Page:Pastoret - Ordonnances des rois de France de la troisième race, tome 15.djvu/478

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

DE LA TROISIÈME R A C E.

mu inde provenient, pro eadem parte dimidia equaliter dividantur. Si tamen senescallus Vasconie assistas suas teneat iti civitate vel districtu Vasatensi de Louis XI, omnibus commorantibus extra civitatem et districtum ejusdem, omnis jurisdicio et ^®or^eaux» justicia extraneorum qui ad assistam et pro assista venient, cum omnibus gagiis ars 1^1’ it aliis similibus inde provenientibus, sint propria senescalli, assisiâ durante, nisi extraneus in civem, vel civis in extraneum, in civitate vel districtu Vasatensi delinquat, qubd tunc jurisdicio et justicia, pro dimidia, sit communis. Sin imrno eires Vasatenses, assisiâ durante, apud Vasatum delinquant, in loco tn quo senescallus vel alius pro ipso tenebit assistam, ipso senescallo vel locum suum tenenti pro tribunali sedente, omnis jurisdicio et justicia et alia que inde provenient, sine propria senescalli. Prefatus insuper Rex et Dux, senescallus suus, et episcopus Vasatensis, et quilibet ipsorum pro se, in /dicis de familia sua habeant omnem jurisdicionttn et justiciam altam et bassam ; quilibet verb canonicus Vasatensis in familiam suam omnem jurisdicionem et justiciam habeat, exceptâ justiciâ mortis, viutilacionis et legalis vulneris, que erit communis Regis, episcopi et capituli predictortim ; et gagia et alta inde provenienda, illorum erunt ad quos casus justicie pertinebunt, ita qubd in hoc casu illi soli de familia intelligantur existere , (jui non erunt cives et erunt ad victum et vestitum dominorum Regis et Ducis , senescalli, episcopi et canonicorum pr edictorum. De omnibus tamen illis qui aliquo modo venient ad prefatum Regem et Ducem, senescallum vel alios baillivos suos de civitate Vasatensi vel districtu civitatis ejusdem, racione vel occasione jurisdicionis et justicie predictarum, episcopus et capitidum habeant medietatem. Cum autem prefatus Rex et Dux donum (a), mutuum (b), et fogagium (c), et collectam (d), vel altam subventionem, recipiet in tota terra sua mediata vel immediata, Burdegale civitatis et diocesis, et etiam diocesis Vasatensis, tunc illud quod recipiet de civitate et districtu Vasatensi totum sit Regis : si verb alius de civitate et districtu Vasatensi recipiat aliquod de predictis, tunc episcopus et capitulum supradicti habeant inde medietatem. In omnibus insuper augmentis et melioramentis temporalibus que de cetero quoquo modo fient et provenient in civitate et districtu predictis, maltis ponderibus, mensuris, fiirnis, et aliis similibus quibuscumque, habeant prefatus Rex et Dux medietatem, et episcopus et capitidum aliam medietatem. (3) Item. Quod Rex et Dux sine predictis episcopo et capitulo, et ipsi episcopus et capitulum sine Rege et Duce predicto, nullam advocationem novam possint deinceps recipere de hiis que sunt in civitate et districtu predictis, juramentum quoque quod à civibus Vasatensibus episcopo Vasatensi pro se, capitulo Vasatensi sive ecclesia, consuevitfieri et pre star i, et sibi commune partibus antedietts : ita qubd episcopus Vasatensis pro se, sine capitido, ecclesia, Rege et Duce predictis, et Rex et Dux pr edictus, vel suus senescallus pro ipso Rege et Duce, episcopo et capitulo, sine ecclesia in novitate sua, à civibus et burgensibus de Vasatensi pndictum recipiant juramentum, et nichillominus senescallus dicti Regis et Ducis m novitate sua à civibus Vasatensibus recipiat juramentum quod hactenus recipere consuevit ; et quod dicti episcopus et capitulum in hoc nullatenus contradicant. (4) Item. Pronunciamus et ordinamus qubd prefatus Rex et Dux vel attornati mi in Vasconia, pro dicta medietate jurisdicionis et justicie alte et basse civitatis et Notes.

(*) Véritable impôt, quoique le mot (c) Le même que foagium focagium ; consemble n’exprimer qu’un présent volontaire. tribution exigée par feu, par maison. ^anciennes lois règlent à quelle époque et (d) Tallias et collectas, lisons-nous souquelle manière le don sera exigé. vent dans les titres anciens : le mot de col- (b) Voir la note a de la page ij6. lecteur nous est resté. Dddij