Page:Ozanam - Œuvres complètes, 3e éd, tome 4.djvu/509

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.

On voudrait maintenant pénétrer dans l’asile que la politique des rois ouvrait ainsi à l’élite de la jeunesse franque, assister aux leçons des maîtres et savoir jusqu’à quel point elles continuaient la tradition romaine. Si l’insuffisance des témoignages ne permet pas d’étudier de près la vie intellectuelle qui anima la cour de Dagobert, on en peut juger par deux hommes capables de représenter tout ce que le septième siècle, un temps si mauvais, pouvait conserver de lumière dans les esprits et de politesse dans les mœurs.


    lissimus, nobiliter educatus est et crescentibus sanctae vitae moribus, cunctisque mundanarum rerum disciplinis imbutus, a prœfato rege comes constituitur palatii. »
    Cf Vita S. Faronis, Mabillon, sec.II, p. 612 « A primaevo flore tenera ; juventutis intra autem regis Theodeberti nobiliter cum doctrina christiana nutriendo iactavit.»
    VIII° siècle. Paul Diac. de episcop. Metensib., in Chrodegango « In palatio majoris Caroli ab ipso enutritus, ejusdemque referendarius exstitit fuit autem omnino clarissimus, omnique nobilitate coruscus, forma decorus, eloquio facundissimus, tam patrio quam latino sermone imbutus.»
    Vita Wallae (auctore Ratperto), ap. Mabillon, sec. IV, p. 464 « Fuit Arsenius (Wala) a puero, inter tirocinia palatii, liberalibus mancipatus studiis »
    Vita Adalhardi (auctore ejus discipulo), Mabillon, sec. IV, p. 710 « Qui, cum esset regali prosapia, Pippini magni regis nepos, Caroli consobrinus Augusti, inter palatii tirocinia, omni mundi prudentia eruditus, una cum terrarum principe magistris adhibitus. »
    Vita S. Benedicti Anianensis, Mabillon, sec IV, p. 194 ( auctore Smaragdo) « Pater pueriles gerentem annos praefatum filium suum, in aula gloriosi Pippini regis, reginœ tradidit inter scholares erudiendum. »
    On remarquera que je me borne à des témoignages contemporains, ou du moins antérieurs à une époque où les études étaient devenues si générales, qu’un légendaire se serait fait un devoir de conduire son saint à l’école.