Louis XI,
à Tours,
Décembre
i4<Si.
280 Ordonnances des Rois de France
1 apostolorum Petri, atque in honore preclari martyris Severi, hanc cartulam manu propriâ roborare decerno, consensu mee conjugis Urracœ, ex regali stirpe proce dentis (a), faventibus filiis meis Ber nardo atque Sancio : interdicens ex auctor itate Dei omnipotentis, sanctique principis apostolorum Petri, cui vice Christi concessa est potestas ligandi atque solvendi, atque auctoritate omnium sanctorum, nection ex auctoritate sancte Romane sedis, ipsi usque antistitis, cum confirmacione archie piscopi Auscensis, necnon archiepiscopi Burdegalensis, episcopi Agennensis,VasC0 nens is, Vapatensis, Begorr ensis seu Lactoracensis, cum consensu omnium comitum procerumque totius Vasconie, ut nullus archiepiscopus nec episcopus, neque ego ipse, neque filius meus vel nepos vel pronepos, aut stirps aut successor, aut propinquus, aut extraneus, nec aliqua potens persona, neque aliquis ex parentibus nostris ut dixi, vel ex nostris consanguineis futuris, per multorum curricula temporum nullus clericorum aut laicorum, nobilium vel ignobilium, présumât de reditibus rebus vel cartis monasterii, de cellis vel villis, vel ecclesiis que ad eum pertineant quocumque modo et occasione movere, vel dolos vel immissiones aliquas facere nec in hostem nec in caballicationem (b) esse ducturos milites vel pedites ; non in foro aut in mercato > de pertinentibus ipsi sacro loco quisquam judicium capiat, vel in appendendis ejus aliquam calumniam facere présumât, in aquis, in silvis, in pratis, in lundis, in piscacionibus, in peneds (c) seu in vineis ; nec receptum (d) inde per vim, nec censum aliquem querere, nec clericos in ecclesia villarum prefati sancti jure possidentes, ullus audeat molestare, vel de hiis omnibus que ipse sacratissimus locus acquisitis datis vel acquirendis acquisierit. Nullis episcoporum aut laicorum inibi servientibus de recessibus eorum, receptaculis, ulla populandi prebeatur occasio. Nec in prefato loco quisquam episcopus cathedram audeat collocare, vel quamlibet licendam habeat imperandi, nec aliquam ordinacionem quamvis levissimam faciendi, nisi cum voluntate et permissu abbatis ipsi sacratissimo loco presidentis ; sed sint omnimodis liberi, et absque tdla calumpnia et inquietudine securi. Omnes vero episcopi qui modo adsunt, vel qid in perpetuum futuri sunt, ibi hospitari non audeant, nec censum aut tributum aliquod requirant, absque voluntate prefati summi abbatis.
Insuper, omnem decimacionem mee substande, scilicet panis et vini, et qtiicquid decimari oportet, contrado.
Abbatem, domintimque loci istius, hispreficio nomine Salvatorem, sanctissimum et ab omnibus laudabilem, et fi’atres sub eo degentes, à quibuscumque partibus advenerint, quanto tempore sociari monasterio voluerint, stabilio et confirmo. Abbatem autem habere fia tres, non per munus aliquod, nec per vitium, nec per favorem, neque per adulacionem, sed secundum ordinacionem Sancti Benedicti, impero ; Sanctoque Petro, singulis annis, quinque solidos, Rome, abbati solvere moneo. Omnes ecclesias etiam in omnibus meis comitatibus quos modo teneo integre et sincere, absque ullo censu immunes trado. Sed et omnes ille que a. me cuicumqut hominum contribute sunt, post mortem illorum qui nunc tenent, ad sacratissimum locum revertantur : sed et ecclesiam, sancte Dei genitricis Marie, que dicitur dt Solacio, vel de Finibus terre, quam bono filio in beneficio dedi quamdiii viveret ; post Notes.
(a) Elle étoit fille de Garcie I.er, Roi de ratio, alberga, albergata, albergium, hosp’naM. Navarre. C’est toujours le droit de passer quelque
(b) Chevauchée. temps dans un lieu., et d’y être reçu gratui- (c) Bois de pins. tement avec toute sa suite, tout son equi- (d) Droit de gîte. On trouve quelque- page ; ou bien, la redevance à laquelle ou fois recetum ; et en françois, ordinairement, se soumettoit pour être dispensé de su u receps : on trouve aussi gtsta, gistum, procu- l’exercice de ce droit. niortettt
