestro — ne de ia fenestro, sed de
