88 NOMENCLATOR. VIII. LING.
mensium ferme pecunia foenori (vt ex Horatio & Aristophanis Pluto disc. is) daretur. Pecunias ad calendas largiri, dixit auctor Panegyrici Constantino dicti, pro pecunias menstru. is donare. AL. Gelt so man ausf gewin auszgibt B. Gelt op renten oft losrenten gegeuen een wtgestelt GAL. Denier bonne a gaing ITAL. Dinaro dato fuori a quadagno H. Dinero que quadanna
Pecunia numerata Cicer. argentum præsentarium Plauto. AL. Bargelt B. Bærgelt, gereet Gelt, gereede Penningen GAL. Argent contant ITAL. Di contanti, pecunia numerata H. Dinero cuentado
Pecunia otiosa Plin. Iun. nummi vacui Scæuolæ, δάνειον ἡ\ xρῆμα ἀργόν Demostheni, quæ non occupatur aut exercetur : nec in nomina aut prædiorum emptionem collocatur. AL. Gelt das entweder in Kauffmanschafft, entweder auff gewin auszgeben oder angelegt wurdt B. Leedich Gelt, dat noch verhanteert noch wtgegeuen wordt GAL. Denier oisif, auec lequel on ne prattique point ITAL. Dinaro di cassa, con il quale non si fa traffico veruno H. Dinero que esta alli sin hazer nada con el
Pecunia quæstuosa vel foenore occupata. ενεργόν xρῆμα Demostheni.
Pecunæ nomine, quidquid in patrimonio est, continetur, teste Paulo Iurisc. vulgo res stabiles, siue soli, & mobiles, vocitant. AL. Farend vnd ligend, Haab vnd Gout B. Roerende en liggende, Hæf en Gott GAL. Biens meubles & immeubles ITAL. Y beni mobili & immobili H. Todo que vale dinero
Pecuniam occupare Cicer. Exercere & nominibus collocare pecuniam. ἐνεργόν xρῆμα ποιεῖν Demosth. AL. Sein Gelt lassen gewinnen B. Gelt verhanteren, ende laten winnen
Portorium Cicer. quod portiori in portu soluitur, pro importatis aut exportatis mercibus, ἐλλιμένιον Aristot. AL. Zol, Hauengelt, Boomgelt, Impost GAL. Peage ou impost du port ITAL. Gabella del porto AL. Gabella del porto H. Flete que se paga al barquero
Præmium Certaminis merces. ἀ=θλον, μισθόϛ. AL. Im Stroit verdienter lohn B. Loon voor zijn moeyte GAL. Guerdon ITAL. Guidardone H. Galardon
Profiteri Sallustio, pro Intralegitimos dies, siue constitutum iudicio tempus pecunias persoluere, vel saltem bonorum summam in acta referre, vt inde creditoribus satisfiat. B. Binnen een tijt de Schult op brenhen
Proxeneticum Merces quæ pro opera impensa proxenetæ persoluitur. προκινητιχόν.
