153 — page 277 — … confirma les droits des chrétiens d’Espagne…
Diplomata Ludov. Imperat., ann. 816, ap. Scr. Fr. VI, 486, 487 : « Jubemus ut hi, qui vel nostrum vel domini et genitoris nostri præceptum accipere meruerunt, hoc quod ipsi cum suis hominibus de deserto excoluerunt, per nostram concessionem habeant. Hi vero qui postea venerunt, et se aut comitibus aut vassis nostris aut paribus suis se commendaverunt, et ab eis terras ad habitandum acceperunt, sub quali convenientiâ atque conditione acceperunt, tali eas in futurum et ipsi possideant, et suæ posteritati derelinquant, etc. »
154 — page 277, note 3 — … premier essai de l’Italie pour se délivrer des barbares…
« Omnes civitates regni et principes Italiæ in hæc verba conjuraverunt, sed et omnes aditus, quibus in Italiam intratur, positis obicibus et custodiis obserarunt. » — Astronom., c. xxix. — V. aussi Eginh. Annal., ap. Scr. F. VI, 177.
155 — page 277 — Charlemagne avait désigné Louis, etc…
Thegan., c. vi. « Cùm intellexisset appropinquare sibi diem obitus sui, vocavit filium suum Ludovicum ad se cum omni exercitu, episcopis, abbatibus, ducibus, comitibus, loco positis… interrogans omnes a maximo usque ad minimum, si eis placuisset ut nomen suum, id est imperatoris, filio suo Ludovico tradidisset. Illi omnes responderunt Dei esse admonitionem illius rei. » — Il avait aussi consulté Alcuin au tombeau de saint Martin de Tours : « Quo in loco tenens manum Albini, ait secrete : Domine magister, quem de his filiis meis videtur tibi in isto honore quem indigno quanquam dedit mihi Deus, habere me successorem ? At ille vultum in Ludovicum dirigens, novissimum illorum, sed humilitate clarissimum, ob quam a multis despicabilis notabatur, ait : Habebis Ludovicum humilem successorem eximium. » Acta SS. ord. S. Bened., sec. IV, p. 156.
156 — page 278 — Louis ne pouvait consentir à l’exécution de Bernard, etc…
Astron., c. xxx. « Cum lege judicioque Francorum deberent capitali invectione feriri, suppressâ tristiori sententiâ, luminibus orbarit consensit, licet multis obnitentibus, et adnimadverti in eos totâ severitate legali cupientibus. » Thegan., ibid., 79. « Judicium mortale imperator exercere noluit ; sed consiliarii Bernhardum
