« Si ignis A sit prope pedem B, particulae istius ignis celerrime agitatæ vim habent secum movendi partem cutis in hoc pede quam tangunt et trahentes hoc pacto filamentum c c quod ei annexum vides, eodem momento aperiunt orificium pori d e, ubi terminatur filamentum illud ; quemadmodum trahendo unam funis extremitatem, campanam quæ pendet ab extremitate altera, eodem tempore sonare facimus. Ubi vero orificium pori seu parvi ductus d e ita apertum est, spiritus animales ventriculi F eum ingrediuntur, et hac via feruntur partim in musculos, quibus pedem ab igne retrahimus, partim in eos quibus oculos et caput obvertimus, ut respiciat ignem, et partim in eos quibus manum extendimus, totumque corpus ad ejus defensionen inflectimus. Verum spiritus animales per eumdem ductum d e etiam in plures alios musculos deduci possunt. »
En un autre endroit Descartes est encore plus explicite :
« Ut dicam in quo consistat dispositio naturalis, sciendum est, Deum formando hæc filamenta, sic disposuisse illa, ut via quas reliquit interea, spiritus certa quadam actione molos, ducere possint versus omnes nervos quo ire debent, ut eosdem in hac machina motus faciant, ad quos incitare nos posset similis actio, secundum instinctus naturæ nostræ. Ut hic ex. gr. ubi ignis A urit manum B, facit que ut spiritus ingredientes intendant versus O, inveniunt hi spiritus duos poros, seu vias præcipuas OR et OS e quibus unus nempe OR, ducit eos in omnes nervos qui externorum membrorum motui inserviunt, modo requisito ad evitandam vim hujus actionis, videlicet, in eos, qui retrehunt
[Image à insérer]
Fig. 8.
manus, aut brachium, aut totum corpus, it enim eos nervos qui caput et oculos convertunt ad hunc ignem, ad videndum distinctius quid facto opus sit, ad sibi cavendum ab eo. Et per alium porum OS spiritus ten-