Putare rationes Cicer. Plaut. pro puram putamque & absolutam rationem conficere, neque enim satisfacit mihi Nonius, qui putare hic exponit colligere & conferre. Sic putare lanam dixit Titinnius, pro puram & repurgatam studiosa diligentia carminare. vulgaris lingua, claram facere rationem, vocat. AL. Die Rechnung leutteren vnd klar maken B. Clare en effen rekeninghe maken oft doen GAL. Faire la balance es contes ITAL. Fat la bilancia del vno & l’atro conto H. Hazer cuentade manera que no falta nada
Quadrans antea triuncis, teste Plinio, quarta pars assis. teruncius Cic. denarij pars quadragesima. B. Anderhalf Penninck Hollantsch, ses Mijten
Quincunx vsura Scæuolæ, vbi pro sorte centum nummorum, quinque eiusdem generis penduntur. AL. Funff vom Hundert B. Vyue ten Hondert GAL. Cinq pour cent ITAL. Cinque per cento H. Cinco por ciento
Reparare Horat. Nummis e mercium venditione conflatis aliquid emere. AL. Ettwas anderst an statt kauffen B. Yet anders in de plætse coopen GAL. Acheter quelque chose au lieu de l’autre ITAL. Comperar altra cosa in luoco dell’altro H. Comprar algo por aquel otro
Repræsentare Cicer. Ante diem soluere quomodo repræsentare poenam de Charonda dixit Val. Max. pro confestim sine mora exequi, poenamque persoluere : vel certe præsentem pecuniam soluere nulla interposita mora : quod magis placet. qua ratione Cæsar ait : Se quod in longiorem diem collaturus fuisset. repræsentaturum . AL. Baar Gelt dargeben oder legen B. Voor zijn dach betalen, oft metter dæt betalen, bær oft gereet Gelt geuen en neder leggen GAL. Representer. & payer soudainement ou subit ITAL. Pagar di contanti, & subitamente H. Pagar luego y con dinero cuentado
Sagittarius τοκότηϛ, regis Persarum numisma, notam sagittary equo insidentis præferens, apud antiquos legitur in vsu fuisse.
Seneca ter millies sestertium quadriennio quæsiuit, testante Tacito, quam summam in Pallante explicui antea.
Sembella Denarij pars vicesima. tres circiter nostrates æreolos valet. B. Ontrent drie penninghen Hollantsch
Semiaureus ἡμιxρύσουϛ Anaxandridæ. ἡμιστατήριον Aristot. δραxμή xρυσίου Hesych. Belgæ Nobilem vocant, quinquaginta stuferorum pretio æstimatum. B. Een Nobel H. 500. marauedix
Semiobolus Quatuor chalci. ἡμιώβολον Polluci. B. Een Philippus oort, oft vijfpenninck H. 6. marauediz
Semissis semis ἣμισυ ἡμιασσάριον, του τέστι τέταρτον μέροϛ ὀβόλου Polybio. B. Drie penningen Hollantsch ruym
Serra seu nummus serratus a serra nummorum nota vsitatus fuit, vt discimus e Tacito.
Ianus Geminus nota fuit æris ex vna, & rostrum nauis ex altera parte apud Romanos, vt prodidit Plinius.
Sestertius & sestertium poetis, quasi semitertius, vt Sosipatro videtur, quarta denarij pars est, nimirum dipondius cum semisse : dictus ita, quod de tribus assibus semissis deficiat. cuius nota nihil aliud, quam dipondium & semis ostendit, hoc pacto H-S. vocatur & nummus & sesquiobolus. νούμμοϛ Aristoteli, valebatque τρία ἡμιωβόλια. siue æris libras duas & dimidiam, aut quod idem est, duos asses & semissem. B. Een Stuyuer GAL. Vn patar ITAL. Vna piaccha H. Vna placca
Sextans, Duo chalci, teste Polluci. δίxαλχον. τεταρτημόριον, quod sit quarta oboli pars, & τεταρτήμορον. eundem ἑκτάντα Sicula lingua dictum fuisse ex Aristotelis fide prodnlit Pollus, apud quem libro nono perperam scriptum inuenias ἑκτάλαντα, proἐκτάντα, vt, & τρία τάλαντα, cum τρίεντα reponendum non temere asseuerem, pro Sextante & Triente, nec melius scriptum reperias lib. 4. cap.24. ἐκάλιτρα pro ἑκτάντα, & τριάχοντα loco τρίεντα.
Siglus (alius a Siclo) Numisma Persicum, septem valebat obolos Atticos cum dimidio, vt ex Xenophonte liquet. Hesychius octonos valere obolos ait : cuiusmodi prety erat & Sardianus nummus : nostrate moneta æquat fere stuferos quatuor cum drmidio.
Sors nautica Modestino, vel traiectitia, quod trans mare vehatur. portorium etiam Cicer. δάνειον ναυτιχόν, πορθμίον, ἀμφοτερὀπλουν Demostheni, quod pro itu redituque in profectione persoluitur, sicut harpocration Lexici decem Rhetorum auctor exponit. at ἑτερόπλουν, quod pro alterutro vel abitu vel recursu numeratur. AL. Fuhrlon, Schifflon BELG. Veergelt, Schiploon. GAL. L’argent qu’on paye au batelier ITAL. Nolo de la naue H. Nolito
Sostrum quod medico datur pro curatione & restituta valetudine. σῶστρον, σωτήριον ἰατρεῖον. AL. Artzes lohn, Meister gelt B. Meestergelt, medecijns loon GAL. Salaire du medecin ITAL. Pagamento del medico H. Sueldo del medico
Sportula apud Iurecons. Pecunia ab actore & reo communiter deposita constituendi iudicij gratia. τρυτανεῖον Isocrati.
Sportula Sueton. Mart. pro cibo aut denario quod in clientes & salutatores erogabatur.
Stips collatitia Marcellino, quæ in pauperum vsus erogatur. ἐλεημοσύνη Chrisost ῥύσια yυxῆϛ δῶρα Epigr. AL. Allmosen B. Aelmossen GAL. Aumosne ITAL. Elemosina H. Limosna
Stips Plinio, stipendium Vlpiano, æs militare Asconio, æs, peculium castrense Pomponio, quod militi pro opera mercenaria soluitur. militare stipendium, teste Plinio, erat denarius in dies singulos. μίσθωμα, ἀποφορά Plutarch στρατευτιχόν. AL. God, Kriegssold, Besoldung BELG. Besoldinghe, Betalinghe, Solt. GAL. Sonde, gage, paye. ITAL. Soldo, paga H. Sueldo, paga
Strena Symmacho, Munusculum quod in anni auspicio donatur. Strenæ autem primum fuerunt instituæ a Tatirege, aceptis e luco Streniæ deæ verbeuis, noui anni auspicibus, teste Symmacho. ἐπινομίϛ Athen AL. Das gut Iar, ein newes Iar B. Een nieuwe Iær GAL. Estreine ITAL. Strena H. Estrenas
Summam cauere alicui Scæuolæ. AL. Einen versicheren, oder einem versicherung geben vmb die gantze sum B. De gheheele somme versekeren, asseuerancie geuen voor de gantsche somme GAL. Asseurer la somme entiere ITAL. Assicurar la somma entiera H. Assigurar toda la soma
Talenta viginti Demosthenes acceperat ab Harpalo, vt taceret : hoc est decm millia Vngaricorum aureorum : centum octoginta & vnum, & circiter triginta quatuor stuferos.
Talentum Aegineticum decem millia drachmarum pendebat.
Talentum Atticum valehat sex drachmarum millja, siue sexagenas minas. vnde τρισxίλιοι δάρειχοι apud Xenophontem tantundem valent, quantum decem talenta.
Talentis centum donatum fuit Erasistratus medicus sanato Antiocho vt scribit Plinius, quæ summa excrescit ad centena quina Caroleorum millia, Caroleo (vt antea admonui) ad viginti sestertio contracto.
Talentis quinquaginta mulctatus fuit Demosthenes Orator, conuictus silenty Harpalo venundati : quæ summa efficit vicina quina millia auveorum Vngaricorum, quadringentos, quinquaginta quatuor, & dimidiato paulo plus.
Talentum decem millibus apparatus funeris Ephistioni ab Alexandro Macedone factus constitit, Plutarcho & Arriano testibus, hoc est aureorum Vngaricorum MMMMM VCD CCCIX.
Talentum multiplex fuit : Auri talentum, xρυσίου τάλαντον, tres aureos Atticos valuisse refert Pollux : argenti vero talentum, ἀργυρίου τάλαντον, minas Atticas sexagenas.
Talentum viginti millia & quingenta annuos reditus pependisse Aegyptis
